Νέος Ποινικός Κώδικας: Εμπόδια στην αξιολόγηση της Ελλάδος από την FATF

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Σοβαρά ερωτήματα για το κατά πόσον οι προωθούμενες αλλαγές που θα έχει ο Ποινικός Κώδικας θα επηρεάσουν την διεθνή αξιολόγηση της Ελλάδος στο πεδίο της πρόληψης και της καταστολής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, εγείρονται τις τελευταίες ώρες και ενώ βρισκόμαστε δέκα ημέρες πριν η ελληνική αποστολή μεταβεί στο Ορλάντο των ΗΠΑ για την αξιολόγηση της χώρας μας από κλιμάκιο αξιολογητών της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (Financial Action Task Force – FATF).

Ποινικός Κώδικας – Οι εξελίξεις

Πρέπει να σημειωθεί πως με τον νέο Ποινικό Κώδικα επέρχεται σημαντική αλλαγή στη μεταχείριση όσων ξεπλένουν χρήμα, η οποία μάλιστα κινείται κόντρα στην πρόσφατη διεθνή πρακτική που θέλει τις σχετικές ποινές να καθίστανται πιο αυστηρές και ως εκ τούτου πιο αποτρεπτικές . Έτσι, το αδίκημα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες το οποίο σήμερα αντιμετωπίζεται ως κακούργημα και τιμωρείται με φυλάκιση από πέντε έως δέκα χρόνια, με τις νέες διατάξεις του Ποινικού Κώδικα μετατρέπεται σε πλημμέλημα και προβλέπεται ποινή μόλις τριών ετών και χρηματική ποινή.

Στο σύνολο του ο νέος Ποινικός Κώδικας επιφυλάσσει ηπιότερες ποινές για τα αδικήματα της κλοπής, της τοκογλυφίας, της δωροδοκίας, της απιστίας, της απάτης και της υπεξαίρεσης, σε σχέση με τις σημερινές ποινές και την ίδια στιγμή περιορίζει το πεδίο δράσης των εισαγγελέων, καθώς βάζει «φρένο» στις αυτεπάγγελτες διώξεις για τα περισσότερα από τα προαναφερόμενα αδικήματα. Δεδομένου ότι τα παραπάνω αδικήματα σχετίζονται με το ξέπλυμα χρήματος, καθώς στις περισσότερες των περιπτώσεων η νομιμοποίηση εσόδων προέρχεται από τέτοιες από εγκληματικές δραστηριότητες, ο νέος Κώδικας «δίνει κίνητρα» και δεν αποτρέπει το ξέπλυμα χρήματος.

Ποιες θα είναι οι αντιδράσεις;

Στη βάση αυτή δεν μπορεί κανείς να προεξοφλήσει το πώς η Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης θα επιμετρήσει τις αμφιλεγόμενες νομοθετικές αλλαγές της κυβέρνησης κατά την τελική αξιολόγηση της χώρας μας.

Για όσους δεν το γνωρίζουν η FATF είναι ο φορέας από τον οποίον προέρχονται οι κανόνες του διεθνούς δικαίου για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Σκοπός της FATF, είναι αφενός η καθιέρωση διεθνών προτύπων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και την καταστολή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, αφετέρου η εφαρμογή των προτύπων από τα κράτη–μέλη. Στη βάση αυτή η FATF ελέγχει και αξιολογεί την εφαρμογή των προτύπων σε διεθνές επίπεδο και κατατάσσει τις χώρες ανάλογα με τις επιδόσεις τους.

Η Ελλάδα είχε αποσπάσει μια θετική προκαταρκτική αξιολόγηση στα μέσα Νοεμβρίου 2018, ωστόσο τότε ίσχυε διαφορετικός ποινικός κώδικας από αυτόν που θα ψηφίσει η Βουλή τις επόμενες ημέρες και θα ισχύσει από την 1η Ιουλίου 2019. Στη βάση αυτή κανείς δεν μπορεί να προδιαγράψει με σιγουριά το αποτέλεσμα της αξιολόγησης που θα λάβει χώρα στο Ορλάντο.