15 Ελληνες επιστήμονες απαντούν σε 10 θεωρίες συνωμοσίες – Από την… επίπεδη Γη στα ζώδια

Αφού, λοιπόν, η κουβέντα μας ξεκίνησε διαστημικά, τη συνεχίσαμε. Τελικά, ο «Apollo 11» προσσεληνώθηκε ποτέ ή το σκηνοθέτησε και αυτό η NASA; Γελάει και μας παραπέμπει στο νέο βιβλίο των «Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης». «Εκεί θα διαβάσετε την απάντηση». Και όχι μόνο για τον “Apollo 11” αλλά και για εκείνους που πιστεύουν ότι μας… ψεκάζουν, ότι μυστικές οργανώσεις εκπονούν προγράμματα ελέγχου του καιρού, ότι η κλιματική αλλαγή δεν υπάρχει και ότι τα ζώδια λένε την αλήθεια».

Οι δέκα πιο διαδεδομένες θεωρίες συνωμοσίας και ψευδοεπιστημονικές απόψεις παρουσιάζονται και αποδομούνται από δεκαπέντε κορυφαίους Ελληνες επιστήμονες στον συλλογικό τόμο «Ψευδοεπιστήμες και θεωρίες συνωμοσίας», που κυκλοφόρησε φέτος το καλοκαίρι. Ενας οδηγός πλοήγησης, που αποδεικνύει πως η επιστήμη, τελικά, δεν σηκώνει τα χέρια ψηλά.

«Δέκα θεωρίες επιλέξαμε εμείς. Είναι πολύ περισσότερες, ασφαλώς», λέει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο διευθυντής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Μανώλης Πλειώνης, που έχει την επιμέλεια του βιβλίου.

«Μερικές φορές αρκεί η απλή λογική. Διαλέξτε μία συγκεκριμένη ημέρα και συγκρίνετε τι γράφουν σε διάφορες ιστοσελίδες για τα ζώδια. Αν υπήρχε έστω ένα ψήγμα αντικειμενικότητας, θα έπρεπε να συμπίπτουν κάποια συμπεράσματα. Φυσικά, υπάρχουν και επιστημονικές αποδείξεις, όπως πείραμα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Nature”, αναλύοντας ένα δείγμα χιλιάδων ανθρώπων από την ημέρα που γεννήθηκαν και για αρκετές δεκαετίες μετά. Χιλιάδες άνθρωποι που είχαν γεννηθεί την ίδια χρονιά, την ίδια ημέρα, στον ίδιο τόπο δεν είχαν καμία απολύτως συνάφεια όπως την ορίζει η αστρολογία».

Για όσους πέφτουν από τα σύννεφα, υπάρχουν και χειρότερα: Εκείνοι που αναρωτιούνται γιατί δεν πέφτουν από τη Γη όσοι βρίσκονται… από κάτω. «Οι οπαδοί της επίπεδης Γης, οι… “flat earthers”, είναι ακόμα πιο οργανωμένοι. Πραγματικά, εκπλήσσομαι που πιστεύουν ότι εκατομμύρια επιστήμονες σε όλο τον κόσμο ανήκουν σε κάποια μυστική οργάνωση και συνωμοτούν για να κρύψουν ότι η Γη είναι επίπεδη». Οπως υπενθυμίζει, η θεωρία της βαρύτητας έχει λυθεί από την εποχή του Νεύτωνα.

Μυθολογικές προσεγγίσεις

Ωστόσο, δεν υπάρχει περίοδος στην ιστορία της ανθρωπότητας που να μην υπήρχαν θεωρίες συνωμοσίας. «Ναι, πάντα υπήρχαν μυθολογικές προσεγγίσεις της πραγματικότητας, λόγω της έλλειψης επιστημονικής γνώσης. Οταν ο άνθρωπος δεν είχε αναπτύξει εργαλεία και μεθοδολογίες, προσπαθούσε να κατανοήσει τον περιβάλλοντα χώρο για να επιβιώσει. Ετσι, δημιουργούσε μύθους με κάποιες κανονικότητες. Οπως ότι ο θεός της βροχής εμφανίζεται όταν έχουμε πολλά σύννεφα, άρα, όταν βλέπω σύννεφα, πρέπει να προστατευτώ. Στην πορεία ήρθε η γνώση, αλλά και αρκετά πισωγυρίσματα, όπως στον Μεσαίωνα».

Για τον Μανώλη Πλειώνη το γεγονός ότι στον 21ο αιώνα με τόση συσσωρευμένη επιστημονική γνώση υπάρχουν ακόμα θεωρίες συνωμοσίας αποτελεί ένα σύνθετο κοινωνιολογικό πρόβλημα που ακουμπά και στην ψυχολογία. «Ζούμε σε μια παρατεταμένη οικονομική κρίση, που μετασχηματίζεται σε κρίση αξιών και εκπροσώπησης. Κάποιοι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και δεν έχουν τα εφόδια για να τις ερμηνεύσουν με ορθολογική, επιστημονική προσέγγιση καταφεύγουν στην εύκολη οδό: Στην παραψυχολογία, στη μεταφυσική, στις ψευδοεπιστήμες, σε θεωρίες συνωμοσίας».

Κάτι που είδαμε έντονα και στην περίοδο της πανδημίας. Πώς όμως εξηγείται ότι συνωμοσιολογίες και αμφισβήτηση της αξίας του εμβολιασμού υποστηρίχθηκαν ακόμα και από επιστήμονες και από πολιτικούς; «Κοιτάξτε, οι επιστήμονες είναι και αυτοί αποτέλεσμα κοινωνικών διεργασιών και αντιλήψεων. Το γεγονός ότι εγώ είμαι αστροφυσικός δεν σημαίνει ότι ξέρω τα πάντα για όλες τις επιστήμες. Υπάρχουν επιστήμονες που αρνούνται ακόμα και την κλιματική αλλαγή. Υπήρξαν Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης που προπαγάνδιζαν και μιλούσαν για ψευδοαρρώστια, ενώ ολόκληρο το κίνημα Τραμπ βασίστηκε σε αυτήν τη θεωρία συνωμοσίας. Πρέπει να καταλάβουμε πως αυτό που βάλλεται, όταν βάλλεται ο ορθολογισμός, η αλληλουχία αιτίου και αιτιατού, είναι η ίδια η Δημοκρατία. Το είδαμε στην Αμερική, από τους ημίτρελους QAnon που εξεγέρθηκαν στο Καπιτώλιο».

Ο κίνδυνος ενός… Μεσαίωνα με δυνατότητες Τεχνητής Νοημοσύνης

Ο κ. Πλειώνης επιμένει και απευθύνει έκκληση προς την Πολιτεία να εντάξει δράσεις ενημέρωσης στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση για τους νέους ανθρώπους.

«Στην Αμερική υπάρχουν Πολιτείες που επιλέγουν οι γονείς αν θέλουν τα παιδιά τους να διδάσκονται τη θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου ή τον Δημιουργισμό! Μα είναι κατεκτημένη επιστημονική γνώση, δεν είναι προς συζήτηση. Θα ψηφίσουμε, δηλαδή, αν η Γη είναι στρογγυλή ή επίπεδη; Θα μας επιστρέψουν σε τρομακτικό Μεσαίωνα. Εναν Μεσαίωνα με δυνατότητες Τεχνητής Νοημοσύνης».

Ο επιστημονικός κόσμος, πάντως, έχει ήδη ξεκινήσει την προσπάθεια ενημέρωσης και ελέγχου της αξιοπιστίας των ειδήσεων. Με τη σύμπραξη οκτώ ερευνητικών και πανεπιστημιακών φορέων -μεταξύ των οποίων το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών-, έχει συσταθεί το Παρατηρητήριο Δημόσιας Πληροφόρησης για Επιστημονικά Θέματα (www.check4facts.gr).

Info

«ΨΕΥΔΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ

ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ»

ΓΡΑΦΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ: Μανώλης Πλειώνης, Νίκος Δεμερτζής, Σταύρος Ακρας, Ομηρος Γιαννάκης, Μανώλης Σαριδάκης, Ιωάννης Παπουτσής, Αλίκη Φλώρου, Βασιλική Κοτρώνη, Κωστής Λαγουβάρδος, Βασιλική Ασημακοκούλου, Νίκος Μιχαλόπουλος, Ιωάννης Καλόγηρος, Ιωσήφ Χαλαβαζής, Δημήτρης Δημόπουλος, Χάρης Βάρβογλης

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: «Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης»

» ΟΙ 10 ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1. Εμφανίσεις Αγνώστου Ταυτότητας Ιπτάμενων Αντικειμένων

2. Ο μύθος του Ρόσγουελ

3. (Μη) Προσσελήνωση «Apollo 11»

4. Η επίπεδη Γη

5. Νέφη τύπου contrail και αεροψεκασμοί

6. Ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή: Θεωρία συνωμοσίας ή πραγματικότητα;

7. Ελεγχος καιρού

8. Πληθυσμιακός έλεγχος, Covid-19 και εμβολιασμοί

9. Κβαντικές πλάνες ή κβαντικές αυταπάτες;

10. Αστρολογία