«Η κόλαση είναι οι άλλοι»: Ο Σαρτρ για τις προσωπικές σχέσεις

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

«Η κόλαση είναι οι άλλοι» είναι μια διάσημη φράση από το υπαρξιστικό θεατρικό έργο “Κεκλεισμένων των θυρών” του Γάλλου φιλοσόφου Ζαν-Πoλ Σαρτρ. Στο έργο αυτό υποστηρίζει ότι οι ανθρώπινες σχέσεις είναι ουσιαστικά γεμάτες συγκρούσεις. Αυτή η προσέγγιση διατρέχει και τη σκέψη του Σαρτρ στο βιβλίο του “Το είναι και το μηδέν”.

1. Κεκλεισμένων των θυρών

Το θεατρικό αυτό έργο ανοίγει με τους τρεις βασικούς χαρακτήρες του – Γκαρσέν, Ινές και Εστέλ- να οδηγούνται σε ένα σαλόνι. Δεν γνωρίζουν ο ένας τον άλλον, αλλά ξέρουν ότι είναι νεκροί και βρίσκονται στην κόλαση. Η κόλαση δεν είναι αυτό που θα περίμενε κανείς. Απουσιάζουν οι διάβολοι. Αφού πρώτα αρχίσει ο ένας να εκνευρίζει τον άλλον, η Ινές θα αντιληφθεί την αλήθεια για την κατάστασή τους. Καθένας τους θα ενεργήσει ως βασανιστής των δύο άλλων.

Ο Γκαρσέν είναι δημοσιογράφος που αρνήθηκε να πολεμήσει καθώς είναι φιλειρηνιστής. Ανησυχεί ωστόσο ότι είναι δειλός. Χρειάζεται κάποιον να τον διαβεβαιώσει για το αντίθετο. Στρέφεται στην Εστέλ όμως η άποψή της χάνει τη βαρύτητά της, καθώς διαπιστώνει ότι εκείνη θα έλεγε τα πάντα προκειμένου να εξασφαλίσει την προσοχή και την αγάπη ενός άντρα. Στη συνέχεια, ο Γκαρσέν απευθύνεται στην Ινές που με σαδιστικό και ζηλοτυπικό τρόπο γκρεμίζει κάθε προσδοκία του να αναγνωριστεί ως ήρωας. Το ψυχικό του βάσανο τον ωθεί να αναφωνήσει: «Η κόλαση είναι οι άλλοι!»

2. Είναι και μηδέν

Ο Σαρτρ περιγράφει μια σκοτεινή εικόνα των ανθρώπινων σχέσεων. Λέει ότι οι σχέσεις χαρακτηρίζονται από έναν συνεχή αγώνα για την ελευθερία, που είναι το μόνο πράγμα που έχει πραγματικά σημασία. Αυτή η ένταση προκύπτει επειδή είτε αντιμετωπίζουμε άλλους ανθρώπους ως αντικείμενα (υπονομεύοντας την ελευθερία τους), είτε επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να αντιμετωπίζονται ως αντικείμενα από τους άλλους (υπονομεύοντας τη δική μας). Είτε έτσι είτε αλλιώς, απειλείται η ελευθερία κάποιου, οπότε η συνάντηση με ένα άλλο άτομο οδηγεί απαραίτητα σε αγώνα για κυριαρχία. Η απαισιόδοξη αυτή θέση του Σαρτρ για τις σχέσεις απαντάται στην ευρύτερη φιλοσοφία του.

διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στο: fragilemag.gr