Eretiki κριτική για την ταινία Napszallta (Δύση)

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Σενάριο για την ταινία Napszallta (Δύση). Το καλοκαίρι του 1913, ερχόμενη από την Τεργέστη επιστρέφει στην πολιτιστική κατά κόσμον Βουδαπέστη, η δεσποινίς Irisz Leiter. Η ίδια πλησιάζει το πιο γνωστό, για την αξιοπιστία της κομψότητάς του, πιλοποιείο της πόλης. Αποκαλύπτει στη δυσαρεστημένη υπάλληλο, Szerena και στην έκπληκτη υπεύθυνη, Zelma, πως η ίδια δεν θέλει να αγοράσει κάποιο καπέλο. Μα αντιθέτως, επιθυμεί να προσληφθεί στην κυρίαρχη, ειδική ενδυματολογική επιχείρηση της πόλης, προκειμένου να συνδράμει στο σχεδιασμό των υφασμάτινων αξεσουάρ της κεφαλής. Καθώς γνωρίζει άριστα τη σπάνια τέχνη. Το επώνυμο “Leiter” προκαλεί τρόμο στη Zelma και προβληματισμένη σκέψη στον ιδιοκτήτη του πιλοποιείου, Oszkar Brill.

Το πολυτελές κατάστημα με την αριστοτεχνική διακόσμηση ανήκε κάποτε στους γονείς της δεσποινίδας. Αν και η Irisz συμβιβάζεται ολοκληρωτικά σε ό,τι αφορά την καταβολή μισθού, η πρόσληψή της δεν γίνεται δεκτή. Ωστόσο χωρίς η νεαρή να απογοητευτεί, αναζητά και βρίσκει τελικά για τόπο προσωρινής διαμονής ένα κτίριο, όπου συγκατοικούν πολλές κοπέλες, μεταξύ των οποίων και η Szerena. Ο χώρος αποτελούσε επίσης παλιότερη ιδιοκτησία των γονιών της. Σε μέτριες, οικιακές συνθήκες, προσπαθώντας να κοιμηθεί, η θυγατέρα των Leiter το βράδυ δέχεται την εισβολή ενός αλλοπρόσαλλου αμαξά στο διαμέρισμά της. Σε απειλητικό ύφος εκείνος της μιλά για κάποιον γιο των Leiter και μέσα σε μια έντονη αναστάτωση όλου του κτιρίου το σκάει.

Την επομένη η Irisz πηγαίνει στο ληξιαρχείο, σκεπτόμενη τα λεγόμενα του αμαξά. Θα πληροφορηθεί έστω και έμμεσα, ότι είχαν κάψει την οικογένειά της και σε ακόμα πιο μυστικούς τόνους, πως πράγματι έχει έναν αδερφό. Ονομάζεται Kalman Leiter. Ήταν υπεύθυνος προ πενταετίας για τη δολοφονία του κόμη Redey. To πιλοποιείο Leiter, υπό τη διοίκηση Brill, γιορτάζει τα 30 χρόνια ύπαρξης του και η προσκεκλημένη Irisz συναντά την αφοσιωμένα τεθλιμμένη χήρα, κόμισσα Redey.

Όμως, γνωρίζει επίσης ανάμεσα στους ακατάδεχτους, καλοντυμένους στα λευκά ανθρώπους και κάποιον κύριο, που φορά μαύρο σακάκι με όμοιου χρώματος ημίψηλο καπέλο. Εκείνος μοιάζει να τη σέβεται. Η δεσποινίς Leiter θα κατορθώσει να ανακαλύψει την παλιά, φημολογούμενη κατοικία του Kalman εντός της πόλης και θα μετακομίσει εκεί. Σε μια μικρή, βραδινή, δημόσια γιορτή ένας μυστηριώδης ξένος με γένια θα προσεγγίσει την ανήσυχη κοπέλα. Συστήνεται ως Sandor Yakob και ισχυρίζεται πως γνωρίζει τον αδερφό της. Από ένα μικρό υπηρέτη, τον Antor, η Irisz μαθαίνει, ότι ο Kalman έχει πραγματικά μια άγρια συμπεριφορά.

Κατά τη διάρκεια της ημέρας, πηγαίνοντας κρυφά στο σπίτι της κόμισσας Redey η νεαρή Leiter διαπιστώνει κάποια τρομακτικά γεγονότα, βάσει των οποίων συμπεραίνει πως της έχουν πει πολλοί άνθρωποι ψέματα. Αποφασισμένη, καταφεύγει μέσω τραμ στα επικίνδυνα λημέρια του Kalman, αρκετά έξω από τον κοινωνικό ιστό. Εκεί, ο αμαξάς Gaspar της αποκαλύπτει πως ο αδερφός της σχεδιάζει τη δολοφονία ενός Βιεννέζου. Αν και παραλίγο να της κοστίσει τη γαλήνια, υπαρξιακή της οντότητα η ριψοκίνδυνη αναζήτηση, εμφανίζεται εν τέλει η προσωποποίηση του αδερφού της.

Η Irisz αντιλαμβάνεται, ότι ο σκοτεινός της επισκέπτης εξ’αίματος υποκινεί μια μεγάλη, ριζοσπαστική εξέγερση στη Βουδαπέστη. Ξαφνικά η ίδια με ανείπωτη φρίκη διαπιστώνει, ότι αυτή η κοσμοπολίτικη, γεωγραφική οντότητα αποτελεί το κέντρο μιας μαγνητικής, κοινωνικοπολιτικής δίνης. Στην οποία αναπόφευκτα αναμένεται να συγκρουστούν ανθρώπινες παρουσίες μέσα από δολοφονικές πράξεις, που φέρουν εκτός από εγχώριας επιπροσθέτως και πανευρωπαϊκής μορφής βαρύτητα.

Ο κόσμος αναμένεται να αλλάξει. Μια αυτοκρατορία οδηγείται δίχως προετοιμασία στη Δύση της… Και κάτι με ακόμη πιο δαιδαλώδη, πολιτικό αντίκτυπο μοιάζει να ξυπνά από τον ύπνο του… Η Irisz βρίσκεται στο στόχαστρο της ακαταμάχητης, ιστορικής αλλαγής. Και δεν μπορεί πια να ξεφεύγει από την κρίσιμη, τελική επιλογή!

Σκηνοθεσία:

Εναρκτήριο ύφος σκηνοθετικής αφήγησης:

Υπό την παρουσία ορχηστρικών οργάνων, μέσα από ένα αναπαλαιωμένο κάδρο animation, στο οποίο περιγράφεται μια γενική απεικόνιση της Βουδαπέστης, ο ζωγραφισμένος ήλιος σχηματίζει την κατευθυνόμενη πορεία προς τη Δύση του. Η νύχτα καταφθάνει στο ζωντανό πίνακα και εμφανίζεται ο τίτλος της ταινίας με κίτρινη απόχρωση. Ακολουθεί μια επεξηγηματική επιγραφή για την ακμή της Αυστροουγγαρίας κατά το ξεκίνημα της δεκαετίας του 1910, έχοντας ως σημαντικό, πολιτιστικό κέντρο τη γνωστή ως τα πέρατα του κόσμου, Βουδαπέστη. Το μέσο (κάμερα) βρίσκεται πολύ κοντά στο μαύρο βέλο ενός κομψού πίλου, που δοκιμάζει μια δεσποινίδα. Τελικά η νεαρή πελάτισσα αποκαλύπτει, πως δεν θα αγοράσει κανένα καπέλο, μα αντιθέτως ενδιαφέρεται για πιθανή εργασία εντός του αριστοτεχνικού καταστήματος.

Η υπάλληλος, Szerena, θυμώνει και της λέει “Έπρεπε να το πεις από την αρχή.” Καλείται η προϊσταμένη, Zelma, η οποία ξεπροβόδιζε μια άλλη κυρία μέχρι την είσοδο, να αξιολογήσει την αιτούσα, υποψήφια νεαρή. Το επώνυμο “Leiter” της επισκέπτριας με την ανερμήνευτη αυτοπεποίθηση αρχίζει να σκιαγραφεί αρκετά στοιχεία για αυτή. Ανεβαίνοντας κάποια σκαλιά μαζί με τη Zelma, συναντούν τον ιδιοκτήτη του μεγάλου καταστήματος, Oszkar Brill. Ο περιβάλλων χώρος είναι σε σκιερό φόντο. Ο ιδιοκτήτης μαζί με την προϊσταμένη εξακριβώνουν, πως πρόκειται για την κόρη των Leiter. Παλαιότερων ιδιοκτητών του πιλοποιείου.

Αν και διαθέτει τα προσόντα ως εκπαιδευμένη στην Τεργέστη, δεν την προσλαμβάνουν. Προτείνεται βέβαια στην Irisz, εάν θέλει να διανυκτερεύσει εκεί. Εφόσον δεν γνωρίζει κανέναν στην πόλη. “Μπορώ να φροντίζω τον εαυτό μου” απαντά η ανεξάρτητη, περήφανη νεαρή. Ενώ φεύγει, η Zelma της λέει “Εάν μπορούσα, θα σε προσελάμβανα.” Η κεντρική πόρτα του καπελάδικου ανοίγει και ο ήλιος χαρίζει όλη τη λάμψη του στη δεσποινίδα Leiter, ενώ εκείνη αποχωρεί από την παλιά επιχείρηση των γονιών της. Ο καύσωνας κυριαρχεί στην πόλη, ταλαιπωρώντας την Irisz, η οποία διασχίζοντας ένα παζάρι και παραβλέποντας τη συμπεριφορά ενός αμαξά βρίσκει τελικά ένα διαμέρισμα διανυκτέρευσης. Ο χώρος αποτελεί επίσης παλιά κατοικία των Leiter.

Ο τωρινός ιδιοκτήτης ανοίγει κάποια παράθυρα και εισχωρεί στο δωμάτιο  τμηματικά το φως του δύοντος ηλίου. Δημιουργώντας ένα ωραίο, σκηνοθετικό κάδρο. Στο κτίριο μένουν μόνο κοπέλες, όπως η υπάλληλος του πιλοποιείου, Szerena. Η κάμερα δείχνει την πρωταγωνίστρια να ανεβαίνει στο σκοτάδι, πλέον, τα σκαλιά του μεγάλου οικήματος μαζί με τις καινούργιες συγκατοίκους της, ενώ εκείνες ψιθυρίζουν διάφορα.

Μέσα στη νύχτα ένας αμαξάς εισβάλει  στο ατομικό διαμέρισμα της Irisz και την πληροφορεί σε απειλητικούς τόνους για κάποιον γιο των Leiter. Με μια ύπουλη διαδικασία αντιπερισπασμού το σκάει, αναστατώνοντας όλο το κτίριο, μα πιο πολύ την ηρωίδα. Εξαιτίας της αποκαλυφθείσας πληροφορίας…

Γενικά, μπορούμε να πούμε, ότι ο σκελετός του έργου διασπάται ουσιαστικά σε έξι μέρη:

1) Η επιστροφή της Irisz Leiter στα πάτρια εδάφη, σε μια διεκδίκηση επαφής με τις ρίζες της. Εκπεφρασμένη μέσα από την Αυτοκρατορία, τη χώρα, την πόλη, και φυσικά την επωνυμία των νεκρών γονέων της. Προσεγγίζοντας την τελευταία, με μια προσπάθεια εργασίας στο πιλοποιείο.

2) Η αναζήτηση των αποδεικτικών στοιχείων για την ύπαρξη του αδερφού της, Kalman Leiter. Και η διασταύρωση πληροφοριών για τη φημολογούμενη, παρελθοντική, δολοφονική ενέργειά του.

3) Η μυστηριώδης συνάντηση με έναν άγνωστο, ονόματι Sandor Yakob. Και η ριψοκίνδυνη μετάβαση της δεσποινίδας Leiter στα επικίνδυνα λημέρια του Kalman. Με αποτέλεσμα η νεαρή να ανακαλύψει την αντιφρονούσα δράση του.

4) Η συμμαχία της πρωταγωνίστριας με των αυστριακών-βασιλικών πεποιθήσεων ιδιοκτήτη του καπελάδικου, Oszkar Brill. Και η διαπίστωση των αληθινών σκοπών του, εκ των έσω.

5) Η τελική, ενσυνείδητη επιλογή της ηθικό-πολιτικής ένταξης από την Irisz, σε ό,τι αφορά τις κολοσσιαίων διαστάσεων, ιστορικές εξελίξεις.

6) Ο επίλογος, με τη δράση ενός διαμορφωμένου χαρακτήρα, που ακολούθησε από το πεδίο διεξαγωγής τα γεγονότα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Σε αυτό το έργο από σκηνοθετική/“σεναριακή” άποψη η οπτική γωνία είναι αποκλειστικά της πρωταγωνίστριας. Πράγματι, σε κάθε εξέλιξη του φιλμ η ηρωίδα είναι παρούσα! Όμως η ματιά της δεν εγκαθίσταται, ως επαναπαυόμενη σε μια ιδιωτικής, παρατήρησης ωφελιμιστική εξυπηρέτηση. Και αυτό διακρίνεται αμέσως από την παραμονή της στην πόλη, την ίδια στιγμή που δεν γίνεται δεκτή η προσωπική πρόσληψη στο κάποτε πιλοποιείο των γονιών της. Καθώς η ηρωίδα χωρίς να έχει κερδοφόρα κίνητρα, είναι συναισθηματικά συνδεδεμένη με τον τόπο, τον οποίο τόσα χρόνια είχε παραμελήσει.

Τα δεδομένα αλλάζουν το ίδιο βράδυ, στο άκουσμα της πιθανής ύπαρξης ενός συγγενικού προσώπου, πρώτου βαθμού. Αλλά και πάλι η κεντρική ιδέα είναι η σύνδεση με το παρελθόν και όχι η διευκόλυνση διαμέσου μιας συγγενικής, πιθανής βοήθειας από τον αδερφό της, αποσκοπώντας σε μια επιτυχή, κοινωνική ένταξη.

Η Irisz αντιθέτως, προσπαθεί αρχικώς να κατανοήσει, γιατί συνέβη ο τραγικός θάνατος των γονέων, μα κυρίως τι άνθρωπος είναι ο αδερφός της, Kalman. Αλλά στη συνέχεια με μια πιο σφαιρική ματιά παρατηρεί, πώς πορεύονται οι σχέσεις των δύο χωρών, που απαρτίζουν την Αυστροουγγαρία, δημιουργώντας κοινωνικό αντίκτυπο στη Βουδαπέστη. Φυσικά, η δεσποινίς Leiter στην πορεία καταφέρνει να διακρίνει τον ερχομό των ιστορικών και πολιτικών γεγονότων, με επίκεντρο τη συγκεκριμένη πόλη. Και ως ορθολογικός άνθρωπος με μεγάλη αντίληψη, ταράσσεται. Νιώθει πίεση. Ακριβώς επειδή είναι διχασμένη περί σωστής επιλογής. Όμως όχι εξαιτίας της λήψης μιας συμφέρουσας απόφασης. Μα από ηθική άποψη.

Έτσι, την πρωταγωνίστρια παύει να την ενδιαφέρει από ένα σημείο και μετά ποιος είναι συγγενής της, ή ποια είναι η πιο ευνοϊκή απόφαση για έναν Ούγγρο πολίτη, σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις. Την απασχολεί η ηθική προσέγγιση. Για αυτό και επιδιώκει να μάθει από πρώτο χέρι, πώς λειτουργεί η πηγή της κυριαρχίας. Δηλαδή οι Βιεννέζοι αριστοκράτες. Η ηρωίδα αν και κάνει εκλογικευμένη, βάσει προοδευτικής εξέτασης γεγονότων, διάγνωση της αλήθειας, λειτουργεί ταυτόχρονα παράτολμα, με αλόγιστο θάρρος. Ώστε να διαπιστώσει, ποιοι της λένε ψέματα. Σε αυτά τα προοδευτικά βήματα της νοητικής της θεώρησης, η ίδια συμβολίζει την προβληματισμένη σκέψη κάθε ελεύθερου Ούγγρου, ίσως και Αυστριακού πολίτη.

Στον αντίποδα, η παρουσία της υπαλλήλου του πιλοποιείου, Szerena, παρεισδύει στο σύμπαν της πρωταγωνίστριας, σε διάφορα χρονικά σημεία του έργου. Συμβολίζει φυσικά την ένταξη στην πλευρά των Βιεννέζων. Αποκτώντας κατά αυτόν τον τρόπο τη μόνιμη εύνοια μαζί με την εγγυημένη, οικονομική ασφάλεια μιας κοινωνικής ύπαρξης από τους βασιλείς. Αν και αυτά τα προνόμια επιτυγχάνονται διαμέσου της συγκεκριμένων απαιτήσεων υποταγής στους τελευταίους.

Η εμφάνιση της Szerena υποδηλώνει την ιδέα στο μυαλό της Irisz Leiter να επιλέξει αυτή την πλευρά. Ενώ η δράση που αφήνει στο πέρασμά του το όνομα “Kalman Leiter” αντιπροσωπεύει την προτροπή του δύσκολου δρόμου της ουγγρικής ή και ανεξάρτητης εξέγερσης πολιτών. Μα σαφέστατα εκατέρωθεν, τη σύμφωνη απόφαση εναντίωσης στους βασιλείς και την κυρίαρχη θέση αυτών.

(περισσότερη σκηνοθετική ανάλυση ακολουθεί σε κάτωθι κατηγορία της στήλης).

Ερμηνείες:

Juli Jakab: Υποδυόμενη την προβληματισμένη δεσποινίδα, Irisz Leiter. Η οποία καλείται να συμμετάσχει στην εξέλιξη των κρίσιμων, ιστορικών γεγονότων, διαλέγοντας την υποδεικνύουσα πλευρά της συνείδησής της.

Το δυνατό πνεύμα του ρόλου αποτυπώνεται υποκριτικά από τις πρώτες εκφράσεις της ηθοποιού, δοκιμάζοντας καπέλα στο κατάστημα ή μιλώντας στους ιθύνοντες αυτού, κατά το ξεκίνημα του έργου. Η ερμηνεύτρια αποδίδει την περηφάνια της δεσποινίδας Leiter, αρνούμενη την απαξιωτικά υπερπροστατευτική φιλοξενία του Brill. Τρομάζει με την είσοδο του απειλητικού αμαξά στα διαμερίσματά της, μα πιο πολύ με την προσωπική μέχρι πρότινος άγνοια, για την πιθανή ύπαρξη ενός αδερφού.

Στη μικρή, βραδινή γιορτή της πόλης χορεύει με ένα στρατιωτικό, προκειμένου να ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο. Μα γρήγορα δυσανασχετεί μαζί του και τον αφήνει. Ταράσσεται με τα λεγόμενα του Sandor Yakob. Μεταφέρει την ανησυχία του ρόλου της, προσπαθώντας να καταλάβει τι συνέβη στην κόμισσα Redey. Και λίγο αργότερα αγωνιά παραστατικά, βλέποντας κρυφά μέσα από την κουρτίνα, ότι της έχουν αποκρύψει την αλήθεια.

Κατευθυνόμενη στο κρησφύγετο του Kalman, ξεπροβάλει κινηματογραφικά μόνη μέσα από το σκοτάδι. Η ηθοποιός τότε εκφράζει την αποφασιστικότητα του ρόλου, διεκδικώντας τη γνώση προς την αλήθεια. Αναζητώντας τη μυστική  λέσχη του αδελφού της, απειλείται με ομαδικό βιασμό. Η έκφραση και οι σωματικές εναντιώσεις της κοπέλας δείχνουν το σοκ, για αυτό που ετοιμάζεται να γίνει. Στην αριστοκρατική αυλή ο πρίγκιπας της Αυστρίας και η ομήγυρή του κάνουν τη νεαρή Leiter να παραλύσει νοητικά στην ιδέα της σκέψης, ότι το νερό, που της προσφέρουν, είναι δηλητηριασμένο.

Marcin Czarnik/Christian Harting: Ενσαρκώνοντας αντίστοιχα τους Sandor Yakob/Kalman Leiter και τον αντίπαλό του, Otto Von Koenig.

Παρουσιάζεται στο κοινό και στη ζωή της Irisz αυτοαποκαλούμενος ως Sandor Yakob. Ο ερμηνευτής μεταφέρει την αύρα ενός ανθρώπου, ο οποίος φαίνεται να σοβαρολογεί για τα επικίνδυνα λεγόμενά του. Ως σεβαστός αρχηγός της οργανωμένης εξέγερσης, με ένα του σφύριγμα διαλύει τον ανεξέλεγκτα βίαιο όχλο και διώχνει με προστατευτικό τόνο τη νεαρή Ουγγαρέζα. Απειλεί τον Von Koenig μόνο με την προσφώνηση του ονόματος του, πριν αποπειραθεί να τον σκοτώσει. Σε ένα άλλο κρησφύγετο, κοντά στον ποταμό Δούναβη, επιχειρεί να συνετίσει ιδεολογικά την τρομαγμένη Irisz. Αμέσως ερμηνεύει την άγρια συμπεριφορά του ρόλου, ο οποίος φέρεται για πρώτη φορά βίαια απέναντι σε εκείνη.

Η εμφάνιση του Otto Von Koenig στη γιορτή των 30 ετών του πιλοποιείου είναι απόλυτα κινηματογραφική. Σε ένα μυστηριώδη τόνο χαιρετά με σεβασμό την Irisz. Και μας κάνει να αναρωτιόμαστε τότε, την ταυτότητά του. Φέρεται άσχημα στην κόμισσα Redey και εκπλήσσει, καθώς δεν προμήνυε η παρουσία του μια τέτοια συμπεριφορά.

Vlad Ivanov/Levente Molnar: Στους αντίστοιχους ρόλους του φιλοβασιλικού Oszkar Brill, πολέμιου της εξέγερσης και φρενοβλαβούς αμαξά Gaspar.   

Ο πρώτος αποδίδει εύστοχα διαρκώς μια περσόνα με ακλόνητη αυτοπεποίθηση.  Τα επιχειρηματικά του εκπληρωμένα σχέδια και η συμμαχία με τους Βιεννέζους, δίνουν τροφή στην κυριαρχία του Brill. Εμφανίζεται ψύχραιμος και κρυψίνους αρχικά. Έπειτα αφήνει ένα συναίσθημα εκνευρισμού να φανεί, λέγοντας στην Irisz ότι πάλεψε, για να “καθαρίσει” το όνομα Leiter από παρελθοντικούς συσχετισμούς. Πολύ αργότερα εκφράζει τη χαρά του Brill, λόγω της κρίσιμης αποκάλυψης πληροφοριών από τη δεσποινίδα Leiter. Επιστρέφοντας από τον πριγκιπικό οίκο, μιλώντας στην άμαξα με την Irisz, δείχνει μια νευρική συμπεριφορά. Χάνοντας για πρώτη φορά τον έλεγχο, εξαιτίας της εξακρίβωσης, που πραγματοποίησε η νεαρή στο παλάτι.

Ο δεύτερος μας πείθει αμέσως, ότι πρόκειται για κάποιον αμαξά, που οι δύσκολοι καιροί για πολίτες σαν και αυτόν, τον έκαναν να χάσει τα λογικά του. Επιστρέφοντας ελάχιστα στην πραγματικότητα, παρέχει σημαντικές πληροφορίες στην Irisz. Ωστόσο η απειλητική του, απρόβλεπτη είσοδος στα διαμερίσματα της δεσποινίδας Leiter, κάνει το κοινό να ανησυχήσει για την τύχη της. Σε μια προσπάθεια εκλογίκευσης, μεταφέρει την κοπέλα το βράδυ στην έπαυλη της κόμισσας Redey.

Julia Jakubowska/Judit Bardos: Στους ρόλους της κόμισσας Redey και της δραστήριας Szerena.

Ερχόμενη κοντά στην Irisz, μέσα από τα μαύρα ρούχα και το βέλο, μοιάζει να κινείται σαν αντιμέτωπη με την αδερφή του δολοφόνου του συζύγου της. Αργότερα στην έπαυλή της μας πείθει, ότι χρησιμοποίησε ναρκωτικές ουσίες. Και πως αποτελεί υποχείριο του Von Koenig. Το βράδυ, με ένα πρωτόγνωρο δυναμισμό στη φωνή της, παρουσιάζοντας το καινούργιο, εγχώριο ταλέντο της μουσικής, αποκαλύπτει τη δική της πολιτική θέση. Εξαιτίας των οικονομικά ευκατάστατων καλεσμένων της.

Έχει πολύ μεγάλη σημασία, μόλις δοθεί ένας ρόλος σε μία/έναν ηθοποιό να μπορεί να τον αξιοποιήσει στο έπακρον ακόμα και όταν η συμμετοχή της/του γίνεται τμηματικά. Έτσι η ηθοποιός μέσα από το χαρακτήρα της Szerena, υπαλλήλου του πιλοποιείου, όφειλε με τις εκφράσεις τις να εφιστά διαρκώς την προσοχή του κοινού και της Leiter. Προκαλώντας το ενδιαφέρον για τον τρόπο προσέγγισης αυτών, αλλά και για το λόγο εμφάνισης της υψηλής συχνότητας των συναντήσεών της με την Irisz.

Το βλέμμα της Szerena είναι αρχικά ανταγωνιστικό. Στη συνέχεια η συνολική της έκφραση έχει μια απόδοση αυξανόμενης ανιχνευσιμότητας. Και τελικά καταλήγει σχεδόν ως κατασκοπευτικό όργανο με την ερώτηση “Που ήσουνα;” να μας κάνει να αμφισβητούμε την αγνότητα των προθέσεών της. Τη ζηλοφθονία με τις άλλες γυναίκες τη μεταδίδει, όταν επεξηγεί, ότι στη βασιλική αυλή επιλέγουν πάντα μια ξεχωριστή κοπέλα από το πιλοποιείο.

Επιτυχής ή ανεπιτυχής η απόδοση σεναρίου, σκηνοθεσίας και ερμηνειών:

Το σενάριο έγραψαν οι Laszlo Nemes, Clara Royer και Matthieu Taponier. Οι Laszlo Nemes και Clara Royer είχαν συνεργαστεί ξανά στην ταινία Ο γιος του Σαούλ (2015). Η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε, είναι τα ουγγρικά και τα γερμανικά. Στο συγκεκριμένο έργο η επιλογή δύο γλωσσών, με κυρίαρχη την ουγγρική, παίζει πραγματικά σημαντικό ρόλο. Καθώς έτσι αντιπροσωπεύονται οι δύο αντίθετες πλευρές. Των φιλοβασιλικών, γερμανόφωνων Βιεννέζων και των αντιμοναρχικών, κατά πλειοψηφία ομιλούντων την ουγγρικήν, υποστηρικτών της ανεξάρτητης Βουδαπέστης. Οι τελευταίοι αποτελούνται κατά μεγάλο βαθμό από την εργατική τάξη, μα όχι μόνο. Οι χαρακτήρες παρουσιάζουν ενδιαφέρουσες αντιθέσεις. Η ηρωίδα του έργου κυριολεκτικά και μεταφορικά εκπροσωπεί την αλλαγή, με την αρχή του τέλους της Αυστροουγγαρίας. Ο Kalman, την επαναστατική σκέψη της Irisz. Ενώ αντιστοίχως η Szerena, την αμφιβολία περί εξέγερσης και την πιθανή ιδέα της βασιλικής συμμαχίας.

Τα επίσημα sites δεν αναγνωρίζουν καμία περσόνα ονόματι Kalman Leiter. Μα μόνο το Sandor. Θυμίζουμε, ότι ο ρόλος με τη συγκεκριμένη μορφή συστήθηκε στην Irisz ως Sandor Yakob, λέγοντας ότι γνωρίζει τον αδερφό της. Μόλις εκείνη αργότερα στους χώρους συγκέντρωσης των αντιστασιακών ομάδων του, τον αποκάλεσε Kalman, ο ίδιος απλά δεν αρνήθηκε το όνομα. Ποτέ δεν αναγνώρισε τον εαυτό του με αυτή την ονομασία. Οι γονείς της κοπέλας σκοτώθηκαν, μόλις εκείνη ήταν δύο ετών.

Και στο ληξιαρχείο η υπεύθυνη δεν διάβασε κάποια κοινωνική καταγραφή της επωνυμίας του. Aπλώς, όταν η νεαρή αναζήτησε την πιθανότητα ύπαρξης ενός αδερφού, η ληξίαρχος της  ανέφερε τα στοιχεία αυτού προφορικά. Όπως επίσης, ότι προ πενταετίας ο Kalman σκότωσε τον κόμη Redey. Εφόσον, ο Oszkar Brill αναγνωρίζει το όνομα Kalman Leiter, υπάρχουν λογικά δύο περιπτώσεις:

Α) Η πρώτη είναι ο αληθινός Kalman Leiter να έκανε τη δολοφονία και τότε να έφυγε για πάντα από τη Βουδαπέστη. Έτσι, ο Sandor Yakob συσχέτισε αυτή τη βίαιη ενέργεια με πολιτικά κίνητρα και υπέκλεψε, χρησιμοποιώντας τη δική του φυσική παρουσία, την ταυτότητα του Leiter. Προκειμένου να διεξαγάγει επανάσταση.

Β) Να μην υπήρξε ποτέ Kalman Leiter. Και πρωτίστως η τότε δολοφονία του κόμη Redey, ως φιλοβασιλικού, να έγινε από το Sandor. Δηλαδή η περσόνα να επινοήθηκε από το Sandor Yakob, ως συμβολική ιδέα για το θάνατο της παλιάς οικογένειας Leiter. Προκειμένου να δημιουργήσει μια εξέγερση, εντάσσοντας  το αληθινό παιδί (Irisz) της συγκεκριμένης οικογενείας μαζί του.

Καθώς ο ίδιος ήθελε να δείξει, ότι δεν έχουν σημασία οι κοινωνικές τάξεις για τη συμμετοχή στην αντιστασιακή δράση. Mα αντιθέτως, η ενσυνείδητη αναγνώριση μιας κοινωνικής αδικίας (Εξάλλου η οικογένεια των Leiter, που είχαν κάψει, ήταν εύπορη. Και η Irisz είχε ευγενική καταγωγή από τη μεσαία τάξη, αλλά ακολούθησε άλλο δρόμο).

Μια ακόμη απόδειξη για αυτή την προσωπική εκτίμηση της υποτιθέμενης ύπαρξης του Kalman είναι, ότι κατά τη διάρκεια της οργανωμένης, αποφασιστικής εξέγερσης, ένα από τα βασικά στελέχη της, απευθύνεται στην εν μέρει διστακτική Irisz. Αναφέρει, ότι εκείνη δεν χρειάζεται πια “τον Kalman.” Καθώς σημασία έχει η ιδέα του, που της έδωσε θάρρος και όραμα μέσα από ένα δύσβατο, ιστορικό μονοπάτι.

Η υπόθεση του έργου έχει χαρακτήρες, που περιγράφουν διάφορα επαγγέλματα (αμαξάς, ληξίαρχος) και κοινωνικές τάξεις που τα καθορίζουν (κόμισσες, ευνοούμενους επιχειρηματίες) εκπροσωπώντας τις δύο αντίθετες πλευρές υποστήριξης ιδεών ή την προσωρινή ουδετερότητα (Antor). Η άποψη των σεναριογράφων είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, τοποθετώντας μια γυναίκα ως προσωποποίηση της γέννησης ενός ισχυρού συμβόλου, που επιφέρει μια ριζική αλλαγή. Το μυστήριο για την ταυτότητα του Kalman, τα ψέματα του Brill, η εμφανής, οικονομική διαφοροποίηση των κοινωνικών τάξεων σε συνδυασμό με τη βασιλική, βιεννέζικη προκλητικότητα και η σταδιακή αμφιταλάντευση της Irisz Leiter μέσα στο ρου της ιστορίας, καθιστούν ενδιαφέρον το σενάριο.

Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Laszlo Nemes. Παρατηρούμε ένα αναβαθμισμένο επίπεδο υψηλής ποιότητας πλέον στο χώρο του κινηματογράφου, εξαιτίας του έργου του εν λόγω σκηνοθέτη. Οι καταγεγραμμένες ερμηνείες και τα κάδρα του μας κάνουν “να αναπνέουμε” αυτή την ιστορία και όχι να σκεφτόμαστε, ότι είναι μια εξαιρετικά γυρισμένη ταινία. Η ατμόσφαιρα απορροφά πραγματικά το θεατή! Η επιτυχία της παραστατικότητας της σκηνοθεσίας συνίσταται στο γεγονός, πως χρησιμοποιήθηκε και φιλμ 65mm.

Γενικώς, είναι πραγματικά δύσκολο να επιτύχει κάποιος σκηνοθέτης την αμείωτη προσοχή των θεατών, αξιοποιώντας σε ένα έργο μακράς διαρκείας, σε κάθε σκηνή την πρωταγωνίστριά του. Και όλα, να τα ανακαλύπτει το κοινό σιγά σιγά μαζί της. Και όμως, ο Laszlo Nemes τo κατόρθωσε! Πράγματι, όπου κατευθύνεται η Irisz υπάρχουν εξελίξεις, άρρηκτα συνδεδεμένες με την πλοκή.

Η καινούργια ιδιοκτησία του πιλοποιείου, η παλιά κατοικία των γονέων, η έπαυλη της κόμισσας Redey, το κρησφύγετο του Kalman, η πριγκιπική αυλή… Ακόμα και ο ποταμός Δούναβης “υποδέχονται” την πανίσχυρη παρουσία της. Σκηνοθετικά την παρατηρούμε σε κοντινά πλάνα (στο ξεκίνημα, δοκιμάζοντας ένα καπέλο), εντός του κάδρου όντας μόνη (ξεπροβάλλοντας από το σκοτάδι, όταν φτάνει στα λημέρια του Kalman) ή μαζί με συμπρωταγωνιστές (εορτή για τα 30 έτη του πιλοποιείου).

Επιπλέον ζούμε τον τρόμο μέσα από τη δική της ματιά (όταν απειλείται με ομαδικό βιασμό έξω από το κρησφύγετο του Kalman ή με πιθανή δηλητηρίαση στο παλάτι). Ακόμα και όταν έρχεται το πριγκιπικό ζεύγος, η κάμερα ακολουθεί μια κυκλική πορεία των Irisz και Zelma, όπου μπαίνουν μαζί από άλλη είσοδο μέσα στο καπελάδικο, ώστε να τους υποδεχτούν.

Διακρίνουμε την παρουσία μονοπλάνων, στα οποία η κάμερα ακολουθεί την κίνηση της δεσποινίδας Leiter. Και φυσικά διάφορες παρουσίες εισέρχονται στιγμιαία (!) από το πλάι, ενώ έχουν στηθεί ολόκληρα σκηνικά με την παραμικρή λεπτομέρεια προσεγμένη. Ωστόσο, δύο στιγμές που ξεχωρίζουν είναι οι εξής:

1) Η Irisz επιστρέφει το βράδυ εσπευσμένα στην έπαυλη της κόμισσας Redey. Ανεβαίνοντας τα σκαλιά, ακολουθεί μια πορεία μέσα στο πολυτελές σπίτι της, διακρίνοντας μια απόπειρα δολοφονίας. Στη συνέχεια ακούει, ότι εισέρχονται άνθρωποι του Kalman εντός της οικίας και καθώς απομακρύνεται, κοιτά δεξιά έξω από το παράθυρο τους πυρσούς. Τότε κατεβαίνει προς τα αριστερά πανικόβλητη τα σκαλιά, πηγαίνοντας και πάλι έξω στην αυλή.

2) Η δεύτερη αφορά την τελική εξέγερση. Από τη μυστική λέσχη του Kalman, όπου το όνομα Leiter ισούται με επανάσταση, η νεαρή οδηγείται τη νύχτα στα διαμερίσματα του Brill. Κοιτάζοντας δεξιά, επάνω διαγωνίως, παρατηρούμε μαζί της τον εχθρό των αντιστασιακών, από ένα φωτεινό μπαλκόνι να αναμένει το τέλος (αποτελώντας μια από τις καλύτερες, συμβολικές αναφορές για τη Δύση της Αυστροουγγαρίας). Έπειτα εκείνη οδηγείται στο διαμέρισμά του…

Τα στοιχεία αναβίωσης της εποχής έχουν εκπληκτική αναπαράσταση και επεξηγούν παράλληλα το σενάριο. Η πρόοδος ήταν προνόμιο των ολίγων. Έτσι, η κόμισσα Redey παρουσιάζει στο εξωτερικό τμήμα της έπαυλης ένα θερινό κονσέρτο, με το νέο μουσικό θαύμα της Αυστροουγγαρίας. Στον αντίποδα, οι καταγραφόμενες πολλές μικρές ή μεγάλες, δημόσιες ημερήσιες και βραδινές γιορτές εντός της πόλης επεξηγούν, πως υπήρχαν, ώστε να κρατήσουν μια ισορροπία ευχαριστημένων πολιτών. Σε ένα πραγματικά μπερδεμένο πολιτισμικά κέντρο της Ευρώπης. Από κάθε επιστημονική, οικονομική, κοινωνική, μα και τεχνολογική άποψη. Με μεταφορικά μέσα όπως το τραμ ή το ατμοκίνητο τρένο να συνυπάρχουν με τις άμαξες. Εξ’ου και η πλειοψηφία των αμαξάδων στη συμμετοχή της εξέγερσης.

Η άμαξα μάλιστα σηματοδοτεί δύο στιγμές, που αφορούν την καθοδική πορεία της κοινωνικής δύναμης του Oszkar Brill:

1) Την αρχική κυριαρχία του, μιλώντας με τη νεαρή Irisz, μέσα σε ένα τέτοιο όχημα, λέγοντάς της ότι πάλεψε αρκετά, για να “καθαρίσει” το όνομα Leiter. Εκεί, είναι άνετος συνομιλώντας μαζί της, ενώ πίσω διακρίνεται ένα γυαλί μικρού οβάλ σχήματος, από το οποίο οι θεατές παρατηρούν, μια ακόλουθη άμαξα να κινείται.

2) Τη μετάπτωση της επιβολής των δυνάμεών του. Η Irisz νωρίτερα έκανε ένα επικίνδυνο πείραμα στο παλάτι. Έπειτα ο Brill συνοδεύοντάς τη πάλι μέσα σε ένα παρόμοιο, μεταφορικό μέσο, εμφανώς ταραγμένος αντιλαμβάνεται, πως έχει χάσει πια κάθε έλεγχο απέναντί της. Καθώς εκείνη του δημιούργησε πρόβλημα στις σχέσεις των ανωτέρων του.

Επιπροσθέτως, η ηρωίδα συμμετέχοντας στην τελική εξέγερση, οδηγείται στο στοχευμένο χώρο από τα μαύρα άλογα μιας άμαξας. Συμβολίζει δηλαδή το συγκεκριμένο μεταφορικό μέσο, τη σύνδεση ή σύγκρουση ανάμεσα σε κοινωνικές τάξεις.

Το πιλοποιείο σκιαγραφείται με απόλυτη κομψότητα. Παρομοίως και τα καπέλα, που προορίζονταν για την πριγκίπισσα της Αυστρίας. Ένα στοιχείο το οποίο επίσης αποδεικνύει, ότι οι συγκεκριμένες εξελίξεις αφορούσαν το μέλλον όχι μόνο της συγκεκριμένης Αυτοκρατορίας, αλλά και όλη της Ευρώπης, είναι η οπτική, διπλή αναφορά του ποταμού Δούναβη. Καθώς ως γνωστόν γεωγραφικά διαβρέχει μεγάλο τμήμα της γηραιάς ηπείρου. Στη δεύτερη αναφορά η Irisz αναζητά τον Kalman στο ποτάμι και το μέσο (κάμερα) απαθανατίζει ένα ανοιχτό τμήμα του Δούναβη, ενώ στο βάθος διαφαίνεται λόγω της βλάστησης του τόπου, μόνο ο υψωμένος ατμός ενός τρένου. Στη διεύθυνση φωτογραφίας είναι ο ταλαντούχος Matyas Erdely (συμμετείχε από το ίδιο πόστο στην ταινία Ο γιος του Σαούλ {2015}). Η σκηνή με τους ξυπόλυτους αριστοκράτες πιθανόν να συμβολίζει την υποκρισία περί καθαρότητας/αγνότητας και το φτωχό πνεύμα εκείνων.

Οι ερμηνείες σε πολλά σημεία λειτουργούν σε ομαδικό επίπεδο. Το παζάρι στο κέντρο της πόλης, μα και κάθε δημόσια γιορτή των πολιτών της. Ο εορτασμός των 30 ετών του καπελάδικου. Η τελετή της κηδείας κοντά στο κρησφύγετο του Kalman. Η φρικτή, ομαδική απόπειρα βιασμού στην ηρωίδα. Η μυστηριώδεις συνήθειες της πριγκιπικής αυλής. Και φυσικά η τελική εξέγερση το αποδεικνύουν.  

Σε ζευγάρια αποδιδόμενων ερμηνειών ξεχωρίζουν: Η πρώτη παράξενη συνάντηση μεταξύ δεσποινίδας Leiter και αμαξά Gaspar. H προσέγγιση της ηρωίδας στην έπαυλη της κόμισσας Redey, ενώ εκείνη είναι ναρκωμένη. Καθώς και ο διαπληκτισμός μεταξύ της τελευταίας και του Von Koenig. Οι απαιτήσεις της αυστριακής πριγκίπισσας μέσα στο καπελάδικο υποτάσσουν την ομήγυρη των ιθυνόντων, μα όχι την αντιφρονούντα Ουγγαρέζα.

Γενικώς είναι βιωματική η εμπειρία παρακολούθησης των ερμηνειών. Έχει γίνει μια πραγματικά προσεγμένη δουλειά.

Συνεπώς αποδεικνύεται ως επιτυχής η απόδοση σεναρίου, σκηνοθεσίας και ερμηνειών.

Επιλογή Casting/Σχεδιασμός κοστουμιών:

Υπεύθυνη του τμήματος ήταν η Eva Zabezsinszkij (υπεύθυνη casting και στην ταινία Ο γιος του Σαούλ. 2015). Η πρωταγωνίστρια Juli Jakab (Irisz Leiter) αν και είχε συμμετάσχει στην προηγούμενη ταινία του Laszlo Nemes, επελέγη ξεχωρίζοντας με την απόδοσή της μέσα από χίλιες (!) Ουγγαρέζες ηθοποιούς (πηγή:https://variety.com/2017/film/global/son-of-saul-director-laszlo-nemes-shooting-sunset-1202433502/). Η Eva Zabezsinszkij ακολούθησε μια διαδικασία διαλογής, με ηθοποιούς που έχουν πραγματοποιήσει εκ του αρίστου αποτελέσματος μια παλιότερη, εξαιρετική συνεργασία μαζί της. Από τους εκφραστές των ρόλων που αναφέραμε στην κατηγορία των ερμηνειών, οι Marcin Czarnik (Sandor/Kalman), Christian Harting (Otto Von Koenig) και Levente Molnar (Gaspar) έχουν συνεργαστεί ξανά με την υπεύθυνη του τμήματος και το σκηνοθέτη.

Ενώ, οι Julia Jakubowska (κόμισσα Redey), Judit Bardos (Szerena) και Vlad Ivanov (Oszkar Brill) είναι η πρώτη φορά, που συνεργάζονται μαζί τους και μάλιστα άψογα. Σημαντικές ήταν και οι επιλογές των: Evelin Dobos (Zelma) με μια πραγματικά εκφραστική ερμηνεία σε όλη της την παρουσία. Susane West και Tom Pilath, ως ερμηνευτές του πριγκιπικού ζεύγους. Η έντονη υπεροψία και η απροκάλυπτη άσκηση εξουσίας αποδόθηκαν ορθά αντίστοιχα. Επίσης, στο ρόλο της ληξιάρχου Mrs Muller έδωσε συναισθηματικό χρώμα αγωνίας η ηθοποιός Monika Balsai. Η υπεύθυνη του Casting έκανε πολύ σωστές επιλογές, μέσα από μια πληθώρα ηθοποιών.

Τα κοστούμια σχεδίασε η διακεκριμένη σε Ουγγαρία και Ευρώπη Gyorgyi Szacacs. Η δουλειά της είναι γνωστή σε θέατρο και κινηματογράφο. Τα τελευταία 30 χρόνια έχει συνεργαστεί σχεδόν με κάθε μεγάλο Ούγγρο κινηματογραφιστή. Η σχεδιάστρια αναφέρει πως εκείνη η ιστορική περίοδος αναπαριστά τη χαμένη ομορφιά. Η ίδια είχε τη δυνατότητα στη ζωή της ως παιδί, ταξιδεύοντας με τη μητέρα της, να συναντήσει από κοντά ηλικιωμένες κυρίες, που φορούσαν ακόμα τέτοια κομψά ρούχα.

Δεν είναι τυχαίο, ότι η τότε Βουδαπέστη λεγόταν “Το Παρίσι της Ανατολικής Ευρώπης.” Η αρχή της δεκαετίας του 1910 εκπροσωπούσε ακόμα το κίνημα Art Nouveau (Νέα Τέχνη, {1890-1910} εμπνευσμένη από τη δομή της φύσης και των μορφών αυτής. Κυρίως με τις γραμμές των φυτών και λουλουδιών). Το οποίο διαλύθηκε με την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ηρωίδα Irisz βάσει των ρούχων της εκπροσωπεί την απόλυτη αγνότητα μιας ψυχής. Όπως και τα χρώματα των φορεμάτων της, αντικατοπτρίζουν τις κυρίαρχες αποχρώσεις του λουλουδιού της Ίριδος.

Γι’ αυτό εκείνη φορά απαλό μπλε και μωβ. Το ύφασμα για τις ενδυμασίες της ήταν silk batiste. Οι κυρίες εκείνη την εποχή φορούσαν απαραιτήτως γάντια και καπέλο για να βγουν από το σπίτι. Ειδικά λόγω του καύσωνα. Γενικά, η προσέγγιση ήταν μια αναπαράσταση της αληθινής τότε ενδυματολογικής καθημερινότητας. Κατά αυτόν τον τρόπο δεν χρησιμοποιήθηκαν κοστούμια από αποθήκες, αλλά αυθεντικά κομμάτια από φορέματα αντίκες. Τα οποία η Gyorgyi Szacacs συγκέντρωνε μέσα σε πολλές δεκαετίες. Και επίσης κατασκευάστηκαν καινούργια ρούχα από φυσικά, αυθεντικά, υφασμάτινα υλικά. Silk, Satin και Linen. Αυτά όντως υπήρξαν στις αρχές του συγκεκριμένου αιώνα. “I was trying to achieve that the viewer sees real people instead of people dressed in costumes.” (πηγή: https://mnf.hu/en/news/we-were-searching-for-the-lost-beauty).

Μουσική/Ηχητική υπόκρουση:

Τη μουσική έγραψε ο Laszlo Melis (“Ο γιος του Σαούλ” {2015}). Η ταινία ξεκινά με ορχηστρικά έγχορδα σε ένα κάδρο animation. Γενικώς στις αναζητήσεις της δεσποινίδας Leiter συμπορεύονται κάποια πνευστά ή έγχορδα μουσικά όργανα. Αποδίδοντας, όχι σύνθετα, μουσικά θέματα. Αλλά καταλλήλως συνδεδεμένα, ώστε να δημιουργήσουν μυστηριώδη ατμόσφαιρα. Η Irisz πηγαίνει κατά τη διάρκεια της ημέρας κρυφά μόνη, στην έπαυλη της κόμισσας Redey. Πριν μπει μέσα, ακούγεται να παίζει ένα βιολί συνεχώς αξίες (λογικά σε 16α) ενός γρήγορου ρυθμού. Μετά από κάποιες εφιαλτικές αποκαλύψεις μπροστά στα μάτια της νεαρής, η κόμισσα επίτηδες συναινεί στον έρωτα του Von Koenig σε μια κάμαρα. Δίνοντας χρόνο στην Irisz να φύγει. Όσο γίνεται αυτή η σκηνή ακούμε πάλι το ίδιο θέμα από το βιολί. Η μουσική σταματά.

Η  ανήσυχη  κοπέλα ψάχνοντας μια άλλη έξοδο, βλέπει ξαφνικά μέσα στο σπίτι ένα μικρό αγόρι. Αργότερα το βράδυ, καταφεύγοντας στο κρησφύγετο του Kalman παρακολουθεί μια κηδεία. Εκεί, δεν μιλά κανείς και είναι υψωμένο ένα άλλο παιδάκι, τραγουδώντας με απαλή φωνή έναν παραδοσιακό θρήνο. Είναι φυσικά μια συμβολική στιγμή! Καθώς ο ανθός της νέας ζωής αποχαιρετά μια άλλη, η οποία ήρθε στο τέλος της.

Σαφώς η συγκεκριμένη αλληγορία προοικονομεί και τα πολιτικά γεγονότα, σαν τη φυσική τάξη των πραγμάτων. Καταφθάνοντας αγχωμένη το ίδιο βράδυ στην έπαυλη της κόμισσας, η Irisz παρατηρεί, πως ο ηγέτης του θερινού κονσέρτου είναι ο μικρός, που έκανε πρόβες, παίζοντας βιολί στο επιβλητικό σπίτι πριν από πολλές ώρες. Μετά την περιήγηση του φακού στην επικεφαλής ουγγρική, στρατιωτική βάση κατά τη διεξαγωγή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ακούγονται και πάλι ορχηστρικά έγχορδα.

Η ηχητική διάσταση της ταινίας συντροφεύει ουσιαστικά και ατμοσφαιρικά τους θεατές. Στο πιλοποιείο η προσφώνηση του επωνύμου Leiter προκαλεί τρόμο στη Zelma. Ένας αμαξάς αναστατώνει την άγνοια της Irisz, αποκαλύπτοντας ότι εκείνη έχει αδερφό. Σπάει το φανάρι του στο πάτωμα και το σκάει, ενώ δέχεται πυροβολισμούς. Η φασαρία μιας δημόσιας γιορτής επιτρέπει στη ληξίαρχο Mrs Muller να μεταφέρει ανεπισήμως στην ηρωίδα, στοιχεία για τον Kalman. Καθώς η Irisz κρύβεται από την οργή του Otto Von Koenig, παρακολουθεί πίσω από τις κουρτίνες αυτόν να φέρεται άσχημα στην κόμισσα Redey. Μαζί με την αγωνία της, ηχούν και οι χτύποι ενός μεγάλου ρολογιού. Ο φόβος της παράτολμης Ουγγαρέζας εξωτερικεύεται, όταν απειλείται η σωματική και ψυχική της γαλήνη.

Ο αντίλαλος της φωνής της κόμισσας Redey, η οποία παρουσίασε το επόμενο μουσικό ταλέντο της Αυτοκρατορίας διακόπτεται, σε μια έπαυλη όπου μιλά πλέον το χάος. Η Irisz κάνει κουπί εναγωνίως στο Δούναβη. Μια έκρηξη λαμβάνει χώρα έξω από το καπελάδικο, αλλά αφορά απλά πυροτεχνήματα. Στη μυστική λέσχη, ντυμένη με αντρικά ρούχα η ηρωίδα φωνάζει το όνομα “Leiter”, αναζητώντας περισσότερα στοιχεία αλλά αντιλαμβάνεται, πως αυτή η λέξη πυροδοτεί μια επανάσταση. Ένας πυροβολισμός πραγματοποιείται από μια ιδέα και όχι έναν άνθρωπο! Η βροχή σκεπάζει τα πάντα. Μα επιπλέον, διαβρέχει έπειτα από καιρό τις προσπάθειες κατάστρωσης στρατηγικών σχεδίων ενός αποφασισμένου ανθρώπου. Με περιβραχιόνιο μπλε απαλού χρώματος…

“Η προσωποποίηση του πρελουδίου της ραγδαίας αλλαγής. Παρασύροντας προοδευτικά μια ισχυρή Αυτοκρατορία, μέσω ενός απρόβλεπτα ασυγκράτητου ρεύματος, προς τη Δύση της.”

Μια διανομή από τη Filmtrade  

Ο Eretikos κριτικός Γιάννης Κρουσίνσκυ