Eretiki κριτική για την ταινία Invisible

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Η ταινία Invisible προβλήθηκε στην Ελλάδα το Νοέμβριο του 2016. Η ουσία αυτής και των ηρώων που αντιμάχονται στο δικό της σύμπαν, αναγνωρίστηκε στο εξωτερικό. Το Σάββατο 3 Μαρτίου 2018 ο Κινηματογραφικός Τομέας του Πολιτιστικού Ομίλου Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών, στο κινηματοθέατρο “Ίρις” φιλοξένησε εκτάκτως την προβολή του εν λόγω έργου, υπό την παρουσία του σκηνοθέτη της ταινίας Δημήτρη Αθανίτη και των συνεργατών του Γιώργου Μακρή (έγραψαν μαζί το σενάριο) και Γιάννη Φώτου (ανέλαβε τη φωτογραφία). Ο σκηνοθέτης μετά την ταινία, σε φιλικό κλίμα απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις του κοινού και οι συνεργάτες του μας διευκρίνισαν διάφορες λεπτομέρειες. Ο ίδιος, επισήμανε ποιες τεχνικές χρησιμοποίησε και ότι στην Ελλάδα δεν εδόθη ίδια σημασία με εκείνη του εξωτερικού, για το συγκεκριμένο καλλιτεχνικό εγχείρημα.

ΣΕΝΑΡΙΟ: Η ιστορία εξελίσσεται στην απόμακρη και αραιοκατοικημένη περιοχή του Ασπρόπυργου. Ο Άρης βιώνει μια καθημερινότητα, στην οποία δεν προλαβαίνει να αξιολογήσει με ποιο τρόπο θα βελτιώσει τα λάθη, που αφορούν το παρελθόν της δικής του ζωής ( γάμος που οδηγήθηκε σε διαζύγιο ), γιατί εκκρεμεί… Το παρόν και μέλλον μιας άλλης! Εκείνης του εξάχρονου γιου του, Αντώνη. Σε μια αενάως μηχανική ρουτίνα ο πατέρας του Αντώνη, μεταφέρεται κάθε μέρα με ένα απλό δίκυκλο όχημα, από το ενοικιαζόμενο σπίτι του, στο εργοστάσιο όπου μοχθεί τα τελευταία 5 χρόνια. Είναι ο μόνος τρόπος για να επιβιώσει κοινωνικά ο ίδιος, δίνοντας παράλληλα κάποια οικονομική ενίσχυση διατροφής στη μητέρα του παιδιού του και εξασφαλίζοντας τις όσο το δυνατόν πιο φυσιολογικές συνθήκες, προκειμένου να μεγαλώσει ο μικρός. Τη στιγμή που ο Άρης μετρά αυστηρώς τα γεύματα – και τις ποσότητες αυτών – της βιοπάλης του, ακούγεται μέσα από τον εκκωφαντικό θόρυβο των μηχανημάτων του εργοστασίου, μία χαμηλής έντασης, ενοχλητική πληροφορία: Οι πιθανότητες περικοπών. Λίγο αργότερα, ακριβώς έπειτα από μια προμηνύουσα – εξαιτίας μιας θηλυκής απαξιωτικής ματιάς – δυσάρεστη εξέλιξη, το γεγονός της απόλυσης βυθίζει σε μια τρομακτική σιωπή το νεαρό γονέα.

Μετά την αντίδραση της πιο ανθρώπινης έκφρασης συναισθημάτων, που περιγράφει και το ένστικτο της επιβίωσης, επανέρχεται η αδυσώπητη πραγματικότητα. Η πρώην σύζυγος Δώρα, που δεν εκτιμούσε ούτε μέχρι πρότινος τη συνδρομή του και περίμενε μια γονεϊκή υπερπροσπάθεια συνεισφοράς από τον ίδιο, φαντάζει πλέον τρομακτικά επικριτική. Μοναδικός φίλος του, ο για χρόνια συνάδελφός του Κώστας, έχων πάντα το ενδιαφέρον να του προσφέρει βοήθεια και εν προκειμένω μία πενιχρών απολαβών εργασία. Όμως ο Άρης, αναλογιζόμενος πόσες υποχωρήσεις έχει κάνει στη ζωή του και κυρίως ποιες απολαύσεις γεύονται άλλοι άνθρωποι ταυτόχρονα, θα προσπαθήσει να διεκδικήσει τη δικαιοσύνη αλλιώς. Υπερβαίνοντας τους ηθικούς του κανόνες και το νόμο. Η Δώρα με το σύντροφό της, ο άνθρωπος που του νοικιάζει το σπίτι και απαιτεί μέσω απειλών τις μηνιαίες εξοφλήσεις, ο ίδιος ο νόμος που αγνοεί την αλήθεια, αποτελούν αντιπάλους με διογκωμένη δύναμη, αφαιρώντας συνεχώς τα ορατά μονοπάτια ελπίδας του τραγικού ήρωα, ενώ ο γιος του παρατηρεί το πρότυπό του να φθείρεται.

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Βρισκόμαστε κοντά σε μια ερημική παραλία, το χειμώνα. Η αρχή αναπαριστά ένα κρίσιμο μάθημα υπακοής του μικρού Αντώνη. Με αυστηρότητα πατρικής στοργής όμως. Το μάθημα είναι απλό: Ό,τι και αν ακούσει δεν πρέπει να κινηθεί από την ασφαλή θέση του. Θα αποτυπωθεί η εικόνα μιας μακρινής άποψης, της αραιοκατοικημένης περιοχής, τόπου  διαδραμάτισης των πράξεων των ηρώων. Γενικά, το ενδιαφέρον του φακού στρέφεται στον πρωταγωνιστή, που δεν είναι άλλος από τον χαρακτήρα του Άρη. Η κάμερα τον ακολουθεί συνεχώς στην εφιαλτική του πραγματικότητα ή ακόμα και στις παράτολμα αληθινές σκέψεις του. Οι θεατές θα διασχίσουν πολλές φορές τις μεγάλες οδικές αποστάσεις, που διανύει εκείνος με το μηχανάκι του, κατά τη διάρκεια ημέρας και νύχτας, είτε αυτές αφορούν τη διαδρομή της δουλειάς είτε το ασφαλτωμένο μονοπάτι μιας κατασκοπικής καταδίωξης και παρακολούθησης. Ωστόσο, αυτό θα συμβεί πολύ εύστοχα χωρίς να ενοχλήσει καθόλου, δίνοντάς μας παράλληλα την αίσθηση πως ίσως να βρισκόμαστε και εμείς μέσα στην ιστορία. Ο σκηνοθέτης μας εξήγησε, πως ο ρόλος της ερωμένης του εργοστασιάρχη φέρνει στο προσκήνιο τη μορφή μιας σύγχρονης Κασσάνδρας, καθώς σε τρεις περιπτώσεις ( και άλλη μία… ) εκείνη προμηνύει τι θα συμβεί, στις ζωές άλλων μα επίσης και σε βίους που σχετίζονται με την ίδια ( απόλυση του Άρη, επαφές εκτός επαγγελματικού χώρου και… ένα θλιβερό περιστατικό ). Γίνεται επίσης  μια εισήγηση μικρών ιστοριών μέσα στην ταινία με οπτικές αναφορές ( ο μικρός παίζει στο ξεκίνημα με ένα ψεύτικο πιστόλι, όπου γίνεται γνωστό πως του το αγόρασε ο ανταγωνιστής του Άρη, οι αστυνομικοί φέρνουν πίσω τον Αντώνη ενημερώνοντάς μας ότι το είχε σκάσει από το σπίτι, ο Κώστας προσφέρει ένα σάντουιτς στον Άρη και ο τελευταίος αρχικά το αρνείται αισθανόμενος μειονεκτικά, βάζοντας την υποψία στο κοινό, πως ο πρώτος του έχει δώσει περισσότερα γεύματα στο παρελθόν ), οι οποίες δεν διακόπτουν τη ροή της πλοκής του έργου. Αντιθέτως την εμπλουτίζουν. Στην τελευταία σκηνή βρισκόμαστε στην ίδια παραλία, αντιλαμβανόμενοι πλέον πόσο καθοριστικής σημασίας είναι το αρχικό μάθημα.

ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑΝΚΟΓΛΟΥ: Κρατά πραγματικά σταθερή απόδοση στο χαρακτήρα που υποδύεται (Άρης) δίνοντας έτσι, όντως αληθινή διάσταση στο πόσο καλά ταιριάζει το προφίλ του ήρωα με τις υπόλοιπες περσόνες που έρχεται σε επικοινωνία ή σύγκρουση. Η σταθερότητα αυτή είναι η βάση για να ξεχωρίσουν και οι μεταστάσεις της δηλητηριώδους οργής που του εμφύσησαν οι πράξεις των υπολοίπων, όταν αποφασίζει να υπερβεί τους ηθικούς του φραγμούς. Ακόμα και στις στιγμές κατατονίας του ( πολλοί χαρακτήρες, του χτυπούν την πόρτα και του επιρρίπτουν προσβολές καθιστώντας τον ως μοναδικό υπεύθυνο, ενώ εκείνος βρίσκεται καθηλωμένος στο κρεβάτι του) επιτυγχάνει να μας μεταδώσει την απελπισία του και να αμφιβάλουμε, για το αν στη συνέχεια ο Άρης θα πάρει τόσο παράτολμες αποφάσεις. Είναι πολύ σημαντικό να αποδίδει τόσο καλά ένας ηθοποιός, όταν δεν γνωρίζει (σκόπιμα) ποιες είναι οι κινήσεις της κάμερας. Μπράβο!

 

ΚΟΡΑ ΚΑΡΒΟΥΝΗ: Μια εξαιρετική θεατρική ηθοποιός. Ενσάρκωσε σε αυτή την ταινία ένα ρόλο που δεν είχε μεγάλη συμμετοχή. Όμως με τις κινήσεις του σώματός της, της εκφράσεις του προσώπου της και τα λίγα λόγια του χαρακτήρα, έδωσε διάφορα ερεθίσματα, ώστε κάθε θεατής να φέρει στο μυαλό του ένα συνοπτικό προφίλ για τη ζωή της μπαργούμαν Σόνιας ( μιλώντας μέσα στο μπαρ με τρυφερότητα στο παιδί, ελευθερώνει κάποια αγνότητα της ψυχής της, ενώ γενικά πλην του Άρη δεν μοιάζει να εμπιστεύεται πολλούς ανθρώπους).

ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ ΝΤΡΙΖΗ: Υποδυόμενη την πρώην σύζυγο, μπορούμε να πούμε πως μέσω της αχαριστίας που αποτυπωνόταν στην ιδιοσυγκρασία του ρόλου, μας προκάλεσε πράγματι αντιπάθεια η προσωπικότητα της Δώρας. Έπαιξε πολύ καλά.

ΚΩΣΤΑΣ ΞΥΚΟΜΗΝΟΣ: Βεβαίως μας έδωσε να καταλάβουμε πως αποτελεί τον αρχηγό της αστυνομικής αποστολής ελέγχου του σπιτιού του πρωταγωνιστή. Καθώς επίσης και ότι διέθετε χρόνια εμπειρίας στο αντίστοιχο αστυνομικό σώμα, ώστε να απευθυνθεί προσωπικά στον πατέρα του παιδιού, προκειμένου να καταλάβει αν το κακομεταχειρίζεται.

ΣΤΕΛΙΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ: Αντίστοιχα μας μετέδωσε το ζήλο του νεαρού αστυνομικού που αναζητά την αλήθεια. Πάντως μαζί με τον Κώστα Ξυκομηνό συντονίστηκαν άψογα ως ομάδα ελέγχου εξακρίβωσης πληροφοριών. Και αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία για τη ρεαλιστική απεικόνιση της σκηνής.

ΕΥΑ ΣΤΥΛΑΝΤΕΡ: Είναι αξιόλογο για την ηθοποιό το ότι πείθει χωρίς να μιλήσει (σύζυγος εργοστασιάρχη).

ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΤΑΜΠΑΡΟΠΟΥΛΟΥ: Χρησιμοποίησε λίγα λόγια αλλά οι τέσσερις εκφράσεις της ερωμένης (για τρεις χρονικές στιγμές) που προμήνυαν συγκεκριμένες εξελίξεις στα γεγονότα της ιστορίας, αποκαλύπτουν πως διαθέτει ταλέντο.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΕΝΕΤΣΗΣ: Υπό τις σωστές κατευθύνσεις του ανθρώπου που σκηνοθέτησε την ταινία, το παιδί υπήρξε αληθινά εκφραστικό.

ΕΠΙΤΥΧΗΣ Ή ΑΝΕΠΙΤΥΧΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ 3 ΠΑΡΑΠΑΝΩ: Σεναριογράφος υπήρξε αρχικά ο κύριος Γιώργος Μακρής. Μας ενημέρωσε ότι μεταξύ σοβαρού και αστείου ο σκηνοθέτης κύριος Δημήτρης Αθανίτης τροποποίησε μαζί του το σενάριο αποδομώντας το, κρατώντας τους βασικούς ήρωες. Η ιστορία αφορά καθημερινούς προβληματισμούς και αντιξοότητες, δίχως όμως αυτά να παρουσιάζουν στοιχεία κοινοτοπίας, εξαιτίας της αμείωτης προσπάθειας αντιμετώπισης αυτών των δυσκολιών από τους ανθρώπους. Ξεκινώντας από πολιτισμένα πλαίσια ( Κώστας και Σόνια λόγω εργασιών. Άρης, επειδή παρέχει τα απαραίτητα αγαθά στο παιδί του ) και έπειτα σε διαφορετικής μορφής μεθόδους επίλυσης (Άρης, εξαιτίας ριψοκίνδυνων αποφάσεων). Οι χαρακτήρες παρουσιάζουν ενδιαφέροντα στοιχεία που διακρίνονται μόνο με προσεκτική παρατήρηση (ενώ ο Άρης είχε σταθερή δουλειά για 5 χρόνια, ο ιδιοκτήτης τον απειλεί επειδή δεν έχει εξοφλήσει κάποια ενοίκια). Δικαιολογείται ο τίτλος, καθώς σχεδόν όλοι κοιτούν μόνο τη δική τους οπτική γωνία, χωρίς να βλέπουν τι βιώνει ο πρωταγωνιστής.

Το έργο σκηνοθέτησε ο κύριος Δημήτρης Αθανίτης. Ενημέρωσε, πως το budget για τη συγκεκριμένη ταινία δεν περιελάμβανε μεγάλο κόστος. Δείχνοντας έτσι το δρόμο σε νέους σκηνοθέτες. Η επιλογή της τοποθεσίας του Ασπρόπυργου δεν είναι τυχαία, καθώς αποτελεί μια περιοχή που οι κάτοικοί της βίωναν οικονομικές δυσκολίες και πριν την κρίση, μα οι περισσότεροι άνθρωποι αγνοούσαν την ύπαρξή της. Ο ίδιος εφάρμοσε μια τεχνική όπου ακολουθούσε τον πρωταγωνιστή σε ανεξάρτητο ρόλο από τις κινήσεις του ήρωα ( όπου σκοπίμως δεν τον είχε ενημερώσει από ποιες οπτικές γωνίες γίνεται η λήψη ). Χρησιμοποιήθηκε κάμερα στο χέρι για τα γυρίσματα. Το ίδιο ισχύει και για τη φωτογραφία (Γιάννης Φώτου). Υιοθετήθηκε ένα πρασινο-καφέ χρώμα, ώστε η εικόνα να μοιάζει αποχρωματισμένη και προφανώς να ταυτίζεται με την ψυχοσύνθεση του ήρωα. Δεν παρουσιάστηκε (εσκεμμένα) η λύση κάποιου φορέα κοινωνικής πρόνοιας, όπου ο νεαρός γονέας θα μπορούσε να απευθυνθεί για κάποιο επίδομα. Προκειμένου να αντιληφθεί ο θεατής, πως ο πρωταγωνιστής είναι πραγματικά ολομόναχος, χωρίς καμιά υποστήριξη. Και ότι είναι εξοργισμένος, ώστε να μην μπορεί να καταφύγει σε μια εκπολιτισμένη αντιμετώπιση των οικονομικών του υποχρεώσεων.

Επελέγησαν σκόπιμα θεατρικοί ηθοποιοί είτε ενσάρκωναν υποστηρικτικούς (Κόρα Καρβούνη, όπου για να αποδοθεί ρεαλιστικά η παρουσία όλων στο μπαρ η μουσική ακουγόταν πολύ δυνατά, ώστε να μην είναι ξεκάθαρες -επίτηδες- κάποιες κουβέντες και χρειαζόταν η θεατρική κίνηση του σώματός της ), είτε πρωταγωνιστικούς (Γιάννης Στάνκογλου, παρόλο που ο ίδιος έχει αρκετές κινηματογραφικές συμμετοχές) ρόλους. Αρκετές σκηνές συνομιλίας χαρακτήρων ( παρουσίας του πρωταγωνιστή ) εγκαθίστανται σε ένα σκηνικό που θα μπορούσε να μεταφερθεί και εκτός σινεμά ( Κατά τον επίλογο, 1η σκηνή στιχομυθίας όπου ο ήρωας μεταδίδει τη θλίψη της ψυχής του στο μοιραίο εχθρό του, ιδιοκτήτη εργοστασίου, στην παραλία). Λακωνικά εύστοχη η σκηνή στην οποία το παιδί κρύβεται στην ντουλάπα, βιώνοντας μεγάλη θλίψη εξαιτίας της δηλητηριασμένης γονεϊκής αποσύνδεσης, που φέρουν οι δυο άνθρωποι που το έφτιαξαν.

Οι ερμηνείες των ηθοποιών έδωσαν στο σκηνοθέτη ενσάρκωση σε αυτό που είχε στο μυαλό του και υπήρξαν επιτυχημένες. Κάνοντας να φαίνεται πραγματικό το σκηνικό.  Το έκαναν να φαίνεται εύκολο, ενώ ειλικρινά δεν είναι. Επιτυχής η απόδοση σεναρίου, σκηνοθεσίας, ερμηνειών.

ΕΠΙΛΟΓΗ CASTING: Ο κύριος Αθανίτης επισήμανε πως ήταν δύσκολη η επιλογή των ηθοποιών. Σίγουρα λοιπόν ήθελε τους συγκεκριμένους ανθρώπους σε αυτούς ακριβώς τους ρόλους. Δικαιώθηκε.

ΜΟΥΣΙΚΗ/ΗΧΗΤΙΚΗ ΥΠΟΚΡΟΥΣΗ: Τη μουσική της ταινίας έγραψε ο Papercut και την επιμέλεια έκανε ο Δημήτρης Αθανίτης. Είναι κάτι που ξεχωρίζει, καθώς ταυτίζεται απόλυτα με την δραματική πρωταγωνιστική περσόνα και την αραιοκατοικημένη τοποθεσία. Ο ήχος των μηχανημάτων του εργοστασίου θα ακουστεί πιο δυνατά προσδίδοντας ρεαλισμό. Ομοίως και η ένταση της μουσικής του μπαρ, κάνοντας τις συνομιλίες των ανθρώπων να καλύπτονται, όπως θα συνέβαινε στα αλήθεια. Ο πυροβολισμός του πιστολιού αφορά έναν ήχο που δεν προσδιορίζει εκείνον ενός αληθινού περιστρόφου, μα ούτε και ενός ψεύτικου. Ανταποκρίνεται σε ένα κράμα μεταξύ των. Πλησιάζοντας τη χώρα του φανταστικού, όπου ανήκει και η συναισθηματική ένταξη της ψυχής του Άρη εκείνη τη στιγμή.

ΣΑΣ ΠΡΟΤΡΕΠΟΥΜΕ ΝΑ ΒΙΩΣΕΤΕ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ, ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ. Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΑΝΤΑ ΔΙΚΗ ΣΑΣ.

Ο ERETIKOS κριτικός Γ.Κ.