Eretiki κριτική για την ταινία “Ταξιδεύοντας με τον εχθρό μου”

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Eretiki κριτική για το ΣΕΝΑΡΙΟ: Η ιστορία ξεκινά το έτος 1892 στην αμερικάνικη γη, όπου η οικογένεια Quaid κατοικεί ειρηνικά σε ένα σπίτι στο δάσος. Τη στιγμή που ο πατέρας Wesley κόβει ξύλα με ένα πριόνι, δέχεται δολοφονική επίθεση από Ινδιάνους της φυλής Κομάντσι, όπου μετά την κατάκτηση του σκαλπ του, καταδιώκουν και σκοτώνουν πυροβολώντας, τις κόρες του Lucy και Silvy.

Μοναδική διαφεύγουσα, η γυναίκα του Rosalie, αγκαλιά με το μωρό Jacob, η οποία θα κρυφτεί σε μια βραχώδη κρυψώνα μέσα στο δάσος χωρίς να εντοπιστεί. Στην πολιτεία Νέο Μεξικό, στο οχυρό Berringer o πολύπειρος Λοχαγός Jo Blocker που έχει πολεμήσει και εξολοθρεύσει πολλούς Ινδιάνους, καλείται από το Συνταγματάρχη του στρατοπέδου A. Biggs, να εκπληρώσει μια παράτολμη αποστολή. Η διαταγή από τον πρόεδρο Harisson αναφέρει, πως πρέπει να συνοδεύσει τον αρχηγό των Τσεγιέν Κίτρινο Γεράκι, θανάσιμο εχθρό του για χρόνια σε εχθροπραξίες λευκών-Ινδιάνων (που πάσχει από καρκίνο), μαζί με την οικογένειά του στη Μοντάνα. Ο Λοχαγός αναλογιζόμενος τους φίλους και στρατιώτες, που έχει φονεύσει ο εν λόγω πολιτικός κρατούμενος, αρνείται. Όμως ο Συνταγματάρχης Biggs του εξηγεί, πως επελέγη γιατί λίγοι  γνωρίζουν τη διάλεκτό τους, απειλώντας τον αρχικά με στρατοδικείο και επειδή ο Blocker δεν πτοείται, έπειτα μιλώντας για τετελεσμένη κοπή στρατιωτικής συντάξεως.

Ο Λοχαγός Jo δέχεται. Αλλά όχι εξαιτίας  μιας έγκυρης συνταξιοδοτήσεως, μα για το χώμα, που χρόνια υπερασπίζεται αλλιώνοντας το χρώμα του, στο όνομα μιας επερχόμενης ελευθερίας, που τελικά δεν βρίσκει κανείς άνθρωπος, ανεξαρτήτου φυλής. Με τα διαπιστευμένα έγγραφα συνοδείας του Ινδιάνου αρχηγού, ξεκινά μαζί με μια ομάδα στρατιωτικής ιεραρχίας με χρόνια εμπειρία, μα και δυναμισμό που η απειρία της δεν τον σκεπάζει. Στη διαδρομή θα συναντήσουν τη σοκαρισμένη κυρία Quaid, που προσωρινά δεν δέχεται το θάνατο της οικογένειάς της, μα θα ενταχθεί στην αποστολή καθώς εκείνη και ο Blocker θα ανταλλάξουν αμοιβαία ενσυναίσθηση σεβασμού, θάρρους και κουράγιου, ενώ οι Κομάντσι και όχι μόνο, καιροφυλακτούν στο διάβα τους.

 

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Η αυλαία αυτής της ιστορίας, αρχικά αποκαλύπτει φράσεις από έργα του νοβελίστα και ποιητή D.H. Lawrence που ξεσκεπάζουν, την ταραχώδη, μα στωικώς απομονωμένα αναλλοίωτη, φύση της σύνθεσης της αμερικάνικης ψυχής.  Ο σκηνοθέτης θα μας ορίσει τους Ινδιάνους όλων των φυλών, ως ανθρώπους που έχουν υιοθετήσει κάποια ενδυματολογικά στοιχεία των λευκών (παντελόνια και πανωφόρια που έχουν οι άντρες Κομάντσι, Απάτσι και Τσεγιέν με τους πρώτους να φορούν και καουμπόϊκα καπέλα.

Αντίστοιχα, φορέματα οι γυναίκες τους, με εξαίρεση τις Τσεγιέν που χρησιμοποιούν και ινδιάνικα ρούχα), μα επίσης κρατούν στοιχεία του πολιτισμού τους (βαμμένο πρόσωπο οι Κομάντσι, πλεξούδες μαλλιών οι Τσεγιέν, με κορδέλα ή ελεύθερα μαλλιά οι Απάτσι). Η ηθική τους υπόσταση διαφέρει επίσης, με τους Κομάντσι να είναι οι πιο βίαιοι (αφαίρεση σκαλπ αντρών ή φόνοι σε γυναικόπαιδα), χωρίς να κάνουν διακρίσεις σε φυλές. Τα ρούχα, γένια, οι συνομιλίες και η περσόνα των Αμερικανών στρατιωτών είναι εύστοχα αναπαραστημένες. Θα μας γίνει γνωστό πως υπάρχουν απώλειες πολέμου εκατέρωθεν σε λευκούς και ερυθρόδερμους τα τελευταία χρόνια μέσω εικόνων ( βασανισμός οικογένειας Quaid- παρόμοιο φέρσιμο σε οικογένεια Απάτσι κοντά στο οχυρό Berringer ) ή μέσω εξιστόρησης σε συνομιλίες προσώπων (Blocker με Λοχία T. Metz, Κίτρινο Γεράκι με Blocker, J. Wilks με Blocker).

 Θα γίνει χαρτογράφηση της αμερικάνικης γης, διαμέσου των πολλών διαφορετικών πλάνων της πορείας του ταξιδιού, με ποικίλες καιρικές συνθήκες νυχθημερόν. Θα ακουστεί ξεκάθαρα  η τοποθέτηση πως πραγματικοί αυτόχθονες κάτοικοι είναι μόνο οι Ινδιάνοι, μα θα την εκφράσουν τα χείλη της Minnie McGowan, γυναίκας του συνταγματάρχη  McGowan. Δείχνοντάς μας πως εντός του δόλου που αγκαλιάζει την εξουσία, κάποιοι άνθρωποι αρνούνται να εκπορνευτεί το πνεύμα τους.

 

ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ: CHRISTIAN BALE: Ένας πολύ καλός ηθοποιός που εδώ και χρόνια έχει βρει μια μέθοδο, όπου πλαισιώνει τα ανθρώπινα συναισθήματα από τις πρώιμες πτυχές των νευρώνων του εγκεφάλου. Δεν υπάρχουν υπερβολές. Βιώνει τις εσωτερικές ανησυχίες του ρόλου. Πέτυχε την απόδοση του στρατιώτη που αισθάνεται μετάνοια για την τρομακτική οντότητα του πολέμου. Τον βλέπουμε χωρίς την παρουσία ήχου, να φιλά το χώμα και να αναγνωρίζει παράλληλα τον πόνο που του προκάλεσε η συγκεκριμένη γη. Εξανθρωπίζεται αφήνοντας χώρο στην κυρία Quaid να θρηνήσει. Αναγνωρίζει αυτόν που θεωρούσε ως εχθρό, τελικά ως ανθρώπινο πλάσμα που του καταπάτησαν την ελευθερία.

Εναντιώνεται στην αρχή στο στρατιωτικό σύστημα που υπηρέτησε, μα ως άριστος Λοχαγός-στρατιώτης J. Blocker τηρεί αυστηρά τους κανόνες του. Με την τελευταία σκηνή (που περιγράφει την ατομικότητα του ρόλου τελικά), μέσω της κίνησης και έκφρασης να δεσπόζει υποκριτικά.

ROSAMUND PIKE: Βεβαίως οι ηθοποιοί επηρεάζονται μεταξύ τους όπως και από το σκηνοθέτη. Για αυτό και η κυρία Pike έχει χρησιμοποιήσει στο παίξιμό της αυτή την απόδοση του αγνού ρεαλισμού που φέρει και ο Bale ( κραυγή που χάνει τη δύναμή της μέσα σε ένα κορμί, την ώρα που βλέπει Ινδιάνους ενώ προηγήθηκε η οικογενειακή της τραγωδία, χωρίς να μπορεί από το σοκ να ξεχωρίσει πως ανήκουν σε άλλη φυλή).

Στην αρχική καταδίωξη, αληθινά δείχνει τρομαγμένη. Όπως αληθινά στοιχεία φέρει και στην διαρκή προσπάθεια και επιτυχία της Rosalie να ξεπεράσει το μετατραυματικό σοκ, όντας όμως κατακερματισμένη μέσα της. Η αυτογνωσία του επιφανειακού θρησκευτικού παραληρήματός της και η αγριότητά της όταν πιάνει όπλο, είναι επίσης στοιχεία που δεν αμφισβητούνται πως απέδωσε.  Έκφραση οργής-θλίψης στην ταφή.

RORY COCHRANE: Υποδυόμενος το Λοχία Thomas Metz ήταν σε υψηλό επίπεδο συνέχεια, έχοντας συναισθηματικές μετατροπίες στο χαρακτήρα του (στο οχυρό Berringer αναπολεί τους σκοτωμούς, στη διάρκεια του ταξιδιού αποκαλύπτει στον Υπολοχαγό Kidder πως μετά τον πρώτο εχθρό που σκότωσε σε ηλικία 14 ετών δεν αισθάνεται τίποτα όταν κάνει φόνο, αργότερα δεν μπορεί να χωρέσει το μυαλό του το πόσο άδικο αιματοκύλισμα διέπραξε), τις οποίες τις περισσότερες φορές θα εκφράσει ως πρωταγωνιστής της κάμερας.

SCOT WILSON: Έπαιξε κοντά στο τέλος του έργου (ιδιοκτήτης γης, Cyrus Lounde). Και όμως, στον κινηματογράφο αν ξέρει κάποιος να διαχειριστεί τις εκφράσεις του σωστά, χωρίς πολλές κινήσεις, ακόμη και εστιάζοντας με τη φωνή προσηλωμένη μεμονωμένα στο χαρακτήρα, ξεχωρίζει. Πράγματι, το πέτυχε.

WES STUDI: Όλη η σοφία και η ανυποχώρητη σιγουριά των παροντικών και παρελθοντικών πράξεων αντιστοίχως του αρχηγού Κίτρινο Γεράκι εκφράστηκαν με προσεγμένη μέθοδο. Η παραδοχή της δυναμικής της Rosalie, μιλώντας της στα αγγλικά και η χειραψία με τον Blocker, όπου αναγνώρισε μα δεν μετάνιωσε για το κακό που προκάλεσαν και οι δύο πλευρές, ανέβασαν την απόδοσή του, επειδή ερμηνεύτηκαν από μια ουσιώδη πραγμάτωση. Ο ηθοποιός ερμήνευσε χαρακτήρα φυλής Τσεγιέν, ενώ ανήκει σε αυτή των Τσερόκι.

Robyn Malcolm: Υποδυόμενη τη γυναίκα του Συνταγματάρχη ΜcGowan ξεχώρισε προσομοιάζοντας μια δυναμική γυναίκα, που δεν επαναπαύεται στην ισχυρή θέση του άντρα της. Επιπλέον η ηθοποιός είναι από τη Νέα Ζηλανδία και αλλάζοντας την προφορά της μας έπεισε ότι είναι από το Winslow των Η.Π.Α.

Ben Foster, Jesse Plemons, Jonathan Majors: ( Λοχίας Wills, Υπολοχαγός Kidder, Δεκανέας Woodson ) Ισάξιες ερμηνείες με σταθερότητα στην απόδοσή τους, με τον τελευταίο να πραγματοποιεί μια ανάγνωση του σκηνοθέτη στο ρατσισμό του μέσου Αμερικανού πολίτη και στρατιώτη, εφόσον πέρασαν μόλις 27 χρόνια από τη μάχη Βορείων και Νοτίων, χωρίς να σβήσει ο παραγκωνισμός των Αφροαμερικανών (νοσοκομείο μιλώντας με Jo Blocker), θίγοντας γενικά τον παράγοντα ένταξης σε μια γη.  

ΕΠΙΤΥΧΗΣ Ή ΑΝΕΠΙΤΥΧΗΣ Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ 3 ΠΑΡΑΠΑΝΩ: Το σενάριο είναι εμπνευσμένο από την χειρόγραφη ιστορία του σεναριογράφου Donald E. Steward που γράφτηκε τη δεκαετία του 1980. Ο Scott Cooper το προσάρμοσε στα μέτρα της ταινίας με την οποία ήθελε να εκφραστεί. Αφορά ένα πολύ σημαντικό θέμα, θίγοντας την καταπάτηση της ελευθερίας και των εδαφών της εν λόγω προσοδοφόρας γης, μα και της πραγματικής αυτοχθονίας που προβληματίζει γιατί δεν μπορεί να συνυπάρξει με την ιδιοσυγκρασία των ετεροχθόνων. Οι οποίοι στην πραγματικότητα νιώθουν να απειλούνται και ορίζουν τους πρώτους ως απόβλητους, ενώ εκείνοι (Ινδιάνοι) ενδέχεται να τους αποδέχονταν ειρηνικά. Με τους χαρακτήρες, τις στιχομυθίες και την πλοκή διαγράφεται πολύ ικανοποιητικά ο συγκεκριμένος προβληματισμός.

Η σκηνοθεσία τον σκιαγραφεί επίσης, όταν μετά το σημείο όπου η Ελαφίνα (γυναίκα Μαύρου Γερακιού-γιού του αρχηγού) φτιάχνει πλεξούδες στα μαλλιά της Rosalie, διακρίνουμε στα τόσα δέντρα μόλις δύο εξ αυτών με ερυθρό κορμό παραθέτοντας συμβολικά τον προβληματισμό, πως γενικά η Ινδιάνικη φυλή λιγοστεύει. Πολλές φορές, οι τιμές στους νεκρούς απασχολούν το σκηνοθέτη (ινδιάνικες κηδείες, κηδείες στρατιωτών ή οικογένειας Quaid), όπως και οι ανεξίτηλες αναμνήσεις που αφήνει ο θάνατός τους σε αγαπημένα πρόσωπα όποιου χρώματος και να είναι.

Ο Scott Cooper μας μεταδίδει πως η βία εναρμονίζεται σχεδόν ως αναγκαία σε μια χρόνια εμπόλεμη κατάσταση (τερματισμός ζωών χαρακτήρων της ταινίας μόλις σε λίγες στιγμές). Υπάρχουν όμως και στιγμές προσπάθειας επιλεγμένης συνεργασίας, συμφιλίωσης και αλληλοκατανόησης (προσφορά φορέματος, διαταγή απόσυρσης αλυσίδων, διάλογος παραδοχής προκληθείσας θλίψης κατά τις εχθροπραξίες, χειραψία, ομιλία σε κοινή διάλεκτο, φροντίδα μαλλιών). Ενδιαφέρουσα η αποτύπωση της βίας που εκφυλίζει μια τοποθεσία που πριν έσφυζε από ζωή (οικία Quaid πριν και μετά την επίθεση των Κομάντσι).

Επιβλητική η σκηνή στο δείπνο. Σε ό,τι αφορά τα ιστορικά στοιχεία, σωστή είναι η αναφορά διάγνωσης καρκίνου του Ινδιάνου αρχηγού, μιας και οι επιστημονικές έρευνες είχαν προχωρήσει τους δύο προηγούμενους αιώνες, με συνέπεια εν τέλει το 1873 περίπου να μπορεί να διαγνωστεί. Πόσο μάλλον το έτος 1892 που αφορά το film.

Οι ερμηνείες είναι σε υψηλό επίπεδο και δίνουν σάρκα και οστά στο σενάριο. Η στιγμή όπου η Rosalie ξεκινά μια τρυφερή προσπάθεια ερωτικού καλέσματος μέσα στη σκηνή με τον Jo, δείχνει πως οι δύο ηθοποιοί συντονίζονται τροφοδοτώντας τις ερμηνείες τους, όπως και όταν o Jo φέρει αμοιβαία εκτίμηση στο νοσοκομείο για τον συνάδελφό του Henry, παρόλο που δεν έχουν μιλήσει ποτέ μέχρι τότε σαν αληθινοί φίλοι. Η ινδιάνικη οικογένεια μετέδωσε τη γαλήνη των Τσεγιέν, που μετατρέπεται σε εκδικητική οργή, όταν απειληθεί η ελευθερία της ψυχής τους. Επιτυχής η απόδοση.

 

ΕΠΙΛΟΓΗ CASTING: Με ένα Casting όπου χρησιμοποιήθηκαν: Αληθινοί Ινδιάνοι, ερμηνεύοντας σωστά τους ρόλους, μια Νεοζηλανδή ηθοποιός που υποδύθηκε ορθά την Αμερικάνα ( Robyn Malcolm ως Minnie MacGowan), η παρουσία και ερμηνεία των Christian Bale και Rosamund Pike, όπως και επιπροσθέτως η μεταφορά αληθινών ινδιάνικων διαλέκτων στην ταινία, θα ήταν δύσκολο να αποτύχει η συγκεκριμένη επιλογή.

 

ΜΟΥΣΙΚΗ/ΗΧΗΤΙΚΗ ΥΠΟΚΡΟΥΣΗ: Η πολύ μεγάλη έκπληξη της ταινίας. Ο ήχος καταδιώκει τον θεατή-ακροατή, υποκλέπτοντας από την εικόνα πολλές φορές την πρόκληση έντονων συναισθημάτων, κατά τη διάρκεια της προβολής. Ο ήχος έχει έντονη παρουσία και εκφράζει την αλλαγή των συνθηκών από μακελειό σε γαλήνη και αντίστροφα (κελάϊδισμα πουλιών στην εισαγωγή, πριόνισμα του Wesley Quaid, τελικά ήχος από βέλη και πυροβολισμούς).

Τα βήματα της Rosalie και το θρόισμα των κλαδιών στην καταδίωξη από τους Κομάντσι, το χέρι του Λοχία Wills που ρίχνει γροθιά στο λασπωμένο από τη βροχή χώμα ενώ παλεύει με τον Υπολοχαγό Kidder, ο ήχος των γρύλων κατά την ταφή της οικογένειας Quaid το ξημέρωμα, είναι εκεί τονίζοντας τη σημασία  της κάθε σκηνής. Όπως και το σύρσιμο των αλυσίδων. Τη μουσική έγραψε ο συνθέτης Max Richter. Τα απαλά χτυπήματα στο πιάνο το βράδυ που η κυρία Quaid συνειδητοποιεί το χαμό της θαμμένης της οικογένειας, συμπληρώνουν όμορφα τη σκηνή.

Κάτι που ξεχωρίζει είναι η επιλογή ανατολίτικου εγχόρδου μαζί με τυμπανοκρουσίες, την ώρα που η αποστολή μέσα από το δάσος κατευθύνεται βόρεια (έχοντας μαζί τους τον εγκληματία πολέμου Λοχία Wills). Το τσέλο θα μας δώσει μια αίσθηση αδιεξόδου για την αγριότητα που επέρχεται ή μόλις συνέβη. Στην πλατωνική ερωτική στιγμή των πρωταγωνιστών τα βιολιά με το πιάνο στολίζουν το πλάνο. Και τα πνευστά κυριαρχούν, στην αρμονία μουσικών οργάνων της ειρηνικής παραδοχής αποτρόπαιων πράξεων, μεταξύ Κίτρινου Γερακιού και Joseph Blocker.

ΣΑΣ ΠΡΟΤΡΕΠΟΥΜΕ ΝΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΤΕ. Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΑΝΤΑ ΔΙΚΗ ΣΑΣ.

Ο ERETIKOS κριτικός Γ.Κ.