Ελλάδα

Ποιος ήταν ο Αντρέας του Μίκη… που τον χτυπούσαν στην ταράτσα

NEWSROOM 20.03.2019 | 21:09

Ακούστε το άρθρο

«Χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Ανδρέα / μετρώ τους χτύπους το αίμα μετρώ / πίσω απ’ τον τοίχο πάλι θα ’μαστε παρέα / τακ τακ εσύ τακ τακ εγώ», τραγουδούσε ο Μίκης Θεοδωράκης στο «Σφαγείο» του.

Η αντιδικτατορική κραυγή περιλαμβανόταν στο έργο «Τα τραγούδια του Ανδρέα», έναν φόρο τιμής στον φίλο, συναγωνιστή και συγκρατούμενο του Μίκη στο ανατριχιαστικό κτίριο της Ασφάλειας στην οδό Μπουμπουλίνας, «ένα ελάχιστο δείγμα της αγάπης και του θαυμασμού μου στο πρόσωπό του», όπως έλεγε ο Μίκης.

ΚΕΛΙ ΑΡ.3

Ο Θεοδωράκης θυμόταν στο αυτοβιογραφικό του έργο «Το χρέος»: «ΚΕΛΙ ΑΡ.3. Το κελί των γυναικών.

Στον τοίχο κολλημένες φωτογραφίες παιδιών. Το γυναικείο άρωμα κρέμεται από το ταβάνι. Πλησιάζω το παράθυρο.

Ο φωταγωγός. Η ταράτσα. Ο θόρυβος των γραφείων. Οι άγριες φωνές. Χτυπώ. Πλάι στο αποχωρητήριο, το πρώτο μου κελί. Ο ιούδας ανοιχτός. Βάζω βιαστικά το μάτι. Ο Αντρέας! Υποχωρώ. Ένα μάτι με παρατηρεί. Μετά μεγαλώνει. Μπαίνω στο ‘‘μέρος’’. Χτυπώ τον τοίχο συνθηματικά. Ξαναβγαίνω. Μια γρήγορη ματιά. Ο Αντρέας καθισμένος κατάχαμα, χορεύει! Μεσ’ στο κελί ετοιμάζω το Μορς των φυλακών».

Και συνεχίζει:

«Μετά ξαπλώνω πλάι στον τοίχο κι αρχίζουμε το κουβεντολόι. Ο Αντρέας μου διηγήθηκε τη δράση του και τη σύλληψή του.

Τις ανακρίσεις και το μαρτύριό του πάνω στην ταράτσα. ‘‘Με χτυπούσαν με μικρούς σάκκους γιομάτους με άμμο στο κεφάλι, γιατί γνώριζαν πως είχα μετατραυματική επιληψία…’’».

Μίκης και Ανδρέας

Μίκης και Ανδρέας βρέθηκαν σε γειτονικά κελιά στον τέταρτο όροφο της Γενικής Ασφάλειας στην Μπουμπουλίνας, αν και ήταν φίλοι από παλιά.

Ο Ανδρέας του Θεοδωράκη ήταν ο Ανδρέας Λεντάκης, σημαντικό στέλεχος της Αριστεράς με πλούσια αντιδικτατορική δράση.

Ασίγαστο μέλος του φοιτητικού κινήματος και πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, υπέστη τα πάνδεινα από τη Χούντα των Συνταγματαρχών ως ιδρυτικό στέλεχος της Νεολαίας Λαμπράκη.

Στη φυλακή και την εξορία παρέμεινε τέσσερα ολόκληρα χρόνια.

Αντίς Αμπέμπα

Ο Ανδρέας Λεντάκης γεννήθηκε στις 8 Ιουλίου 1934 στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας έχοντας οικογενειακές καταβολές από την Κάρπαθο.

Ο πατέρας του Βασίλης Ηλ. Λεντάκης, σπουδαίος λαϊκός αρχιτέκτονας, πήγε στην Αφρική από το χωριό Όλυμπος της Καρπάθου και η μητέρα του η Ευαγγελία Μιχ. Νουάρου από το χωριό Μενετές του ίδιου νησιού.

Υπήρξε το μικρότερο τέκνο της οικογένειάς του έχοντας δύο ακόμη μεγαλύτερα απ’ αυτόν αδέλφια…

Τον ετεροθαλή Ηλία που ήταν γιος του Βασίλη Λεντάκη και της Αιθιοπίδας Ουελέτε Μαριάμ, μέλους της εθνότητας Ορόμο και τον αυτάδελφό του Μιχάλη.

Ο Ανδρέας Λεντάκης είχε την ατυχία να ορφανέψει τριών χρονών από μητέρα και έκτοτε τον μεγάλωσε η θεία του και αδελφή της μητέρας του Ευδοξία Μιχ. Νουάρου.

Μετά την αποφοίτησή του από το Ελληνικό εξατάξιο Γυμνάσιο της Αντίς Αμπέμπα ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για σπουδές στο Ιστορικό και Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ως υπότροφος της Ελληνικής Κοινότητας Αιθιοπίας.

Στη διάρκεια των σπουδών του διακρίθηκε ως ηγετική μορφή στους αγώνες του φοιτητικού κινήματος με έντονη κοινωνική παρουσία και γνωστικούς προβληματισμούς, εξαιτίας των οποίων του αφαίρεσαν ήδη στη λήξη του πρώτου χρόνου σπουδών του την υποτροφία.

Η γλωσσομάθειά του ήταν χαρακτηριστική. Μιλούσε άπταιστα, εκτός της ελληνικής, την αγγλική, την γαλλική, την ισπανική, την ιταλική και την αιθιοπική γλώσσα (γλώσσα αμχάρα) και ήταν βαθύς γνώστης της αρχαιοελληνικής και της λατινικής γραμματείας.

Με την εγκατάστασή του στην Αθήνα δραστηριοποιήθηκε στον πολιτικό χώρο της Αριστεράς.

Υπήρξε ηγετικό στέλεχος των φοιτητικών κινημάτων των δεκαετιών του ’50 και του ’60, του «1-1-4» και του «15%», σύνθημα δικής του έμπνευσης, όπως και η θρυλούμενη φράση “προίκα στην παιδεία και όχι στη Σοφία”, που σηματοδότησαν μιαν ολόκληρη εποχή.

Τα συνθήματα αυτά τα πανελλαδικοποιεί μαζί με τους συντρόφους του και τα κάνει κίνημα μαζεύοντας 1.000.000 υπογραφές.

ΕΠΟΝ

H πολιτική του δραστηριότητα ξεκίνησε με την ένταξή του στους αγώνες για το Κυπριακό, και την παράλληλη ένταξη και δράση του στην παράνομη οργάνωση της ΕΠΟΝ (1955-1958). Το 1958, που αυτοδιαλύθηκε η ΕΠΟΝ εντάχθηκε στη Νεολαία της ΕΔΑ, της οποίας διετέλεσε ηγετικό στέλεχος (ήδη το 1960 ήταν μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της Νεολαίας της ΕΔΑ).

Ταυτόχρονα κατείχε και την ιδιότητα του Ιδρυτικού Μέλους και Γραμματέα του Συλλόγου των Φοιτητών της Φιλοσοφικής Σχολής (1955 – 1957),

του Συλλόγου Εργαζομένων Φοιτητών (1958 – 1962) ενώ ήταν από τους βασικούς διοργανωτές του Α’ Πανσπουδαστικού Συνεδρίου το έτος 1957, στις εργασίες του οποίου χρημάτισε επίσης Γραμματέας.

Ο Ανδρέας Λεντάκης ήταν ο τελευταίος αρχισυντάκτης της «Πανσπουδαστικής», του δεκαπενθήμερου Πανσπουδαστικού δημοσιογραφικού οργάνου, από το 1965 μέχρι την διάλυσή της από την Δικτατορία το 1967, ενώ συνεργαζόταν ήδη από το 1956…

Για την πολιτική του δράση τού αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια από την τρίτη κυβέρνηση των «Αποστατών» του Στέφανου Στεφανόπουλου και τον Φεβρουάριο του 1966 εκτοπίστηκε στην Άνδρο και τη Μήλο, με το πρόσχημα ότι ήταν άπατρις. Απολύθηκε στις αρχές του 1967.

Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο

Μετά την επιβολή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967, οργανώθηκε στο Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο (ΠΑΜ) και τον Οκτώβριο του 1967 συνελήφθη και βασανίστηκε από τα όργανα της χούντας. Για τα βασανιστήρια του στο κτίριο της Ασφάλειας της οδού Μπουμπουλίνας, ο συγκρατούμενός του Μίκης Θεοδωράκης συνέθεσε

«Τα τραγούδια του Ανδρέα» («…Είμαστε δυο, είμαστε τρεις, είμαστε χίλιοι δεκατρείς…»). Παρέμεινε στη φυλακή και την εξορία τέσσερα χρόνια (Λέρος, Ωρωπός).

Μετά την κατάρρευση της δικτατορίας (1974) υπήρξε ιδρυτικό μέλος της νέας ΕΔΑ, της οποίας διατέλεσε πρόεδρος από το 1987 έως το 1993.

Το 1978 εκλέχθηκε δήμαρχος Υμηττού κι επανεκλέχθηκε το 1982 και το 1986.

Κατά τη διάρκεια της πολύχρονης δημαρχιακής του θητείας μεταμόρφωσε το προάστιο αυτό της Αθήνας σε μία σύγχρονη πόλη, εισάγοντας καινοτόμους θεσμούς, όπως τα Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ) και το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, ενώ διαμόρφωσε σε θέατρο το νταμάρι του Υμηττού.

Εκπροσώπησε την Ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση επί τέσσερα χρόνια στο Συμβούλιο της Ευρώπης κι εκλέχθηκε δύο φορές αντιπρόεδρος της Πολιτιστικής Επιτροπής των Περιφερειακών Οργανώσεων της Ευρώπης.

Το 1988 έλαβε ενεργό μέρος στη συγκρότηση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου και αναδείχθηκε μέλος της Πολιτικής Επιτροπής του.

Το 1989 και το 1990 εξελέγη βουλευτής με τον Συνασπισμό, αλλά στις 2 Ιουλίου 1993 παραιτήθηκε από τη βουλευτική του ιδιότητα κι εντάχθηκε στη νεοσύστατη «Πολιτική Άνοιξη» του Αντώνη Σαμαρά.

Στις εκλογές της 10ης Οκτωβρίου 1993 εξελέγη βουλευτής στη Β’ Αθηνών και διακρίθηκε για την κοινοβουλευτική του παρουσία.

ΝΑΤΟ

Διετέλεσε μέλος της Διακομματικής Επιτροπής του Κοινοβουλίου στη Βορειοατλαντική Συμμαχία (ΝΑΤΟ), της Διακομματικής Επιτροπής στο Συμβούλιο της Ευρώπης,

της Διακομματικής Επιτροπής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού, της Επιτροπής Θρησκευμάτων και Ορθοδοξίας, της οποίας υπήρξε και γραμματέας κ.α.

Στις δημοτικές εκλογές του 1994 έθεσε υποψηφιότητα για τη δημαρχία της Αθήνας με την Πολιτική Άνοιξη (ΠΟΛ.ΑΝ.) (ήταν ένα ελληνικό πολιτικό κόμμα, που ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1993 από τον Αντώνη Σαμαρά) και συγκέντρωσε το 4% των ψήφων, καταλαμβάνοντας την 5η θέση μεταξύ των συνυποψηφίων του.

Εκτός από την πλούσια αρθρογραφία του σε διάφορα πολιτικά περιοδικά και εφημερίδες, ο Ανδρέας Λεντάκης εξέδωσε πολλά λογοτεχνικά, ιστορικά, αρχαιολογικά και πολιτικά βιβλία.

Άφησε επιπλέον πλούσια αρθρογραφία σε πολιτικά περιοδικά και εφημερίδες και έγραψε πολύ, από πολιτικά, ιστορικά και αρχαιολογικά πονήματα μέχρι και λογοτεχνία.

Έφυγε από τον κόσμο από καρδιακή προσβολή στις 20 Μαρτίου το 1997, σε ηλικία 62 ετών.

Θα τον θυμόμαστε πάντα από αυτό το «τακ τακ εσύ τακ τακ εγώ», που όμως μας λέει ο Μίκης «που πάει να πει σ’ αυτή τη γλώσσα τη βουβή βαστάω γερά, κρατάω καλά»…