~Απο το Πάνθεο στην Πηγή~

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Η χαρά και η συγκίνησή μου είναι μεγάλες που βρίσκομαι απόψε ανάμεσα στην Ελένη Κάραμποτ και την Αναϊδα Τριανταφυλλίδου για την παρουσίαση της ποιητικής συλλογής “Από το Πάνθεο στην Πηγή” της Ζέττης Σκάρπα Κόρντισε. Με την Ζέττη μας συνδέει μια δυνατή και πολύχρονη φιλία, αντιπροσωπεύει για μένα μια πνευματική αδελφή και στο περιβάλλον το δικό της αλλά και του αείμνηστου και αγαπημένου συζύγου της Κάμερον Κόρντισε, το δώρο-δαχτυλίδι του δεν το βγάζω από το χέρι μου, έμαθα, εμπνεύστηκα, βούτηξα σε καλλιτεχνικές εντυπώσεις αλλά και συζητήσεις που ξέφευγαν από τις συμβατικές θεωρήσεις της ζωής και βέβαια είχα την τύχη να γνωρίσω μια χορεία σημαντικών προσωπικοτήτων, μεταξύ των οποίων για παράδειγμα την Ελένη Ποταμιάνου (καθηγήτρια Φιλοσοφίας), τον Άγγλο σολίστα του Royal Ballet Graham Powell, τον δάσκαλο Flamenco και χορογράφο Ιβάν Trinder …δεν θέλω να συνεχίσω γιατί πραγματικά είναι πολλοί και θα αδικήσω όποιαν ή όποιον δεν αναφέρω, προσωπικότητες που είχαν και έχουν μια συσιώδη σχέση και επικοινωνία με την Ζέττη και όχι μια επιφανειακή κοινωνική σχέση, όπως δυστυχώς συνηθίζεται στον αφρό των ημερών μας.
Πιστεύω πως θα ήταν λάθος να προσεγγίσουμε την συγκεκριμένη ποιητική συλλογή της Ζέττης, έχουν προηγηθεί τρεις στο παρελθόν, υπό το πρίσμα κάποιας ανάλυσης ή κριτικής για ένα αμιγώς ποιητικό έργο, θα ήταν κάτι μονοδιάστατο. Πιστεύω πως ότι κάνει η Ζέττη, εδώ η ποίηση του “Από το Πάνθεο στην Πηγή”, αποτελεί μια έκφραση – μια συνιστώσα, μιας ευρύτερης καλλιτεχνικής παρουσίας, μιας καλλιτεχνικής κοσμοθέασης με μεταφυσικούς και υπαρξιακούς χαρακτήρες.
Μια απλή ματιά στο βιογραφικό και την συνολική καλλιτεχνική της πορεία, μαρτυρεί την πολυδιάστατη έκφραση, με βασικούς βέβαια άξονες τον χορό, την χορογραφία και την κινησιολογία, όμως (έκφραση) πολυδιάστατη και σύνθετη. Η Ζέττη μεταμορφώνεται διαρκώς, εδώ στην ποιήτρια της συλλογής, και είναι ακριβώς αυτές οι μεταμορφώσεις της που καθιστούν το έργο της γοητευτικό και εύληπτο.
Τα ποιήματα του “Από το Πάνθεο στην Πηγή” μοιάζουν πολλές φορές με αφορισμούς – αρκετές φορές μου ήρθε στο νου ο αγαπημένος μου Αντόνιο Πορτσία – ή (μοιάζουν) με μικρά πεζά:
…Η άκανθα / το ρόδο / γεννά. / Μέσα από / αιώνες / κυοφορίας / χαρίζοντας / το χαμόγελο / της γνώσης.
Με αυτά τα απέριττα ποιητικά μέσα, η συγγραφέας καταθέτει το απόσταγμα της σοφίας και της πορείας της, συνθέτοντας έτσι μια ωδή στην ισορροπία, μέσα από την διαχρονική διαπάλη και εναλλαγή του Καλού με το Κακό, της χαράς με την οδύνη, της ηδονής με την εγκράτεια, της ευόδωσης με την ματαίωση, οδηγώντας τον αναγνώστη στην γαλήνη της ύπαρξης, στην σημασία της σύνθεσης. Καταφέρνει, και αυτό είναι ένα εξαιρετικό τέχνασμα, μέσα από μια πορεία αυτογνωσίας και αυτοενδοσκόπησης, να οδηγήσει τελικά στην ενσυναίσθηση, στην κατανόηση δηλαδή και αντίληψη- εμβίωση του πόνου και της υπαρξιακής περιπέτειας του διπλανού μας.
Η συλλογή περιλαμβάνει 4 ενότητες: Της αναζήτησης, Πύρινες φλόγες, Της ανακάλυψης και των Των αρχετύπων. 4 κύκλοι ποιημάτων που αντικατοπτρίζουν την εξέλιξη, την πορεία της καλλιτεχνικής ανησυχίας προς την τελική συμφιλίωση με τις εσώτερες δυνάμεις. Όλες όμως τις ενότητες τις διαπνέουν τα εξής σταθερά στοιχεία: Η φρεσκάδα (που είναι μάλιστα αντιστρόφως ανάλογη προς το βάρος των σωρευμένων εμπειριών), η μεταφυσική εγρήγορση και η εικονοποιός δύναμη.
Στην πρώτη ενότητα, τον κύκλο “Της αναζήτησης”, σηματοδοτείται η αρχή της περιπέτειας, η δίψα για γνώση και εμπειρία, συνθήκη απαραίτητη για το πέταγμα, το ταξίδι, την αναμέτρηση:
(σελίδα 12 / Το κλειδί…)
Ο ρόλος του πεπρωμένου, οι δαιδαλώδεις δρόμοι του ασυνείδητου, τα τρόπαια για τους τολμηρούς αλλά και η πικρή διαίσθηση πως είμαστε εξόριστοι της αρχικής ιδέας:
(σελίδα 14/ Σφαίρες…)

Και όπως κάθε πραγματική αναζήτηση, η πορεία απαιτεί αντοχές και την θαλπωρή της αγάπης:
(σελίδα 22, Ο ήλιος…)
Στην δεύτερη ενότητα, τις “Πύρινες φλόγες”, ένας κόσμος συναισθηματικής έξαρσης εικονογραφείται, οι φλόγες των συγκρούσεων υπό το Θείο βλέμμα…
(σελίδα 31/ Φλόγες πύρινες…)
Η εξιδανίκευση του έρωτα συμφύεται με την εικονοποιό δύναμη αυτής της ποίησης:
(σελίδα 36/Οι Μούσες… και σελίδα 37/ Η ασημένια λάμψη…)
Όμως οι εικόνες της ποίησης συναντούν και το ανολοκλήρωτο του έρωτα ή την ματαίωσή του. Για να θυμηθούμε εδώ τον Μίλτο Σαχτούρη:

Ο ΒΥΘΟΣ

Ένας ναύτης ψηλά
στα κάτασπρα ντυμένος
τρέχει μες στο φεγγάρι

Κι η κοπέλα απ’ τη γης
με τα κόκκινα μάτια
λέει ένα τραγούδι
που δεν φτάνει ως τον ναύτη

Φτάνει ως το λιμάνι
φτάνει ως το καράβι
φτάνει ως τα κατάρτια

Μα δεν φτάνει ψηλά στο φεγγάρι

Για να συναντήσουμε και την ποιητική οπτική του έρωτα ως ολοκαύτωμα, ως συντριβή και απουσία, θα καταφύγω σε μια ποιήτρια στη σκιά, μια σημαντική που τα ίχνη της τα τελευταία μόλις χρόνια ανακαλύπτουμε, τη Μάτση Χατζηλαζάρου:

(“Ποιητές στην σκιά”, σελίδα 181)

Οι πληγές, όλων των ειδών φυσικά, όπως έγραφε ο Αντόνιο Πορτσία, “οι πληγές είναι φωλιές λουλουδιών”. Αυτή είναι και η θεώρηση της Ζέττης, που με την θετική της σκέψη πιστεύει στην αναγεννητική δυναμική που ακολουθεί κάθε ψυχικό τραύμα, αυτό φαίνεται σε όλο της το έργο και αντανακλάται και στους τελευταίους στίχους του κύκλου “Πύρινες φλόγες”:

Ο λώρος της σύνδεσης ιάθηκε/ το εμπόδιο ξεπεράστηκε/ η ιερή φλόγα ανεμπόδιστα διαχέεται…

Στην ενότητα “Της Ανακάλυψης” διαγράφεται ο κύκλος της ωρίμανσης, η εμπειρία συναντά το πεπρωμένο και οι πυρηνικές προσωπικές αλήθειες ξεδιπλώνονται:
(σελίδα 45/ Ο τροχός της ειμαρμένης…)
(σελίδα 52/Κάθε κηλίδα της ψυχής…)
(σελίδα 63/Χωρίς μορφή το αισθητό…)
και το ποίημα απόσταγμα του κύκλου αλλά και ολόκληρης της συλλογής, κατάθεση φιλοσοφικής ενάργειας και αφαίρεσης:
(σελίδα 59/Πόσες μορφές θα αλλάξεις…)

Στην τελευταία ενότητα “Των αρχετύπων” υπάρχει η προσφιλής επιστροφή της ποιήτριας στις πρότυπες θεότητες της αρχαιότητας, την Ελληνική μυθολογία και τον πολιτισμό ως πηγή, ως ολοκλήρωση της πορείας της γνώσης, “Από το Πάνθεο στην Πηγή” του τίτλου.
(σελίδα 70, ΕΚΑΤΗ)
(σελίδα 72, ΔΙΟΝΥΣΕ)
(σελίδα 85, ΑΘΗΝΑ Ιππελάτειρα)
(σελίδα 96, Ο θρήνος…)
Αυτή η περιδιάβαση στα μυθολογικά αρχέτυπα, επιτρέπει στη Ζέττη να καταθέσει με αδιάσειστα ποιητικά επιχειρήματα την κυκλοκεντρική της κοσμοθέαση, στο τελευταίο ποίημα της συλλογής:
(σελίδα 113, Από τους δακτυλίους των μυστηρίων…)
Φίλες και φίλοι, τι είναι η ποίηση; Η συναισθηματική ανίχνευση του κόσμου, έλεγε ο Νίκος Εγγονόπουλος. Ο Νίκος Καρούζος, στο ποίημά του ΤΩΝ ΣΠΑΡΑΓΜΕΝΩΝ ΕΚΔΟΧΗ, έδινε την δική του εκδοχή:
Κοιτάζαμε τον ήλιο γαλανή Μαρία στις κορφές
η αύρα του καλοκαιριού κυμάτιζε το πουκάμισό μου στα στήθη.
Εγώ είπα Κύριε
τούτο το κυμάτισμα είναι η ποίηση.

Και ποια είναι η ζωή και η κατάθεση του ποιητή; Ο μεγάλος Τάσος Λειβαδίτης, με αμιγώς ποιητικούς όρους, μας απαντά στο ΦΥΛΛΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ (σελίδα 178, ΠΟΙΗΤΕΣ ΣΤΗ ΣΚΙΑ)

Και γιατί και σε τι, χρειαζόμαστε την ποίηση, όπως αυτή της Ζέττης του “Από το Πάνθεο στην Πηγή”; Σε αυτό νομίζω θα μας απαντήσει ο αξέχαστος Μίλτος Σαχτούρης με το ποίημά του ΤΟ ΨΩΜΙ (σελίδα 38, ΠΟΙΗΤΕΣ ΣΤΗ ΣΚΙΑ)

ΤΟ ΨΩΜΙ

Ένα τεράστιο καρβέλι, μια πελώρια φρατζόλα
ζεστό
ψωμί είχε πέσει στο δρόμο από τον ουρανό
ένα παιδί με πράσινο κοντό βρακάκι και με μα-
χαίρι
έκοβε και μοίραζε στον κόσμο γύρω
όμως και μια μικρή, ένας μικρός άσπρος άγγελος
κι αυτή
μ’ ένα μαχαίρι έκοβε και μοίραζε
κομμάτια γνήσιο ουρανό
κι όλοι τώρα τρέχαν σ΄αυτή, λίγοι πηγαίναν
στο ψωμί,
όλοι τρέχανε στο μικρόν άγγελο που μοίραζε
ουρανό
Ας μη το κρύβουμε
διψάμε για ουρανό!

Γιατί λοιπόν διψάμε για ουρανό!
Σας ευχαριστώ πολύ

Η εισήγηση αυτή έγινε στην παρουσίαση της τέταρτης ποιητικής συλλογής της Ζέττης Σκάρπα Κόρντισε,στο Σύλλογο Αθηναίων απο τον Άγγελο Γέροντα “Νευρολόγος-Λογοτέχνης”