Βιβλίο

Χέρτα Μύλερ: «Ο συγγραφέας διώκεται για αυτά που λέει η γλώσσα του»

Χέρτα Μύλερ: «Ο συγγραφέας διώκεται για αυτά που λέει η γλώσσα του»
ViberViber MessengerMessenger WhatsAppWhatsApp
Ακούστε το άρθρο

«Όλες οι δικτατορίες μετατρέπουν τον όρο ‘πατρίδα” σε ιδεολογική πατρίδα και ο συγγραφέας διώκεται για αυτά που λέει η γλώσσα του περί ιδεολογικής πατρίδος», είπε η γερμανόφωνη συγγγραφές Χέρτα Μύλερ, με καταγωγή από την Ρουμανία.

Η συγγραφέας βρίσκεται στην Αθήνα ύστερα από πρόσκληση του Ινστιτούτου Γκαίτε, του Δήμου Αθηναίων -εν όψει της έναρξης της διοργάνωσης «Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα του Βιβλίου 2018»- και των εκδόσεων Καστανιώτη.

Απαντώντας σε ερωτήσεις του σκηνοθέτη Τίμωνα Κουλμάση, είπε συγκεκριμένα: «Όλες οι δικτατορίες μετατρέπουν τον όρο ”πατρίδα” σε ιδεολογική πατρίδα και ο συγγραφέας διώκεται γι’ αυτά που λέει η γλώσσα του περί ιδεολογικής πατρίδος – η γλώσσα δεν αποτελεί ένα αφηρημένο όλον. Δεν ξέρω αν το γράψιμο με απελευθέρωσε από το παρελθόν γιατί δεν ξέρω πώς θα ήταν αν δεν έγραφα. Γνωρίζω ανθρώπους που δεν έγραψαν και κατέρρευσαν, κι άλλους που έγραψαν και πάλι κατέρρευσαν».

Συζητώντας για την επαφή της με τη γλώσσα, η Μύλερ σημείωσε ότι μεγάλωσε και κοινωνικοποιήθηκε στη Ρουμανία με μητρική γλώσσα τα γερμανικά: «Στο χωριό μου μόνο ο γιατρός και ένας αστυνομικός μιλούσαν ρουμανικά. Όταν πήγα στο Βουκουρέστι διαπίστωσα πως στην πραγματικότητα δεν ήξερα ρουμανικά. Δεν ήξερα πώς λένε το ?’μήλο”, ήξερα, όμως, πολύ καλά τη φράση ?’η αγάπη για την πατρίδα”. Σιγά-σιγά, εντούτοις, προσέγγισα τον ρουμανικό πολιτισμό και η θητεία σ’ αυτόν με επηρεάζει μέχρι και σήμερα όταν γράφω στα γερμανικά. ‘Αλλωστε, τα ρουμανικά έχουν ένα ανάλαφρο στοιχείο – κάτι που δεν έχουν ποτέ τα γερμανικά».

Η γερμανόφωνη μυθιστοριογράφος ξετύλιξε ποικίλες πτυχές του πολιτικού ολοκληρωτισμού στη Ρουμανία: «Αν η αντίσταση στην ελληνική δικτατορία είχε ένα ομαδικό στοιχείο (οι συγγραφείς συνασπίστηκαν κάποια στιγμή εναντίον της χούντας), στη Ρουμανία η αντίσταση ήταν μόνο σε ατομικό επίπεδο. Προσωπικά είπα όχι στον χαφιεδισμό, όταν μου ζήτησαν να ?’δώσω” γνωστούς και φίλους στο καθεστώς, αλλά δεν το έκανα επειδή ήμουν γενναία. Η περίπτωση του πατέρα μου έπαιξε εδώ σημαντικό ρόλο, δείχνοντάς μου τι ήταν εκείνο που δεν έπρεπε να κάνω. Μολονότι φοβόμουν πολύ και μολονότι με απείλησαν για τη ζωή μου είπα όχι γιατί αν δεν διατηρούσα καθαρό το πρόσωπό μου θα αναγκαζόμουν να αυτοκτονήσω».

Η Χ. Μύλερ έκανε ειδική μνεία στα νεανικά της χρόνια στη Ρουμανία: «Εργαζόμουν ως μεταφράστρια οδηγιών χρήσης για μηχανές σε ένα εργοστάσιο και είχα δημιουργήσει φιλικούς δεσμούς με φοιτητές που είχαν στιγματιστεί πολιτικά. Όσοι είχαν σχέσεις με τέτοιες ομάδες ήταν, βεβαίως, υπό διωγμόν. Από την άλλη πλευρά, είχα πολύ κακή επαφή με τον πατέρα μου ο οποίος ήταν SS (ενηλικιώθηκα όταν συνειδητοποίησα ποια ακριβώς ήταν τα εγκλήματα των SS). Στο στόχαστρο των ρουμανικών μυστικών υπηρεσιών μπήκα με το πρώτο μου κιόλας βιβλίο, όπου περιέγραφα τη ζωή της γερμανικής μειονότητας στη Ρουμανία. Οι φίλοι μού ζήτησαν να συνεχίσω (εξακολούθησα για ένα διάστημα να δουλεύω στο εργοστάσιο), αλλά η λογοκρισία ήταν πολύ αυστηρή κι αυτό με έκανε να καταλάβω πως όταν γράφεις, έχεις από κάπου να κρατηθείς. Η ίδια πάντως δεν σκεφτόμουν να γίνω συγγραφέας. Ήθελα να γίνω κομμώτρια, αλλά δεν το ήθελε το κράτος διότι οι κομμώτριες μιλούν με πολύ κόσμο».

Η Χέρτα Μύλερ διάβασε αποσπάσματα από τα βιβλία της στα γερμανικά ενώ τα ελληνικά κείμενα (σε μετάφραση Γιώτας Λαγουδάκου) διάβασε η Αγγελική Παπούλια.

Deadpool 2: Δείτε το trailer της πολυαναμενόμενης ταινίας της Marvel

Ολες οι Ειδήσεις

Ειδήσεις Top Stories
X