Ελλάδα

Eretiki κριτική για το Τζόκερ που προκαλεί σάλο

Eretiki κριτική για το Τζόκερ που προκαλεί σάλο
ViberViber MessengerMessenger WhatsAppWhatsApp
Ακούστε το άρθρο

Ο eretikos.gr και ο eretikos κριτικός, συνεχίζοντας μια επιτυχή συνεργασία έφτασαν τις “100 eretikes κριτικές ταινιών” και το γιορτάζουν! Ευχαριστούμε θερμά όλες/όλους τις/τους αναγνώστριες/αναγνώστες, για την αληθινή εμπιστοσύνη, δια της υποστήριξης στην παρουσίαση αυτής της διαφορετικής/eretikis γραφής! Και φυσικά προτρέπουμε τους ορκισμένους σινεφίλ να παρακολουθήσουν μία αριστοτεχνική ταινία, αντάξια των προσδοκιών αυτού του αριθμού.

 

Η Tanweer παρουσιάζει μία από τις πιο εύστοχες, καλλιτεχνικές μεταφορές αντί-ηρώων Comics στη μεγάλη οθόνη. Bεβαίως, πρόκειται για τον πιο ενδιαφέροντα, μυστηριώδη και επικίνδυνο villain όλων των Comics! Μόνος. Γεμάτος από προσωπικές αμφιβολίες και εγκλωβισμένος μέσα στα δεσμά μιας αναπτυσσόμενης, ψυχικής, νευρολογικής διαταραχής. Ήθελε μόνο να κάνει τον κόσμο να γελά…Ξεχασμένος, ταπεινωμένος και παραγκωνισμένος, πλέον γελά υστερικά ο ίδιος…Γελά ή χορεύει, εξαιτίας της εκδίκησης, που ετοιμάζει στους άλλους. Κυρίες και Κύριοι Σινεφίλ, μόλις ξαναγεννήθηκε…Ο “Joker.” 

 

Μεταξύ άλλων κινηματογράφων, μπορείτε να απολαύσετε την υπέροχη ταινία στα όμορφα Town cinemas (Ζησιμοπούλου 7 & Α. Μεταξά, Γλυφάδα). 

 

Σενάριο: 

Βρισκόμαστε στην Gotham City το έτος 1981. Ο ηλικιακά ώριμος επαγγελματίας clown, Arthur Fleck, με το θλιμμένο χαμόγελο κάτω από την πολύχρωμη, καλλιτεχνική κάλυψη προσώπου, προσπαθεί να ανταπεξέλθει στη δική του δυστυχή και δυσνόητη πραγματικότητα. Αν και ξεκινά πάντα με την καλύτερη διάθεση, καταλήγει να αντιμετωπίζει αδικαιολόγητα κρούσματα σωματικής βίας στην πόλη της Gotham. Κάποια παιδιά θα κλέψουν την πινακίδα της δουλειάς του και θα τον κλωτσήσουν με μανία στο έδαφος, αφαιρώντας ταυτόχρονα όσα χρήματα εκείνος διέθετε επάνω του. Παράλληλα, η επιστήμη μοιάζει απλώς να επιβλέπει τη σοβαρή, ψυχική διαταραχή του Arthur, μοιράζοντας συνεχώς εναλλακτικές, φαρμακευτικές μορφές θεραπείας σε εκείνον. Η επόπτριά του είναι τυπική. Ο Fleck φέρει μια χρόνια, ιδιαίτερη, νευρολογική πάθηση, κατά την οποία, αντιδρώντας επειγόντως στην απειλητικά έντονη θλίψη, κυριεύεται από ένα ισχυρό, υστερικό γέλιο. Αυτό αναπτύσσεται, πνίγοντάς τον.

 

Ο θλιμμένος clown ζει, φροντίζοντας την ηλικιωμένη μητέρα του, Penny Fleck, σε ένα απλό διαμέρισμα. Εκείνη δεν είναι σε καλή κατάσταση και μιλά κάθε φορά με θαυμασμό για το διάσημο εκατομμυριούχο, Thomas Wayne. Αγνοεί, ότι ο γιος της δεν έχει φίλους, ούτε και κάποια ερωτική σύντροφο. Ο Fleck ανέκαθεν oνειρευόταν να γίνει κωμικός. Θαυμάζει τον διάσημο κωμικό, Murray Franklin, βλέποντας το γνωστό, τηλεοπτικό του Show. O ογκώδης συνάδελφος clown, Randall, θα προσφέρει στον υπέρλεπτο, σημαδεμένο με μώλωπες, Arthur, ένα περίστροφο, ώστε εκείνος να μπορεί να αμυνθεί πλέον σε ενδεχόμενα, βίαια περιστατικά στο μέλλον. Συμμετέχοντας σε αστεϊσμούς με τους συναδέλφους του, Gary και Randall, όλα μοιάζουν να επιστρέφουν σε μια καθημερινή ροή για τον Arthur. Όμως οι παράλογες συστάσεις από τη διεύθυνση εργασίας για την χαμένη ταμπέλα, φέρνουν ένα ακόμη αμυντικής φύσεως, χαραγμένο χαμόγελο στον εν κρυπτώ εκνευρισμένο clown. 

 

Ο καταθλιπτικός πολίτης αρχίζει να παίζει με το όπλο και “κουκουλώνει” κάποιες αναίμακτες, λανθασμένες κινήσεις…Στο ασανσέρ της πολυκατοικίας ο Fleck θα συναντηθεί με μια όμορφη, καλοσυνάτη κοπέλα και το παιδί της. Η Sophie Dumond είναι διαφορετική από τους άλλους ανθρώπους και μοιάζει να συμπαθεί τον απογοητευμένο, από τις άθλιες, ανθρώπινες επαφές, Arthur. Η προσωπική αγωνία όμως για την ψυχασθένεια δεν παύει να τον κάνει να αισθάνεται, πως ίσως ο ίδιος δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Η απόλυσή του χειροτερεύει τα πράγματα. Εκείνος μέσα στο τρένο αφήνει το μυαλό του να περιπλανηθεί στο άπειρο, εξακολουθώντας να φορά τη στολή και το βάψιμο του clown, αν και απολυμένος. Οι διαδεχόμενες στάσεις του σιδηροδρόμου μοιάζουν να αφορούν πραγματικότητα και φαντασία.

 

Τρία κακομαθημένα, κουστουμαρισμένα πλουσιόπαιδα φοιτητικής ηλικίας ενοχλούν μια κοπέλα μέσα στο ίδιο βαγόνι. O Arthur αντιδρά, μην μπορώντας αλλιώς, με εκείνο το ασυγκράτητο, πνιγηρό γέλιο. Το φως τρεμοπαίζει, καθώς το τρένο κινείται. Ο αγαθός ψυχασθενής θα βρεθεί και πάλι στο πάτωμα, μέσα σε βίαια, θρασύδειλα λακτίσματα. Αλλά όχι πια! Χωρίς φωνές, ηρωισμούς και ανακοινώσεις θα έρθει η αμείλικτη, άμεση αντίδραση! Οι πιστολιές ξύπνησαν ένα καταπιεσμένο έρμαιο συναισθημάτων. Το φως εξακολουθεί να τρεμοπαίζει. Ένας αιμόφυρτος, έντρομος, κακός άνθρωπος τρέχει μάταια, για να σωθεί. Δεν έχει καμία ελπίδα…Η προσωπική, παρθενική φρίκη του θεριστή διαδέχεται τη γαλήνια αποδοχή των φόνων, εν χορώ σε ένα άθλιο μέρος… 

 

Όλα βελτιώνονται στο μυαλό του Arthur. Ακόμα και οι επαφές του με την πανέμορφη γειτόνισσα Sophie, η οποία “αποφαίνεται” να τον θαυμάζει. Οι τρεις φόνοι γνωστοποιούνται σε παραρτήματα εφημερίδων. Τα θύματα ήταν εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις Wayne. Η τελευταία ημέρα στη δουλειά του απολυμένου Fleck γίνεται ειρωνική και κρύβει μια αύρα εκδίκησης…Ο Thomas Wayne ανακοινώνει την υποψηφιότητά του για τη δημαρχία της πόλης και εκφράζει την άποψή του, περί “διαχωρισμού του δολοφόνου και άλλων δειλών πολιτών=clown, συγκριτικά με την κλάση των χαρισματικών πλουσίων.”  Ξαφνικά ξεσπά ένα κοινωνικό κίνημα, χρίζοντας ως επαναστάτη τον άγνωστο στους κατοίκους, δολοφόνο με αμφίεση clown…

 

Ένα παλιό γράμμα της μητέρας του Arthur κάνει τον ίδιο να αναρωτηθεί, εάν ο όχι και τόσο σπουδαίος τελικά Thomas Wayne είναι ο για πολλά χρόνια αγνοούμενος πατέρας του. Ο οργισμένος γιος θα ταξιδέψει στην άλλη πλευρά της πόλης…

 

Έξω από το πολυτελές οίκημα Wayne, στα κάγκελα που χωρίζουν τους δύο κοινωνικούς κόσμους, ο Arthur Fleck με μια ισορροπούσα σε αγάπη και μίσος, μαγευτική υποδοχή χαιρετισμού, θα συναντήσει τον μικρό, αθώο Bruce…    

 

Γενικά στο έργο:

 

Θα παρακολουθήσουμε την πιο ρεαλιστική, μεταφερόμενη απεικόνιση από τις ευφάνταστες σελίδες των Comics προς την ολοζώντανη, παραστατικότατη παρουσίαση στη μεγάλη οθόνη, μίας εκ των πολλών εκδοχών γέννησης του αντί-ήρωα Joker. Πράγματι, στο συγκεκριμένο έργο η αισθητική της κινηματογράφησης φεύγει από το πλαίσιο του περιβάλλοντος ενός Comic. Όμως αυτή είναι και η μεγάλη  διαφορά του έργου, συνιστώντας την ιδιαίτερη ταυτότητά του! Και εν τέλει, η καλλιτεχνική αυτή έκφραση αποτελεί την αναδεικνύουσα κινηματογραφική ομορφιά της ταινίας, από άποψη μιας πιο επιθυμητής, αληθινής ανταπόκρισης στην πραγματική ζωή.

 

Το έργο αναμετράται με κοινωνικές συγκρούσεις πολιτών, οι οποίες οφείλονται στα γνωστά στο κοινό ψυχικά προβλήματα του Arthur Fleck (θύμα), μα και στα άγνωστα στους θεατές ψυχολογικά θέματα, που εμφανώς έχουν όσοι θρασύδειλοι αντίστοιχα τον χτυπούν (θήτες). Όμως θίγονται επίσης και συγκρούσεις ταξικές ανάμεσα σε οικονομικά εύρωστους και βιοπαλαιστές ή ανέργους.

 

Η οπτική γωνία είναι ξεκάθαρα από την πλαισιωμένη, σκηνοθετική θέαση της αντίληψης (μακριά και κοντά από την αντικειμενική πραγματικότητα) του πρωταγωνιστή. Ο πολίτης Arthur Fleck, μέσα από συγκεκριμένα, άσχημα γεγονότα, τα οποία συνετέλεσαν στην απόλυτη διαταραχή της ψυχοσύνθεσής του, μετετράπη στη φονική περσόνα με τα πράσινα μαλλιά, το εκκεντρικό κοστούμι και τη θλιμμένη, ανθρώπινη μάσκα, υπό την κάλυψη αποπροσανατολιστικού – λόγω ψυχικών νοσημάτων- γέλιου. Παρατηρούμε όχι διηγήσεις (όπως στο Dark Knight για τα σημάδια, που διέθετε εκείνη η προσωποποιημένη εκδοχή του παρανοϊκού κακοποιού), αλλά τα ίδια τα γεγονότα της γέννησης της περσόνας του Joker. Επιπλέον, μαθαίνουμε μαζί με τον πρωταγωνιστή σημαντικά στοιχεία για την παροντική, προσωπική του ζωή, μα και αποδεικτικά ντοκουμέντα, σχετικά με την αλλοίωση της παρελθοντικής, ομαλής παιδικής του ηλικίας.

 

Αυτός ο χαρακτήρας ήταν υπεράνω υποψίας. Φέρει αδυναμίες, φροντίζει τη μητέρα του και είχε ανέκαθεν καλές προθέσεις για την κοινωνική συμβίωση. Η ψυχική-νευρολογική διαταραχή του προϋπήρχε, αλλά το έργο θα μας αποκαλύψει μέσα από την τραγική, παιδική ηλικία του ρόλου, τι ήταν αυτό που την ανέπτυξε. Γενικώς, οι υπόλοιποι πολίτες του φέρονταν με άσχημο, βάναυσο τρόπο, όσο εκείνος απλώς προσπαθούσε να υπάρχει ειρηνικά ανάμεσά τους. 

 

Δεν υφίσταται Batman στο έργο. Παρατηρούμε τον μικρό Bruce Wayne. Ξεχωρίζει όμως ο πατέρας, Thomas Wayne, με ένα διαφορετικό προφίλ από ό,τι γνωρίζαμε. Δεν είναι ο τέλειος πολίτης με τις αγαθοεργίες και την καλοσυνάτη σκέψη. Είναι ένα ακριβοδίκαιο κάθαρμα, που επαναπαύεται στην οικονομική βάση του, έχοντας και κάποιες παραπάνω θεσμικές φιλοδοξίες (υποψηφιότητα δημάρχου). Συναισθηματικά υπερασπίζεται μόνο το παιδί του και ταυτίζει κάθε οικονομικά απόμακρη μερίδα πολιτών ως εχθρούς των υψηλών, κοινωνικών στρωμάτων. Παραμένει το τρίτο, μακρινό πρόσωπο, το οποίο επηρεάζει έντονα την καθημερινότητα του Arthur.

 

Ο δεύτερος, σημαντικός άνθρωπος στη ζωή του Fleck είναι ο διάσημος κωμικός Murray Franklin. Επί της ουσίας, εκείνος αποτελεί τελικά το μεγαλύτερο υποκριτή, σύμφωνα με το σκεπτικό του Joker. Και ο πρώτος, ενώ ο Arthur δεν το είχε φανταστεί ποτέ με αυτή τη σειρά προτεραιότητας αιτιότητας μίσους, είναι η μητέρα του. Έχοντας έναν χαρακτήρα μακριά από την αληθινή αίσθηση γονεϊκής προστασίας προς ένα παιδί…

 

Οι σχέσεις του πρωταγωνιστή με αυτά τα τρία πρόσωπα περιγράφουν την αντικρουόμενη, ανθρώπινη σχέση των κοντινών συγκρούσεων με την αντιφατική, απόμακρη ύπαρξη αληθινής επικοινωνίας (σημείωση: για τη μητέρα του αυτό ισχύει, μόλις εκείνος κατάλαβε, πώς η Penny Fleck του φέρθηκε πραγματικά {Αλλά επειδή ηθελημένα ο Arthur αυτό το αγνοούσε, ίσως να ισχύει και για πριν, στη χώρα του ασυνείδητου}).

 

Το εκπληκτικό σε αυτό το έργο είναι, ότι προβάλει διακριτικά την ανασφάλεια όλων των υπολοίπων χαρακτήρων, που συγκρούονται με τον αντί-ήρωα! Αρκεί μόνο να γελάσει ο Arthur Fleck μπροστά τους και όλοι, ακόμα και οι πιο ισχυροί (όπως ο Thomas Wayne), διαλύονται εσωτερικώς ψυχολογικά και για να το κρύψουν, ασκούν αμέσως σωματική βία. 

 

-Κάτι ακόμα! Διάβασα κάπου, ότι μπορεί να θεωρηθεί επικίνδυνη η ταινία για τυχόν δυσανάλογες, κοινωνικές, εκδικητικές αντιδράσεις…Είναι απλώς μια εξαιρετική ταινία. Δεν κατευθύνει κανέναν. Από εκεί και πέρα, όλα τα άλλα φέρουν συγκεκριμένες ευθύνες. Είναι θέμα ανθρώπου. Όπως όλοι μας απογοητευόμαστε με άσχημα περιστατικά της κοινωνικής καθημερινότητας, αντίστοιχα επαρκεί μόνο μια απλή, καλή, ανιδιοτελής πράξη, κάποιου άλλου ανθρώπου, για να μας ηρεμήσει από μια φυσιολογική αγανάκτηση. Για άλλες ψυχοσυνθέσεις δεν ξέρω…Ο κινηματογράφος πάντως φτιάχτηκε, για να γεννά την ελπίδα και όχι για να στέλνει δολοφονικά μηνύματα. Είναι ανήθικο να επιτίθενται στους δημιουργούς = καλλιτέχνες με τέτοιους, άστοχους γραπτούς ισχυρισμούς.-

 

Θεμελιώδεις αρχές του έργου:

 

1) Το σενάριο

 

Γράφτηκε από τους Todd Philips και Scott Silver. Είναι φυσικά βασισμένο στον χαρακτήρα “Joker” της DC Comics. Το έργο δημιουργήθηκε με την πρόθεση να είναι αυτοτελές. Η έμπνευση προήλθε από το Comic του 1988 “The Killing Joke.” Αλλά όποια/όποιος το διαβάσει, θα καταλάβει, πως αυτό δεν έχει καμία σχέση με την υπόθεση της ταινίας, εξαιρώντας τη μοναδική ομοιότητα ανάμεσά τους: πως ο χαρακτήρας σκεφτόταν επίσης να γίνει stand up comedian. Όμως εκεί, ο ίδιος δεν το απολάμβανε καθόλου, εν αντιθέσει με τον Arthur Fleck. Επιπλέον υπάρχουν επιρροές χαρακτήρων από ταινίες του Martin Scorsese. Κυρίως από την ταινία “Taxi Driver,” αλλά οι μεγάλες αντιθέσεις και εκεί είναι εμφανείς. Η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε, ήταν τα αγγλικά.

 

Η ανάδειξη, της προσωπικής δυστυχίας του ανθρώπου και -αλληλένδετα- της κοινωνικής δυσαρέσκειας του πολίτη Arthur Fleck, δίνει μια δραματική προσέγγιση στην κυρίαρχη περσόνα και συνεπώς στην αύρα του έργου. Η διαφοροποίηση της προσωπικότητας του Thomas Wayne, μας κάνει να αντιληφθούμε επακριβώς την οπτική γωνία του πρωταγωνιστή αντί-ήρωα Arthur και μετέπειτα Joker. Κατά κύριο λόγο, ο Fleck έχει δίκιο για το φέρσιμο όλων, μα ο Joker αποτελεί μια εναλλακτική, όχι επίλυση, αλλά ολοκληρωτική “διάλυση” των παραμέτρων των προβλημάτων. 

 

Η ενασχόληση αποκλειστικά με τον Joker=Arthur Fleck δίνει την πληρότητα στο θεατή, προσφέροντάς του ολότελα το χρόνο και το χώρο της ενσυναίσθησης σε μια μοναχική, άγνωστη, τραυματική ζωή. Ο τρόπος της μετάβασης σε αντιήρωα μαζί με τα προηγούμενα, σχετικά αίτια εκείνης, είναι το κλειδί της γοητείας, σε αυτό το σενάριο. Θα βρεθούμε όντως μέσα στο μυαλό του Arthur, καθώς τα ελάχιστα όνειρά του θα περάσουν σε μια ορατή, “χειροπιαστή” σφαίρα πραγματικότητας στον κινηματογραφικό κόσμο, ξεγελώντας μας.

 

*Η αντιφατική συσχέτιση του ψυχασθενούς clown με την οικογένεια Wayne παραμένει ριζικά πιστή στις αντικρουόμενες νοήσεις των Batman/Joker. Είναι τόσο διαφορετικοί, αλλά παράλληλα, έστω και για λίγες μόνο στιγμές, επικοινωνούν πραγματικά μεταξύ τους. Ακόμη και δια του μίσους. Και παραδόξως, αυτό τους φέρνει αλληλοσεβασμό. Εδώ λοιπόν δεν υφίσταται ο Batman. Διότι βλέπουμε, πως ο Batman είναι μακριά από την υλοποίηση της γέννησής του. Αφενός λόγω νεαρής ηλικίας και αφετέρου εξαιτίας της (προσωρινά) απούσας, τραυματικής δυστυχίας. Αλλά σαφώς οι άρρηκτα συνδεδεμένες ενέργειες του Joker ως μεγίστη, αρνητική, κοινωνική επιρροή έχουν συμβάλλει ήδη στην ασυνείδητη φύτευση του εκδικητικού σπόρου της μετέπειτα γέννησης του Bats (Λόγω της περίφημης, μοιραίας εξόδου των Wayne από το θέατρο…) 

 

*Η συνάντηση του Fleck με τον μικρό Bruce Wayne δείχνει ακριβώς αυτό το πνεύμα: Υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης με την παρουσία ενός αντίθετου ανθρώπου απέναντι εκατέρωθεν. Το μισητό βλέμμα φοβάται τη ματιά της αθωότητας και αντιστρόφως. 

 

Πάλι, με την αποκάλυψη της υιοθεσίας του Arthur Fleck, αγνοούμε το πραγματικό, γενεαλογικό δέντρο του “Mr J…”    

 

2) Η σκηνοθεσία

 

Την υπογράφει o Todd Philips. Αμέσως μας δείχνει την ακραία θλίψη του πρωταγωνιστή. Το χαμόγελο είναι τεχνητό, κυριολεκτικά χειροποίητο (με τις κινήσεις των χεριών στο πρόσωπο), προσποιητό και το δάκρυ μέσα από το μακιγιάζ, μαύρο. Το κυνήγι της διαφημιστικής πινακίδας καταδεικνύει τον αθώο αγώνα του Arthur σε έναν άθλιο κόσμο, που ο ίδιος δεν καταλαβαίνει. Χτυπημένος βρίσκεται στο έδαφος. Και ο τίτλος με τα κίτρινα γράμματα, καθώς η κάμερα απομακρύνεται προοδευτικά από την κοντινή απόσταση του σώματος του δυστυχούς επαγγελματία clown, δεν προμηνύει την τρομακτική μεταμόρφωση, που επέρχεται…Αλλά αντιθέτως, προοικονομεί την απόκοσμη, γλυκόπικρη γαλήνη ενός ιδιωτικού, σκηνοθετικού αστείου.

 

Στην ψυχιατρική μονάδα θεραπείας ο θλιμμένος Arthur καταγράφεται, επί της ουσίας, σε άρνηση να εμπιστευτεί τη σχετική επόπτρια. Το τετράδιο, με την γραπτή ξενάγηση στις αρνητικότατες σκέψεις του Fleck, εμφανίζεται για πρώτη φορά στην οθόνη μας. Η δυσκολία της καθημερινότητας περιγράφεται οπτικά με την επιβίβαση σε λεωφορείο, ώστε να μεταφερθεί και πάλι στο σπίτι του. Η σχέση με τη μητέρα, περιλαμβάνει τη φροντίδα από μέρους του. Ο θαυμασμός για το ίνδαλμά του, Murray Franklin, βρίσκεται σε μια εικονικά διαμορφωμένη άποψη. Όμως το ίνδαλμα αργότερα, χάριν της τηλεθέασης, το παρατραβά, κοροϊδεύοντάς τον μέσω του Show. Η δουλειά του Fleck παρουσιάζεται μέσα από τα αποδυτήρια και καμαρίνια μιας αγέλαστης πραγματικότητας.

 

Κάθε φορά που ο Arthur βλέπει την όμορφη Sophie, σε διάφορα σημεία του σκηνοθετικού κάδρου παρατηρούνται αποχρώσεις του κίτρινου, με χαρακτήρα ευτυχίας. Ίσως να θυμίζουν το χρώμα του γιλέκου του Fleck.

 

Μοντάζ, επί του θέματος: 

 

– Η μετάβαση του Fleck σε μια περσόνα, που πλέον αναγνωρίζει το υπάρχον είδωλο στο σκοτάδι της, αλλά δεν έχει βρει ακόμη το ύφος της: Η όψη του clown εξακολουθεί να υπάρχει μετά την απόλυση. Ο Arthur ταξιδεύει με τρένο. Μια κοπέλα απειλείται από τρεις μεθυσμένους γιάπηδες. Ο Fleck γελά ψυχωσικά! Η Δεσποινίς γλυτώνει. Κινούνται εχθρικά εναντίον του. Το φως τρεμοπαίζει αργά, όσο το τρένο συνεχίζει το αδιάφορο δρομολόγιο. Η βία είναι εκεί ελεύθερη και ατιμώρητη. Η αντίδραση αφορά την ακαριαία αντεκδίκηση! Μέχρι το τέλος…

 

– Randall και Gary επισκέπτονται τον παλιό συνάδελφο Arthur: Εκείνος, βαμμένος τρομακτικά, κρατά ένα ψαλίδι στα κρυφά. Η δολοφονική μεθοδικότητα βρίσκεται πλέον στο αίμα του…Ή μάλλον, στην εμφάνιση του αίματος κάποιου άλλου…Μοντέρ υπήρξε ο  Jeff Groth.

 

Φωτογραφία, μιας καλλιτεχνικής δραματουργίας:

 

– Με ένα ασθενικό φως, σε αντί-γοητευτικό, σκοτεινό μέρος, o χορός του γεννημένου δολοφόνου φαντάζει σαν μια ανεξάρτητη, σύσταση αυτογνωσίας.

 

– Ο απογοητευμένος, οργισμένος γιος επισκέπτεται τη μητέρα του στο νοσοκομείο, έχοντας σκοτεινή διάθεση, σε ένα δωμάτιο με εκλάμψεις φωτός. Η ζωή του Arthur δεν είναι τραγωδία, μα κωμωδία…

 

– Στα σκαλιά που κάποτε έμοιαζαν με προσκεκλημένα, επαναλαμβανόμενα βήματα ηττοπάθειας, πλέον ο μεταμορφωμένος, αιμοδιψής κωμικός, έχοντας εκκεντρικά ρούχα και πολύχρωμο, γεωμετρικό μακιγιάζ, χορεύει σε άτακτους ρυθμούς μιας ανίκητης, βίαιης βεβαιότητας!

 

– Ο Joker ξυπνά σαν απορημένο, ευτυχισμένο παιδί, που ενορχήστρωσε επιτυχώς ένα αιματηρό, ανεξέλεγκτα δολοφονικό τσίρκο. Ζωγραφίζει με προσωπικό αίμα το χαμόγελο στο συγκινημένο πρόσωπό του. Διευθυντής φωτογραφίας υπήρξε ο Lawrence Sher.

 

Η ποικιλόμορφη δράση του σκηνοθέτη:

 

– H κάμερα κινείται μαζί του, μόλις ο Arthur κλέβει τα αρχεία του Arkham, σχετικά με το ιστορικό ψυχικής διαταραχής της Penny Fleck και φεύγει τρέχοντας.

 

Ο σκηνοθέτης μας σερβίρει με ωμό, άψογο, ψυχρό στυλ την ανίκητη παράνοια του Joker: Είναι ολομόναχος στο σπίτι. Αυθόρμητα αφαιρεί τα ράφια του ψυγείου προς άγνωστες κατευθύνσεις. Υποφέρει από την ψύχωση! Μπαίνει μέσα, παγώνοντας το αίμα μας, καθώς κλείνει πιο δυνατά την πόρτα! 

 

Είναι αδύνατον να μην εστιάσει κανείς σε εκείνη την εξαιρετική σκηνή της συνάντησης του Arthur Fleck με τον Bruce Wayne: Έξω από τη μάντρα του πολυτελούς οικήματος προβάλλει η όψη της κόκκινης, ψεύτικης, μεγάλης στρογγυλής μύτης. Μοιάζει να είναι οποιοσδήποτε, αλλά ταυτόχρονα και κάποιος ξεχωριστός ο αινιγματικός επισκέπτης μπροστά στα παιδικά μάτια του απορημένου Bruce. O Fleck κάνει το χαιρετισμό του. O μικρός εκατομμυριούχος δεν χαμογελά. Κανένα πρόβλημα για τον Fleck! Του δημιουργεί το χαμόγελο…Έπειτα δοκιμάζει με μερική επιτυχία να πνίξει τον Alfred στα κάγκελα της αυλής…Μα το αθώο βλέμμα του Bruce συναντιέται με το αντίστροφο του δολοφόνου! Και οι δύο τρομάζουν. 

 

– Στα παρασκήνια του τηλεοπτικού Show του Murray ο καλεσμένος βρίσκεται σε μια στιγμή παράξενης αναλαμπής: Με άνεση λες και του ανήκει το καμαρίνι, φορά ένα λευκό πετσετάκι στο λαιμό του, σαν να είναι πασίγνωστος, αγαπητός, τηλεοπτικός αστέρας και ίσως και συμβολικά ένας έμπειρος πυγμάχος. Ζητά από τον οικοδεσπότη να τον προσφωνήσει ως “Joker” στη live τηλεοπτική εκπομπή. Και βγαίνει, κάνοντας μια ανάλογη, καλλιτεχνική, υπερβατική είσοδο…What an entrance!!! 

 

Παράμετροι ανάδειξης της κινηματογραφικής ατμόσφαιρας:

 

Α) Η μουσική: 

 

Είναι γήινη και συναισθηματική. Αληθινά δραματική! Είναι ικανή να μας προκαλέσει ενσυναίσθηση για τις κακουχίες, την ψυχασθένεια και τη μεταμόρφωση του Arthur Fleck. Ένα σπάνιο, μουσικό κόσμημα “από πραγματικά πολύτιμους λίθους της γης και όχι δοξασμένα μέταλλα.” Την έγραψε και επέλεξε η Ισλανδή μουσικοσυνθέτρια Hildur Guðnadóttir. 

 

Το cello και το halldorophone (ηλεκτρικό cello, που προσφέρει ηχητική ενίσχυση) θα μας δώσουν μία εκπληκτική αίσθηση της τραγικότητας του Arthur Fleck. H συνθέτρια κατόρθωσε να γράψει τη μουσική, διαβάζοντας το σενάριο, πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα. Είχε μια ιδιαίτερη ιδέα. Ότι αρχικά θα ακουστεί το cello και πως όσο εξελίσσεται η ταινία, η ορχήστρα θα “καταπνίγει” το συγκεκριμένο, μουσικό όργανο. Όπως η σκοτεινή, επικρατούσα πλευρά του Arthur Fleck. Καταλήγοντας σε Joker. Το “Bathroom Dance” θα χαραχτεί απολύτως δικαιολογημένα στο μυαλό μας (πηγή: https://www.npr.org/2019/10/03/766172923/composer-hildur-gu-nad-ttir-finds-the-humanity-in-joker?t=1570187589817 ).

 

– Θα προστεθούν γνωστά τραγούδια, ισορροπώντας ανάμεσα στην τραγική και κωμική διάσταση των πραγμάτων, όπως ακριβώς τις αντιλαμβάνεται ένα διαταραγμένο μυαλό:

 

1) Send in the Clowns και That’s life από τον Frank Sinatra. Με χρήση ειρωνικών αντιθέσεων σε σχέση με τις σκηνές, όπου αντίστοιχα τα τραγούδια χρησιμοποιήθηκαν.

 

2) White Room από τους Cream. Ο Joker στο πίσω κάθισμα του αστυνομικού αυτοκινήτου παρακολουθεί το βίαιο, μαζικό κλίμα, το οποίο ο ίδιος προκάλεσε. 

 

3) Rock n’ Roll Part 2 από τον Garry Glitter. Κατά τη διάρκεια του επίσημου, περήφανου χορού του Joker στα σκαλιά.

 

Β) Ο ήχος:

 

Οι συντελεστές στην ηχητική διάσταση είναι 18 επαγγελματίες. Το γέλιο του υποβόσκοντος Joker. Τα χτυπήματα στον Arthur Fleck. Οι πυροβολισμοί. Ο ήχος κάθε φορά στο κάπνισμα του αντί-ήρωα. Όλα ενισχύουν ηχητικά την πρωταγωνιστική βοή. 

 

Γ) Τα κοστούμια:

Τα σχεδίασε ο Mark Bridges. Είναι εκπληκτικό το ντύσιμο της δουλειάς του Arthur Fleck, εστιάζοντας στο κίτρινο γιλέκο με κουμπιά, το οποίο ανταποκρίνεται στα Comics. Αλλά και στα κινηματογραφικά μαυρό-μπορντό clown-παπούτσια. Φυσικά το τελικό ντύσιμο του Joker αποτελεί μια κινηματογραφική, ενδυματολογική απόλαυση! Πιστό σε άλλες χρωματικές version του γνωστού clown. Έντονοι χρωματισμοί σε κίτρινο γιλέκο και μπορντό σακάκι-παντελόνι, μαζί με μια σπάνια απόχρωση του πράσινου πουκαμίσου (που βρίσκεται μέσα από το γιλέκο). Το πράσινο προβάλλει από τα μανίκια και το γιακά. Τα υφάσματα είναι πιο επιδεικτικής ποιότητας. Δεν χρειάζεται το μωβ! Βλέπουμε έναν συγκεκριμένο Joker. Πολύ καλή δουλειά!

 

Δ) Το μακιγιάζ:

 

Υπεύθυνοι υπήρξαν “μόνο” 28 άτομα. Οι μώλωπες του Fleck. Το μακιγιάζ ως απλός clown. Η οριακή αλλοίωση του βαψίματος, έπειτα από το δολοφονικό βάπτισμα πυρός. Η αιμοδιψής, ακαριαία εκδίκηση σε έναν συνάδελφο. Και φυσικά η πολύχρωμη γεωμετρία του τελικού μακιγιάζ προσώπου. Μπράβο!

 

Ε) Η χορογραφία: 

 

Υπεύθυνος ήταν ο Michael Arnold. Είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο να ζητηθεί σε κάποιον αρμόδιο να αναπτύξει την χορογραφία μιας ιδιωτικής, ψυχολογικής μετάβασης ενός αντιήρωα, καταλήγοντας να την εξωτερικεύει μέχρι και στο πιο επίσημο σύμπαν εκείνου (τηλεοπτικό Show). Πράγματι, οι αρχικές κινήσεις μοιάζουν με πρώιμων σκέψεων, χωρίς απόλυτη σιγουριά, αλλά με ελεύθερη ανάπτυξη ενός ανθρώπου, που στην πραγματικότητα έχει κάτι συγκεκριμένο μέσα στο μυαλό του. Ο χορός μέσα σε εκείνο το τρομακτικό δωμάτιο εκφράζει την αποδοχή της υπέρβασης μιας λεπτής γραμμής. Η κινησιολογία στα σκαλιά είναι μοντέρνας άποψης. Και φυσικά πίσω από τις κουρτίνες, με θεατρικότητα μιας αντίστροφης, ψυχικής ανατροφοδότησης και τελικά μπροστά στις κάμερες με την απρόβλεπτη, τριπλή περιστροφή…Μας αφήνει άναυδους. Πολύ καλή δουλειά!   

– Γενικώς, ο πρωταγωνιστής δούλεψε με τον χορογράφο στη συχνότητα των βημάτων και στη φύση του clown. Όμως άλλες σκηνές είχαν την προσέγγιση μιας ακολουθίας της μουσικής του έργου (πηγή: https://www.express.co.uk/entertainment/films/1185726/joker-dance-scene-what-is-the-joker-dance-joaquin-phoenix-interview-arthur-fleck).

 

Στ) Το casting

 

Αρμόδια υπήρξε η Shayna Markowitz. Η επιλογή του πρωταγωνιστικού ρόλου είναι εξαιρετική!!! Ο Joaquin Phoenix (Arthur Fleck = Joker) ξεπερνά τις προσδοκίες και του πιο απαιτητικού θεατή. Η ενσάρκωση του Arthur Fleck αποτελεί την δικαιωματική κατοχύρωση ενός εντελώς δικού του Joker! 

 

O Robert de Niro (Murray Franklin) εμφανίζεται με ωραία απόδοση, δίνοντας ζωή σε έναν ενδιαφέροντα και κρίσιμο ρόλο. Πέρα από χιουμορίστας, τηλεοπτικός οικοδεσπότης παρουσιάστηκε και ως στυγνός, επαγγελματίας κωμικός Murray στα παρασκήνια. Αλλά και ως δυσαρεστημένος πολίτης με ειλικρινείς και υποκριτικές τάσεις στο ζωντανό, τελευταίο Show του ρόλου. Πολύ καλός ο Brett Cullen (Thomas Wayne), παρουσιάζοντάς μας έναν τελείως διαφορετικό, απάνθρωπο Wayne, από ό,τι έχουμε συνηθίσει. Ομοίως και ο Douglas Hodge (Alfred Pennyworth) σε έναν ρόλο πιο αυθάδους Alfred. Γλυκιά και τρυφερή ή αργότερα αγχωμένη εμφανίστηκε με σωστή ερμηνεία η Zazie Beetz (Sophie Dumond), ως η εναπομείνασα ελπίδα διάσωσης της καλοσύνης του Arthur Fleck. Σημαντική ερμηνεία έγινε από την Frances Conroy (Penny Fleck), πείθοντάς μας ως διαταραγμένη γονέας. Glenn Fleshler (Randall) και Leigh Gill (Gary), ερμηνεύοντας διαφορετικές προσωπικότητες, απέδωσαν με ενδιαφέρον τους παλιούς συναδέλφους του Arthur.

 

Η υπεύθυνη έκανε σωστές επιλογές ηθοποιών!

 

Ερμηνεία:

 

Joaquin Phoenix: Υποδυόμενος τον επαγγελματία clown και ερασιτέχνη stand up comedian, Arthur Fleck. Έναν παραγκωνισμένο πολίτη, τον οποίο  η βίαιη συμπεριφορά πολλών ανθρώπων, ενισχύοντας την ψυχoνευρωτική πάθησή του, μετέτρεψε σε Joker.

 

Πρόκειται για μία από τις καλύτερες κινηματογραφικές, πρωταγωνιστικές ερμηνείες των αρχών του 21ου αιώνα! Ο ηθοποιός έγινε ένα με τον ρόλο, χάνοντας παράλληλα πολύ σωματικό βάρος. Πολλές φορές στο έργο, ανταποκρίνεται επίσης άριστα σε *υποκατηγορίες ερμηνειών. 

 

Εκφράσεις:

 

*Ξεκινά με την ανυπόταχτη έκφραση θλίψης, την οποία ως Arthur προσπαθεί να καλύψει, δημιουργώντας ένα λυτρωτικό, “χειροποίητο” χαμόγελο…Όμως η απειλητική δυστυχία είναι εκεί. Κατόπιν, τρέχει με κάθε κόστος, κυνηγώντας με θυμωμένη φωνή την επανάκτηση της κλεμμένης ταμπέλας της δουλειάς. *Έπειτα, όσο περισσότερο επιχειρεί να γελάσει, τόσο σε διπλάσιο βαθμό προβάλει και πάλι η επιθετική θλίψη στο πρόσωπό του. Στην επόπτρια αρχικά δεν αποκαλύπτει πολλά. Το πρώτο πνιχτό, υστερικό γέλιο δικαιολογείται με μια κάρτα. Στη φαντασία του, έχει αυτοπεποίθηση, ως Arthur που υπερασπίζεται τη φροντίδα της μητέρας του, όταν ο ίδιος σηκώνεται από το κοινό στο Show του Murray.   

 

*Σε συναδελφικό-clown αστείο για το γκολφ, πραγματοποιεί εκείνο το παράξενο γέλιο, που ενώνει την παιδική, τωρινή και ίσως και μια πιο γερασμένη ψυχικά ηλικία, αλλά το σταματά αμέσως! Δείχνοντας στο κοινό, ότι μπορεί να προσποιηθεί ο Fleck μια συμπεριφορά, όποτε θέλει. *Στις επαγγελματικές συστάσεις, που γίνονται κατόπιν σε εκείνον, χαμογελά, καλύπτοντας την υπέρμετρη λύπη του. *Ως stand up comedian κυριεύεται από θλίψη και αγωνία, λόγω μοναξιάς επί σκηνής, μέσα σε πνιγηρά, αντικαθρεπτισμένα γέλια. *Μετά την απόλυση, μας παρουσιάζει και πάλι το ανίκητο γέλιο της πάθησης, ενόψει απειλής γιάπηδων. Καθώς εκδικείται, δείχνει σαστισμένος, μα και αποφασισμένος να τελειώσει, ό,τι άρχισε. Πνίγει σταθερά τον μπάτλερ Alfred, αλλά η αθωότητα του Bruce του προκαλεί τρόμο. Με τον Thomas Wayne αντιδρά ανθρώπινα, μέχρι το γνώριμο γέλιο. Το οποίο έχει άλλες προθέσεις πλέον.

 

Εκείνη η είσοδος μέσα στο ψυγείο έχει τη δική του υποκριτική, εκφραστική σφραγίδα ψυχασθένειας! Η αντίδραση του Fleck στον Gary μετά από ένα εφιαλτικό, αιματηρό επεισόδιο ανεβάζει ακόμα περισσότερο την απόδοση του ερμηνευτή, σε μια έκρηξη αναπάντεχης τρυφερότητας. Στο τηλεοπτικό Show, για τελευταία φορά ισορροπεί ανάμεσα στην ατονική έκφραση του Fleck και την αμείλικτη φύση του Joker.

  

Κινησιολογία: 

 

Ο ερμηνευτής εκτελεί με άψογο τρόπο μια επιμελώς ατημέλητη, χορευτική αναζήτηση της ψυχής του στην οικία Fleck. Μετά τους πρώτους φόνους αποκτά ολομόναχος αίσθηση της άγριας, μεθοδικής, εκδικητικής φύσης του. Η συνάντηση με τον Bruce Wayne περιλαμβάνει μια εξευγενισμένη πρόθεση χαιρετισμού. Στα ατέλειωτα σκαλιά, ως Joker κλωτσά τις οποιεσδήποτε, ηθικές αμφιβολίες. Και στο Show χαρίζει σε όλους μας την ολοκλήρωση μιας βέβαιης, φονικής περσόνας, δια της ανάλογης, τηλεοπτικής εισόδου! Θεατρικότητα δράματος και κωμωδίας και έπειτα άνεση τριών, χορευτικών περιστροφών!

 

Κύριε Phoenix, είναι μόνο θέμα χρόνου, ο διεθνής κόσμος του σινεμά να σας χαιρετήσει με ακόμα περισσότερη εκτίμηση!!! Εύγε!

 

Συνεπώς:

 

Ο σκηνοθέτης Todd Philips μας παρουσιάζει μια ταινία, φέρουσα τα θετικά στοιχεία των Comics και αποβάλλουσα τις υπερβολές των. Ζούμε ή και παρατηρούμε τα αίτια της ψυχικής μεταστροφής του Arthur Fleck με έναν εύστοχο, παραστατικό τρόπο, που δεν είχαμε φανταστεί: Διαμέσου της ασυνείδητης, κοινωνικοπολιτικής, ταξικής μάχης ενός ανθρώπου με διαταραγμένη ψυχή.

 

Έτσι χρησιμοποιώντας:

 

-Την αυτόνομη, κυρίαρχη έκφραση σεναρίου και σκηνοθεσίας.

 

-Άριστους, καλλιτεχνικούς συνεργάτες (σε μουσική, μακιγιάζ, χορογραφία, casting, κοστούμια, ήχο).

 

-Τον ιδανικότερο πρωταγωνιστή.

 

Την κοινωνικό-ψυχολογική αύρα του έργου.

 

Δύο βέλτιστους συνεργάτες σε μοντάζ και διεύθυνση φωτογραφίας.  

 

Καθιστά την ταινία μία αριστοτεχνική, καλλιτεχνική απεικόνιση της ευαίσθητης προσωπικότητας του Arthur Fleck και της εκκεντρικής, επικίνδυνης περσόνας του νεογεννηθέντος Joker. 

 

Το έργο είναι τόσο καλό, που όχι μόνο παρακολουθείται απολαυστικά πάνω από δύο φορές στη μεγάλη οθόνη…Αλλά είναι πιθανόν να θέλουν οι λάτρεις του σινεμά να το εντάξουν και στην προσωπική τους συλλογή.

Μια διανομή από την Tanweer  

O Eretikos κριτικός Γιάννης Κρουσίνσκυ

Ολες οι Ειδήσεις

Ειδήσεις Top Stories
X