ΗΠΑ-Τουρκία: Σφαλιάρα ή χάδι στον Ερντογάν;

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

ΗΠΑ και Τουρκία του Ερντογάν κάποια μέρα από αύριο, εντός του Ιουλίου, πάντως, ίσως διαβούν το Ρουβίκωνα. Και τότε στις σχέσεις του υπάρχει ενδεχόμενο να ανοίξει η πόρτα της κολάσεως. Θα συμβεί αν τελικά ο Ταγίπ Ενρτογάν συνεχίσει στο δρόμο που χάραξε στο θέμα των S-400. Αν την τελευταία στιγμή δεν κάνει διπλωματικό ελιγμό μεγάλου εύρους, ας ετοιμαζόμαστε για καυτό Ιούλιο και Αύγουστο στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας.

Σύμφωνα με το τελευταίο επίσημο μήνυμα από την Αγκυρα ανά πάσα στιγμή μετά την αυριανή μέρα 8η Ιουλίου μπορεί να αρχίσουν να φθάνουν στην Τουρκία οι ρωσικοί πύραυλοι S-400: «Την επόμενη εβδομάδα θα δείτε να υλοποιείται η συμφωνία για τους S-400», είχε δηλώσει την Πέμπτη ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας Ισμαήλ Ντεμίρ προσθέτοντας: «Θα δείτε μόλις περάσει η εβδομάδα. Ο πρόεδρος μας έχει μιλήσει για το χρονοδιάγραμμα της παράδοσης. Η πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου ήδη πέρασε».

Το χρονοδιάγραμμα το οποίο είχε δώσει ο Ταγίπ Ερντογάν και στο οποίο παρέπεμψε ο Ισμαήλ Ντεμίρ  προσδιόριζε την παράδοση των S-400 μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου. Ως εκ τούτου από αύριο ο χρόνος μετρά αντίστροφα και το παγκόσμιο ερώτημα είναι ποια θα είναι η αντίδραση της Ουάσιγκτον μόλις φθάσει επί τουρκικού εδάφους η πρώτη παρτίδα των S-400.

Η στάση των ΗΠΑ μπορεί να πάρει μία σκληρή μορφή ή μία πιο ήπια ανάλογα αν θα επικρατήσουν οι σύμβουλοι του Τραμπ ή ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο και το Κογκρέσο.

Επισήμως, η απάντηση του εκπροσώπου του State Department στο μήνυμα Ντεμίρ ήταν εξίσου καθαρή και κατηγορηματική:  «Οι ΗΠΑ», δήλωσε, «με συνέπεια και σαφήνεια δηλώνουν ότι η Τουρκία, εάν αποκτήσει τους S-400, θα υποστεί πραγματικές και αρνητικές συνέπειες, μεταξύ των οποίων θα είναι η μη παραλαβή των μαχητικών F-35,  η αποπομπή της από το πρόγραμμα συμπαραγωγής των F-35 καθώς και κυρώσεις στο πλαίσιο του νόμου CAATSA ((CAATSA-νόμος για την αντιμετώπιση αντιπάλων της Αμερικής μέσω κυρώσεων.).

Η εικόνα όμως μάλλον έχει θολώσει και έχει γίνει πιο σύνθετη μετά την συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν στην Οσάκα. Ο τούρκος πρόεδρος υποστήριξε πως ο Αμερικανός ομόλογός του υποσχέθηκε πως, ακόμη κι εάν παραληφθούν οι S-400, οι ΗΠΑ δεν θα θέσουν σε εφαρμογή τον νόμο CAATSA. Πάντως, ο Τραμπ δεν έχει τοποθετηθεί δημόσια μέχρι στιγμής για το θέμα. Σύμφωνα με την Washington Post στην Ουάσιγκτον υπάρχει «σχίσμα» και διάσταση απόψεων μεταξύ Λευκού Οίκου και State Department για την στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία.

Η αμερικανική εφημερίδα γράφει πως ο Ντόναλντ Τραμπ όντως εξετάζει μια σχετικά πιο ήπια αντίδραση στην προοπτική παράδοσης των S-400, όμως ο υπουργός Εξωτερικών Μαικ Πομπέο διαφωνεί κάθετα και προκρίνει την πλέον σκληρή στάση. Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας ζητά την ακαριαία ακύρωση της πώλησης των F-35 στην Τουρκία εκτός εάν η Αγκυρα ακυρώσει την συμφωνία της με τον Βλαντιμίρ Πούτιν για τους S-400. Η πιο ήπια εκδοχή, που φέρονται από την πλευρά τους να προκρίνουν οι προεδρικοί σύμβουλοι, φέρεται να συνδέεται με ένα άτυπο deal με βάση το οποίο η Αγκυρα θα μπορούσε να παραλάβει τους S-400 και να τους «αποθηκεύσει», χωρίς να τους χρησιμοποιήσει.

«Το εύρος της πιθανής απάντησης από την Ουάσιγκτον παραμένει νεφελώδες εν μέσω αντικρουόμενων μηνυμάτων» γράφει η Washington Post επισημαίνοντας: «Τα μέτρα των ΗΠΑ, εάν εφαρμοστούν, θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια εξαιρετική διαφοροποίηση των σχέσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας και σχεδόν σίγουρα θα περιπλέξουν τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών σε σχέση με άλλα θέματα, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής στρατηγικής στη Συρία».

Εάν, πάντως, ο Ερντογάν δεν κάνει πίσω και περάσει η «σκληρή» γραμμή Πομπέο, τότε οι εξελίξεις προδιαγράφουν θερμό Ιούλιο στις σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας: Με βάση το σχέδιο του State Department, μόλις πιστοποιηθεί η έναρξη παραλαβής των S-400 θα ακυρωθεί άμεσα και η παραγγελία των αμερικανικών μαχητικών F-35 από την Τουρκία. Στη συνέχεια, δε, κι έως το τέλος Ιουλίου η Αγκυρα θα αποκλειστεί και από το πρόγραμμα παραγωγής των F-35 στο οποίο συμμετέχει, ενώ οι τούρκοι πιλότοι, που εκπαιδεύονταν στην Αριζόνα και στη Φλόριδα θα πρέπει να φύγουν από την Αμερική, καθώς θα ακυρωθούν οι βίζες τους.