Ψυχοφάρμακα: Παραμύθια και προκαταλήψεις

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Κυριακή μεσημέρι σε μία παρέα φοιτητών αρχίσαμε μία συζήτηση για τα ψυχοφάρμακα, τις ουσίες κτλ.

                Τα ψυχοφάρμακα είναι φάρμακα, τα οποία χρησιμοποιούνται για την θεραπεία διαφόρων ψυχικών διαταραχών και τα οποία μπορούν να επηρεάσουν την συμπεριφορά και την ψυχική διάθεση του ατόμου που τα λαμβάνει.

Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η χρήση τους από τον γενικό πληθυσμό λόγω αύξησης των διαταραχών,που σχετίζονται με τον αγχώδη τρόπο ζωής, που έχουμε αποδεχτεί και την διαμόρφωση των ανθρώπινων σχέσεων.

Εκτός από τα ψυχοφάρμακα , υπάρχουν και άλλες ουσίες με ψυχοτρόπο δράση (που επηρεάζουν δηλαδή την συμπεριφορά και την ψυχική διάθεση του ατόμου που τα λαμβάνει), όπως το αλκοόλ, η κοκαΐνη, η νικοτίνη, η ινδική κάνναβη και άλλα πολλά, τα οποία δεν λαμβάνονται για λόγους θεραπευτικούς. Λαμβάνονται όμως για λόγους «ψυχαγωγικούς» και προκαλούν σωματική και ψυχική εξάρτηση αναλόγως.

Τα ψυχοφάρμακα, που λαμβάνονται για λόγους θεραπευτικούς είναι τα αντιψυχωσικά (ή μείζονα ηρεμιστικά ή νευροληπτικά), τα αντικαταθλιπτικά, τα αγχολυτικά (κάποια από αυτά προκαλούν εξάρτηση αν δεν λαμβάνονται με εντολή και παρακολούθηση γιατρού), τα υπναγωγά (ή υπνωτικά), οι σταθεροποιητές του συναισθήματος για την αντιμετώπιση της διπολικής διαταραχής, τα αντιανοϊκά για την άνοια και τις άλλες εκφυλιστικές παθήσεις του εγκεφάλου, και τα ψυχοδιεγερτικά, που αυξάνουν την εγρήγορση και χρησιμοποιούνται για την διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας και για την ναρκοληψία.

Δυστυχώς πολλοί μύθοι έχουν κυκλοφορήσει για αυτά και πολλές προκαταλήψεις επικρατούν, λόγω της άγνοιας που υπάρχει σε σχέση με αυτά.

Ακούγεται συχνά: « τα ψυχοφάρμακα σε κάνουν φυτό»

«Δεν θεραπεύουν, αλλά κάνουν καταστολή των συμπτωμάτων». Πρόσφατα το άκουσα από έναν άνθρωπο που όλη μέρα ήταν με ένα μπουκάλι αλκοολούχου ποτού στο χέρι. Ποτέ δεν είχε σκεφτεί προφανώς ότι το αλκοόλ το πίνει για «καταστολή» της κατάθλιψής του.

«Αν αρχίσεις τα ψυχοφάρμακα, δεν μπορείς να τα σταματήσεις». « Η χρήση τους μπορεί να σε τρελάνει» Ή « Τα ψυχοφάρμακα είναι για τους τρελούς» « Η λήψη τους σε στιγματίζει»

« Σε κάνουν να συμπεριφέρεσαι σαν να μην είσαι εσύ»

Όλα αυτά βέβαια είναι παραπληροφόρηση, αμάθεια, ανακρίβειες, σκόπιμες ή μη, και γενικότερα παραπλανούν κάποιον που τα ακούει και τα πιστεύει χωρίς να προσπαθήσει να μάθει την αλήθεια.

 Τα ψυχοφάρμακα, όπως όλα τα φάρμακα, μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες. Γι’αυτό δεν τα λαμβάνουμε χωρίς εντολή και παρακολούθηση γιατρού, όπως και για όλες τις παθήσεις άλλωστε. Από τα ψυχοφάρμακα, μόνο τα αγχολυτικά, τα υπνωτικά και τα ψυχοδιεγερτικά μπορεί να προκαλέσουν εξάρτηση, όταν δεν γίνεται παρακολούθηση από τον γιατρό και λαμβάνονται «κατά βούληση». Βέβαια η πολιτεία έχει φροντίσει να μην μπορούν να πουληθούν χωρίς ειδική συνταγή, που χορηγεί μόνο ο γιατρός.

 Επίσης δεν κάνουν απλά «καταστολή», αλλά θεραπεία.

 Επειδή κάποιες παθήσεις είναι χρόνιες  και δεν υπάρχει γι’αυτές θεραπεία «ορισμένου χρόνου», αλλά πρέπει να λαμβάνεται το φάρμακο εφ’όρου ζωής, δεν σημαίνει ότι αυτό δεν είναι θεραπεία.  Όταν τα συμπτώματα εξαφανίζονται η μειώνονται και ο ασθενής μπορεί να είναι πάλι ο εαυτός του και να λειτουργεί στην καθημερινότητά του , αυτό είναι θεραπεία.  Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ευελπιστούμε ότι κάποτε θα βρεθεί και μια οριστική θεραπευτική λύση, διότι κάθε μέρα η επιστήμη κάνει βήματα. Η έρευνα δεν σταματά ποτέ για κάτι καλύτερο. Αυτό όμως δεν είναι δικαιολογία για να μην παίρνει κάποιος τα φάρμακά του, που ορίζονται προς το παρόν σαν μία χρόνια θεραπεία για το πρόβλημα του. Διότι χωρίς αυτά δεν μπορεί να λειτουργήσει. Μερικές φορές ο ασθενής χωρίς τα φάρμακά του γίνεται επικίνδυνος για τον εαυτό του και για τους άλλους. Δεν είναι λοιπό σωστή στάση, η στάση του δεν παίρνω τα φάρμακα, αφού δεν έχει βρεθεί ακόμα η οριστική θεραπεία. Αν ο διαβητικός π.χ. λειτουργήσει έτσι θα πεθάνει πρόωρα από το υψηλό ζάχαρό του και ο υπερτασικός από την υψηλή του πίεση.

Και ασφαλώς η εξαφάνιση των συμπτωμάτων της ψυχικής νόσου είναι θεραπεία, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι πρέπει να συνεχίζεται εφ’όρου ζωής, έως ότου βρεθεί η οριστική λύση του προβλήματος.

Οι νέοι άνθρωποι που έχουν  μάλιστα μια πανεπιστημιακή μόρφωση και που είναι η μεγάλη πλειοψηφία θα πρέπει να ενημερώνονται και να γνωρίζουν για την χρησιμότητα των ψυχοφαρμάκων, αποφεύγοντας να πιστεύουν στο «στίγμα» των ανθρώπων, που τα λαμβάνουν. Έτσι θα διαμορφώσουν μια κοινωνία πιο πολιτισμένη και όχι «φοβισμένη» και δεισιδαιμονική.

Ολυμπία Βεζυρέα