Επαναστατική ανακάλυψη: Ενδείξεις εξωγήινης ζωής σε φεγγάρι του Κρόνου

Είναι ένα από τα πιο όμορφα αντικείμενα στο ηλιακό μας σύστημα, μια αστραφτερή σφαίρα από καθαρό λευκό πάγο, που κρύβει έναν υγρό ωκεανό στο εσωτερικό της. Όμως παρά το γεγονός ότι δεν μοιάζει καθόλου με τον πλανήτη μας, ο Εγκέλαδος, το έκτο μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου, μπορεί να έχει κάτι κοινό με τη Γη – την παρουσία ζωής.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν οργανικά μόρια στα νέφη του Εγκέλαδου που θα μπορούσαν να υποστηρίζουν “κοινότητες” μικροσκοπικών μικροβίων. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι ενώσεις αυτές θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τον μεταβολισμό τους ή τον σχηματισμό αμινοξέων.

Οι ειδικοί γνωρίζουν ήδη ότι υπάρχουν φωσφορικά άλατα, μεθάνιο, υδρογόνο και διοξείδιο του άνθρακα στον Εγκέλαδο, που είναι όλα πιθανά σημάδια για την παρουσία ζωής.

Τα ευρήματα περιγράφονται λεπτομερώς σε μια νέα μελέτη που έχει δημοσιευτεί στο Nature Astronomy, με επικεφαλής τον Jonah Peter, υποψήφιο διδάκτορα βιοφυσικής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ της Βοστώνης.

«Εδώ παρουσιάζουμε την ανίχνευση αρκετών πρόσθετων ενώσεων με μεγάλη σημασία για την πλανητική κατοικησιμότητα του Εγκέλαδου. Τα αποτελέσματά μας υποδεικνύουν την παρουσία ενός πλούσιου, χημικά ποικίλου περιβάλλοντος που θα μπορούσε να υποστηρίξει την πολύπλοκη οργανική σύνθεση και ενδεχομένως ακόμη και την προέλευση της ζωής» αναφέρουν οι συγγραφείς.

Ο Εγκέλαδος

Ο Εγκέλαδος έχει ένα εξωτερικό στρώμα πάγου πάχους τουλάχιστον 19 χιλιομέτρων που καλύπτει έναν υγρό ωκεανό νερού στο εσωτερικό του. Μακριά ρήγματα στην παγωμένη επιφάνειά του εκτοξεύουν στο διάστημα τεράστια σύννεφα καπνού που αποτελούνται από κόκκους πάγου και υδρατμούς.

Τουλάχιστον μερικά από αυτά τα σύννεφα καπνού πιστεύεται ότι είναι παγωμένα σταγονίδια από τον μυστηριώδη υγρό ωκεανό – ενδεχομένως μια παρθένα υποβρύχια άβυσσος που είναι γεμάτη από μορφές ζωής.

Πριν τερματίσει την αποστολή του το 2017, το διαστημικό σκάφος Cassini της NASA όχι μόνο απεικόνισε τα σύννεφα καπνού του Εγκέλαδου, αλλά πέταξε απευθείας μέσα από αυτά. Μαζί με τους συναδέλφους του, ο κ. Peter μελέτησε δεδομένα από το φασματόμετρο μάζας ιόντων και ουδετερότητας (INMS) του Cassini που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των πτήσεων το 2011 και το 2012.

Η ομάδα χρησιμοποίησε μια τεχνική στατιστικής ανάλυσης που ανέλυσε δισεκατομμύρια πιθανές συνθέσεις του υλικού του σύννεφου καπνού.

Τι βρήκαν οι επιστήμονες στον Εγκέλαδο

Από αυτό το γεγονός, προσδιόρισαν ότι η πιο πιθανή σύνθεση των σύννεφων καπνού είναι τα πέντε μόρια που έχουν ήδη αναγνωριστεί – νερό, διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, αμμωνία και μοριακό υδρογόνο.

Το γεγονός ότι ο Εγκέλαδος εκτοξεύει αέριο μεθάνιο είναι συναρπαστικό, διότι πρόκειται για ένα οργανικό μόριο που συνήθως παράγεται ή χρησιμοποιείται από τη μικροβιακή ζωή.

Η παρουσία του μεθανίου σε αυτά τα σύννεφα καπνού έχει οδηγήσει τους επιστήμονες στην υπόθεση ότι μικρόβια μπορεί να ζουν ή να έχουν ζήσει κάτω από το κέλυφος του Εγκέλαδου.

Ωστόσο οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι υπάρχουν επίσης πρόσφατα αναγνωρισμένα μόρια υδροκυανίου (HCN), ακετυλενίου (C2H2), προπυλενίου (C3H6) και αιθανίου (C2H6), καθώς και ίχνη μιας αλκοόλης (μεθανόλης) και μοριακού οξυγόνου.

«Τέτοιες ενώσεις θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως άμεσα υποστρώματα για τη βιολογική ανάπτυξη ή να είναι μεσάζοντες άλλων μεταβολικών αντιδράσεων που περιλαμβάνουν πρόσθετες οργανικές ουσίες και οξειδωτικά» τονίζουν οι επιστήμονες.

Και σημειώνουν: «Η ικανότητα αυτών των ενώσεων να υποστηρίξουν τη ζωή στον Εγκέλαδο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πόσο αραιωμένες μπορεί να είναι στον υπόγειο ωκεανό του φεγγαριού».

Όμως η ομάδα ελπίζει ότι υπάρχει ένα πολύπλοκο και ποικιλόμορφο “υδροθερμικό περιβάλλον” κάτω από το παγωμένο εξωτερικό κέλυφος του φεγγαριού, πιθανότατα στον πυθμένα του ωκεανού. Η παρουσία ακετυλενίου και αιθανίου στο νέφος υποδηλώνει περαιτέρω «συνεχιζόμενες καταλυτικές αντιδράσεις» που οδηγούνται από μεταλλικά ορυκτά μέσα στον ωκεανό.

Κάποια μέρα, οι ειδικοί θα έχουν κάνει όλες τις υποθέσεις που μπορούν να κάνουν για τον Εγκέλαδο από τα δεδομένα του Cassini – και σε αυτό το σημείο θα απαιτηθούν περαιτέρω αποστολές. Η εξακρίβωση με βεβαιότητα αν υπάρχει ή υπήρξε ζωή στον Εγκέλαδο, θα μπορούσε πολύ πιθανόν να είναι η δουλειά ενός άλλου διαστημικού σκάφους.

«Η λεπτομερέστερη εξέταση του ωκεάνιου υλικού του Εγκέλαδου θα απαιτήσει μελλοντικές ρομποτικές αποστολές», καταλήγουν οι συγγραφείς της μελέτης.