Διεθνή

Σοκ: Οργιάζει το παράνομο εμπόριο οργάνων μεταξύ των προσφύγων

NEWSROOM 18.01.2023 | 19:49

Σοκ: Οργιάζει το παράνομο εμπόριο οργάνων μεταξύ των προσφύγων

Ακούστε το άρθρο

Oπως κάθε παράνομο εμπόριο, πολλώ δε μάλλον ένα εμπόριο που αφορά με τον έναν ή τον άλλον τρόπο την ανθρώπινη ζωή, η «κόκκινη αγορά», όπως είναι γνωστή διεθνώς η παράνομη εμπορία και διακίνηση ανθρώπινων οργάνων, αποφέρει διαστημικά κέρδη σε όσους ασχολούνται με αυτήν. Πλην των ίδιων των ανθρώπων από τους οποίους συλλέγονται τα όργανα.

Τα τελευταία χρόνια, συγκρούσεις και πόλεμοι από τη Λιβύη στα δυτικά έως την Υεμένη στα ανατολικά σπαράσσουν τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Ταυτόχρονα και ως συνέπεια αυτού, οι πρόσφυγες και οι εκτοπισμένοι αυξάνονται με εκθετικούς ρυθμούς και συσσωρεύονται στα στρατόπεδα προσφύγων με την ελπίδα οι περισσότεροι να περάσουν στην Ευρώπη ή σε κάποια ασφαλέστερη περιοχή, αλλά και χωρίς χρήματα, χωρίς δουλειά, χωρίς καμία πηγή εσόδων.

Οι άνθρωποι αυτοί είναι τα πιο εύκολα θύματα για διάφορους που θέλουν, είτε οργανωμένα είτε μεμονωμένα, να τους εκμεταλλευτούν. Ανάμεσά τους και τα μεγάλα καρτέλ παράνομης εμπορίας ανθρώπινων οργάνων.

Περισσότεροι από 5 εκατομμύρια πρόσφυγες σε όλη τη Μέση Ανατολή είναι αυτή τη στιγμή πιθανοί στόχοι αυτού του παράνομου εμπορίου, το οποίο στην προ πανδημίας εποχή απέφερε από 600 εκατομμύρια έως 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, σύμφωνα με έρευνα του Global Financial Integrity, ενός οργανισμού με έδρα την Ουάσιγκτον, ο οποίος ασχολείται με μεγάλης κλίμακας παράνομες οικονομικές δραστηριότητες. Άλλες έρευνες μιλάνε για 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Οι πρόσφυγες είναι στην ουσία άνθρωποι χωρίς καμία νομική υπόσταση, παγιδευμένοι στη γη του πουθενά, ανάμεσα στις διαλυμένες πατρίδες τους και την όποια πιθανή Γη της Επαγγελίας, που γι’ αυτούς δεν είναι τίποτε παραπάνω από μια οροφή πάνω από το κεφάλι τους, ένα πιάτο φαγητό και η προοπτική να ανακτήσουν μια στοιχειώδη κανονικότητα.

Κατά κανόνα, τους μαστίζει η πείνα, ζουν σε άθλιες συνθήκες και μέσα σε μια απύθμενη αβεβαιότητα.
Ολα αυτά τους φέρνουν σε απόγνωση και τους κάνουν να αναζητούν με απελπισία κάποια διέξοδο από τη μοίρα τους, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει να πουλήσουν για ένα κομμάτι ψωμί τα όργανά τους προκειμένου να αγοράσουν το πολυπόθητο εισιτήριο διαφυγής.

Τα «κοράκια» των εμπόρων είναι καλά εκπαιδευμένα και μπορούν να διακρίνουν αμέσως τους πιο ευάλωτους. Τους πλησιάζουν, κλείνουν τις συμφωνίες και αν οι «δωρητές» προσπαθήσουν να κάνουν πίσω, τους εκβιάζουν με τις ζωές των δικών τους ανθρώπων ή και τους παίρνουν τα όργανα κυριολεκτικά με το ζόρι.

Ένα ανθρώπινο σφαγείο

Οι συνηθισμένες πρακτικές των εμπόρων είναι σταθερές: ψεύτικες υποσχέσεις για ένα ασφαλές ταξίδι στην Ευρώπη, μηδαμινές πληρωμές στους δωρητές μετά την αφαίρεση των οργάνων. Παντελής έλλειψη κανονικών ιατρικών εγκαταστάσεων για την αφαίρεση των οργάνων και πλήρης απουσία πληροφόρησης στους δωρητές για τους κινδύνους και τις προφυλάξεις που πρέπει να παίρνουν μετεγχειρητικά.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετανάστευσης (International Organization for Migration – IOM), ο οποίος εδρεύει στην Ελβετία, ανέφερε τις υποψίες του για παράνομο εμπόριο ανθρώπινων οργάνων στη Συρία ήδη από το 2015, προσθέτοντας στη σχετική αναφορά ότι συναφείς επιχειρήσεις λαμβάνουν χώρα και σε γειτονικές της χώρες.

Η παρατεταμένη σύρραξη στη Συρία δημιούργησε έναν πληθυσμό προσφύγων άνω των 2 εκατομμυρίων ανθρώπων, εύκολα θύματα για τράφικινγκ, συλλογή ανθρώπινων οργάνων και καταναγκαστική εργασία, ιδιαίτερα στην Τουρκία και στον Λίβανο, που είναι μαζί με την Αίγυπτο και τη Λιβύη τα βασικά σημεία όπου διεξάγεται το εμπόριο οργάνων.

Κι όμως, με την εξαίρεση της Λιβύης, όλες αυτές οι χώρες έχουν πολύ αυστηρούς νόμους και πρωτόκολλα που απαγορεύουν τις δωρεές οργάνων σε μη μέλη της οικογένειας, ακριβώς για να περιορίσουν το παράνομο εμπόριο.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα, οι έμποροι ανθρώπινων οργάνων στον Λίβανο άρχισαν να στοχεύουν στα στρατόπεδα προσφύγων, όπου πολλοί από τους ενοίκους είναι ανήλικοι. «Τρόμαξα όταν άκουσα ότι οι διακινητές στοχεύουν στα παιδιά· τρόμαξα πιο πολύ όταν διαπίστωσα ότι δεν ήταν για σεξ ή καταναγκαστική εργασία, αλλά για εμπόριο οργάνων» είπε στις αρχές του 2019 η Νούνα Ματάρ, Λιβανέζα ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των φτωχών και εκτοπισμένων.

Στη Λιβύη

Η Λιβύη έχει χαρακτηριστεί ως μια χώρα υψηλής επικινδυνότητας για την «κόκκινη αγορά», καθώς πολλοί άνθρωποι που έχουν φύγει στο παρελθόν από τη χώρα για να αποφύγουν την αυξανόμενη βία έχουν επαναπατριστεί και τοποθετήθηκαν σε στρατόπεδα κράτησης. Επίσης, η διαλυμένη από τον πόλεμο χώρα είναι το βασικό σημείο συγκέντρωσης για πρόσφυγες και μετανάστες από την υποσαχάρια Αφρική και το Κέρας της Αφρικής που αναζητούν μια δίοδο στην Ευρώπη.

Εκεί η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου. Κάποιες φορές, όταν ο δότης τελικά δεν συμφωνεί, απάγεται και του αφαιρούνται τα όργανα χωρίς να τον ρωτήσει κανείς.

Η προσοχή των διεθνών οργανισμών, των διωκτικών Αρχών και των ερευνών -άρα και του κοινού- παραμένει στραμμένη στο τράφικινγκ για σεξουαλική εκμετάλλευση, συνεπώς η παράνομη εμπορία οργάνων μένει στη σκιά. Σύμφωνα με τη La Strada International, μία από τις κορυφαίες ευρωπαϊκές πλατφόρμες κατά του τράφικινγκ ανθρώπων, στην Ευρώπη υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία για την παράνομη εμπορία ανθρώπινων οργάνων, ίσως διότι θεωρείται δεδομένο ότι λόγω της αυστηρής νομοθεσίας δεν υπάρχει.

Δεν είναι έτσι ακριβώς, όμως. Καθόλου.
Ηδη από το 2018 μια αναφορά της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έλεγε ότι καθώς στη Λιβύη ποινικοποιήθηκε η παράνομη μετανάστευση διά νόμου, οι επαναπατρισθέντες μετανάστες και πρόσφυγες διστάζουν να καταγγείλουν τέτοιου είδους περιστατικά στις Αρχές, με συνέπεια να διαιωνίζεται η κατάσταση.

Η κατάσταση στην Αίγυπτο

Η ιστορία επαναλαμβάνεται στη διπλανή Αίγυπτο. Μια έρευνα του 2019 για το εμπόριο οργάνων στο Κάιρο έριξε φως στους κύριους παράγοντες: νομική περιθωριοποίηση και κοινωνικός αποκλεισμός προσφύγων και μεταναστών. Ένας Σουδανός μετανάστης το έθεσε ως εξής: «Αν δεν μπορέσεις να βρεις δουλειά όταν φτάσεις στην Αίγυπτο, δεν θα βρεις κανένα έλεος ή βοήθεια. Αυτός είναι ο λόγος που οι άνθρωποι πουλάνε τα νεφρά τους».

Η αύξηση των τιμών των ανθρώπινων οργάνων στην ευρύτερη περιοχή είναι τρομερή τα τελευταία χρόνια. Στο Ιράκ, τα παράνομα ληφθέντα νεφρά, ας πούμε, πωλούνται προς 20.000 δολάρια το ένα, ενώ στην Τουρκία η τιμή μπορεί να φτάσει και στα 145.000 δολάρια, σύμφωνα με αναφορές.
Στην Υεμένη, η οποία δεν έχει υπογράψει το Πρωτόκολλο για την Πρόληψη, Καταστολή και Τιμωρία της Εμπορίας Προσώπων, Ιδιαίτερα Γυναικών και Παιδιών (που αποτελεί μέρος της Σύμβασης του ΟΗΕ κατά του Διακρατικού Οργανωμένου Εγκλήματος), είναι δύσκολο να ληφθούν πληροφορίες για την εμπορία ανθρώπων από το 2015 λόγω του πολέμου.

Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) επισημαίνουν τις παρατεταμένες συγκρούσεις στην Υεμένη, τη γενική ανομία και την επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών ως παράγοντες που θέτουν τον γενικό πληθυσμό της χώρας σε κίνδυνο εμπορίας, συμπεριλαμβανομένης της αφαίρεσης οργάνων.

Πηγή: avgi.gr