Eretiki Ανάλυση της ταινίας Οικογενειακή Ευτυχία Α.Ε. του Werner Herzog

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Υπόθεση: Η ταινία Οικογενειακή Ευτυχία Α.Ε. σχολιάζει με έντονο προβληματισμό ένα αληθινό, ιαπωνικό φαινόμενο. Στη χώρα του ανατέλλοντος ηλίου επιτρέπεται η  ενοικίαση ανθρώπων, οι οποίοι αναπαριστούν με επαγγελματική αφοσίωση είτε συγγενικά-αγαπημένα πρόσωπα είτε διαθέσιμους χαρακτήρες προς επίπληξη ή επιβράβευση για τους ενδιαφερόμενους πελάτες. Ο Yuichi Ishii πρωταγωνιστώντας στην ταινία, στην ουσία χωρίς να είναι ηθοποιός, υποδύεται απλώς τον εαυτό του. Είναι ο ιδρυτής της υπαρκτής εταιρείας Family Romance LLC (Οικογενειακή Ευτυχία Α.Ε.) και εργάζεται στην Ιαπωνία υποδυόμενος συγγενείς, φίλους ή αγαπημένα πρόσωπα, κατά παραγγελία των πελατών του. Το έτος 2009 ίδρυσε την εταιρεία, η οποία έκτοτε απασχολεί μια πληθώρα συνεργατών και πελατών.  

 

Στο έργο, ο Yuichi Ishii προσλαμβάνεται, προκειμένου να αναπαραστήσει το ρόλο του εξαφανισμένου, αληθινού πατέρα της ψυχολογικά αποδιοργανωμένης, πληγωμένης, ντροπαλής 12χρονής, Mahiro. Αλλά συστήνει σε άλλη υπόθεση και έναν εκ των υπαλλήλων του, ώστε ο τελευταίος να βοηθήσει μια νεαρή, μέλλουσα νύφη να αποκτήσει εκτάκτως έναν διαθέσιμο, ευπρεπή πατέρα για την ακόλουθη, άμεση, κοινωνικά ιερή, γαμήλια τελετή. Επιπλέον υπάρχει μια Κυρία, η οποία καλεί την εταιρεία F.R., ώστε η εκλεκτή πελάτισσα να “αναβιώσει” με ενισχυμένες, ζητωκραυγές υποστήριξης τα ίδια χαρούμενα συναισθήματα της απρόσμενης κερδοφορίας των 20.000.000 γιέν, που απέκτησε κάποτε. Οι παράλογες απαιτήσεις των πελατών δεν σταματούν…Καθώς κάποια ματαιόδοξη γυναίκα επιθυμεί απλώς οι υπάλληλοι της F.R. να τη φωτογραφίζουν δημόσια σε γνωστούς πεζοδρόμους, για να πιστέψει ο περιπλανώμενος κόσμος, πως εκείνη είναι μια επιτυχημένη, διάσημη, αγαπητή προσωπικότητα και τελικά η ίδια να μπει έτσι στον επαγγελματικό κόσμο του θεάματος. 

 

Ο εργατικός Κύριος Ishii θα αναλάβει επιπροσθέτως να επωμιστεί την ευθύνη του ηθικού χρέους της μετάνοιας ενός απρόσεκτου υπαλλήλου του μετρό σε προϊστάμενό του. Όμως ο Yuichi Ishii θα “δεθεί” συναισθηματικά περισσότερο με τη Mahiro, αναγνωρίζοντας, έστω και αργά, το ανεπίτρεπτο, επαγγελματικό λάθος του. Άραγε, στη δική του ζωή θα τον περιμένει πάντοτε μια ψεύτικη οικογένεια ή μήπως και ο ίδιος θέλει να ξεφύγει από κάτι πιο αληθινό;

 

Ανάλυση: Ο αντισυμβατικός, έμπειρος εκφραστής Werner Herzog συνεχίζει να πραγματοποιεί κινηματογραφήσεις, που “κοιτούν” πιο μπροστά από τα άπειρα, καλλιτεχνικά μάτια όλων μας. Όπως παλιότερα με το Rescue Dawn (2006) έθιξε πρωτότυπα το θέμα του Βιετνάμ, μέσω της αιχμαλωσίας και όχι κάνοντας αναφορά για το ίδιο το πεδίο της μάχης, κυρίως με στιχομυθίες ψιθύρων και όχι με συνηθισμένες κραυγές αγωνίας, παρουσιάζοντας μια αιφνιδιαστικά αληθινή προσέγγιση της βιωματικής εξουθένωσης, απογοήτευσης και παράνοιας των ηρώων. Και δεν έχασε τον εκφραστικό στόχο του {Προσωπικά θα το ερμήνευα και ανεπαίσθητα σαν την αποσιώπηση των Η.Π.Α. για τις κακουχίες των παιδιών τους}. Ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης λοιπόν φαίνεται να προσεγγίζει το ρεαλισμό κινηματογραφικά με μια δική του οπτική. 

 

Έτσι και εδώ στο Family Romance LLC, “μιλώντας” αυτή τη φορά σε άλλο αιώνα και μέσα σε ένα εντελώς διαφορετικό, ειρηνικό περιβάλλον και κράτος, αναζητά την ιαπωνική αντίληψη επίλυσης προβλημάτων, επιχειρώντας να ενώσει σκηνοθετικά την πραγματικότητα με την εκμεταλλευόμενη μυθοπλασία των ανθρώπων, που προσλαμβάνουν άλλους ως διορθωτές λανθασμένων ηθικών στιγμών ή ως καταστροφείς της ανίας. Και πράγματι ο καλλιτέχνης βρίσκεται ακριβώς στο στόχο του! Η ανάδειξη των ελλείψεων των ανθρώπων επιχειρεί να καλυφθεί μέσω μιας τέλειας, “ρομποτικά ανθρωπόμορφης,” αντικατάστασης. Μιας παρατεταμένης αντικατάστασης της ίδιας της ζωής! Όπως το ρομποτικό ψάρι μέσα στο ενυδρείο, που κοιτά με διάρκεια ο Yuichi Ishii, αναγνωρίζοντας ενδεχομένως συμβολικά τον εαυτό του.

 

Οι λήψεις με την κάμερα μπορεί να φανούν απλοϊκές στο κοινό, όμως ισορροπούν σε αυτό το καλοστημένο ψέμα, που παρουσιάζεται στη 12χρονη Mahiro, περί “αληθινής,” διανθισμένης πατρότητας. Όπως το κλαδί της ανθισμένης κερασιάς, που προτείνει ο πρωταγωνιστής, Yuichi Ishii, να φέρει πιο κοντά στη Mahiro και αμέσως το βλέπουμε να ακουμπά το φακό. 

 

Με ελάχιστα, εκθετικά παραδείγματα ο δημιουργός (σεναριογράφος+σκηνοθέτης) Werner Herzog εγκλωβίζει στην καλλιτεχνική γροθιά του αρκετές πτυχές της κουλτούρας της Ιαπωνίας: 

 

1) Την άψογη τέλεση του γάμου ως μείζον στοιχείο ευυποληψίας, 

 

2) την επιτακτική διαπότιση των ανθρώπινων “ριζών” μέσω αναπλήρωσης της γονεϊκής αγάπης,

 

3) την αναβίωση συναισθημάτων, που ούτε τα αμέτρητα χρήματα μπορούν να προσφέρουν,

 

4) τη μανιώδη διεκδίκηση μιας ανούσιας φήμης

 

5) και φυσικά την επιμονή της διδακτικής, επαγγελματικής αυστηρότητας, δια της επίπληξης.

 

Φωτογραφία και Μοντάζ:

 

-Η φωτογραφία σε κάποια σημεία θα κινήσει το ενδιαφέρον των παρατηρητικών θεατών. Αυτά μπορεί απλώς να αφορούν το κόκκινο σακάκι της Κυρίας Nakatoni “επάνω” σε μαύρες καρέκλες ή τα πορτοκαλί σύννεφα στον ουρανό μέσα από λήψη παραθύρου του τρένου. Στον εφιάλτη του Yuichi, με τους πολεμιστές δίχως όπλα που αυτοκτονούν σε τελετουργική μορφή, η φωτογραφία αποχρωματίζεται με ενδιαφέροντα τρόπο. Στη Διεύθυνση φωτογραφίας είναι φυσικά ο Werner Herzog.

 

-To μοντάζ διακρίνεται περισσότερο στην καταγραφή του λευκού φερέτρου και στον “μοναχικό” βράχο στην άκρη του γκρεμού, όπου η μητέρα της Mahiro κάνει διάλογο, από αντίθετες λήψεις με τον Yuichi. Μοντέρ: Sean Scannell. 

 

Η ουσία όμως βρίσκεται στην παράξενη, ανθρώπινη σχέση του Yuichi και της Mahiro! Οι εκφράσεις των δύο προσώπων, όσο δημιουργείται μεγαλύτερη, μα στα αλήθεια μη ανιχνεύσιμη, μεταξύ τους εμπιστοσύνη, είναι πάντα εκεί! Η συγκίνηση ως αληθινή (Mahiro) και σαν επαγγελματικά προσποιητή, μα πραγματικά επιθυμητή (Yuichi), “συνομιλούν.”  Εκεί βρίσκονται και οι καλύτερες ερμηνείες!

 

Οι ταινίες (εννοείται όσες πληρούν τις αντικειμενικές, καλλιτεχνικές προϋποθέσεις) γενικώς είναι έργα τέχνης και δεν δημιουργούνται, απλώς για να μας αρέσουν ή όχι. Γίνονται, ώστε να μας δώσουν την ώθηση να προσπαθήσουμε μέσα από νοητικούς (δια)δρόμους, που δεν είχαμε φανταστεί ποτέ, να τις κατανοήσουμε, βιώνοντας συναισθήματα. Αυτός είναι o Werner Herzog! Θυμηθείτε την αιφνιδιαστικά αποκαλυπτική ταινία Even Dwarfs Started Small (1970). Είναι βέβαιο, ότι εκείνη τότε θα είχε ξαφνιάσει/δυσαρεστήσει το κοινό. Μένοντας όμως (με επίσης άλλη θεματική) παρομοίως στο στόχο της…

 

Μουσική:

 

-Την έγραψε ο μουσικοσυνθέτης, τσελίστας, Ernst Reijseger. Έχει συνεργαστεί αρκετές φορές με τον Werner Herzog. 

Στο ξεκίνημα του έργου θα ακούσουμε άριες και πιάνο. Η Machiro εμφανίζεται με την στολή, που θυμίζει Batgirl, ζώντας σε μια αμυντικά εκβιασμένη, ξεπερασμένη παιδικότητα, αν και είναι πια 12 ετών, μπαίνοντας προς την εφηβεία. Το βιολί συντροφεύει τα διστακτικά βήματα του δύσπιστου κοριτσιού…Αναζητώντας σε καθορισμένο ραντεβού τον εν αγνοία της υποτιθέμενο πατέρα.

 

Πατέρας και κόρη αφήνουν το χαρτάκι “της μοίρας” μαζί με τα υπόλοιπα των αγνώστων πολιτών σε ένα “τοίχο” επιθυμιών. Τότε ακούμε το τσέλο. Μέσα στον ουρανοξύστη η Mahiro βρίσκει την λυτρωτική, πατρική αγκαλιά και η μικρούλα Airi την αποδοχή για την αφρό-ιαπωνική καταγωγή της. Βιολί και πιάνο, συνοδεύουν γλυκά τη σκηνή. Στο ενυδρείο με τα ψάρια-ρομπότ ο Yuichi Ishii παρατηρεί μια πιθανή εκδοχή της αντικατάστασης της πραγματικής ζωής. Το βιολί εκτελεί νότες σε “οπλισμούς” σε αυτά τα παράξενα συναισθήματα του πρωταγωνιστή.

 

Στον εφιάλτη του Yuichi Ishii με την “αυτοκτονική, ομαδική μάχη” χωρίς όπλα, χρησιμοποιείται ένα ιαπωνικό, παραδοσιακό, έγχορδο, μουσικό όργανο. Την αληθινή, εφιαλτική καθημερινότητα του επαγγελματία-αντικαταστάτη της ανθρώπινης θαλπωρής ακολουθούν ψαλμοί.

 

Συντελεστές:

 

Σενάριο: Werner Herzog. Σκηνοθεσία: Werner Herzog. Πρωταγωνιστούν:  Yuichi Ishii, Mahiro Tanimoto.

 

Μια διανομή της Filmtrade  

 

Ο Eretikos κριτικός Γιάννης Κρουσίνσκυ