Θυμός: χρήσιμος ή καταστροφικός;

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Τι είναι ο θυμός;

Είναι ο θυμός απαραίτητος κάποιες φορές; Είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα;

Γιατί θυμώνουμε;

Εχουμε αναρωτηθεί γιατί κάποιοι από μας θυμώνουμε τόσο πολύ; ή τόσο συχνά;

Γιατί όταν θυμώνουμε είναι τόσο έντονο το συναίσθημα ώστε δυσκολευόμαστε να ελέγξουμε τις αντιδράσεις μας;

Είναι ο θυμός μας καταστροφικός για τους άλλους;

Είναι ο θυμός μας καταστροφικός για τον εαυτό μας;

Αυτά είναι κάποια ερωτήματα που ίσως κατά καιρούς μας έχουν απασχολήσει.

Ο θυμός αποτελεί μια φυσική αντίδραση ενάντια σε μια εξωτερική απειλή. Ο θυμός είναι  απαραίτητο συναίσθημα,  ώστε να μπορούμε να υπερασπίσουμε τον εαυτό μας όταν κάποιος μας προσβάλει, μας μειώσει, μας αδικήσει, μας πληγώσει. Είναι μια κατάσταση, συναίσθημα που επηρεάζει τον οργανισμό μας, τη λογική μας και ολόκληρο το νευρικό μας σύστημα (ψυχοσωματικά). Άρα ο θυμός αποτελεί ένα φυσιολογικό, συνήθως υγιές, ανθρώπινο συναίσθημα. Όταν όμως ξεφεύγει από τον έλεγχό  μας και γίνεται καταστροφικός, μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα.

Αυτό συμβαίνει όταν ο θυμός μας κυριεύει και μας οδηγεί σε υπερβολικές αντιδράσεις και συμπεριφορές και μπορεί να οδηγήσει στην εκδίκηση και στην επιθετικότητα

Παράγοντες που δημιουργούν θυμό, εχθρότητα και επιθετικότητα είναι το άγχος και μια εσωτερική ανασφάλεια. Όταν νιώθουμε ανασφαλής έχουμε την ανάγκη να καλύψουμε την ανασφάλεια μας εξασκώντας έλεγχο στον άλλον, ώστε να νιώσουμε πρόσκαιρη ασφάλεια, μια πρόσκαιρη δύναμη και κυριαρχία.

Γιατί όταν θυμώνουμε είναι τόσο έντονο το συναίσθημα ώστε δυσκολευόμαστε να ελέγξουμε τις αντιδράσεις μας;

Πολλοί από μας αρνιόμαστε τον θυμό μας, είτε γιατί έχουμε μάθει ότι είναι «κακό» να θυμώνουμε, είτε ότι δεν είμαστε «καλά παιδιά» όταν θυμώνουμε κοκ.

Ο θυμός συμβαδίζει με τις τύψεις και τις ενοχές.

4 καταστάσεις άρνησης του θυμού.

Στην πρώτη περίπτωση, ο θυμός  συσσωρεύεται και στη συνέχεια εξωτερικεύεται με μεγάλη ένταση, γίνεται ανεξέλεγκτος με αποτέλεσμα να φωνάξουμε, να πούμε πράγματα που πιθανόν θα μετανιώσουμε και να πληγώσουμε ανθρώπους ακόμα και να καταστρέψουμε σχέσεις.

Στην δεύτερη περίπτωση, ο θυμός όταν δεν μπορεί να εξωτερικευτεί, να «συζητηθεί» με το άλλο «σημαντικό άτομο», να βρεί αντίκρυσμα, εμφανίζεται συνήθως ως γκρίνια, παράπονα, και πολλές φορές απομόνωση. Όταν δεν μπορούμε να αντιδράσουμε με άλλο τρόπο οδηγούμαστε στην σιωπή.   Μπορεί να βρίσκεται πίσω από χρόνια κατάθλιψη ή και αυτοκτονία. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος θυμός που γυρνάει σε εμάς.

Στην τρίτη περίπτωση της άρνησης του θυμού,  αυτό που κάνουμε είναι να μην  επιτρέπουμε στον εαυτό μας να δει το κόκκινο ταμπελάκι μπροστά μας που γράφει με μεγάλα έντονα γράμματα «προσοχή». Δεν αφήνουμε τον εαυτό μας να αναγνωρίσει τι είναι εκείνο που μας «απειλεί», τι είναι αυτό που μας  πονάει. Δεν δίνουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία να υποστηρίξουμε τα δικαιωματά μας, να θέσουμε τα οριά μας, να βελτιώσουμε καταστάσεις και σχέσεις στη ζωή μας και να αλλάξουμε εκείνες που πρέπει να αλλάξουν.

Στην τέταρτη περίπτωση, τείνουμε να συγκρατούμε τον θυμό μας μετατοπίζοντας την προσοχή μας από αυτό που μας θυμώνει  σε κάτι θετικό. Είναι ένας τρόπος να αντιμετωπίσουμε δημιουργικά τον θυμό μας. Σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος εάν ο θυμός δεν εκφραστεί, δεν εξωτερικευτεί να στραφεί εσωτερικά εκδηλώνοντας ψυχοσωματικά προβλήματα

Μέσα στα πλαίσια διαχείρισης του θυμού το ζητούμενο είναι το άτομο να μάθει να ελέγχει την αντίδραση στον θυμό του πριν αυτός ελέγξει το άτομο. Δεν είναι ο ίδιος ο θυμός που είναι καταστρεπτικός αλλά οι πράξεις  που τον συνοδεύουν. Πολλοί πιστεύουν ότι εκφράζοντας απλά τον θυμό εκείνος θα εξαφανιστεί. Άλλοι πιστεύουν ότι αν αρνηθούν τον θυμό εκείνος θα εξαφανιστεί. Ο θυμός έχει λόγο ύπαρξης.

Μια εποικοδομητική έκφραση του θυμού είναι  το άτομο να κάνει μια παύση.

-Αν ο θυμός είναι μεγάλος και συνεχίζει με την ίδια ένταση είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσει   κάποια τεχνική χαλάρωσης που θα τον βοηθήσει να καταλαγιάσει  την οργή του.

– Να παρατηρήσει τα συναισθήματά του και να τα αναγνωρίσει με ειλικρίνεια. Είναι πολύ βοηθητικό να δει τι μήνυμα κρύβεται πίσω από το συναίσθημα του θυμού. Όταν  οι συνθήκες είναι κατάλληλες, να εκφράσει χωρίς φόβο τα συναισθήματα του, να ακούσει τον άλλον με πραγματικό ενδιαφέρον, και να διεκδικήσει λύση του προβλήματος.

 

Σοφία Τζιλιάνου  

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Απόφοιτος Ψυχολογίας με ειδίκευση στην Συμβουλευτική