Eretiki κριτική για την ταινία Dumbo

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Σενάριο για την ταινία Dumbo. Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου o Holt Farrier επιστρέφει στο τσίρκο, όπου κάποτε υπήρξε αστέρι, ιππεύοντας. Στην αέναη περιοδεία της παράστασης των αδερφών Medici! Με θεάματα ενός πολυάριθμου, αγαπημένου θιάσου διασκεδαστών. Πλέον ο Farrier έχει χάσει το αριστερό του χέρι λόγω πολέμου, μα ξανακέρδισε την εγκάρδια εμπιστοσύνη των δύο μικρών παιδιών του, Milly και Joe, σε μια ζεστή αγκαλιά! Ο Max Medici, ιδιοκτήτης και παρουσιαστής του ομώνυμου τσίρκου, τον δέχεται με χαρά πίσω, αλλά σε άλλο πόστο.

Καθώς τα οικονομικά προβλήματα της επιχείρισης είναι πια πολλά. Ο Holt πλέον θα εκπαιδεύει ένα συγκεκριμένο ελέφαντα ή μάλλον δύο. Το μεγάλο, επαγγελματικό σχέδιο του Max βασίζεται στη γέννα της κυρίας Jumbo. Πιστεύει πως το μικρό της ελεφαντάκι, θα βελτιώσει το μέλλον όλου του θιάσου. Όμως υπάρχει κάτι το ασυνήθιστο σε αυτή τη γέννα. Το πολλά υποσχόμενο βρέφος με την προβοσκίδα διαθέτει ένα ζευγάρι μεγάλων αυτιών, που δεν έχουν ούτε οι “ενήλικες” ελέφαντες.

Ο Max Medici βλέπει τα όνειρά του να συντρίβονται, καθώς δεν μπορεί να σκεφτεί, ποιος θα εκτιμήσει ως θέαμα το νεογέννητο παιδί της κυρίας Jumbo. Τα υπόλοιπα μέλη του τσίρκου ωστόσο, το καλωσορίζουν. Μόνο ο παράξενος πρώην εκπαιδευτής ελεφάντων, Rufus φέρεται βίαια. Εκείνο πάντως ανακαλύπτει ανεπίσημα και κατά λάθος, ότι μπορεί να βρεθεί στον αέρα λίγο παραπάνω… Ο ανήσυχος παρουσιαστής και ιδιοκτήτης του τσίρκου, αγνοώντας αυτό το φαινόμενο, αναπτύσσει μια ιδέα.

Την ενδυμασία ανθρώπινου βρέφους με πιπίλα και κάλυψη των αυτιών, “στολίζοντας” το έκπληκτο ελεφαντάκι. Όμως το πρόγραμμα της παράστασης ανατρέπεται και αποκαλύπτεται το περήφανο ζευγάρι αυτιών, μαζί με το καινούργιο όνομα του μικρού. “Dumbo!” Όλοι τον κοροϊδεύουν, αποκαλώντας τον ψεύτικο. Η μητέρα υπερασπίζεται το παιδί της και με το παραπάνω. Ο Rufus το παρατραβά και καταλήγει, όπως ακριβώς η παράσταση. Σαν κακή ανάμνηση.

Η μητέρα ελεφαντίνα θεωρείται ως τρελός ελέφαντας και χωρίζεται πλέον ασυζητητί από το τσίρκο και το παιδί της. Οι Milly και Joe περνούν χρόνο με τον Dumbo, ο οποίος, παίρνοντας ένα φτερό με την προβοσκίδα του, πετά ιδιωτικά μπροστά τους! Αυτή τη φορά στην παράσταση το απορημένο ελεφαντάκι ντύνεται καθ’ υπόδειξη του Max σαν πυροσβέστης clown. Πάλι συμβαίνει ένα ατύχημα εξίσου επικίνδυνο, μα πλέον o μικρός μετατρέπεται σε ιπτάμενη ατραξιόν, ενώπιον όλων! Η πρώτη φωτογραφία στις εφημερίδες είναι γεγονός.

Αυτή η είδηση φτάνει στα αυτιά του… V.A. Vandevere, ιδιοκτήτη του πασίγνωστου τσίρκου Dreamland. Ο ίδιος, επισκεπτόμενος τον κύριο Medici προτείνει μια φαινομενικά συμφέρουσα συνεργασία. Έτσι, όλος ο θίασος των διασκεδαστών μετακομίζει στο πολυτελών εγκαταστάσεων, δαιδαλώδες τσίρκο. Η Γαλλίδα ακροβάτρια Colette μαζί με το Dumbo θα αποτελέσουν ένα θεαματικό, ιπτάμενο ζευγάρι. Ωστόσο χρειάζονται πρόβες. Τα παιδιά της αποκαλύπτουν το “μυστικό ενθάρρυνσης” με το φτερό.

Οι αληθινές προθέσεις του Vandevere για όλους, αποκαλύπτονται στην πορεία.

Το μέλλον του θιάσου, η σωματική ακεραιότητα της Colette, η ένωση της οικογένειας Farrier και η γαλήνια αγκαλιά με τη μητρική προβοσκίδα, εξαρτώνται από το μοναδικό ελέφαντα, που γνωρίζει πως να πετάει!

Γενικά στο έργο:     

Οι θεατές θα παρατηρήσουν εμφανείς αλλαγές σε σχέση με την κλασική ταινία κινουμένων σχεδίων, που γνώριζαν:

1) Ξεκινάμε με το πιο προφανές. Ότι δηλαδή πρόκειται για κατηγορία animation μαζί με αληθινούς, ανθρώπινους χαρακτήρες.

2) Τα ζωάκια δεν διαθέτουν ομιλία, όμως κατανοούν τα συναισθήματα και λεγόμενα των ανθρώπων.

3)  Βασικοί χαρακτήρες των ζώων απουσιάζουν από το έργο. Ενώ σε κάποιους αποδίδεται ένας στιγμιαίος φόρος τιμής.

4) Οι ανθρώπινοι ρόλοι ανήκουν σε καινούργιες προσωπικότητες στην ιστορία, λαμβάνοντας μεγάλο μέρος του σεναρίου.

5) Το “μαγικό φτερό” σε αυτή την ταινία αλλάζει χρώματα.

6) Η διαδρομή του κινητού τσίρκου-τρένου είναι πιο σύντομη εδώ.

7) Υφίσταται αλλαγή τσίρκου. Έχοντας γίνει μέρος της εγχώριας τότε οικονομίας.

8) Απουσιάζει η παλιά “κλιμάκωση” (με τον Dumbo να ανεβαίνει σε πυραμίδα από ελέφαντες).

9) Ξεχάστε τα κοράκια.

10) Ο Dumbo πετά πολύυυυ νωρίτερα!

Βασικές δομές της ταινίας:

Το σενάριο έγραψε ο Ehren Kruger. Οι γλώσσες που χρησιμοποιήθηκαν, είναι τα αγγλικά και τα γαλλικά. Βασίζεται στην κλασική ταινία Dumbo του Walt Disney (παραγωγής του 1941) με σεναριογράφους τους Otto Englander, Joe Grant, Dick Huemer. Οι οποίοι εμπνεύστηκαν από το ομώνυμο βιβλίο μορφής Roll-a-Book των Helen Aberson και Harold Pearl (πηγή: https://www.nytimes.com/1999/04/10/arts/helen-a-mayer-dumbo-s-creator-dies-at-91.html).

Ωστόσο, ο Ehren Kruger δεν επαναπαύτηκε στη θεμελιώδη μορφή της ιστορίας. Το σενάριό του είναι αληθινά πρωτότυπο, με τολμηρές επιλογές. Αρχικώς αναφέρουμε, ότι η απουσία των ζώων με ομιλία καθορίζει τη φύση του συγκεκριμένου έργου. Έπειτα η επινόηση καινούργιων χαρακτήρων, όφειλε να είναι επιτυχημένη, εφόσον εκείνοι ακολουθούν βήμα προς βήμα την πλοκή. Πράγματι, είναι έξυπνη η είσοδος των συγκεκριμένων ηρώων στην ιστορία.

Δεν υπάρχει ο χαρακτήρας του παλιού Ringmaster εδώ. O Max, ιδιοκτήτης και παρουσιαστής του τσίρκου των αδερφών Medici εμφανίζεται ως ένας καλός άνθρωπος με οικονομικά προβλήματα. Ήθελε πάντοτε να έχει έναν αδερφό. Εκτιμά το θίασό του, που αποτελείται από ανθρώπους με παράξενα ταλέντα, όπως ο Rongo ή η miss Atlantis. Συμπαθεί το Dumbo στην πραγματικότητα, αλλά τον απασχολεί η επίλυση του βιοπορισμού. Δέχεται πίσω τον Holt στο τσίρκο, ακόμη και με ένα χέρι. Επίσης, οι Clowns δεν έχουν κάποια άποψη για την αναβάθμιση της θεαματικότητας του τσίρκου στο συγκεκριμένο κείμενο. Είναι απλώς μέλη του θιάσου.

Η μεταστροφή του χαρακτήρα της Colette αποτελεί μια γλυκιά, γαλλική μελωδία. Η παρουσία του Vandevere δεν μας αποκαλύπτει πολλά. Εκτός από τα νεκρωμένα συναισθήματα, πλην εκείνου της αγάπης των οικονομικών κερδών.

Από την άλλη, αντικειμενικά πρωταγωνιστικό ρόλο, από άποψη γοητείας, έχουν οι Farrier. Ο Holt εμφανίζεται ως ήρωας πολέμου, χωρίς σχεδόν κανείς να τον αναγνωρίζει. Έχει χάσει το αριστερό χέρι, μα συνεχίζει τη ζωή του στο τσίρκο. Απλά από άλλη θέση.

Κρίσιμο ρόλο όμως έχουν τα παιδιά, Milly και Joe. Επί της ουσίας, είναι ενήλικη η ηθική των δύο παιδιών, δίνοντας σε διάφορες στιγμές τη λύση της καρδιάς σε όλους. Έχουν δηλαδή αντικαταστήσει το ρόλο του ποντικού Timothy Q. Και μάλιστα διακατέχονται με ακόμα πιο αγνή προσέγγιση από τον τελευταίο. Διότι, δεν θέλουν να πετύχει ο Dumbo ένα μεγάλο νούμερο στο τσίρκο, μα αντιθέτως επιθυμούν για εκείνον να ζήσει σε ελεύθερο περιβάλλον με τη μητέρα του.

Και αυτή τελικά είναι μια από τις μεγάλες και εύστοχες διαφοροποιήσεις, που δικαιώνουν το ειδικό εγχείρημα του Ehren Kruger στην ταινία. Καθώς  καταλαβαίνει αυτό το πνεύμα και ο Max Medici, αλλάζοντας στο τέλος τη φιλοσοφία του τσίρκου του. Ενώ ο Dumbo και η κυρία Jumbo γίνονται αληθινά ανεξάρτητοι, σε σχέση με την πρώτη -αριστουργηματικής μορφής animation κατά τα άλλα- ταινία.

Το χιούμορ στο κείμενο είναι εμφανές. Χρησιμοποιείται η παλιά ατάκα “ένα πλάσμα, που μόνο η μάνα του θα μπορούσε να αγαπήσει” από τον Max, κοιτάζοντας το Dumbo. Και τότε η miss Atlantis (μέλος του θιάσου) του λέει: “Κύριε, αρκετοί από εμάς σας βρίσκουμε αληθινά όμορφο.” Μax: “Μιλούσα για τον ελέφαντα!”

Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Tim Burton. Όπως είχαμε αναφέρει, αποδίδεται ένας φόρος τιμής εν συντομία σε κάποιους χαρακτήρες. Αρχικά στον ποντικό Timothy Q, όταν η Milly στο ξεκίνημα της εγκατάστασης του τσίρκου τον εξετάζει με στηθοσκόπιο. Aν και εδώ ο συγκεκριμένος ποντικός είχε λευκό χρώμα και όχι καφέ. Αλλά φορούσε παρόμοια στολή. Έπειτα στον πελαργό, περνώντας το βράδυ, προτού γεννήσει η κυρία Jumbo. Ή ακόμα και στο ταξίδι του τρένου Casey Jr. που μετέφερε το τσίρκο των Medici, στη συγκεκριμένη ταινία. Μοιάζει να χαμογελά.

Επίσης, μολονότι υφίστανται τόσες διαφορές, σε ορισμένες σκηνές  παρατηρούνται κοινές πράξεις από τον Dumbo μεταξύ των δύο ταινιών (αν και συμβαίνουν σε άλλους χρόνους και για άλλους λόγους, σε σχέση με την πλοκή των δύο έργων). Λόγου χάριν, η προσωρινή κρυψώνα του μικρού ελέφαντα μέσα στα άχυρα. Επίσης γίνεται μια έμμεση αναφορά για τα υπόλοιπα ζώα μέσα σε κλουβιά, με διαφορετική προσέγγιση εδώ (Στο “νησί” του εφιάλτη-ως τμήμα του τσίρκου Dreamland). Αυτή η ισορροπία του σεβασμού προς την παλιά ταινία και του αυτοσχεδιασμού στη συγκεκριμένη, δίνει γενικώς ομορφιά στο έργο.

Οι λεπτομέρειες που προσέχει ο Tim Burton, είναι εκπληκτικές. Το τρένο ταξιδεύει, περνώντας μέσα από τούνελ και η σήραγγα εμφανίζεται με χρώματα τσίρκου, στην εισαγωγή του έργου. Σημαντική παράμετρο αποτελεί φυσικά ο σχεδιασμός του Dumbo. Είναι πραγματικά χαριτωμένος! Θυμίζει αληθινό ελέφαντα, μα και animation ταυτόχρονα. Η ευαισθησία στο βλέμμα του, ίσως είναι το πιο σημαντικό κομμάτι. Production designer ήταν ο Rick Heinrichs.

Η σκηνή με τους ροζ ελέφαντες να αναδύονται μέσα από τις σαπουνόφουσκες, είναι γοητευτικά σκοτεινή, με απλό τρόπο. Ο Dumbo ακόμα παραληρεί! Holt και Max παρατηρούν ξεχωριστά τη δύση του ηλίου, σε έναν ουρανό με φούξια αποχρώσεις. Max Medici και V.A. Vandevere συζητούν επαγγελματικά για ένα επικερδές, κοινό όραμα, ενώ βρίσκονται στους αγρούς. Στη διεύθυνση φωτογραφίας είναι ο Ben Davis.

O κόσμος του τσίρκου Dreamland ειδικά όταν “αγριέψουν τα πράγματα” μας θυμίζει την οπτική γωνία του Tim Burton (μοχλοί και κατασκευές, που δεν ανταποκρίνονται απαραίτητα στην τεχνολογική ανάπτυξη της εποχής=Πύργος Dreamland. Ως ένα τρομακτικό ερωτηματικό, για τη σωστή αξιοποίηση της τεχνολογίας).

Στις ερμηνείες:  

Danny Devito: Υποδυόμενος το Max Medici. Ιδιοκτήτη του παλιού τσίρκου και συνεταίρο του Vandevere στη Dreamland.  

Αρχικά ως Max υποδέχεται το Holt, που επέστρεψε από τον πόλεμο. Το σχέδιο του δεύτερου δεν βρίσκει σύμφωνο τον κύριο Medici, επισημαίνοντας πιθανότητα χρεωκοπίας. Παρουσιάζει στον Farrier την εγκυμονούσα κυρία Jumbo, λέγοντας μετά: “Θα κάνει ένα παιδί!” Η έκφραση του ηθοποιού δείχνει, ότι λάμπουν τα μάτια και η ύπαρξή του, επειδή ενδέχεται να σωθεί το τσίρκο.

Μετά δυσανασχετεί, βλέποντας τα αυτιά του Dumbo και στην ουσία τροφοδοτεί επάξια το διάλογο, μολονότι από ένα σημείο και μετά μιλά μόνος (καθώς σωπαίνει ο Rongo, υπονοώντας την κατάφαση). Είναι ανήσυχος για τα καθήκοντά του στην Dreamland, μιας και αυτά δεν περιλαμβάνουν τίποτα. Ειρωνεύεται τον Vandevere, όταν τα εφέ της Dreamland γίνουν θεαματικά εκ της φυσικής καταστροφής.

Michael Keaton: Στο ρόλο του διψασμένου για μπίζνες, V.A. Vandevere.  

Με την πρώτη του ατάκα μόλις μαθαίνει, ότι υπάρχει ένας ελέφαντας με δυνατότητες πτήσης, μεταφέρει το χιούμορ στο κοινό. Η είσοδος στις τότε εγκαταστάσεις του τσίρκου των Medici, είναι ωραία αναπαραστημένη. Συζητά με το Max στους αγρούς για ενδεχόμενο συνεργασίας και ο ερμηνευτής αποδίδει την πειθώ του Vandevere.  Ψυχολογώντας αμέσως το συνάδελφο με το μικρότερης, οικονομικής ανάπτυξης τσίρκο.

Χωρίς καν να μιλήσει, περιγράφει στο Medici τα καινούργια “καθήκοντά” του ως αντιπρόεδρος, κάνοντας απλώς μια επεξηγηματική γκριμάτσα! Αναθέτει μια συγκεκριμένη εντολή για την κυρία Jumbo και μιλά με ψυχρότητα στα παιδιά, που προσπαθούν να τον συνετίσουν.

Colin Farrell: Στο ρόλο του βετεράνου πολέμου και παντοτινά άξιου ιππέα, Holt Farrier.   

Επιστρέφοντας από τον πόλεμο κοιτάζει τα παιδιά του, ενώ εκείνα παρατηρούν το χαμένο, αριστερό μέλος. Δείχνοντας το πρόσωπό του, λέει, “Εγώ είμαι ακόμα!” Μεταδίδοντας την αμηχανία, που αισθάνεται ο Holt ως πατρικό πρότυπο, το οποίο φαίνεται διαφορετικό στα παιδικά μάτια. Αποδίδει γενικά μια μορφή καλοσύνης. “Οδηγεί” την κυρία Jumbo, ώστε να ηρεμήσει προσωρινά. Αγωνιά για την πτώση της Colette.

Eva Green/Nico Parker: Στους αντίστοιχους ρόλους της Γαλλίδας ακροβάτριας Colette και της μικρής Milly Farrier.

Στην είσοδό της στο χώρο των Medici, μέσα στο “καμαρίνι” του Dumbo, εμφανίζει δυσπιστία για το εγχείρημα της πτήσης ελεφάντων. Ως Colette στην Dreamland, συμπαθεί στην πορεία τα παιδιά και τον Dumbo. Στη δική της παράσταση μας πείθει, πως η ίδια κινδυνεύει. Η απάντηση που δίνει τελικά στο Vandevere, δείχνει όλη της τη γοητεία στο φακό.

Ξεχωρίζει η ερμηνεύτρια, με ενδιαφέρουσα υποκριτική στις δύο διαφορετικές στιγμές, που επισημαίνει στο Dumbo για την κρισιμότητα της ψυχικής δύναμης. Δείχνοντας στο ξεκίνημα συμβολικά το κλειδί στο λαιμό της και τελικώς την πραγματική πηγή του αληθινού σθένους…

Η Μουσική:

Υπεύθυνος ήταν ο Danny Elfman. Και όλοι ξέρετε πόσο σημαντικό είναι το γεγονός αυτής της συμμετοχής!

Ο Dumbo πετά αποκλειστικά μπροστά στα παιδιά και τη χαρά όλων συνοδεύουν οι άριες και μια άρπα. Η κατάλληλη μουσική τσίρκου επισκέπτεται τους ακροατές/θεατές μόλις το μικρό ελεφαντάκι βρίσκεται μέσα σε μακιγιάζ clown-πυροσβέστη. Όλοι βλέπουν ροζ ελέφαντες εν χορώ μέσα από τις μαγικές σαπουνόφουσκες στην παράσταση της Dreamland, ενώ η ταυτόχρονα η οργανωμένη ορχήστρα παίζει, μα ο πρωταγωνιστής με τα χαρισματικά αυτιά μαγνητίζεται περισσότερο! Η μουσική ολοκληρώνει σωστά το έργο.

Εάν αγαπήσατε την πρώτη ταινία, έχετε κάθε λόγο να παρακολουθήσετε με μια πιο ώριμη ματιά, αυτή τη διαφορετική προσέγγιση ως ενήλικες.

Σας το λέει κάποιος, όπου η κλασική ταινία της Disney πυροδότησε τον ενθουσιασμό της παιδικής του ηλικίας. Ενώ η καινούργια του Tim Burton ανατροφοδότησε, στο δικό της βαθμό, μια διαχρονική παιδικότητα, κάποιες δεκαετίες μετά.

Όπως είπε και ο παρουσιαστής της Dreamland, “Let’s get ready for Dumbo!!!!”   

Μια διανομή της feelgood entertainment   

O Eretikos κριτικός Γιάννης Κρουσίνσκυ

Κερδίστε 4 διπλές προσκλήσεις για την ταινία “Ελεύθερο Θέμα”