Eretiki κριτική της ταινίας “Η Χαμένη Σκηνή”

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Από τον Eretiko κριτικό Γιάννη Κρουσίνσκυ

Ο δημιουργός Zhang Yimou παρουσιάζει στους Σινεφίλ μια ελεγχόμενη, καλλιτεχνική διαμαρτυρία. Αλλά & ένα έργο Τέχνης χωρίς περιορισμούς στην ομορφιά του.

Πρώτη φορά βλέπω, μέσα σε κινηματογραφική δημιουργία, τη λιτανεία ενός απλωμένου, τραυματισμένου φιλμ, προς ίαση. Και μου αρέσει!

Το δε καρέ στην άμμο είναι σαν την απολεσθείσα ελπίδα των πολιτών, που καλύφθηκε από τα τραγικά, ιστορικά γεγονότα. Η ανθρώπινη ψυχή καταγράφηκε, αλλά δεν έζησε τότε…

Υπόθεση

Κατά τη διάρκεια της “πολιτιστικής επανάστασης” στην Κίνα ένας ταλαιπωρημένος δραπέτης από στρατόπεδο εργασίας του τότε καθεστώτος πασχίζει για έναν προσωπικό, ιερό σκοπό. Να αντικρίσει ξανά τη 14χρονη κόρη του. Αλλά όχι δια ζώσης. Απεναντίας, δυστυχώς έχει μονάχα τη δυνατότητα να τη δει ως καταγεγραμμένη σε φιλμ. Εκείνη δεν είναι φυσικά ηθοποιός. Απλώς χρησιμοποιήθηκε η εικόνα της στα περίφημα, προπαγανδιστικά “επίκαιρα” νέα της χώρας. Κάποιος την είδε εκεί και έγραψε γράμμα επί τούτου στον πατέρα της.

Ο αποφασισμένος δραπέτης θα διασχίσει την έρημο νυχθημερόν, για να φτάσει στις κοντινότερες, επαρχιακές περιοχές, που προβάλλονται επιλεγμένες ταινίες και επίκαιρα νέα. Εκεί υπάρχουν διάφοροι τομείς εργασίας. Ο δραπέτης, φτάνοντας πεινασμένος και διψασμένος τη νύχτα στον 1ο Τομέα, θα μάθει, ότι διάφορες μπομπίνες ανάλογων ταινιών πρόκειται να μεταφερθούν την επομένη το πρωί στον 2ο Τομέα με τη μοτοσικλέτα του υπεύθυνου, Γιανγκ Χε. Το ίδιο βράδυ τότε η μικρή, φτωχή Λιού θα εμφανιστεί από το πουθενά, κλέβοντας τη μία μπομπίνα. Ο καμουφλαρισμένος δραπέτης θα την κυνηγήσει, προκειμένου να παραδώσει τη μπομπίνα στον 2ο τομέα, ως υπόδειγμα καλού πολίτη.

Η Λιού του πρότεινε να τη μοιραστούν. Δόθηκε μέχρι την επόμενη ημέρα μια ανταποδοτική μάχη μεταξύ τους. Η μικρούλα με την πονηριά της βγήκε εν τέλει κερδισμένη! Τόσο η Λιού όσο και ο δραπέτης κατέληξαν στον 2ο Τομέα. Εκεί όλοι γνωρίζουν, φοβούνται και υπολήπτονται τον αγαπητό “κύριο Σινεμά.” Ο συγκεκριμένος Κινέζος είναι ο μοναδικός μηχανικός προβολής, αποτελώντας για τον 2ο Τομέα διασώστη της Ψυχαγωγίας όλων των κατοίκων. Ο δραπέτης θα αναφέρει σε εκείνον, ότι παραδίδουν μαζί με το κορίτσι τη μπομπίνα νούμερο 6 της ταινίας “Ηρωικοί γιοι και κόρες.” Η Λιού κάπως τα “μπάλωσε” καλύτερα τότε. Η παράδοση εκτιμήθηκε, διότι όφειλαν να επιστρέφονται όλες οι μπομπίνες από τον κάθε Τομέα εργασίας.

Ο “κύριος Σινεμά” συμπέρανε, ότι έφταιγε ο Γιανγκ Χε με τη μοτοσικλέτα. Έτσι και αλλιώς τον ανταγωνιζόταν συνεχώς, ώστε να μην γίνει ούτε καν αναπληρωματικός, μηχανικός προβολής. Η ορφανή Λιού ήταν γνωστή μορφή στην περιοχή του 2oυ Τομέα, καθότι έμενε εκεί με το μικρότερο αδερφό της. Αντιθέτως, ο άγνωστος άντρας υπήρξε ένα αινιγματικό στοιχείο. Έτσι, ο υποψιασμένος “κύριος Σινεμά” δεν πείστηκε με τους μετέπειτα ισχυρισμούς του φυγά. Ζήτησε αμέσως την ασφάλεια. Όμως η επιλεκτική ειλικρίνεια του απεγνωσμένου άντρα, απέδειξε το αγνό κίνητρο για την παρακολούθηση της υπαρκτής κόρης του σε φιλμ στα επίκαιρα.

Το πρόβλημα όμως για όλο το 2ο Τομέα ήταν άλλο! Η μοτοσικλέτα του Γιανγκ Χε χάλασε και έτσι οι εναπομείνασες μπομπίνες μεταφέρθηκαν με κάρο. Ο οδηγός, αγαθός γιος του “κυρίου Σινεμά,” τα θαλάσσωσε και η μία ταινία σύρθηκε στα χώματα. Τα επίκαιρα νέα ήταν μαζί στο κάρο. Ο δραπέτης ήξερε να εμφανίζει φωτογραφίες και να κάνει μεγεθύνσεις. Πρότεινε τότε να καθαρίσουν την ταινία. Όλη η περιοχή βοήθησε πρόθυμα. Η ορφανή Λιού χρειαζόταν λίγο φιλμ, για να βοηθήσει το μικρό της αδερφό να ξεμπλέξει από κάποιους εκβιαστές…

Όλοι είδαν την προβολή, υπό διαφορετικό πρίσμα, σε μια θλιβερή εποχή για τον Πολιτισμό, την Πολιτική και τον Άνθρωπο…

Ανάλυση

Γενικώς…

Προσαρμοσμένη, αυτή η Eretiki κριτική. Για οποιονδήποτε κριτικό κινηματογράφου αναλύσει αυτό το ιδιαίτερο έργο, υπάρχουν κάποιοι πιθανοί κίνδυνοι. Δηλαδή, να ξεφύγουμε ασυναίσθητα είτε από τα πραγματικά, ιστορικά γεγονότα, είτε από την άποψη της ταινίας επ’ αυτών ή ακόμη και από το ίδιο το έργο Τέχνης, σχετικά με την αμιγή, ορατή ομορφιά του. Έχουμε επιπλέον να λάβουμε υπόψιν μας, τη μεν αποδεκτή αντιμετώπιση από την πλειονότητα του απελευθερωμένου, παγκόσμιου Σινεμά. Μα και τη δε καλλιτεχνική κακομεταχείριση του έργου, διαμέσου της λογοκρισίας από το ανελεύθερο (όπως αποδεικνύεται στην πράξη) επίπεδο έκφρασης Πολιτισμού των Τεχνών της Κίνας, εν έτει 2019-2020-2021-2022 κ.ο.κ.

Να θυμίσουμε, ότι το 2019 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου η παγκόσμια πρεμιέρα της νέας ταινίας του Zhang Yimou ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή λόγω “τεχνικών προβλημάτων.” Οι φήμες και οι υποψίες κριτικών κινηματογράφου ανέφεραν τότε, ότι στην πραγματικότητα το έργο “Η Χαμένη Σκηνή” λογοκρίθηκε, για την πρώτη του εκδοχή (λογικά από τους φορείς Πολιτισμού της Κίνας). Διότι έφερε σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας να αποσπάσει ένα μεγάλο βραβείο το εν λόγω έργο και υπήρξε τότε ανησυχία, σχετικά με την παγκόσμια προβολή, που αυτό αναπόφευκτα θα έπαιρνε. Διότι σε τούτη την περίπτωση, η ταινία θα αντανακλούσε παγκοσμίως -σε εκείνη την πρώτη της εκδοχή- τη φτώχεια (και όχι μόνο) της “πολιτιστικής επανάστασης” στην Κίνα. (Πηγή: Cinobo).

Αυτό το τελευταίο, ενοχλητικό στοιχείο της λογοκρισίας αποδεικνύει μάλιστα και μια πικρή, οικονομική αλήθεια μεταξύ 20ου και 21ου αιώνα. Ότι η Κίνα, ανεξαρτήτως αν έχει εμπράκτως καπιταλισμό ή σοσιαλισμό σε διάφορες ιστορικές περιόδους, εξακολουθεί να περιφρονεί σταθερά τον ίδιο τον Άνθρωπο. Περιορίζοντας κατά καιρούς τις ελευθερίες του, οι οποίες θα εκφράζονταν ιδανικά μέσω των Τεχνών, μόνο χωρίς “υποδείξεις…”Στο συγκεκριμένο θέμα κινηματογραφικής έκφρασης το κράτος δεν σεβάστηκε καθόλου τον Zhang Yimou, ούτε και την προσπάθεια καλύτερης επικοινωνίας εκείνου με τα ιστορικά δρώμενα της Κίνας (του προηγούμενου αιώνα, διάολε!) στον υπόλοιπο κόσμο.

Οπότε λογικά, ο πολύπειρος δημιουργός Zhang Yimou αναγκαστικά τροποποίησε την τελευταία ταινία του. Δεν έχω να πω κάτι άλλο επί τούτου. Απομένει να σχολιάσουμε αυτό το τελικό, κινηματογραφικό περιεχόμενο. Στην τελική αυτή εκδοχή λοιπόν (2020) ο ίδιος πήρε μεν κάποια καλλιτεχνική θέση για την περίοδο της “πολιτιστικής επανάστασης” (1966-1976) της Κίνας, μα μέχρι συγκεκριμένων ορίων. Έδειξε λίγα στοιχεία εναντίωσης σε αυτήν. Μπορούσε να μην κάνει ούτε αυτό. Ξέρετε, δεν είναι ευχάριστο να σου κατακρεουργούν ένα έργο. Μπορεί και να το αφήσεις σε τέτοιες περιπτώσεις. Εκείνος συνέχισε όμως.

Πάντως, ακόμα και η πρόθεση αυτή μπορεί να ερμηνευτεί διαφορετικά (συμβιβασμός ή καλλιτεχνική ωριμότητα). Η γνώμη μου λοιπόν είναι, ότι εκείνος ξέρει καλύτερα την Κίνα από ό,τι εμείς. Συνεπώς, εάν το έκανε σε μια προσπάθεια πιο σφαιρικής μορφής επικοινωνίας ανάμεσα σε διαφορετικούς ανθρώπους, ιδεολογίες, εθνικότητες, ηπείρους, νοοτροπίες και φορείς Πολιτισμού παγκοσμίως, θα τον αποκαλούσα τότε ως “αμυνόμενο, μεθοδικό πραγματιστή.” Δεν θα τον κατηγορούσα.

Το προσεκτικό φιλτράρισμα

Παρακολουθώντας λοιπόν τη γοητευτική, από κινηματογραφική άποψη, ταινία “Η Χαμένη Σκηνή” (2020), καλούμαστε να επισημάνουμε, ότι αυτή φιλτράρεται πιο δίκαια, μέσα από 4 συνολικές μορφές εκτιμώμενης παρατήρησης. Αυτές ενώνονται και συγκρούονται (θα τις διαβάσετε αναλυτικά στις ακόλουθες ενότητες αυτού του κειμένου= κινηματογραφικές παράμετροι & πολιτικό-ηθικές παράμετροι):

1η) Η ίδια η ανεξάρτητη διάσταση της ταινίας ως γοητευτική, κινηματογραφική δημιουργία του Zhang Yimou. *Ως έργο Τέχνης, δηλαδή.

2η) Οι **καλλιτεχνικές αναφορές-απόψεις-θέσεις των δημιουργών μέσα στην ταινία, για το περιβάλλον της “πολιτιστικής επανάστασης” της Κίνας.

3η) Η **προσπάθεια εκλογικευμένης-αντικειμενικής θεώρησης των πραγμάτων από παγκόσμια σκοπιά, σχετικά με το τι ήταν ιστορικά αυτή η “πολιτιστική επανάσταση.”

4η) Η **εγκλωβισμένη περσόνα-ψυχοσύνθεση ορισμένων Ελλήνων πολιτών, που θα δουν αυτή την ταινία, δυστυχώς, μόνο έχοντας συγκεκριμένα πολιτικά/οικονομικά πιστεύω.

Πιο Αναλυτικά…

Κινηματογραφικές Παράμετροι

1η μορφή παρατήρησης

Επειδή παραμένει προτεραιότητα αμιγώς η κριτική κινηματογράφου, θα ασχοληθούμε πρωτίστως με την ταινία, ως *έργο Τέχνης. Μαέστρος στην Τέχνη του ο Zhang Yimou. Βρήκε τρόπο να κάνει ενδιαφέρον το έργο με ανθρωποκεντρική ματιά ή απειροελάχιστα πολιτικά σχόλια. Ως σύνολο καλλιτεχνικής/κινηματογραφικής έκφρασης κατάφερε και έγινε πραγματικά επικοινωνιακή αυτή η εκδοχή της ταινίας, τόσο για την Ανατολή όσο και για το Δυτικό Πολιτισμό. Κλειδί της συγκεκριμένης καθοριστικής επικοινωνίας στο κοινό υπήρξε το επαναλαμβανόμενο κυνήγι του δραπέτη με τη Λιού. Ακόμη η τραγική ειρωνεία, ότι δεν ενδιαφέρονταν για το ίδιο το φιλμ ή την ταινία αμφότεροι. Όχι επειδή τα περιφρονούσαν σαν υλικά και μορφή Τέχνης. Περιφρονούσαν την προπαγάνδα μέσα σε αυτά. Αλλά διότι επιπλέον αναζητούσαν διακαώς τη συμπλήρωση του κενού της συγγενικής Αγάπης. Βοήθησαν επίσης πολύ το δημιουργό οι καταπληκτικές ερμηνείες των τριών πρωταγωνιστών Yi Zhang (δραπέτης), Haocun Liu (ορφανή Λιού) και Wei Fan (κύριος Σινεμά). Τα ερμηνευτικά, δραματικά ντουέτα μεταξύ δραπέτη-ορφανής Λιού, αλλά και δραπέτη-κυρίου Σινεμά κοσμούν την κινηματογραφική αφήγηση.

Σενάριο

Η ταινία εστιάζει στον ίδιο τον Άνθρωπο, αλλά όχι με τη συνολική μορφή της καλλιτεχνικής διαμαρτυρίας που θα θέλαμε. Μπαίνει ωστόσο σε αυτά τα πλαίσια της κινηματογραφικής και ρεαλιστικής, εκφραστικής ματιάς, που συγκινούν έναν θεατή με απαιτήσεις λογικής και ευαισθησίας. Το εν δυνάμει δίπολο πατέρα-κόρης δίνει στο Σινεφίλ αρκετή ένταση. Ο δραπέτης έχασε την εκτίμηση από την κόρη του, αλλά και την ανάμνηση της ίδιας. Το ίδιο ισχύει και με τη Λιού, μα για τον πατέρα της. Η ταινία που βλέπουν (“Ηρωικοί γιοι και κόρες”) δείχνει το βιολογικό πατέρα ως λύτρωση για μία κοπέλα, αλλά οι δύο ήρωες του “Η Χαμένη Σκηνή” εκτιμούν τη βιολογική συγγένεια μόνο σαν μια εξιδανικευμένη ανάμνηση. Αντιθέτως, νιώθουν μέσα από τις δυσπρόσιτες, ανθρώπινες συνθήκες γνωριμίας τους, ότι ήρθαν αμφότεροι τελικά πολύ κοντά σε μια κερδισμένη μορφή σεβάσμιας οικειότητας. Σαν Ηθική συγγένεια!

Ντεκουπάζ

Είναι πράγματι αξιοσημείωτες οι καλογραμμένες σκηνές, που μεταφέρονται σε μορφή εικονογράφησης στη σκηνοθεσία. Το ντεκουπάζ εδώ στην ανάδειξη των ανθρώπινων συγκρούσεων δεν έχει περιττολογίες! Οι καθοριστικές διασταυρώσεις των χαρακτήρων παρουσιάζουν μια αφοσιωμένη ιδιωτικότητα. Τόσο μεταξύ δραπέτη και Λιού, όσο και ανάμεσα σε δραπέτη και “κύριο Σινεμά.” Μπαίνουμε μέσα στην αμήχανη, αγωνιώδη αναζήτηση του δραπέτη προς τη διπλή διάσταση της περσόνας Λιού. Εκείνη είναι για τον ίδιο ενδεχόμενη απειλή, αλλά ταυτοχρόνως και υποβόσκουσα γαλήνη. Κλέφτρα, αλλά και δοτική. Όπως είπαμε παραπάνω, υπάρχει ένας παράξενος σεβασμός σταδιακά ανάμεσά τους. Μέσα σε αυτές τις στιγμές φωλιάζει και η αληθινή επικοινωνία. Στον αντίποδα, η ανθρώπινη σχέση ανάμεσα στο δραπέτη και τον “κύριο Σινεμά” αφορά μια αλληλεπίδραση επικράτησης ελέγχου.

Σκηνοθεσία

Ξεκινά τη δράση της με την περιπλάνηση του δραπέτη στην απεραντοσύνη της ερήμου. Μας προοικονομεί τότε στην πραγματικότητα ο Zhang Yimou για την απειροελάχιστη πιθανότητα να βρει ξανά τη βιολογική κόρη του ο κεντρικός ήρωας. Όπως και η ορφανή Λιού το βιολογικό της πατέρα, που ηθελημένα την εγκατέλειψε. Δεν έχει να κάνει μόνο με τις συνθήκες της “πολιτιστικής επανάστασης.” Αφορά κυρίως την αποκαρδιωτική, επιλεγμένη αποστασιοποίηση των αγαπημένων προσώπων. Δεν θέλουν να ξαναδούν τη Λιού και τον δραπέτη τα οικογενειακά τους πρόσωπα. Η ιστορική περίοδος, ίσως να επηρέασε τα πάντα ή ίσως ακόμη και να αποκάλυψε τον πραγματικό, άσχημο εαυτό των τόσο κοντινών συγγενών τους.

Ακολουθεί η οπτικοποιημένη απόσταση μεταξύ της Λιού και του δραπέτη. Αυτή η απόσταση περιγράφει επίσης τα πάντα στη μεταξύ τους σχέση. Ουσιαστικά, η εγγύτητα και η απόσταση συνυπάρχουν, αποκαλύπτοντας σταδιακά μια απολύτως ισότιμη σχέση. Όσο οξύμωρο και αν ακούγεται, ακόμη και τα ίσα σε αριθμό χτυπήματα που αντάλλαξαν στην ερημιά, δείχνουν τα κοινά τους βιώματα. Την ίδια δυναμική! Αντίστροφος συμβολισμός και απλή κυριολεξία μαζί. Πληγώθηκαν από βιολογικό πατέρα και κόρη, αντιστοίχως. Και τώρα εκατέρωθεν δεν έχουν εμπιστοσύνη σε μια προσομοιάζουσα, απέναντι μορφή. Ο φόρος τιμής στο ίδιο το Σινεμά γίνεται με τρυφερότητα, μεθοδικότητα και φροντίδα στην καρδιά της 7ης Τέχνης. Στη διάσωση και περιποίηση του φιλμ από μια ολόκληρη περιοχή. Πρώτη φορά βλέπω, μέσα σε κινηματογραφική δημιουργία, τη λιτανεία ενός απλωμένου, τραυματισμένου φιλμ, προς ίαση. Και μου αρέσει!

Συνολικά υπάρχει μια δουλεμένη, εξαιρετική κινηματογραφική αφήγηση στην ταινία. Η διεύθυνση φωτογραφίας εκφράζει μια πιστή συνοδοιπόρο άριστης θέασης στην πορεία του έργου. Απόλαυση για τα μάτια! Θα λέγαμε, ότι παίζει κομβικό ρόλο το άκρως επικοινωνιακό μοντάζ του έργου. Ξεκουράζει το θεατή! Φέρει τέλεια ευθυγράμμιση μαζί με σενάριο-ντεκουπάζ-σκηνοθεσία αυτό το μοντάζ. Με αποτέλεσμα, ο χρόνος της κινηματογραφικής αφήγησης να μοιάζει παράλληλα αργός- αισθαντικός, μα με επιτρεπόμενες γρήγορες, δραματικές συγκρούσεις.

Πολιτικό-ηθικές παράμετροι

Εδώ θα μιλήσουμε, υπό άλλο σκεπτικό. Δηλαδή, για το τι πέτυχαν καλλιτεχνικά επί της “πολιτιστικής επανάστασης” οι δημιουργοί μέσα στην ταινία, τι ισχύει για την “πολιτιστική επανάσταση,” αλλά και πόσο εγκλωβισμένη είναι η ψυχή ορισμένων Ελλήνων πολιτών μέσα σε πολιτικά/οικονομικά πιστεύω (αντιστοίχως, **2η, 3η, 4η μορφή). Επειδή κάτι τέτοιο ίσως αντιμετωπιστεί με δυσπιστία, παραθέτω ορισμένες πηγές στο τέλος αυτής της ενότητας. Ώστε να τις διαβάσετε και να βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα…

2η μορφή παρατήρησης

Ο Zhang Yimou και οι συνεργάτες του πέτυχαν μια οριακή, αλλά όχι αδιάφορη, καλλιτεχνική διαμαρτυρία απέναντι στην “πολιτιστική επανάσταση” της Κίνας. Θεωρώ, ότι απαντούν και σε ορισμένους Μαρξιστές-επικριτές του ολοένα και πιο παραλλαγμένου “ρεβιζιονισμού.” Πώς; Διαμέσου της μαγείας του Σινεμά στην ταινία και των ανθρώπων-θεατών που είναι ικανοί να την εντοπίσουν. Διότι αν δεν έβλεπαν προπαγάνδα στο 2ο Τομέα, αλλά κάτι αντικαθεστωτικό, τότε η μαγεία του Σινεμά θα αποτελούσε πραγματική επανάσταση. Σημαντικότερη αναφορά είναι, ότι στο διάλογο δραπέτη και “κυρίου Σινεμά,” μαζί με το τύλιγμα του φιλμ ξετυλίγεται γρήγορα όλη η ουσία για την ιστορία της Κίνας εκείνης της περιόδου. 1) Ο δραπέτης από το στρατόπεδο εργασίας φυλακίστηκε, επειδή έριξε γροθιά σε έναν ερυθροφρουρό. Φωτογράφος ήταν. Ο “κύριος Σινεμά” του αναφέρει, ότι αυτό ήταν μια παγίδα πολιτικού παιχνιδιού. 2) Η κόρη του δραπέτη είναι μόλις 14 ετών και καταγράφεται να εργάζεται σκληρά σε βιομηχανία σιτηρών. Ο δραπέτης αναρωτιέται, γιατί να συμβαίνει κάτι τέτοιο; Μα ο “κύριος Σινεμά” του εξηγεί, ότι το καθεστώς ήθελε να απομακρύνει την κόρη του από την πολιτική επιρροή του πατέρα της.

Ωστόσο, υπάρχουν & άλλα σημεία καλλιτεχνικής διαμαρτυρίας:

3) Η διακωμώδηση της παρουσίας των ερυθροφρουρών που ήρθαν να συλλάβουν το δραπέτη, δειλιάζοντας. Η ανάδειξη των θρασύδειλων μαθητών-νταήδων που χτυπούσαν τη Λιού (τα καπέλα με το σήμα αυτών προσομοιάζουν τους εν δυνάμει ερυθροφρουρούς της τότε εποχής).

4) Η σημείωση της προσωπολατρίας του μάο τσε τούνγκ (μην απορείτε, στην Eretiki κριτική, όταν πρόκειται για φασίστες, δικτάτορες και όλη την εμετική κουστωδία, τα ονόματα-επώνυμα αυτών θα τα βλέπετε χωρίς κεφαλαία γράμματα, σκοπίμως). Υπάρχει κάδρο εκείνου και λεκτικές αναφορές για τον μάο στην ταινία μέσα από τα επίκαιρα ή τα λεγόμενα του “κυρίου Σινεμά.”

3η μορφή παρατήρησης

Πληροφοριακά, η λεγόμενη “πολιτιστική επανάσταση” (1966-1976) της Κίνας ήταν πολύ χειρότερη, από ό,τι παρουσιάστηκε στην ταινία. Ξεκίνησε από τη Σανγκάη. Ο μάο τσε τούνγκ έκανε τον απόλυτο λαϊκισμό. Έδωσε υπερ-προνομιακή μορφή εξουσίας στην ηθικά αφιλτράριστη μάζα. Τους έκανε να πιστέψουν, ότι ήταν καινοτόμοι για το συμφέρον της χώρας. Το κίνημα των ερυθροφρουρών επέφερε μεγάλες διαμάχες σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Εκμεταλλευόμενο την εξουσία που του δόθηκε, καταδίωξε και ταπείνωσε πάρα πολλούς πολίτες, επειδή απλώς εκείνοι ήταν διανοούμενοι, καλλιτέχνες, καθηγητές, επιστήμονες κ.α. Αυτοί ξυλοκοπήθηκαν και κουρεύτηκαν δημόσια. Βασανίστηκαν. Κάποιοι αναγκάστηκαν να αυτοκτονήσουν. Καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν. Τους θεώρησαν εχθρούς της παραγωγής. Με την ακόμη πιο παραλλαγμένη έννοια, “ρεβιζιονιστές.”

Γιατροί και νοσοκόμοι γελοιοποιήθηκαν, ως “σκυλάκια της Μπουρζουαζίας.” Ωστόσο, περιέργως εγκαταλείφθηκε προσωρινά η αγροτική παραγωγή από τους ίδιους τους ανεξέλεγκτους, ανεύθυνους ερυθροφρουρούς, που συγκεντρώθηκαν μαζικά στο Πεκίνο. Προκαλώντας τότε επίφοβα ζητήματα λιμού. Σκοπός της “πολιτιστικής επανάστασης” ήταν η “πάταξη των 4 παλαιών” (παλαιές ιδέες, συνήθειες, παραδόσεις & παλαιός πολιτισμός). Στρατολογήθηκαν μαθητές και φοιτητές σαν ερυθροφρουροί, αφήνοντας τις σπουδές τους. Αυτοί δεν είχαν το κόκκινο περιβραχιόνιο. Τα κύρια μέλη με περιβραχιόνιο προέρχονταν συνολικά από τις 5 “αγνές” τάξεις (εργατών, στρατιωτών, κομματικών στελεχών, “μαρτύρων” της επανάστασης).

Μέσα στην απόλυτη προσωπολατρία εμφανίστηκε και το περίφημο “κόκκινο βιβλιαράκι” του μάο. Υποχρεωτικά έπρεπε να διαβαζόταν σε σχολεία και χώρους εργασίας. Οι δε Τέχνες εξαφανίστηκαν. Κάηκαν βιβλία. Απαγορεύτηκαν τα πάντα, σχετικά με την ατομική έκφραση στην καθημερινότητα των πολιτών, από το ντύσιμο μέχρι και το χτένισμα. Διότι “παρέπεμπαν” σε δυτικά πρότυπα. Τυποποιήθηκαν όλοι/όλες σε ένα μοτίβο πολίτη. Άλλαξαν σημασία οι σηματοδότες και έπρεπε τα οχήματα να ξεκινούν πλέον με την κόκκινη σήμανση. Πολύ “δημοκρατικά” όλα αυτά, ε;! Αίσχος!

4η μορφή παρατήρησης

Δεν μου αρέσει ο καπιταλισμός, ούτε και ο σοσιαλισμός. Η άποψή μου είναι, ότι πρέπει να υπάρξει ένα νέο, κοινωνικό/οικονομικό σύστημα, που να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αλλά μεταξύ μας, δεν το βλέπω ομολογουμένως να βρίσκεται ακριβώς και στην “τελική ευθεία,” μέχρι στιγμής…Ούτε καν στον απέραντο ορίζοντα των ελπιδοφόρων ιδεών…Και δεν προβληματίζεται κανείς επί τούτου…Έχουμε, απέναντι σε όλα αυτά, την ιδιαίτερη περσόνα-ψυχοσύνθεση ορισμένων Ελλήνων/Ελληνίδων πολιτών. Αυτοί/Αυτές έχουν συγκεχυμένα πολιτικά γεγονότα στο μυαλό τους είτε είναι καπιταλιστές, είτε ονειρεύονται το σοσιαλισμό. Είτε είναι δεξιοί, είτε πολιτικά αριστεροί.

Καταρχάς, αμφότεροι υιοθετώντας φανατικά τέτοιες ιδεολογίες χάνουν πάντοτε την πραγματικότητα του ίδιου του Ανθρώπου. Φερειπείν, ότι η Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 στη Ρωσία είναι ανθρωπιστικής και κοινωνικής μορφής στην ουσία της. Όχι πολιτικής. Έπεσε μια αυτοκρατορία εκατοντάδων ετών. Άλλαξε τότε ο κόσμος. Καλώς επαναστάτησαν οι πολίτες διαφόρων ιδιοτήτων για τα αναφαίρετα δικαιώματά τους. Διότι λιμοκτονούσαν και πάγωναν. Οι καπιταλιστές και εκ πεποιθήσεως δεξιοί του σήμερα πιθανότατα να τρέμουν να αναγνωρίσουν αυτή την ιστορική Επανάσταση.

Από εκεί και πέρα όμως, αυτό δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την αποτρόπαιη, καθεστωτική, σοβιετική ένωση του στάλιν και των υπολοίπων. Ούτε και της Κίνας των μέσων του 20ου αιώνα. Εξάλλου, οι ίδιοι οι “ηγέτες” κομμουνιστικών κρατών του 20ου αιώνα διαφωνούσαν μεταξύ τους, για το τι σημαίνει ακριβώς Μαρξιστής-Λενινιστής (π.χ. Κίνα και σοβιετική ένωση=σινοσοβιετική ρήξη). Το να αποκαλούσαν δε ο ένας τον άλλο ως “ρεβιζιονιστή” ήταν μια πανεύκολη κατηγορία υπονόμευσης! Είτε σε εξωτερικά κράτη είτε στο εσωτερικό κυρίαρχων, κομμουνιστικών παρατάξεων. Καταντούσε ένα κωμικοτραγικό συμβάν. Η περσόνα-ψυχοσύνθεση ορισμένων Ελλήνων πολιτών μπορεί επίσης να χαθεί σε τούτο τον ευμετάβλητο όρο του “ρεβιζιονιστή” στο σήμερα. Δηλαδή ειλικρινά πιστεύουν, ότι θα ζήσουμε χωρίς Τέχνες και Επιστήμες; Τυπικά θυμίζω, ότι χωρίς την εφεύρεση του ηλεκτρισμού και την ευελιξία της ηλεκτρικής ενέργειας θα γυρνούσαμε όλοι με εφιαλτικό τρόπο, τουλάχιστον 2 αιώνες πίσω! Ενώ με τις Τέχνες απελευθερώνονται υπαρξιακά ψυχολογικά θέματα & πανανθρώπινες αξίες των πολιτών παγκοσμίως, συντελώντας σε αντιρατσιστικό πνεύμα και ειρηνική συνύπαρξη.

Δεν το καταλαβαίνουν αυτό;! Και από ποιο (μήπως πολιτικό;!) κοινωνικό πόστο αποκαλούν τους άλλους “ρεβιζιονιστές,” άραγε; Αλλά αυτό που με ενοχλεί πραγματικά, είναι το φαινόμενο της κρυστάλλινης σφαίρας ορισμένων, με “επίγνωση” από το σαλόνι τους. Αυτοί “ξέρουν…” Μολονότι βρίσκονται σε άλλη χώρα ή ακόμη και άλλη γενιά. Υπάρχει πάλι το επιχείρημα, πως κάποτε (σε άσχετη δεκαετία) ταξίδεψαν σε κομμουνιστικό κράτος. Δηλαδή εν προκειμένω, πολλοί θεωρούν, ότι δεν έγιναν αυτές οι φρικαλεότητες στην Κίνα, κατά την “πολιτιστική επανάσταση.” Επειδή, εάν παραδεχτούν ακριβώς κάτι τέτοιο, θα εξασθενήσει/καταρρεύσει η ιδεολογία τους. Και αυτό μάλλον, παραδόξως, είναι πιο σημαντικό από την ίδια την αλήθεια;! Τι να πω, μένω άφωνος!

Ωστόσο, έχω μια ηχηρή απάντηση με μορφή ερώτησης, για την ακατάληπτη έννοια του “ρεβιζιονιστή,” σε όποιον φανατίζεται ακραία στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τη Δύση με τον σκληροπυρηνικό κομμουνισμό. Οι γιατροί, που εφηύραν τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού στο σήμερα, είναι άραγε “ρεβιζιονιστές;” Υποτίθεται, κατά την άποψή σας, ότι όφειλαν καλύτερα να πάνε στα χωράφια ή στα εργοστάσια δηλαδή; Άνθρωποι, χωρίς φανατισμούς, το θέμα είναι να υπάρχει ατομικότητα και συλλογικότητα σε μια κοινωνία. Όταν αγαπάς και κατανοείς ένα οποιοδήποτε επάγγελμα, έχεις πάρα πολλές πιθανότητες να αριστεύσεις εκεί. Για τον εαυτό σου και για τους άλλους. Θυμηθείτε, είμαστε στη χώρα, που γέννησε τις Επιστήμες/Τέχνες. Αυτό αντανακλάται και στον υπόλοιπο Δυτικό Πολιτισμό. Συνεπώς, είναι εγκληματικό να τις εγκαταλείψουμε. Ειρήνη.

{Πληροφορίες-Πηγές}

1)https://en.wikipedia.org/wiki/Revisionism_(Marxism)

2)(Πληκτρολογήστε στα ελληνικά: πολιτιστική επανάσταση-Βικιπαίδεια)

3)https://en.wikipedia.org/wiki/Cultural_Revolution

4)https://www.sansimera.gr/articles/113

5)https://www.kathimerini.gr/world/896045/i-politistiki-epanastasi-stin-kina/

Μια διανομή της Cinobo

Συντελεστές

Σενάριο: Geling Yan (νουβέλα), Yimou Zhang, Jingzhi Zou. Σκηνοθεσία: Yimou Zhang. Διεύθυνση Φωτογραφίας: Xiaoding Zhao. Μοντάζ: Yuan Du. Πρωταγωνιστούν/Συμμετέχουν: Yi Zhang, Haocun Liu, Wei Fan, Yang Yu, Yan Li, Shaobo Zhang, κ.α. Καλλιτεχνική διεύθυνση: Chaoxiang Lin. Casting: Cang Zi. Μουσική: Loudboy. Ήχος: James Ashton, Jing Tao, Zhouyuan Wang, Zhangzhenan.