Eretiki κριτική της ταινίας “Γυρίσματα της Τύχης” του Γούντι Άλεν

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Από τον Eretiko κριτικό Γιάννη Κρουσίνσκυ

Στο “Γυρίσματα της Τύχης” ξεχνάμε εντελώς τον διανοούμενο Γούντι και τη χιουμοριστική αύρα. Αντιθέτως, ανταμώνουμε τώρα με έναν μεταμορφωμένο εικαστικό-σκηνοθέτη, ο οποίος χρωματίζει εγκεφαλικά ένα δικό του οπτικοποιημένο, προσομοιάζον αστυνομικό διήγημα, εκδικητικής αντιζηλίας.

Εδώ η ακόμη πιο τελειοποιημένη αισθητική συνεργατών (σκηνοθεσία/μοντάζ/διεύθυνση φωτογραφίας) αποκαλύπτει επιπροσθέτως γνώση του θεατή και επαλήθευση σε βάσιμες υποψίες περσόνων του έργου, επάνω στη ραχοκοκαλιά εξέλιξης του σεναρίου. Σαν να βλέπουμε δηλαδή οι θεατές μαζί με τους ήρωες τον σκελετό της δημιουργικότητας. Αλλά αυτοί ζουν ανήμποροι κινδυνεύοντας εκεί μέσα, ενώ εμείς ψυχαγωγούμαστε ακίνδυνοι.

Δεν είναι η αποκλειστική χρήση της γαλλικής γλώσσας εδώ η ουσιαστική αλλαγή. Μα αντιθέτως, η καλλιτεχνική χρήση της αισθητικής. Ως θεμελιώδης διαρρύθμιση του έργου διανθίζει την εκδικητική εξέλιξη του σεναρίου, με θαυμαστή λεπτότητα, η οποία όμως δεν παραλείπει να σκαλίσει με το γάντι τον τρόμο στην ψυχή του θεατή!

Το δε μικρό μειονέκτημα εδώ είναι, ότι θαυμάζεις μεν αυτή την πανέξυπνη μεθοδολογία, αλλά αυστηρώς σαν ένα κράμα ζωγραφικής και συγγραφής, υπό την ασφαλή παρακολούθηση σε βαθμό Ψυχαγωγίας. Δεν αισθάνεσαι δηλαδή ποτέ την απειλή του Ρεαλισμού ως θεατής…

Υπόθεση

Η νεαρή Φανί ζει ευτυχισμένη στο Παρίσι, μέσα από τον δεύτερο γάμο της. Ο ηλικιακά λίγο μεγαλύτερος Ζαν είναι εύπορος και την αγαπά σαν τρελός. Δεν είναι ακριβώς ξεκάθαρο, το πώς ο ίδιος βιοπορίζεται. Από το πουθενά θα πετύχει τη Φανί στο δρόμο ο Αλέν, ένας παλιός της συμμαθητής. Ο ίδιος είναι συγγραφέας και με ακομπλεξάριστο τρόπο θα εξομολογηθεί, ότι τη θυμόταν ευχάριστα, διότι ήταν παλιά ερωτευμένος μαζί της. Το κλίμα μεταξύ τους είναι φιλικό και ενδιαφέρον. Ενδέχεται να ξαναβρεθούν κάποια στιγμή.

Η Φανί αρχίζει να επηρεάζεται από αυτή τη συνάντηση, παραβλέποντας τις κομψές εκδηλώσεις και τον κοινωνικό κύκλο του Ζαν. Σε αυτό τον κύκλο μια ομάδα ατόμων, μολονότι θαυμάζει τη Φανί και τον Ζαν σαν ζευγάρι, αρχίζει να εκφράζει απορίες για κάποιες άκρως αρνητικές φημολογίες στα επαγγελματικά του συζύγου. Ο Αλέν θα τολμήσει να προτείνει στη Φανί να γευματίσουν ταπεινά, κάνοντας βόλτα στο πάρκο. Η Φανί περνά καλά μαζί του και εκείνος συνεχίζει να της εκφράζει τον ελευθερωμένο παλιό έρωτά του, που μάλλον τελικά δεν είχε μόνο παρελθοντική αξία.

Η Φανί θα αρχίσει να γνωρίζεται καλύτερα με τον Αλέν, βγαίνοντας συχνά μαζί του. Όταν ο Αλέν πια την προσκάλεσε για ιδιωτικό γεύμα στο σπίτι του, εκείνη δέχτηκε, μα τα πράγματα έφτασαν σε κρίσιμο σημείο. Τότε η γοητευμένη παντρεμένη κοπέλα, αν και παραδέχτηκε την κακομαθημένη της συμπεριφορά με οριακό φλερτ απέναντι στον Αλέν, δεν διέκοψε τη γνωριμία. Μα αντιθέτως ανταποκρίθηκε, σε αυτό που λαχταρούσε τόσο ο Αλέν.

Στο μεταξύ, ο ζηλιάρης σύζυγος Ζαν άρχισε να ψάχνει τις δραστηριότητες της Φανί. Ο Ζαν υπήρξε ανέκαθεν κτητικός και τα δύσκολα παιδικά του χρόνια είχαν αναπτύξει στην προσωπικότητά του μια επιθετική συμπεριφορά αντιμετώπισης των προβλημάτων της ζωής…Έναν τρόπο με τον οποίο ο ίδιος έβγαινε από το ψυχρό και σκοτεινό τούνελ, όπως τα τρενάκια στις επιβλητικές, πανάκριβες μακέτες του…

Ανάλυση

Γενικώς…

Και όμως το έκανε! Ο Γούντι Άλεν στην ταινία “Γυρίσματα της Τύχης” (2023), μέσα από εγκεφαλικά μονοπάτια, έβαλε την εξέχουσα αισθητική να συμμετάσχει πραγματικά ενεργά στην αποκρυπτογράφηση του σεναριακού παιχνιδίσματος, παρατηρώντας με οπτική εικαστικού & διηγηματικού χαρακτήρα το αφήγημα εγκληματικού πρίσματος της πλοκής. Δηλαδή, προήγαγε ορθά την περίτεχνη αισθητική, δίνοντάς της ρόλο αρχοντικής αναβάθμισης με διπλό καθήκον, καλλωπισμού και ουσίας. Έτσι κατόρθωσε να επιχρωματίσει αισθητικά και με δημιουργικές αντιφάσεις το κατάλληλο ελπιδοφόρο/δραματικό μελάνι στην πένα επικοινωνιακής απόδοσης του σεναρίου του.

Επομένως, σε τούτο το έργο *δεν συναντάμε τον ορεξάτο, ανήσυχο διανοούμενο Γούντι, τον οποίο αρχίσαμε να γνωρίζουμε από τη ριζοσπαστική αλλαγή στη φιλμογραφία του μέσα από το έργο “Νευρικός Εραστής” (1977). Ούτε φυσικά τις χιουμοριστικές του διαθέσεις με το γνώριμο ανάλογο μοτίβο…Στο σημείο αυτό όμως της κριτικής θα κάνουμε μια απαραίτητη στάθμευση, λόγω συγκεκριμένης εξακρίβωσης κινηματογραφικών στοιχείων μεταξύ δύο ταινιών. Και αμέσως μετά θα επανέλθουμε στον απαραίτητο προσδιορισμό του γουντιαλενικού ύφους, βάσει μακροπρόθεσμης ματιάς σε μεγάλο μέρος της όλης σχετικής φιλμογραφίας.

Δεν μου αρκεί λοιπόν καθόλου να σας πω, απλώς σε γενικές γραμμές, ότι το “Γυρίσματα της Τύχης” (2023) θυμίζει κάπως τον Άλεν του “Match Point” (2005). Διότι αυτό ισχύει μόνο για την εξακρίβωση βασικής ταυτότητας έργου, στην οποία οι δύο αυτές ταινίες πράγματι ταυτίζονται. Και κατά συνέπεια, αμφότερες αποκλίνουν ξεκάθαρα από μεγάλο μέρος της υπόλοιπης γουντιαλενικής φιλμογραφίας. Υπό την έννοια μιας εξίσου γενικής διαφοροποίησης, αντιστοίχως της σπάνιας σκοτεινής τους γουντιαλενικής υφολογικής έκφρασης από τη συνήθη χιουμοριστική άλλων έργων. Από εκεί και πέρα όμως, μεταξύ των έργων “Match Point” και “Γυρίσματα της Τύχης” υπάρχουν αντιστοίχως μεγάλες και καθοριστικές διαφορές στα επιμέρους στοιχεία. Στη μορφή του απαγορευμένου Πάθους και στην ορατή απόδοση ή διακριτικότητα των επικείμενων κεντρικών φόνων. Καθώς και στην Εύνοια της Τύχης, ανάμεσα σε άθλιους και καλούς ανθρώπους…Η δε αστυνομική δράση εξιχνίασης στις ανάλογες περιπτώσεις είναι παρούσα/απούσα.

Στην πραγματικότητα, διαφέρουν έντονα τα δύο αυτά έργα μεταξύ τους. Με αφορμή λοιπόν αυτές τις σημαντικές αποδείξεις διαφορών θα εστιάσουμε με προσοχή πιο ενδοσκοπικά στο τωρινό έργο “Γυρίσματα της Τύχης”, αποφεύγοντας άλλες τέτοιες ανόμοιες συγκρίσεις. Απεναντίας, θα μπούμε στην πιο ουσιώδη μελέτη της αισθητικής του τωρινού έργου, εν συγκρίσει με τις δύο αμέσως προηγηθείσες ταινίες. Αλλά θα παρατηρήσουμε και τι συμβαίνει με την ενδιαφέρουσα αποκόλληση από το σύνηθες γουντιαλενικό ύφος πολλών ετών. Ας συνεχίσουμε λοιπόν τώρα, ακριβώς από εκεί που είχαμε μείνει λίγο παραπάνω, για το γουντιαλενικό ύφος. Επί της ουσίας, στο “Γυρίσματα της Τύχης” *ξεχνάμε εντελώς τον διανοούμενο Γούντι και τη χιουμοριστική αύρα.

Αντιθέτως, ανταμώνουμε τώρα με έναν μεταμορφωμένο εικαστικό-σκηνοθέτη, ο οποίος χρωματίζει εγκεφαλικά ένα δικό του οπτικοποιημένο, προσομοιάζον αστυνομικό διήγημα, εκδικητικής αντιζηλίας. Ένα έγκλημα, δίχως αστυνομική εξιχνίαση. Μπροστά του η αρχική τρυφερή-παράνομη αγάπη του ζεύγους εραστών είναι εντελώς ανίσχυρη. Το έγκλημα όχι μόνο την απομακρύνει, αλλά και την εξαφανίζει. Το μοτίβο εξελίσσεται σε σκοτεινό, παρά τις φωτεινές αρχικές συστάσεις. Ο ρομαντισμός, η τρυφερότητα, η καχυποψία, η παράβλεψη αλήθειας, η εκδίκηση, το έγκλημα, η άτυπη έρευνα, η ψυχρότητα εδώ έχουν έντονα αφηγηματικά χρώματα, σε μελετημένα κάδρα με επεξηγήσεις!

Όμως δεν ήταν καθόλου δεδομένη τούτη η ενδιαφέρουσα μεταστροφή καλλιτεχνικού “γουντιαλενικού” ύφους, αν σκεφτεί κανείς, πως στις αμέσως δύο προηγούμενες ταινίες (“Το Φεστιβάλ του Ρίφκιν” & “Μια Βροχερή Μέρα στη Νέα Υόρκη”) καταντούσαν να υπάρχουν διανοουμενίστικες εμμονές στο σενάριο και όχι πια ανησυχίες Διανόησης. Για την ακρίβεια, αυτές οι εμμονές συντηρούσαν μια χρόνια στασιμότητα παρά το πέρας τόσων δεκαετιών, με εμφανή δηλητηριώδη επαναληψιμότητα ίδιων καλλιτεχνικών απόψεων και εκφράσεων, καταλήγοντας να γίνονται πια τοξικές. Επομένως, η ανανεωτική υφολογική αλλαγή στην ταινία “Γυρίσματα της Τύχης” ήταν πραγματικά απαραίτητη.

Βεβαίως έτσι από την άλλη πλευρά, δεν θα πρέπει να μας προκαλεί και τεράστια έκπληξη αυτή η ωφέλιμη τωρινή αλλαγή, με την προαγωγή της δυναμικής αισθητικής, έχοντας διπλό καθήκον καλλωπισμού και ουσίας, στην ιεραρχία της γουντιαλενικής δημιουργικότητας. Ειδικά, εάν αναλογιστούμε τους ταλαντούχους συνεργάτες του Άλεν και την κινηματογραφική χημεία που ο ίδιος απέκτησε σε τρεις πλέον συνεχόμενες ταινίες μαζί τους! Άλλωστε, η ποιοτική συνεργασία του Γούντι Άλεν με τη μοντέζ Αλίσα Λεπσέλτερ και τον διευθυντή φωτογραφίας Βιτόριο Στοράρο, είχε ήδη αποδείξει τι μπορεί να κάνει στα θετικά σημεία των αμέσως δύο προηγηθεισών ταινιών. Όλοι λοιπόν περιμέναμε στο νέο έργο του Γούντι Άλεν κυρίως μια αρκετά υποσχόμενη αξιοποίηση στο οπτικό κομμάτι. Μέσα από το ποιοτικό και ήδη δοκιμασμένο κινηματογραφικό αυτό τρίπτυχο σκηνοθεσίας/μοντάζ/διεύθυνσης φωτογραφίας. Σαφώς, θέλαμε στη διαδοχική πορεία της τούτη η συνεργασία να βρει εξελικτικό ρυθμό μιας θετικής, καλλιτεχνικής πλέον, απόδοσης.

Αποτελέσματα Μεθοδολογίας

Ωστόσο, παρακολουθώντας έπειτα την ταινία “Γυρίσματα της Τύχης” (2023), αυτό που σίγουρα δεν περιμέναμε, ήταν ότι το συγκεκριμένο εξέχον σε θεωρία και πράξη, αποδεδειγμένα ποιοτικό κινηματογραφικό τρίπτυχο, θα αποκτούσε όχι μόνο κινηματογραφική, μα και καλλιτεχνική βελτιστοποίηση. Πολλώ μάλλον, έχοντας εγκεφαλικό ρόλο υποστήριξης στην εκφραστικότητα του σεναρίου, προσφέροντας ταυτοχρόνως με σωματοποιημένο τρόπο για την τρομακτική πλοκή, αντιστοίχως γνώση στο κοινό και επαλήθευση υποψιών στους ήρωες. Ουσιαστικά, η σχέση δημιουργού/ηρώων/θεατή αποκτά πια άλλο νόημα. Επομένως, υπάρχει σε τούτη την ταινία ωφέλιμη καλλιτεχνική εξέλιξη από την τρίτη ταιριαστή συνεργασία των Άλεν/Λεπσέλτερ/Στοράρο. Δηλαδή, εδώ πλέον μέσα από τη δουλειά τους δεν τίθεται μόνο θέμα περίτεχνης αισθητικής, αναδεικνύοντας ορισμένες πτυχές της ατμόσφαιρας σε συνδυασμό με ψήγματα ψυχολογικών αντιθέσεων των χαρακτήρων (π.χ. “Μια Βροχερή Μέρα στη Νέα Υόρκη”).

Τώρα επιπλέον, μέσα από το δικό τους μετεξελιγμένο τρίγωνο μιας λεπτεπίλεπτα κατασκευασμένης ατμοσφαιρικής οπτικοποίησης παρατηρούμε και την απαραίτητη συνδρομή (εκτός από την αισθητική) στη θεμελιώδη ουσία της ταινίας. Τώρα πια βιώνουμε έντονα συνθήκες και χαρακτήρες του σεναρίου, εξαιτίας της αξιοποιήσιμης αισθητικής (π.χ. τούνελ και ψυχή του Ζαν, περπατώντας μέσα σε αυτό). Ο Γούντι Άλεν αξιοποίησε στο έπακρον το ταλέντο των συνεργατών του και πήγε την καλλιτεχνική χημεία μαζί τους σε άλλο επίπεδο! Θέλω να πω δηλαδή, ότι δεν είναι η αποκλειστική χρήση της γαλλικής γλώσσας εδώ η ουσιαστική αλλαγή. Μα αντιθέτως, η καλλιτεχνική χρήση της αισθητικής. Διότι η μεθοδολογία στο τωρινό σκεπτικό του δημιουργού Άλεν συναντά τους ήρωες της ταινίας και παράλληλα γνωστοποιεί την πληροφορία στο θεατή. Ο θεατής μαθαίνει, ενώ ο ήρωας επαληθεύει. Και το έργο στέκεται ανάμεσα.

Σαν να βλέπουμε δηλαδή οι θεατές μαζί με τους ήρωες τον σκελετό της δημιουργικότητάς του. Αλλά αυτοί ζουν ανήμποροι κινδυνεύοντας εκεί μέσα, ενώ εμείς ψυχαγωγούμαστε ακίνδυνοι. Εμείς γνωρίζουμε, ενώ εκείνοι υποψιάζονται, μα ο σκελετός δημιουργικότητας του Άλεν ενυπάρχει και στις δύο περιπτώσεις, κάνοντας αντιληπτή την παρουσία του. Ενδιαφέρον, έτσι; Αναρωτιέστε, πώς ακριβώς το πετυχαίνει αυτό ο δημιουργός Άλεν; Εδώ η ακόμη πιο τελειοποιημένη αισθητική συνεργατών (σκηνοθεσία/μοντάζ/διεύθυνση φωτογραφίας) αποκαλύπτει επιπροσθέτως γνώση του θεατή και επαλήθευση σε βάσιμες υποψίες περσόνων του έργου (ομήγυρη σε κοινωνικό κύκλο & μητέρα της Αλίσα, για τη δολοφονική φύση του Ζαν), αποτελώντας στη ραχοκοκαλιά εξέλιξης του σεναρίου τέτοια βαθμίδα σπονδύλων, αντάξια σημασίας του άτλαντα και του ιερού οστού μαζί!

Η τελειοποιημένη αυτή αισθητική, ως θεμελιώδης διαρρύθμιση του έργου διασώζει την ήδη ειπωμένη για την ιστορία του Σινεμά εκδικητική εξέλιξη του εν λόγω σεναρίου, διανθίζοντάς τη με θαυμαστή λεπτότητα, η οποία όμως δεν παραλείπει να σκαλίσει με το γάντι τον τρόμο στην ψυχή του θεατή! Η αισθητική αυτή δίνει έτσι άλλη διάσταση σκηνοθετικής ενδυμασίας, με ουσιώδη ρυθμιστικό χαρακτήρα στην πλοκή του σεναρίου, διαμέσου μιας εξωραϊστικής Πρωτοτυπίας! Με τρόπο που διεισδύει τελικά στην ψυχή ορισμένων χαρακτήρων, μα απευθύνεται και στην εξασφαλισμένη παρακολούθηση του σαφέστατα ψυχαγωγημένου θεατή! Όπως καταλαβαίνετε, αν και δημιουργικά εντυπωσιακή, δεν πρόκειται φυσικά για αριστουργηματική, μα για μια γήινη, πανέξυπνη μεθοδολογία. Με αποτέλεσμα να ωφελεί το όλο εγχείρημα στην ταινία, η οποία έτσι και αλλιώς, βάσει μονοδιάστατου σεναρίου, δεν είχε να προσθέσει κάτι το αριστοτεχνικό.

Το μεγάλο πλεονέκτημα εδώ είναι, πως αυτό ακριβώς το μοτίβο ευτυχώς δεν αφορά Σινεμά για τους αστούς, με αδηφάγα καταναλωτική χρήση των Τεχνών απλώς για να περνά η βολεμένη ώρα τους. Και κατά συνέπεια αποτελεί έγκυρη καλλιτεχνική εξέλιξη σε σχέση με “Το Φεστιβάλ του Ρίφκιν” (προσοχή, δεν αναφέρομαι στο ενδιαφέρον σκέλος του καθρεπτισμού Μνείας κινηματογραφικών μεγαθηρίων, αλλά στην απομονωμένη ιστορία της περσόνας Ρίφκιν, θυμίζοντας ανησυχίες αστών). Το δε μικρό μειονέκτημα εδώ είναι, ότι θαυμάζεις μεν αυτή την πανέξυπνη μεθοδολογία, αλλά αυστηρώς σαν ένα κράμα ζωγραφικής και συγγραφής, υπό την ασφαλή παρακολούθηση σε βαθμό Ψυχαγωγίας. Δεν αισθάνεσαι δηλαδή ποτέ την απειλή του Ρεαλισμού ως θεατής…

Σκεπτικό…

Από Θεωρία σε Πράξη

Ας κάνουμε λίγο πιο συγκεκριμένα τα παραπάνω λεγόμενα. Η αισθητική των Άλεν/Λεπσέλτερ/Στοράρο διακοσμεί την υπόσχεση μιας ιδανικής γνωριμίας στο απαγορευμένο ζεύγος Φανί-Αλέν. Αλλά περιγράφει και τις αλυσιδωτές αντιδράσεις άλλων προσώπων, εξαιτίας αυτής της γνωριμίας.

Αισθητική Συναισθημάτων

Οι βόλτες των Φανί-Αλέν διαθέτουν χρώματα ελπιδοφόρα. Το τοπίο γίνεται ευχάριστο στο φλερτ τους. Τα ξερά φθινοπωρινά φύλα μοιάζουν με φιλόξενο χαλί σε ευνοϊκό περίπατο του ανθισμένου έρωτά τους στο πάρκο. Τα δε κάστανα, που το υποψήφιο ζεύγος αγοράζει, έχουν σακουλάκια με χρωματισμούς θαλπωρής, πυροδοτώντας στοιχεία τρυφερότητας για μια νέα γνωριμία, η οποία μπορεί να αντλήσει δύναμη από το ερωτικό απωθημένο των μαθητικών τους χρόνων. Το παριζιάνικο πάρκο με τη γνώριμη υψηλή κηπουρική-φυτογλυπτική εντυπωσιακής σχηματοποίησης μετατρέπεται σαν σαλόνι φυσικής σκηνογραφίας σε άλλο ραντεβού των Φανί/Αλέν. Μέσα στο σπίτι του Αλέν οι εξωτερικοί φωτισμοί εισέρχονται γενναιόδωρα, λούζοντας με ζωή το πρόσωπο της Φανί και την παράδοσή της στο απαγορευμένο φλερτ.

Όταν τα πράγματα γίνονται ύποπτα για την τύχη του Αλέν, η ανήσυχη Φανί, αναζητώντας την αλήθεια έξω από την είσοδο της πολυκατοικίας του εραστή της, φορά παντελόνι και πανωφόρι με κόκκινη και σκοτεινή μπλε απόχρωση, ίδια ακριβώς με την πινακίδα “Jour et Nuit.” Η παρουσία της τεράστιας μακέτας τρένων του αινιγματικού Ζαν παίζει και τεράστιο ρόλο στη δική του αντίληψη περί ελέγχου των ανθρώπων. Αρχικώς, παρακολουθούμε τον Ζαν να εξομολογείται στην πεθερά του (Αλίν) τα δύσκολα παιδικά του χρόνια. Πώς ο ίδιος αισθανόταν, ότι έμπαινε τότε σε ένα σκοτεινό τούνελ και έβγαινε από αυτό με ελπίδα, όπως αρεσκόταν να παρατηρεί πλέον σε μακέτες τρένων. Αυτομάτως μαζί με την Αλίν, ως θεατές τον θεωρούμε τότε θύμα. Αλλά πολύ αργότερα θα καταλάβουμε, ότι κάποτε από θύμα μετατράπηκε, δίχως επιστροφή, σε θύτη (αποκάλυψη βαδίσματος σε τούνελ, συζητώντας με κακοποιό). Η αισθητική στο πολυτελές σπίτι των Ζαν-Φανί αφορά ένα συνδυασμό τεχνητών και φυσικών φωτισμών. Κάπως σαν τον αντιφατικό έρωτα του παντρεμένου ζεύγους, με μη παραδεκτούς συμβιβασμούς και ειλικρινή πάθη, ταυτοχρόνως.

Αργότερα, όταν ο Ζαν δράσει εκδικητικά απέναντι στον έρωτα των Φανί-Αλέν, τότε οι φωτισμοί δίνουν τη σειρά τους σε σημεία απομάκρυνσης του φωτός, στα οποία βαδίζει ο Ζαν. Το προσωπείο του, σε μπλε σκιερά χρώματα, μαρτυρά μοχθηρές πράξεις. Η απομάκρυνση φωτός καταδεικνύει και την απουσία θέρμης, εμφανίζοντας στοιχεία ψυχρότητας από εκείνον. Η πεθερά Αλίν διακρίνει τη μεγάλη πιθανότητα εγκληματικής φύσης του γαμπρού της τότε. Έπειτα, υπάρχει και πίνακας με εκείνον σε ρόλο μιας κρυπτο-μοχθηρής προσωπικότητας. Το μοντάζ κάνει υπέροχη δουλειά σε όλη την αποκαλυπτική αφήγηση, αλλά διαθέτει και κατάμαυρο χιούμορ (τύχη Αλέν & πίνακας σε δημοπρασία). Η διεύθυνση φωτογραφίας επισημαίνει στοιχεία. Δεν φωτίζεται τυχαία το πρόσωπο του οδηγού, που πήγε την οικογένεια για κυνήγι στην εξοχή. Διότι αργότερα η Φανί θα δώσει στον οδηγό μια ελεύθερη ώρα και η ίδια θα ανακαλύψει στο σπίτι του Αλέν ένα χειρόγραφο, του οποίου η ύπαρξη εξηγεί πολλά…

Πιο Αναλυτικά…

Επικοινωνιακή Αποκάλυψη

Συνολικά η σχέση δημιουργού/ηρώων/θεατή έχει μεγάλη σημασία σε τούτη την ταινία. Όπως προαναφέραμε, ο θεατής φέρει μια γοητευτική σχέση με το δημιουργό και τους ήρωες. Ωστόσο, οι πληροφορίες διαρκώς αλλάζουν ως προς την εκμυστήρευση και την επαλήθευση. Η ηρωίδα Αλίν (μητέρα της Φανί/πεθερά του Ζαν) θα αποκτήσει βάσιμες υποψίες για τη δολοφονική φύση του Ζαν, τις οποίες θα επαληθεύσει εν κατακλείδι η πρωτίστως δύσπιστη Φανί. Ο θεατής όμως γνωρίζει τι γίνεται, προτού καν το μάθουν όλοι όσοι υποψιάζονται τον Ζαν. Άρα, εδώ έχουμε και την απόσταση ανάμεσα σε θεατή και ήρωες, με την εκμυστήρευση του δημιουργού Γούντι Άλεν απέναντι στο κοινό. Σε μια έμπιστη σχέση, η οποία εκδηλώνεται πρωτίστως πάλι μέσω της αισθητικής, ακολουθώντας περσόνες. Και συγκεκριμένα τον ανταγωνιστή Ζαν.

Μια αντιφατική περσόνα εκπροσώπησης του κακού, παρά το λογικό αίσθημα προδοσίας που αρχικώς τη διακατέχει. Μετά ξεφεύγει από τα όρια της Λογικής. Η αντίδραση του εκδικητικού Ζαν επηρεάζει τον απαγορευμένο έρωτα των Φανί-Αλέν. Η αισθητική, επαληθεύοντας τις βάσιμες εικασίες-υποψίες περσόνων προχωρά την πλοκή με διακριτικότητα, αλλά παρόλα αυτά σε σοκάρει (βλ. βαλίτσα και ταξίδι στον Ατλαντικό). Κάτι τέτοιο είναι ταυτοχρόνως ωφέλιμο και εντυπωσιακό σαν σκεπτικό, κατά την ανάπτυξη μεθοδολογίας. Και μάλιστα, ως προς την αντίληψη του θεατή, η εν λόγω μεθοδολογία φέρει οργανωμένη καλλιτεχνική διακύμανση, με σαφή επικοινωνία: 1) σεμνής έκφρασης, 2) ορατού πιθανολογήματος και 3) πασιφανούς απόδειξης.

Το δε φινάλε είναι κρυπτο-χιουμοριστικό, βάσει της γεμάτης με ευθύτητα λειτουργικής τυχαιότητάς του (θυμίζει, χωρίς μεταφυσικές προσθήκες, καθαρά ως προς το απρόβλεπτο στοιχείο ανυπολόγιστης πιθανότητας, κάτι σαν αντιστροφή διάσωσης από το “Scoop”).

Ερμηνείες

Ζουλιέτ Πλουμκόκ-Μεκ (βοηθός ντετέκτιβ). Ξεκινάμε λίγο αντίστροφα, παρατηρώντας μια ηθοποιό η οποία έγινε ένα με τον παράγοντα αισθητικής της ταινίας. Η ερμηνεύτρια κατάφερε να ξεχωρίσει, χωρίς να έχει πολλά λόγια ή στιγμές. Και μάλιστα, σε ρόλο όπου απείχε από τα πάθη, τη συγγένεια ή τα ηθικά διλήμματα. Ήταν ο ρόλος της βοηθού ντετέκτιβ, με μοναδική αγωνία να μην την ανακαλύψουν. Η ερμηνεύτρια κατανόησε το στόχο ένταξης στο κάδρο της όλης αισθητικής, ενσαρκώνοντας και αισθαντικά μια μυστηριώδη περσόνα!

Λου Ντε Λαάζ & Νιλς Σνάϊντερ (Φανί & Αλέν). Αμφότεροι έκαναν επαγγελματικά τη δουλειά τους, ταιριάζοντας απόλυτα στην ταινία και μεταξύ τους. Αλλά παραμένουν σαν πιόνια του σκακιστή Γούντι Άλεν.

Μελβίλ Πουπό & Βαλερί Λεμερσιέ (Ζαν & πεθερά Αλίν). Εδώ εκφράστηκε κάτι παραπάνω. Αντιστοίχως, από την εχθρική χαμαιλεοντική περσόνα και από την ήρεμη πεθερά, η οποία δεν ήταν τόσο αγαθή, όσο έδειχνε.

Μια διανομή της Spentzos Film

Συντελεστές

Σενάριο: Woody Allen. Σκηνοθεσία: Woody Allen. Μοντάζ: Alisa Lepselter. Διεύθυνση Φωτογραφίας: Vittorio Storaro. Πρωταγωνιστούν/Συμμετέχουν: Lou de Laâge, Melvil Poupaud, Niels Schneider, Valérie Lemercier, Juliette Plumecocq-Mech, Grégory Gadebois, Sâm Mirhosseini κ.α. Διανομή Ρόλων: Patricia DiCerto, Sandie Galan Perez. Εσωτερική Διακόσμηση: Geraldine Laferte. Κοστούμια: Sonia Grande. Ήχος: Jean-Marie Blondel, Otis Streeter, Dominique Eyraud κ.α.