Οι νέες ταινίες στις κινηματογραφικές αίθουσες

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Σας προτείνουμε δύο ταινίες. “Ο Φάρος” του ατμοσφαιρικά σκοτεινού Robert Eggers και το “The Gentlemen” του ιδιόρρυθμου χιουμορίστα Guy Ritchie.

 

1) Ο Φάρος – The Lighthouse

 

Υπόθεση: Στα τέλη του 19ου αιώνα δύο φαροφύλακες καλούνται να καλύψουν το απαιτητικό, υπεύθυνο, ανάλογο πόστο ενός απομονωμένου νησιού των Η.Π.Α. για αρκετές εβδομάδες. Ο μεγαλύτερης ηλικίας Thomas Wake είναι έμπειρος στο επάγγελμα και γνωρίζει καλά την περιοχή. Για πολλά έτη υπήρξε ναυτικός. Ο νεότερος ονομάζεται Ephraim Winslow. Δεν είχε εργαστεί ποτέ ξανά ως φαροφύλακας. Η ερημική περιοχή δεν διαθέτει μόνο το φάρο, αλλά περιλαμβάνει και διάφορες εγκαταστάσεις, όπως μηχανικά τμήματα για τον φανό, την συρίκτρα, μία δεξαμενή και οικίες διαμονής, οι οποίες συνδέονται με τον μεγάλο πύργο. Ο καινούργιος συνεργάτης βρίσκει στο στρώμα του προκατόχου (=προηγούμενου εκπαιδευόμενου) του ένα αγαλματάκι γοργόνας {Σειρήνας}, χωρίς να το πει στον υπεύθυνο του φάρου…Ο πανίσχυρος ήχος της συρίκτρας ενοχλεί κάπως τον Winslow. Ο παράξενος Wake ξεκινά να εξηγεί στο νέο, ποια είναι τα καθήκοντά του. Κανένα από αυτά δεν αφορά τον κύριο λόγο, που βρίσκονται οι δυο τους σε αυτόν τον ανεξάρτητο από την ανθρωπότητα βράχο. Δηλαδή, τον φανό για τη σωτήρια πορεία των πλοίων. Το εντυπωσιακό φως! Κανένας τους δεν αποκαλεί τον άλλο με το όνομά του. “Παλικάρι” και “Κύριε” είναι οι αντίστοιχες προσφωνήσεις του διαλόγου τους.

 

Ο Ephraim εκνευρίζεται πλέον με τον ήχο της συρίκτρας, μα έχει μαζί του το εγχειρίδιο της σωστής τήρησης οδηγιών του επαγγέλματος, σύμφωνα με την ιεραρχία των φαροφυλάκων. Όμως ο ίδιος πρώτον αντιλαμβάνεται, πως το βιβλίο των κανόνων υστερεί μπροστά στην επιβλητική παρουσία του Wake και δεύτερον, ότι ως εκπαιδευόμενος φαροφύλακας θα κοπιάσει πραγματικά σε αυτό το μέρος! Ακόμα και ο ύπνος του είναι ιδιαίτερα ανήσυχος. Μα επειδή περιλαμβάνει εφιάλτες, όπου ακούγονται γυναικείες κραυγές μέσα στη θάλασσα…Αυτή η μυστήρια εντύπωση, αναπτυσσόμενη και στην πραγματική ζωή του, σε συνδυασμό με την απαγόρευση πρόσβασης στο ανώτερο τμήμα του φάρου, ώθησε τον Ephraim Winslow να παρακολουθεί τον Thomas Wake. Επιπροσθέτως, ο νέος εργάτης του φάρου συναντά έναν μονόφθαλμο γλάρο, βλέποντάς τον ως εχθρό. Ο Wake επιβάλλει την κυριαρχία του, ελέγχοντας ακόμη και την παύση ή συνέχιση της αναπνοής του Winslow. Σε κάθε δείπνο όμως στο τραπέζι του σπιτιού είναι πιο φιλικός. Διηγείται πάντοτε σαν παλιός ναυτικός σχετικές ιστορίες, με υπερβολική δόση δραματουργίας. 

 

Ωστόσο, μιλά πιο άμεσα για την τρέλα του προκατόχου του Winslow…Και τα οράματα με Σειρήνες που εκείνος έβλεπε, λαχταρώντας παράλληλα ένα είδος μαγείας στο φως του φανού…Ο Thomas Wake επισημαίνει, ότι δεν πρέπει κανείς να σκοτώνει γλάρους. Ο νέος τον ειρωνεύεται. Το πρώτο σημάδι βίας ξεκινά τότε από τον ιδιόρρυθμο άρχοντα του φάρου…Το αγαλματάκι της Σειρήνας (γοργόνας) έχει κάνει τον ταραγμένο Ephraim να αποδράσει νοητικά με ερωτισμό από αυτή την άλαλη ερημιά. Στον αντίποδα, ο νέος παρακολουθεί με τρόμο το αφεντικό του να στέκεται στο σκοτάδι ημίγυμνος ψηλά στην αίθουσα του φανού.

 

Ο έμπειρος φαροφύλακας όσο περνούν οι ημέρες και οι εβδομάδες, αρνείται ξαφνικά σε μια ανύποπτη, χρονική στιγμή, πως ο καινούργιος καθαρίζει καλά τα πατώματα του σπιτιού διαμονής. Ο Winslow υποστηρίζει μεν τον εαυτό του, αλλά δεν μπορεί να εναντιωθεί στην ιεραρχία των κανόνων του επαγγέλματος και δη των κανόνων του Wake. Οι χειρωνακτικές εργασίες συνεχίζονται, μα αυτό που παραξενεύει τον Winslow, είναι, ότι ο Wake δεν του ανέθεσε -για την ακρίβεια, δεν του επέτρεψε- ποτέ να ασχοληθεί καθόλου με το φανό! Ο γενειοφόρος, πεπειραμένος, άτυπος διοικητής του νησιού διεκδικεί τις βάρδιες επάνω στον φάρο και στέκεται ημίγυμνος εκεί μέσα, παραμιλώντας. Μοιάζει να κρύβεται ένα απόκοσμο μυστικό εκεί. Ο Wake εκτιμά αυτόν τον χώρο σαν πολύτιμη ερωμένη…

 

Ο Winslow σε μια έντονη, προσωπική κρίση σκοτώνει εκείνον τον μονόφθαλμο γλάρο! Οι δύο φαροφύλακες γνωρίζονται πλέον καλύτερα με τα ονόματά τους, μιλώντας παράλληλα για το παρελθόν. Είναι όμως αυτή η πραγματική ταυτότητα του Ephraim Winslow; Και κυρίως, υπήρξε όντως  μαζί του τόσο καταπιεστικός και επικίνδυνος εκπαιδευτής-φαροφύλακας ο Thomas Wake ή μήπως κάτι άλλο συμβαίνει μέσα στο μυαλό του νέου;

 

Κινηματογραφικός Χάρτης: 

 

Γενικώς:

 

Αρχικώς αναφέρουμε, ότι αυτή η ταινία αν και αναπαριστά μια παλιότερη εποχή, δίνει πνοή έντονης έμπνευσης στο σύγχρονο κινηματογράφο! Το έργο βρίσκεται σε πλαίσιο 1.19:1 (γνωστό και ως movietone ratio, που χρησιμοποιείτο από το 1926-1932, κατά τη μεταβατική περίοδο του σινεμά, σχετικά με τον ήχο). Χρησιμοποιήθηκε φιλμ 35mm. Η ταινία έχει αποκλειστικά ασπρόμαυρο κάδρο. Η σκηνοθεσία, το μοντάζ και η φωτογραφία προσφέρουν συνολικά μοναδική θέαση στο κοινό, μέσα από μία ιδανικά επικοινωνιακή αφήγηση. Αυτή η ατμόσφαιρα, με μεγάλη επιτυχία ταξιδεύει το θεατή στα τέλη του 19ου αιώνα, στην ερημική τοποθεσία ενός φάρου, στο μυαλό των ανθρώπων της εποχής, αλλά και σε ένα κλίμα απόκοσμου μυστηρίου. Ο ήχος είναι πανίσχυρος σύμμαχος της ταινίας. Η συρίκτρα, το μηχανοστάσιο του φάρου, οι κραυγές της Σειρήνας {γοργόνα}, τα κρωξίματα των γλάρων, ακόμη και το ροχαλητό του Thomas Wake συντονίζουν το ρυθμό του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος της ταινίας. Ακούγεται και ενίσχυση ηλεκτρονικής επεξεργασίας στο έργο, κάνοντας ένα ωραίο πάντρεμα εποχών μεταξύ των ηρώων και των θεατών. Η μουσική γίνεται ένα με όλα αυτά και μοιάζει να τα κατευθύνει διακριτικά. Τα ορχηστρικά έγχορδα ή τα πνευστά σε ανάλογους, κατάλληλους, κινηματογραφικούς χρόνους, δημιουργούν γοητευτικό μυστήριο και σταθερά αναπτυσσόμενο τρόμο.

 

Σκηνοθεσία:

 

Αυτό που αποδίδεται εμφανέστατα αρκετές φορές, είναι η αίσθηση της ιεραρχίας στο φάρο. Από τα κατώτερα στρώματα του μηχανοστασίου ο φακός θα οδηγηθεί προς τα πάνω στον ανώτερο, προνομιούχο φύλακα του πανίσχυρου φανού. Πρωταγωνιστής είναι ξεκάθαρα ο νέος, εκπαιδευόμενος φαροφύλακας, που ισχυρίζεται, πως ονομάζεται Ephraim Winslow. Η απόδειξη για αυτό είναι απλή. Υπάρχει πολλές φορές υποκειμενικό πλάνο μέσα από τα δικά του μάτια (κοιτάζοντας τη δεξαμενή, τον έμπειρο φαροφύλακα όταν κοιμάται, τον μονόφθαλμο γλάρο, το αριστερό μάτι του Wake, τα κυκλικά, ανοδικά σκαλοπάτια του φάρου με τις αλυσίδες, που κρέμονται, κ.τ.λ.). Επίσης το έργο ασχολείται με τους εφιάλτες του εκπαιδευόμενου, μα προβάλει και τις άσχημες αναμνήσεις εκείνου. Παράλληλα, διακρίνουμε σκηνοθετικά πλάνα, τα οποία τον παρακολουθούν, όχι μέσα από τη ματιά του Thomas Wake,  αλλά από εκείνη των θεατών. Επομένως, η συνολική παρακολούθηση αφορά το άτομο του νεότερου φαροφύλακα και τι εκείνος νιώθει. 

 

Επιπροσθέτως, φαίνονται σε αρκετά διαστήματα και οι δύο φαροφύλακες στο φακό. Παρατηρούμε τότε τεχνικές με: Πλάνο βάθους πεδίου, όπου ο Wake είναι σκοτεινή ή πιο θολή μορφή. Κανόνα των 180 μοιρών με τον έμπειρο φαροφύλακα να έρχεται από μακριά, τελικώς πιο κοντά στο φακό.  Χωροχρονική μεταβολή. Όταν από ανώτερα τμήματα του κλιμακοστασίου του φάρου κατευθυνόμαστε τάχιστα στο σπιτάκι διαμονής, όπου οι δύο άντρες λογομαχούν, περί καθαριότητας (εδώ βέβαια παίζει και το μοντάζ κρίσιμο ρόλο). Συνολικά στο μοντάζ έχουν συνδεθεί ορθά οι σκηνές, ώστε να δημιουργηθεί καθηλωτικού ενδιαφέροντος μυστήριο (π.χ. καθοριστικές, ετεροχρονισμένες συναντήσεις με μονόφθαλμο {από το αριστερό μάτι} γλάρο ή χαλαρωτικές {μέχρι ένα σημείο} κουβέντες στο δείπνο). Η φωτογραφία έχει τέτοια ρύθμιση, ώστε ταυτοχρόνως αφενός να ξεχάσει το κοινό, πως βλέπει κινηματογράφο, αφετέρου να μαγευτεί από τη θέαση στην 7η τέχνη. Το σκοτάδι και το φως θα χρησιμοποιηθούν/αξιοποιηθούν αριστοτεχνικά! Τοποθεσίες και πρόσωπα δείχνουν μαγικά και αληθινά (η εικόνα του φάρου και του ενωμένου σπιτιού, ενόσω χρησιμοποιεί ο νέος φαροφύλακας το καρότσι ή η όψη τη Σειρήνας {γοργόνας} στο φακό είναι μερικά από τα δεκάδες παραδείγματα). Αυτός ο τρόπος σκηνοθεσίας μας αποπροσανατολίζει σκόπιμα…

 

Σενάριο:

 

Πλεονεκτήματα:

 

…Ώστε να αντιληφθούμε, εν καιρώ με έμφαση, τις αιφνιδιαστικές ανατροπές του σεναρίου. Όπως, το ποιος από τους δύο άντρες είναι πραγματικά βίαιος, επικίνδυνος και φρενοβλαβής. Η έμπνευση στο σενάριο προήλθε από το τελευταίο, ατελείωτο δοκίμιο του Edgar Allan Poe, προτού εκείνος πεθάνει. Αλλά υπάρχει μόνο η κεντρική ιδέα για την απομόνωση ενός φαροφύλακα και τίποτα άλλο (εξάλλου αυτό το δοκίμιο μιλούσε για άλλον αιώνα και αναφερόταν στη Νορβηγία). Η δημιουργία της ιστορίας λοιπόν, ανήκει στους Robert και Max Eggers.  Εκεί η κεντρική ιδέα είναι σαφής. Ο παραλογισμός της απομόνωσης απογειώνει τον ανταγωνισμό των δύο αντρών. Επικίνδυνα παρανοϊκός όμως είναι πραγματικά ένας! Επικρατεί, κατά αυτόν τον τρόπο, όλων των υπολοίπων, ανθρώπινων σχέσεων, η μάχη της διεκδίκησης για κυριαρχία και υποτέλεια. Έχει ενδιαφέρον από κοινωνιολογική άποψη, ότι ακόμα και στην απόλυτη, κοινωνική ερημιά, η μάχη αυτή εκφράζεται με μηχανισμούς και υψηλότερα κτίσματα. Με τον κοπιαστικό τρόπο συντήρησης κατασκευών (κάτωθεν τμήμα με μηχανοστάσιο του πύργου, ή κτίσμα συρίκτρας) και την πιο εγκεφαλική χρήση τους, σε τελικό στάδιο (άνωθεν τμήμα του πύργου με φανό). Οι σεναριογράφοι έδωσαν στους ηθοποιούς στιχομυθίες από αμερικανική λογοτεχνία του 19ου αιώνα. Υπάρχει ωστόσο και slang ορολογία της εποχής, όπως η λέξη “wickie” για τα καθήκοντα ενός φαροφύλακα. Προέρχεται από τη σχετική φράση “wick trimming.” Ο μηχανισμός “Fresnel Lens” του φανού είναι απολύτως ιστορικά ακριβής, με εμβέλεια μέχρι 16 μιλίων.

 

Η ελληνική μυθολογία θα κάνει την εμφάνισή της στο σενάριο (μολονότι ακούγονται και θρησκευτικές επικλήσεις χριστιανισμού από τον Thomas Wake):  

 

-Ο Ποσειδώνας (νερό – στην ταινία εκφράζεται με τα κύματα επάνω στο νησί και το πλημμυρισμένο δωμάτιο).

 

-Ο Πρωτέας (γενικώς, προτού μεταμορφωθεί σε θαλάσσιο θεό, μπορούσε να γίνει πλάσματα και φυτά της γης ή πτηνά. Ακόμη και μορφή νερού – στο έργο εκφράζεται με το μονόφθαλμο γλάρο, την ίδια τη γη και την βροχή. Όπου όλα ταλαιπωρούν τον νέο φαροφύλακα. Αλλά και ως θαλάσσιο τέρας με πλοκάμια).

 

-Ο Προμηθέας (φωτιά – είναι ο φανός στο έργο). 

 

-Η Σειρήνα {γοργόνα} (στην ταινία υπάρχει μια ζωντανή εκδοχή της και το αγαλματάκι.)

 

-Και η ιστορία του Ικάρου (Άνοδος και Πτώση από το επιβλητικό φως του ηλίου – στο έργο, θα δείτε…) 

 

Όλα θα εμπλακούν στην ιστορία, αμφισβητώντας το καθένα πραγματικότητα και φαντασία στο έργο. Αν το σκεφτείτε, όλοι αυτοί οι μυθολογικοί χαρακτήρες εκπροσωπούν ή σχετίζονται με τα στοιχεία της φύσης. Νερό, Γη, Αέρας, Φωτιά. Στο έργο, ακόμη και το σπάνιο 5ο στοιχείο του Αιθέρος (Quintessence) {προσοχή! Σύμφωνα με τις αντιλήψεις του αρχέγονου κόσμου} εκπροσωπείται από την κατασκευή του πύργου του φάρου, συνδέοντας ουρανό και γη ή καλύτερα, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, την αναπνοή των θεών με εκείνη των ανθρώπων (δεδομένου, ότι στο φάρο το φως απέκτησε ρόλο θεϊκού δώρου). 

 

Επίσης, ανεξάρτητα από αυτά υπάρχει και το “στοιχείο της Σαγήνης” από την ελκυστική Σειρήνα (γοργόνα). 

 

Φαίνεται, ότι οι δημιουργοί ήθελαν απλώς να πάρουν επιρροές από την ελληνική μυθολογία και να διαμορφώσουν κάτι άλλο. Βεβαίως, είναι τολμηρές οι προσωπικές ιδέες τους και εφόσον σεβάστηκαν απόλυτα αυτά τα μυθικά πρόσωπα, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε, ότι πέτυχαν να παρακολουθήσουν με διαφωτιστική ωριμότητα το σύγχρονο, κοινωνιολογικό άγχος (μην ξεχνάμε, ότι οι δύο φαροφύλακες απομονώθηκαν, από κάτι που τους τρόμαζε στον πολιτισμό του 19ου αιώνα) σε σχέση με τα πανίσχυρα, δραματικά συναισθήματα του αρχέγονου κόσμου. 

 

-Το παιχνίδι με την σχετικότητα της αίσθησης του χρόνου λειτουργεί περίφημα στο έργο, διότι είναι απολύτως εφάμιλλο με την απομονωμένη τοποθεσία της ιστορίας και την αναπτυσσόμενη παράνοια του Thomas Howard (σενάριο). Καθώς και με τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε ως θεατές τα συναισθήματα των ηρώων (σκηνοθεσία). Το πλάνο τότε στους ρόλους Thomas Howard και Thomas Wake (αντίστοιχα αριστερά και δεξιά, όπως κοιτάζουμε την οθόνη) μας δίνει την εικόνα του τρομαγμένου, έμπειρου φαροφύλακα, ο οποίος ενημερώνει (νομίζοντας, ότι ο νέος λέγεται Ephraim Winslow) τον εκπαιδευόμενο, αλλά και το κοινό, ότι η πραγματικότητα είναι αλλιώς (“Weeks Winslow!” και εν συνεχεία: “Μη χάνεις τώρα το μυαλό σου!”). Δεν υπάρχει υποκειμενικό πλάνο μέσα από τα μάτια του παλιού φαροφύλακα Wake κοιτάζοντας τον Howard, αλλά αντιθέτως εκεί υφίσταται διαγνωστική ματιά, στην αμφιβολία του νέου φαροφύλακα, από τον σκηνοθέτη. Ευφυέστατη συσχέτιση καλλιτεχνικών παραμέτρων! 

 

Μειονεκτήματα:

 

-Το πρόβλημα βρίσκεται στην κατάληξη του σεναρίου. Δηλαδή, ότι δεν αποφάσισαν τι υπερισχύει μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας οι δημιουργοί.  Αν και έκαναν οι δύο σεναριογράφοι μια ενδιαφέρουσα πρόσμιξη ψυχολογίας, κοινωνικής αδικίας, αντρικού ανταγωνισμού και ελληνικής μυθολογίας, δεν αποφασίζουν ποιο είναι το κυρίαρχο στοιχείο όλων. Συνήθως, προκύπτει το συμπέρασμα, πως εάν θες να δώσεις νόημα με χαρακτήρα διδαχής ή θα δεχτείς τη μυθολογία και θα κάνεις έγκυρες συνδέσεις, οι οποίες συντελούν σε συγκεκριμένο δίδαγμα, είτε θα επινοήσεις εντελώς δικά σου πλάσματα. Οι καλλιτέχνες μας παρουσίασαν μία τρίτη επιλογή, όπως είδαμε. Αλλά αυτή δεν διαθέτει την υποκειμενική κατάληξη του δημιουργού. Τη θέση του. Με την εν λόγω κατάληξη των δύο ηρώων, το έργο χωρίζεται μεταξύ πραγματικότητας (Wake) και φαντασίας (Howard). Είναι μεν άκρως καλλιτεχνικό μέχρι το τέλος, ακριβώς εξαιτίας αυτής της επιλογής, αλλά παραμένει και αναποφάσιστο. Και η χρήση της μυθολογίας γίνεται, ώστε να περάσει ένα μήνυμα, ακόμη και μέσα από τη φαντασία. Αυτό όμως στο τέλος της ταινίας δεν υπάρχει, γιατί η φαντασία συγκρούεται επί ίσοις όροις με την πραγματικότητα. Αλλά και η αντίστοιχη πραγματικότητα πνίγεται στο έργο τελικά. Ισορροπούν φαντασία και πραγματικότητα με την ανάλογη τύχη-μοίρα-κατάληξη των δύο περσόνων. 

 

{Επίσης, η αναφορά στον Προμηθέα δεν σχετίζεται σωστά, γιατί στην ταινία ο ήρωας (Thomas Howard) δεν ήθελε να μοιράσει κάτι ωφέλιμο στους ανθρώπους, όπως στο μύθο. Αντιθέτως, επιθυμούσε τα πάντα, προκειμένου να επωφεληθεί ο ίδιος}

 

Σχετικά με την εκδοχή της πραγματικότητας, το μειονέκτημα είναι: Πώς οι δύο Αμερικανοί φαροφύλακες γνώριζαν τόσα πολλά για τις Σειρήνες και την ελληνική μυθολογία το 19ο αιώνα, ώστε να τους κυριεύσουν την ψυχή; Θέλω να πω, δεν ήταν λόγιοι. Εργάτες ήταν. Και μάλιστα όχι από εκείνους που  έδειχναν, πως στον ελεύθερο χρόνο τους μελετούν με παθιασμένο ενδιαφέρον τη μυθολογία πολιτισμών μιας άλλης ηπείρου…Όταν γράφεται ένα σενάριο, όλα οφείλουν να ενώνονται, εάν θέλουμε να είμαστε απολύτως δίκαιοι. Εδώ λοιπόν, δεν υπάρχει αυτή η ολοκληρωτική ένωση. Άρα, λόγος περί αριστουργήματος δεν είναι έγκυρος. Γιατί το αριστούργημα δεν φέρει λάθη.

 

Συνεπώς: 

 

Αυτό όμως δεν αναιρεί σε καμία περίπτωση το γεγονός, ότι το συγκεκριμένο, κινηματογραφικό έργο είναι πραγματικά άξιο θαυμασμού! Έδωσε στις υπόλοιπες, καλλιτεχνικές παραμέτρους τα διαπιστευτήριά του εξάλλου. Είναι προνόμιο για το σινεμά, στο ξεκίνημα αυτής της δεκαετίας να μας προσφέρουν οι συντελεστές τέτοια, καλλιτεχνική ποιότητα! Είναι πανέμορφο έργο! Συγχαρητήρια στους δημιουργούς! 

 

Ερμηνείες: 

 

Willem Dafoe: Υποδυόμενος τον Thomas Wake. Έναν παλιό, έμπειρο φαροφύλακα που έχει αποκτήσει σχέση γοητείας με το φως του φάρου, αγνοώντας τους ανθρώπους.

 

Καταρχάς, ο ερμηνευτής χρησιμοποίησε ιδανικά τη φωνή του στο έργο. Μας παρουσίασε αρχικώς τον αυθάδη Wake, που επιβάλλει την κυριαρχία του στον εκπαιδευόμενο φαροφύλακα. Στο δείπνο είναι πιο φιλικός, χαμογελώντας στο συνάδελφό του. Του επιτίθεται, αλλά μετά σαστίζει, τρομάζει και παρουσιάζει μερική υποταγή (“Μη μου δίνεις σημασία παλικάρι.”) Δίνει στον εκπαιδευόμενο να καταλάβει, ότι οι νόμοι στο νησί είναι ο ίδιος o Wake! Οι αφηγήσεις του για ιστορίες ναυτικών έχουν υποστηριχτεί με παραστατική χροιά διήγησης. Και τότε, λόγω της ποιοτικής ερμηνείας του, παρεισφρέει ανάμεσα σε μοντάζ, σκηνοθεσία και σενάριο, δίνοντας ενωτική δύναμη σε όλα, καθόσον προκαλεί στο κοινό αίσθηση αντιστροφής καλοσύνης/μοχθηρίας, μεταξύ των δύο φαροφυλάκων. Διότι ξαφνικά, μοιάζει εκείνος ως λογικός. Αυτή η αντιστροφή θα γίνει άλλη μία φορά και οφείλεται πάλι για τους ίδιους λόγους, στο αστείρευτο ταλέντο του ερμηνευτή. Η απαγγελία της κατάρας προς τον συνάδελφό του, η μετέπειτα εναντίωση σε εκείνον μόλις απειληθεί η ζωή του Wake (ο οποίος έχει ορθάνοιχτα τα μάτια του με ηρεμία) ή η ενημερωτική ομιλία στο κοινό για τις μορφές του Πρωτέα ή τη δράση του Προμηθέα, καταδεικνύουν μία ερμηνεία, που θα αποτελεί παντοτινά ένα από τα κορυφαία σημεία αναφοράς στην καριέρα του ηθοποιού και στην ιστορία του κινηματογράφου!

 

Robert Pattinson: Ενσαρκώνοντας τον εκπαιδευόμενο φαροφύλακα Ephraim Winslow, αλλά στην πραγματικότητα τον γυρολόγο με το ύποπτο παρελθόν, Thomas Howard.

 

Ξεχωρίζει η κινησιολογία της δεύτερης ενόχλησης του εκπαιδευόμενου, εξαιτίας του ήχου της συρίκτρας. Δείχνει διπλωματία και συμβιβασμό στα πρώτα παραγγέλματα του Wake. Χαλαρώνει στο δείπνο. Υπερασπίζεται τον εαυτό του με δυναμισμό, ως νέος φαροφύλακας, αντιμιλώντας, επειδή τον καταπιέζει με φόρτο εργασίας ο παλιότερος εκπαιδευτής. Φοβάται, όσο βρίσκεται στον αέρα με ειδικό κάθισμα και σχοινιά, βάφοντας τον πύργο του φάρου. Ρωτάει, γιατί δεν αναλαμβάνει ποτέ το φως του φάρου, θυμώνει και τελικά γελά, ηρεμώντας. Στο άκουσμα ότι είναι απομονωμένοι οι δύο φαροφύλακες, λόγω της αμφισβητούμενης άφιξης των αντικαταστατών τους, ο ηθοποιός, ερμηνεύοντας ότι πίνει αλκοόλ, μας μεταδίδει στη συνέχεια τη φρίκη του ρόλου. Προβληματίζεται, εάν πρέπει να εμπιστευτεί τον Wake, μόλις του εξομολογείται, ότι ο ίδιος ονομάζεται Thomas Howard. Και μετά χάνει εντελώς αυτήν την εμπιστοσύνη, λέγοντας, πώς έκανε κάτι εγκληματικό παλιότερα. Το μίσος και η απέχθεια για τον εκπαιδευτή του είναι αισθητά. Καθώς και η αγανάκτηση, σχετικά με την ανυπόφορη συμβίωση τόσων εβδομάδων, δουλεύοντας σε αυτό το έρημο μέρος. Είναι μία από τις καλύτερες ερμηνείες του ηθοποιού, ο οποίος ανέβηκε ακόμα σε υψηλότερο επίπεδο απόδοσης! 

 

-Σε κάποια σημεία υποκριτικής θυμού ωστόσο, δεν μπορεί να μου φύγει από το μυαλό, ότι ακούω τη φωνή του να μοιάζει με του Leonardo DiCaprio…Όταν εκείνος κάνει αντίστοιχη ερμηνεία έντονης οργής σε διάφορους ρόλους…Αν και είναι ιδανικό πρότυπο υποκριτικής, ως θετική επιρροή…Δεν είναι καλό να μιμείται ένας ηθοποιός τη φωνή του άλλου. Στην πορεία δεν θα τον βοηθήσει κάτι τέτοιο. 

 

Μια διανομή της Tulip Entertainment

 

Συντελεστές:

 

Σενάριο: Robert και Max Eggers. Σκηνοθεσία: Robert Eggers. Διεύθυνση Φωτογραφίας: Jarin Blaschke. Μοντάζ: Louise Ford. Πρωταγωνιστούν: Willem Dafoe, Robert Pattinson. Τμήμα Casting: Kharmel Cochrane. Σκηνογραφία: Ian Greig. Ενδυματολογία: Linda Muir. Μουσική: Mark Korven. Τμήμα ήχου: 20 άριστοι επαγγελματίες. Σύμβουλοι σε σενάριο και continuity: Joanne Hagen, Maggie Thomas. 

 

2) The Gentlemen

 

Υπόθεση: Ο δαιμόνιος, ιδιωτικός ντετέκτιβ Flecher επισκέπτεται τον Raymond Smith στην πολυτελή του έπαυλη. Του προσφέρει ένα καλογραμμένο σενάριο, έναντι 20.000.000 λιρών. Ο θρασύς επισκέπτης ξεκινά γοργά να το διηγείται. Πρωταγωνιστής είναι ο Mickey Pearson, ένας Αμερικανός που εγκαταστάθηκε στη νιότη του στην Αγγλία, αφήνοντας τις σπουδές και κάνοντας “καριέρα” στο εμπόριο ναρκωτικών. Μεγαλώνοντας έκλεισε πολλές τέτοιες συμφωνίες, λερώνοντας κυριολεκτικά ο ίδιος τα χέρια του με αίμα. Πριν από λίγο καιρό, συνεργάστηκε με τον βαθύπλουτο Mathew Berger, ξεναγώντας τον σε μυστικές, υπόγειες, μεγάλων εκτάσεων, φυτείες παρασκευής ναρκωτικών ουσιών, από τις οποίες οι δυο τους αναμένεται να έρθουν σε ειδική συμφωνία. Ο Mickey θα πουλήσει αυτή την “επιχείρηση” έναντι υπέρογκου ποσού, στον εβραϊκής καταγωγής και ομοεθνών, ισχυρών γνωριμιών (βλ. μυστικές υπηρεσίες), Mathew. Ο Mickey Pearson θέλει μετά από αυτό το τελευταίο deal να αποσυρθεί ησύχως και να κάνει οικογένεια με τη λατρεμένη σύζυγό του, Rosalind. Όμως οι κινεζικής καταγωγής “Ξηρόφθαλμος” και “Λόρδος George” θέλουν πολύ αυτές τις φυτείες…Ο Ray μοιάζει να γνωρίζει όλη αυτή την εξέλιξη του σεναρίου του Flecher αρκετά καλά! Καθώς ξέρει τους αντιπάλους του Mickey Pearson. Ο λόγος είναι ξεκάθαρος! Το σενάριο, που παρέδωσε ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Flecher, αντιπροσωπεύει επακριβώς την πραγματική ζωή του γκάνγκστερ “Raymondo” (όπως περιπαικτικά τον αποκαλεί ο πονηρός σαν αλεπού ντετέκτιβ), ο οποίος είναι το δεξί χέρι του αληθινού εμπόρου ναρκωτικών, Mickey/Michael Pearson.  

 

Στην πραγματική ζωή, ο Flecher ετοιμάζεται να δώσει αυτή την “καυτή” ιστορία, η οποία εμπεριέχει επικίνδυνες γνώσεις πληροφοριών, για τις “δουλειές” του Pearson, στον αιμοδιψή για σκάνδαλα δημοσιογράφο Dave. Τον ιδιοκτήτη της Daily Print. Στο μεταξύ, η συμμορία ονόματι “νήπια,” των ερασιτεχνών, εκπαιδευόμενων κickboxers από το γυμναστήριο του παράξενου ιδιοκτήτη με το προσωνύμιο “Coach,” κλέβει τμήμα της “παραγωγής” του Mickey Pearson. O Flecher, υπό τις οδηγίες του Dave, έχει συμπεριλάβει στην σκανδαλοθηρική καταγραφή του την ναρκομανή Lora, πλούσια θυγατέρα του Λόρδου Pressfield. Ο Pearson, έχοντας καλές σχέσεις με τον Λόρδο Pressfield, θέλοντας να προστατεύσει τη Lora, εξαπολύει το Raymond και τους μπράβους του, ώστε να βγάλουν την εθισμένη, αυτοκαταστροφική κοπέλα από ένα διαμέρισμα χωρίς όνειρα. Εκείνη αγόρασε ναρκωτικά από τον “Λόρδο George.” Η υγεία της κοπέλας κρίνεται από το δηλητήριο, που της πούλησε ο Λόρδος George… 

 

Ο Pearson είναι έξαλλος! Εν τω μεταξύ ο “Coach” πηγαίνει στο Raymond, ζητώντας συγγνώμη για την ατασθαλία της συμμορίας του. Προσφέρει τις υπηρεσίες του στον Ray. Ο Flecher, που παρακολούθησε ακόμη και τον Mathew Berger, νομίζει, ότι έχει πιάσει την καλή. Δίνει χρονικό περιθώριο 72 ωρών στον Ray…Τικ τακ, τικ τακ…

 

Κινηματογραφικός Χάρτης:

 

Περιμέναμε λοιπόν όλοι μας τη μεγάλη επιστροφή του καλλιτέχνη Guy Ritchie. Του δημιουργού των εκπληκτικών ταινιών “Snatch” (2000), “Revolver” (2005), “Sherlock Holmes” (2009), ο οποίος διήνυσε τότε την καλύτερη δεκαετία του. Του σκηνοθέτη, που με τη μαεστρία των πλάνων, το ζωντανό σενάριο, τις χρωματικές αντιθέσεις ή ομοιομορφίες της φωτογραφίας και την πολύτιμη προσθήκη των εκάστοτε συνεργατών του στο μοντάζ, κατασκεύασε την απολαυστική αλχημεία ευφυούς μίξης, μιας ταχύρυθμης, κινηματογραφικής, ερωτικής σχέσης παρελθόντος/παρόντος/ μέλλοντος. Συγκεκριμένα στα “Snach” και “Revolver,” που αφορούσαν τον υπόκοσμο, ο “αφανής-ευφυής” του κινηματογράφου, Guy Ritchie, κατόρθωσε τότε επιπροσθέτως, με μια πανοραμική ματιά να ειρωνευτεί κάθε γκάνγκστερ. Και μάλιστα με τόσο έξυπνο τρόπο, ώστε να δουν τις ταινίες ακόμη και αληθινοί εγκληματίες, χωρίς να κατανοήσουν, ότι στην πραγματικότητα προσβάλλονται. Εννοώ, ότι ο καλλιτέχνης θα μπορούσε να δεχτεί “πιέσεις,” ώστε να σταματήσει να γυρίζει τέτοιες ταινίες. Όμως αντιθέτως, εκείνος δημιούργησε εύστοχα τα έργα του, προκειμένου να είναι διακριτικά διαμαρτυρόμενος. Προσωπικά, λόγω αυτού του σπουδαίου παρελθόντος, είχα ήδη μεγάλες προσδοκίες για την καινούργια του ταινία…  

 

Το “The Gentlemen” ωστόσο, έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

 

Πλεονεκτήματα:

 

Στα θετικά είναι, ότι η ιστορία διαμορφώθηκε εύστοχα από το χαρακτήρα- ιδιωτικό ντετέκτιβ, που διηγείται κάποιο σενάριο (Flecher), ενώ αυτό αφορά την αληθινή ζωή ενός γκάνγκστερ (Ray) και του αφεντικού του (Mickey Pearson). Βρισκόμαστε επομένως σε δύο χρόνους. Έτσι λοιπόν, ο σκηνοθέτης/σεναριογράφος Guy Ritchie τοποθέτησε σωστά τον ποιοτικό ηθοποιό Hugh Grant (Flecher) σε αργές, πονηρές, νοητικές μονομαχίες διαπραγμάτευσης και έδωσε τη γρήγορη δράση σε άλλους. 

 

H μεταφορά των πράξεων του σεναρίου σε σκηνοθετημένες σκηνές κρατά το ενδιαφέρον του κοινού. Η είσοδος του Ray και των υπολοίπων στο “διαμέρισμα-ναυάγιο νεανικών ονείρων,” βγάζοντας τη Lora από εκεί μέσα, είναι απλή, μα όμορφη. Πάλι ο δημιουργός δίνει βάσει στην συνετή, αίτηση συγχώρησης (“Coach” σε Ray) μεταξύ εγκληματιών. Σαν αυτή να αποτελεί έναν καθοριστικό, σεβάσμιο κώδικα επιβίωσης (όπως και στο “Revolver”). Υπάρχουν ανατροπές, απρόβλεπτες καταστάσεις (μια “αλλιώτικη νύχτα” μέθης για τον Dave) και η αίσθηση της μανιώδους εκδίκησης. Η τελευταία δίνει έναν τρομακτικό τόνο στην ταινία (Mickey Pearson).

 

Flecher, Ray, Μickey Pearson, Dave, “Coach”, Lora και “Λόρδος George” είναι δυνατοί χαρακτήρες ενός σεναρίου. Η ατάκα με την “επιχείρηση/επένδυση σε αλεξίπτωτα” αποδεικνύεται χιουμοριστική! Η κατάληξη του Flecher παρομοίως! Αλλά αιφνιδιαστικά αστεία είναι η ψύχραιμη τοποθέτηση του ιδίου, μόλις είδε κάτι που δεν έπρεπε, λέγοντας απτόητος: “I see no problem here!”

 

-Το γνώριμο κράμα σκηνοθεσίας-σεναρίου-μοντάζ δεν υπάρχει στην παλιά του έξαρση εδώ. Παρατηρείται όμως κάποιες φορές: Οι δυσκολίες του Pearson μας περιγράφουν με ταχύρυθμο χιούμορ τους φυσιολάτρες και περπατητές, που του χαλάνε τη “δουλειά.” Οι πρώτες διηγήσεις για τον “Ξηρόφθαλμο” εναλλάσσουν εκδοχές. Η συμμορία των “νηπίων” θα παρελάσει  στη μεγάλη οθόνη, με τα προσωνύμια και τους χορούς της. Αντιθέτως, έχουμε τον αφηγηματικό συναισθηματισμό σε πιο αργές, κατάλληλα συνδεδεμένες εναλλαγές σκηνών: Ένα εφιαλτικό ξημέρωμα για τη Lora Pressfield “αγκαλιάζεται” ανθρώπινα και τεχνικά, με την απειλή στην κουζίνα του “Λόρδου George.” 

 

-H φωτογραφία ξεχωρίζει στην υπόγεια φυτεία με μωβ φωτισμούς και στην θλιβερή κατοικία των “φίλων” της Lora. Το ιδανικό, χρωματικό κοντράστ, σε συνδυασμό με το μοντάζ, είναι η σύνδεση του ξημερώματος της δύστυχης Lora, με τον απειλούμενο “Λόρδο George” στην ίδια του την κουζίνα.

 

-Φανταστείτε, πως ο δαιμόνιος Guy Ritchie έκανε χρήση πλάνου βάθους πεδίου μέσα στο σαλόνι του σπιτιού του Ray, ως εξής: Με τον Ray πίσω στο κάδρο, έναν πάγκο στη μέση και μπροστά στην οθόνη το γυάλινο ποτήρι,  καταγεγραμμένο/κρατημένο μόνο με την άκρη του χεριού του εισερχόμενου Flecher στην ιστορία! 

 

-O Pearson μιλά αρχικά με voiceover και στην πορεία εφάπτεται η συνεχιζόμενη, ζωντανή πλέον, ομιλία του μπροστά στην κάμερα. Ο Ray φεύγει από το πλάνο, αφήνοντας 5 αναμμένα κεριά και ένα “κυκλάκι” να κλείσει τη σκηνή σαν χιουμοριστικό, horror, ανεξάρτητο στοιχείο. 

 

-Το τραγούδι της εισαγωγής, με ακουστική κιθάρα, αντρικά και γυναικεία φωνητικά, προλογίζει με ενδιαφέρον το μοτίβο της ταινίας.

 

Μειονεκτήματα:

 

-Καταρχάς, αδυνατώ να καταλάβω, από πότε υπάρχει διαχωρισμός ηθικής μεταξύ εμπόρων ναρκωτικών. Αντικειμενικά, όλοι πουλούν κάτι φρικτό. Είτε αυτό σκοτώνει, είτε θολώνει ένα μυαλό, προκαλώντας του ψυχωσικό επεισόδιο. Ενώ ο Guy Ritchie (όπως είπαμε στην αρχή της ανάλυσης) σε προηγούμενες ταινίες του ειρωνευόταν με πανοραμική ματιά, θαρραλέα και με το γάντι, όλο τον υπόκοσμο, εδώ ένας από τους κεντρικούς ήρωες (Mickey Pearson), που πουλά ναρκωτικές ουσίες, περνά σε περιβάλλον διεκδίκησης δεύτερης ευκαιρίας. Σαν να ήταν κάποιο κοινωνικό θύμα. Αν και ο κινηματογράφος αποτελεί μια εγκεφαλική κατασκευή με ελεύθερη έκφραση της υποκειμενικότητας, δεν θεωρώ, ότι είναι λογικό να αθωώνεται έτσι ένας χαρακτήρας σεναρίου, που πουλούσε ναρκωτικά και σκότωνε. 

 

–Οι ανατροπές, οι οποίες συντελούν στην αποκάλυψη του κυρίαρχου υπεύθυνου, που ήλεγχε το εγκληματικό παρασκήνιο, είναι κάποια στιγμή τόσες πολλές, που δεν έχει πια μεγάλη σημασία, πως θα ολοκληρωνόταν η ιστορία. Ενώ αντιθέτως, στο εξαιρετικό “Snatch” η κάθε ανατροπή είναι προσεγμένη και συνδέεται καταλλήλως και άψογα. Όπως και στο ψυχολογικών διαστάσεων, ακόμα πιο εγκεφαλικής προσέγγισης, εκπληκτικό “Revolver.” Με αυτό το επιτυχημένο παρελθόν επομένως, περιμέναμε να δούμε το επόμενο βήμα του καλλιτέχνη σε ακόμα πιο ανθρώπινο επίπεδο ενσυναίσθησης και όχι αναφορές σε μάχες εμπορίου ναρκωτικών. 

 

-To rap με το kickboxing και τα video στο ίντερνετ της συμμορίας των “νηπίων” δεν έχουν καμία σχέση με την ιστορία. Είναι αδύναμοι αυτοί οι χαρακτήρες του σεναρίου. Όπως και οι καινούργιοι, “άμυαλοι-προστατευόμενοι” του “Coach” ή ο Phuc και ο Aslan…Ακόμα και η Rosalind. 

 

Συνεπώς: 

 

Ο δημιουργός Guy Ritchie φωνάζει καλλιτεχνικά το “παρών” και είναι σκηνοθετικά ζωντανός. Έφτιαξε μία ταινία, στην παρακολούθηση της οποίας το κοινό του θα περάσει ευχάριστα. Όμως, αυτή δεν αποτελεί μια υπερήφανη απόγονο των παρελθοντικών του καλλιτεχνικών επιτευγμάτων. Αλλά φυσικά, επειδή ο ίδιος είναι πραγματικά ταλαντούχος, αυτή η στιγμή θα έρθει…Απλώς αργότερα. 

 

–Ίσως ένας τρόπος να ήταν να ξαναχρησιμοποιήσει παλιούς συνεργάτες σε μοντάζ  (ο James Herbert είναι ένας από αυτούς και αποτελεί την εξήγηση του ποιοτικού μοντάζ στο “Τhe Gentlemen”) και φωτογραφία. Καθώς και στο σενάριο να συμπεριλάβει λίγους ρόλους και μεταξύ αυτών ενός κυρίαρχου, με σαφήνεια πρωταγωνιστή. Βεβαίως εξυπακούεται, πως ο δημιουργός ξέρει τη λύση! Θυμίζω πάντως, πως ο Guy Ritchie ανέδειξε τον Jason Statham, βοηθώντας τον να ανακαλύψει, πως πράγματι είχε πολύ περισσότερες, υποκριτικές δυνατότητες, από ότι αδίκως νομίζει ο μέσος θεατής. Δεν τα λέω εγώ. Τα αποδεικνύουν εμπράκτως τα “Snatch” και “Revolver…” 

 

…Για τα οποία θα ετοιμάσουμε αναλύσεις μέσα στο Φεβρουάριο προς τιμήν του ποιοτικού καλλιτέχνη Guy Ritchie. Προκειμένου να ανακαλύψουμε και μαζί την αισθητή, ποιοτική κινηματογραφική διαφορά, με την οποία σας ζάλισα!   

 

Ερμηνείες:   

 

Mathew McConaughey: Στο ρόλο του Mickey Pearson.

 

Είναι μεγάλη πρόκληση ακόμη και για έναν ηθοποιό, που έχει αποδείξει περίτρανα την αξία του σε τόσο αντικρουόμενους ρόλους, να συμμετάσχει στους καλλιτεχνικούς ρυθμούς του Guy Ritchie. O ερμηνευτής εξέφρασε την κυριαρχία του Pearson, την αθεράπευτη αγάπη για τη σύζυγό του, και την ορμητική εκδίκηση σε αντιπάλους. Πολύ καλός!

 

Charlie Hunnam/Colin Farrell: Ερμηνεύοντας τους αντίστοιχους ρόλους των Ray και “Coach.”

 

-Το κυρίαρχο στοιχείο του πρώτου, είναι η απόδοση της διατηρητέας ψυχραιμίας ενός κινηματογραφικού γκάνγκστερ. Κοιτάζοντας τον καταψύκτη του (από άποψη σεναρίου), αλλά στην ουσία την κάμερα (από άποψη σκηνοθεσίας), έχει πονηρό ύφος (αν και μιλά για την πονηριά του Flecher). Σώζοντας τη Lora, “εκρήγνυται” με πειστική κινησιολογία, όταν τον ακουμπά ένας από τους υποτιθέμενους φίλους της. Θέλοντας να πάρει πίσω το κινητό τηλέφωνο, συγκρατεί για δεύτερη φορά μία άκρως επικίνδυνη οργή.

 

-Ο δεύτερος, για άλλη μια φορά μεταμορφώνεται. Είναι κυρίως εγκεφαλική η προσέγγιση της υποκριτικής του. Μετατρέπεται στον άνθρωπο, ο οποίος είναι ικανός να εξαπολύει βία, αλλά το αποφεύγει, μιλώντας ήρεμα σαν δάσκαλος. Χρησιμοποιεί ωστόσο και εκφράσεις: Εξοργίζεται με έναν μαθητή, φωνάζοντας απότομα, μόλις εκείνος του αποκάλυψε την επικίνδυνη κλοπή σε “προϊόν” του Pearson. Ο φακός δείχνει το σιωπηλό, άκρως απειλητικό ύφος του “Coach,” όταν ο ίδιος υποδέχεται στην αυλή, μαζί με τον Ray, τον Flecher. 

 

Μια διανομή της Odeon  

 

Συντελεστές:

 

Σενάριο: Guy Ritchie. Σκηνοθεσία:  Guy Ritchie. Διεύθυνση Φωτογραφίας: Alan Stewart. Μοντάζ: James Herbert. Πρωταγωνιστούν: Mathew McConaughey, Charlie Hunnam, Colin Farrell, Hugh Grant, Michelle Dockery.

 

Καλή, ουσιώδη θέαση σε όλες/όλους!

 

Ο Eretikos κριτικός Γιάννης Κρουσίνσκυ