Eretiki κριτική της ταινίας Μια Ιδιαίτερη Οικογένεια

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Σενάριο της ταινίας Μια Ιδιαίτερη Οικογένεια (A Sort of Family). Διανύοντας 800 χιλιόμετρα με το αμάξι της η έμπειρη γιατρός, μα ηλικιακά νέα γυναίκα, Malena, καταφθάνει από το Buenos Aires, σε μια επαρχία της Αργεντινής. Προορισμός της είναι ένα τοπικό νοσοκομείο, το οποίο δεν διαθέτει ακριβώς τα καλύτερα εφόδια ιατρικής περίθαλψης. Όμως η ίδια δεν βρίσκεται εκεί λόγω δουλειάς. Μα αντιθέτως, έφτασε αποφασισμένη, προκειμένου να λάβει τους καρπούς μίας όχι και τόσο συνηθισμένης συμφωνίας.

Η νεαρή εγκυμονούσα, Marcela, βρισκόταν στον τελευταίο μήνα κυοφορίας της και τελικά γέννησε ένα υγιές αγοράκι… Η Malena ως οικονομικά ευκατάστατη, είχε συμφωνήσει με όλη την οικογένεια της Marcela να υιοθετήσει το παιδί της φτωχής κοπέλας, παίρνοντας το μαζί της στο Buenos Aires. Καταβάλλοντας φυσικά ένα χρηματικό ποσόν, για αυτή την ιδιόμορφη υιοθεσία.

Ο συνάδελφός της, Dr. Costas, ήταν ενήμερος για αυτήν την παράνομη και  ηθικά προκλητική ανταλλαγή, συστήνοντάς της μια έμπιστη, ηλικιωμένη κυρία, τη Bladia. Η οποία θα πληρωνόταν, ώστε να προσέχει το βρέφος στην οικία της, μέχρι να ολοκληρωθούν κάποια γραφειοκρατικά θέματα νομικής συγκάλυψης. Η Malena συναντά την Dra. Pernia, διοργανώτρια αυτής της “επιχείρησης” εναλλαγής μητέρας, μα και συγγενείς της Marcela, όπως τον Torres. Τα δεδομένα αλλάζουν απότομα, όταν ο Torres επισημαίνει, ότι ως οικογένεια χρειάζονται επιπροσθέτως 10.000 δολάρια… Διότι επικαλούνται πως ο άντρας της Marcela (και βιολογικός πατέρας του παιδιού) είχε προσφάτως ένα σοβαρό, τροχαίο ατύχημα. Η Dra. Pernia φαίνεται να δικαιολογεί απόλυτα αυτή την ξαφνική, αλλόκοτη συμπεριφορά.

Ο κόσμος της Malena κλονίζεται, καθώς αυτό που έμοιαζε ως τετελεσμένη συμφωνία, μετατρέπεται σε αινιγματική πλεκτάνη. Η οργή της οδηγείται στην απελπισία. Όλοι εκμεταλλεύονται την επιθυμία της να αποκτήσει διακαώς ένα παιδί και μοιάζουν να ψεύδονται. Ο Dr. Costas εκτιμά την κατάσταση, προτείνοντας στην αποφασισμένη, μελλοντική γονέα να συμβιβαστεί. Όμως υπάρχει και άλλο ένα πρόβλημα πλέον. Για να κατοχυρωθεί αυτό το άγραφο σύμφωνο, χρειάζεται οπωσδήποτε να έρθει εκεί ο άντρας της συγχυσμένης πλέον γιατρού. Ο Mariano.

Η Malena, όντας μακριά από το σπίτι της, διαθέτει ως μοναδικό καταφύγιο και μεταφορικό μέσο το αξιόπιστο και λειτουργικό αυτοκίνητό της. Δεδομένων των συνθηκών σχεδιάζει ωστόσο να το πουλήσει, χωρίς να σκέφτεται πλέον καθαρά. Οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται, καθώς απειλείται ο στόχος της επί χρήμασιν υιοθεσίας. Φαίνεται, ότι ο Dr. Costas αντιλαμβάνεται τώρα πια πως το συγκεκριμένο κύκλωμα είναι οργανωμένο, προειδοποιώντας τη συναισθηματικά φορτισμένη γιατρό, η οποία βρίσκεται μακριά από τις αρχές της επιστήμης της.

Νομιμότητα και παρανομία παντρεύονται σε μια γραφειοκρατική, επιφανειακή συγκάλυψη, που μοιάζει χειρότερη, από ότι είχε η παγιδευμένη πια Malena φανταστεί. Ο Mariano καταφθάνει. Η Marcela απότομα δεν αισθάνεται καλά με το βίαιο διαχωρισμό της διαδοχικής μητρότητας…

Σκηνοθεσία:    

Εναρκτήριο ύφος σκηνοθετικής αφήγησης:

Η ταινία ξεκινά με μαύρο φόντο. Ακούμε τη βροχή να επισημαίνει μόνο ηχητικά την παρουσία της. Τη συντροφεύει ένας σταθερός, σχεδόν ρυθμικά, επαναλαμβανόμενος ήχος. Παρατηρούμε πλέον, ένα σταματημένο αμάξι, όπου στο τιμόνι του βρίσκεται μια νέα γυναίκα. Είναι νύχτα και βρέχει. Οι υαλοκαθαριστήρες του οχήματος είναι σε εγρήγορση. Εκείνη βγαίνει προσωρινά έξω από το αυτοκίνητο και πίσω της διακρίνεται ένα σήμα της τροχαίας, με φωτεινή ένδειξη. Η βροχή δεν έχει σταματήσει. Η Malena, στενοχωρημένη ξαναμπαίνει στο αμάξι. Ακολουθεί ένα κοντινό πλάνο στην ηρωίδα. Μετά, η σκηνοθετική ματιά εστιάζει μέσα από τον καθρέπτη του αυτοκινήτου. Η μοναχική γυναίκα ξεκινά και πάλι να οδηγεί.

Στο αυτοκίνητο έχει μαζί της μια μαύρη γάτα με έντονα, κίτρινα μάτια. Η γιατρός σταθμεύει σε μια καφετέρια, ενώ ξημερώνει. Μέσα στο μαγαζί, καθήμενη σε ένα τραπέζι δίπλα στη γυάλινη πρόσοψη, δέχεται μια κλήση στο κινητό της τηλέφωνο. Ακολουθεί ο τίτλος της ταινίας. Μετά τον μεγάλο δρόμο της ευθείας κοντά σε δασική περιοχή, η Malena φτάνει και μπαίνει μέσα στο νοσοκομείο. Μιλά με τον Dr. Costas, επισημαίνοντάς του, ότι ήρθε να δει τη Marcela και πως διήνυσε εκατοντάδες χιλιόμετρα, για να κάνει τώρα πίσω. Φεύγει και επιστρέφει με το αμάξι, ενώ έξω ακόμη βρέχει.

Το νοσοκομείο φέρει φθορές. Ένας κίτρινος φωτισμός λούζει το δωμάτιο των κλινών. Η Malena επιστρέφει, έχοντας μια πλαστική σακούλα με τρόφιμα. Οι ώρες κυλούν. Η επόμενη λήψη πραγματοποιείται στην κλίνη της Marcela. Εκείνη έφαγε όλες τις σοκολάτες, που είχε φέρει η Malena σαν καλή ένδειξη επίσκεψης. Η νεαρή ετοιμόγεννη ετοιμάζεται να μπει στο χειρουργείο, παρά το λάθος που προήλθε από τη Malena. Η τελευταία πανικοβάλλεται, ζητώντας συγγνώμη από τις συναδέλφους και νοσοκόμες. Τελικά ηρεμώντας, επιθυμεί να περάσει και εκείνη στο χειρουργείο. Στο χώρο διακρίνεται πάλι ο ίδιος κίτρινος φωτισμός, ενόσω ακούγεται το κλάμα του βρέφους. Είναι ένα υγιές αγόρι.

Γενικά, στο έργο θα παρακολουθήσουμε τον αγώνα της Malena, προσπαθώντας να αποκτήσει μέσω υιοθεσίας το συγκεκριμένο μωρό. Δαπανώντας το ανάλογο ηθικό και οικονομικό κόστος, υπό την πίεση της συμμετοχής της σε αυτές τις ασυνήθιστες συνθήκες.

Ως καταφύγιο και μέσο ελευθερίας της πρωταγωνίστριας ορίζεται το αμάξι της. Η περιήγηση με αυτό το όχημα μας υποδεικνύει διαρκώς τον ατομικό αγώνα της πρωταγωνίστριας, στην προσπάθεια υλοποίησης του σχεδίου της. Ως θεατές θα αντιληφθούμε σαν χώρο εμπιστοσύνης το αυτοκίνητο της ηρωίδας. Καθώς η ίδια θα αλλάξει επάνω στη μηχανή του αμαξιού ακόμη και την πάνα του μωρού.

Οι υπόλοιποι ήρωες εμφανίζονται στη ζωή της Malena, αλλά η ίδια δεν τους ακούει πραγματικά, είτε εκείνοι την εκβιάζουν είτε τη συμβουλεύουν.

Ουσιαστικά το έργο διασπάται κινηματογραφικά στα εξής μέρη:

1) Η άφιξη της, βέβαιης για την υιοθεσία, Malena. Όλα μοιάζουν να βρίσκονται στην προκαθορισμένη ισορροπία τους.

2) Η τρομακτική διαπίστωση μιας αλλοιωμένης συμφωνίας. Το σκηνικό αλλάζει άρδην για την έμπειρη γιατρό.

3) Το πεπεισμένο, μητρικό ένστικτο κυριαρχεί. Παρά τις απρόβλεπτες αντιξοότητες η Malena θα διεκδικήσει τη μητρότητα αυτής της μορφής. Προσπαθώντας να πουλήσει ακόμα και το μοναδικό μέσο ανεξαρτησίας της.

4) Οι κρίσεις πανικού πολιορκούν τη φοβισμένη σκέψη της Malena. Ακόμη και το περιβάλλον αρχίζει να μοιάζει εχθρικό.

5) Οι συμβιβασμοί συνεχίζονται, έχοντας ως μοναδική, ισχυρή βάση τα αρκετά αποθέματα υπομονής… Αποβλέποντας προς το μεγάλο σκοπό. Όμως το εκρηκτικό ξέσπασμα της Marcela, προκαλεί περισσότερη σύγχυση.  

6) Η πραγματική τιμωρία είναι μια αναπόδραστη φυλακή, στο μυαλό της Malena. Η απογύμνωση της παρανομίας ξεσκεπάζει και την αληθινή ιστορία των κάποτε ερωτευμένων.

7) Υπάρχει μια αίσθηση φυσικής δικαιοσύνης, ως μοναδική λύτρωση. Η πολύπειρη γιατρός, μακριά από οποιοδήποτε συμφέρον, κάνει μια επιλογή.

Η ταραχή της Malena είναι εμφανής, αμέσως μετά την άφιξη εκείνης στο τοπικό νοσοκομείο. Ο μόνος άνθρωπος, που φαίνεται γενικώς με την παρουσία του να δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας στην ηρωίδα, σε αυτό τον επαρχιακό τόπο, είναι η Bladia, με την πραότητά της.

Παρατηρείται διαρκώς στην πορεία του έργου ένας κίτρινος φωτισμός σε επιλεκτικά σημεία του κάδρου. Ξεκινώντας από τα δωμάτια των κλινών, ακολούθως το κρεβάτι της Marcela, κατόπιν το χειρουργείο και μετέπειτα το ίδιο το νεογέννητο βρέφος. Αργότερα σε διάφορα, χρονικά σημεία της ιστορίας εξακολουθεί να ενυπάρχει στο σύμπαν της ταινίας, αυτή η κίτρινη απόχρωση. Τελικά παρατηρούμε, πως ο εν λόγω χρωματισμός αφορά τη Malena και τον έλεγχο στα συναισθήματά της. Καθώς η κίτρινη αυτή λάμψη συμβαίνει σε πράξεις, που αφορούν τις επιθυμίες της Malena (π.χ. διαβεβαίωση καλής υγείας της Marcela προτού γεννήσει – γέννηση του μωρού χωρίς προβλήματα στο χειρουργείο κ.τ.λ.).

Εάν, μπορούσαμε να ορίσουμε ένα κυρίαρχο συναίσθημα της ηρωίδας σε αυτή την κίτρινη, χρωματική παρουσία, εκείνο θα ήταν η ελπίδα, παρά τις όποιες αντιξοότητες. Εκείνη αντικατοπτρίζεται σαφώς στην απόκτηση του συγκεκριμένου παιδιού (και γενικώς της ιδέας ενός παιδιού!), ως χρωματικώς εκλυόμενη με ανεξέλεγκτο τρόπο στη σκέψη της πρωταγωνίστριας. Χωρίς αυτό να σημαίνει, ότι η συγκέντρωση του ιδιαίτερου, κινηματογραφικού χρωματισμού θα βρίσκεται απαραίτητα σε μεγάλες ποσότητες.

Διότι ακόμη και στις σκηνές της πισίνας (όπου η Malena απέχει από το περιβάλλον του βρέφους) υπάρχουν κάποιες εμφανείς, μα μικρές αντίστοιχες αποχρώσεις, μόλις η ηρωίδα κολυμπά. Κατά την υποβρύχια λήψη της κάμερας.  

Η αίσθηση της έντονης διαφωνίας και επιφυλακτικότητας από την Malena προς την καινούργια πληροφορία της πρόσθετης, χρηματικής συνεισφοράς, γίνεται ξεκάθαρη οπτικά, όχι μόνο λόγω των ερμηνειών, αλλά και εξαιτίας της “συμπεριφοράς” του ίδιου του μέσου (κάμερα). Καθώς οι λήψεις πλέον γίνονται δεξιά και αριστερά σε συνομιλητές, κατά τη συζήτηση στο γραφείο της Dra. Pernia. Μεταφέροντας έτσι την “ηλεκτρισμένη” πια ατμόσφαιρα στο δωμάτιο.  

Η Malena θα διεκδικήσει τη διαύγεια στη σκέψη της, προσπαθώντας να απομονωθεί, στο καταφύγιο/αμάξι της! Ωστόσο από ότι φαίνεται, η ίδια τελικά πανικοβάλλεται, κατά αυτή την απομόνωση.

Θα δούμε ξανά εκείνη τη γάτα της εισαγωγής, στο αμάξι της πρωταγωνίστριας. Αλλά μάλλον το κατοικίδιο, δεν αποτελεί καλό άλλοθι σε έναν αυστηρό έλεγχο…

(περισσότερη ανάλυση περί σκηνοθεσίας ακολουθεί σε σχετική, κάτωθι κατηγορία της στήλης)

Ερμηνείες:   

Barbara Lennie: Υποδυόμενη την τραγική μορφή της Malena. Μιας γυναίκας που φαίνεται, ότι λειτουργεί με αποφασιστικότητα, αλλά στην πραγματικότητα συμβαίνει κάτι άλλο στην ψυχοσύνθεσή της…

Καταρχάς, χωρίς να επισημάνουμε πολύ παλιότερες συμμετοχές της, αναφέρουμε, πως πρόκειται για μια πραγματικά καλή ηθοποιό! Αρκεί να δει κάποιος τις πρόσφατες ταινίες: Το Μυστικό της Πέτρα και Το ξέρουν όλοι (2018), όπου κυριαρχεί η υποκριτική της.

Πλέον και με αυτή την κινηματογραφική συνεισφορά, η Ισπανίδα ερμηνεύτρια της μεγάλης οθόνης δίνει στο χώρο του σινεμά και συνεπώς στο κοινό αυτού, ένα αξιοσημείωτο προνόμιο! Να θεωρούν αμφότεροι εξαρχής ως ποιοτικά υπολογίσιμη μια ταινία, βάσει της υποκριτικής αξιοπιστίας, που φέρει το ονοματεπώνυμο Barbara Lennie.

Καταγράφεται στη μνήμη των θεατών η στιγμή, κατά την οποία η ηθοποιός ως Malena ζητά συγγνώμη από τις συναδέλφους της, επειδή έφερε πολλές σοκολάτες στην ετοιμόγεννη Marcela. Εκεί, η ερμηνεύτρια βυθίζεται σε ένα συναισθηματικό κύμα ξαφνικού πανικού, με εκπρόσωπο τη θλίψη. Έπειτα, στο γραφείο της Dra. Pernia,  αποδίδει εύστοχα την αίσθηση της ανασφάλειας του ρόλου. Εξαιτίας της αποκαλυφθείσας, ύποπτης, καινούργιας συμφωνίας, προετοιμάζει αρχικά έναν εκρηκτικό θυμό, τον οποίο εξαπολύει πηγαίνοντας και πάλι στο νοσοκομείο. Και ρωτώντας τη Marcela, εάν ήταν ενήμερη της (εν δυνάμει) πλεκτάνης.

Μετά από λίγο ηρεμεί, κλαίγοντας και σταυρώνοντας λυπημένη τα χέρια της. Αργότερα στο κοντινό πλάνο της πισίνας, διακρίνεται μια δόση αμφιβολίας στο πρόσωπο της ηθοποιού. Η Bladia υποστηρίζει πως είναι καλό, που η Marcela επιλέγει να μην δεθεί συναισθηματικά, μέσω της σκόπιμης παράλειψης της αγκαλιάς του μωρού. Τότε η ερμηνεύτρια ως εκκολαπτόμενη μητέρα λέει, “καλά κάνει.” Έχοντας για πρώτη φορά έναν επιθετικό τόνο διεκδίκησης του βρέφους. Η Malena τρακάρει και έπειτα βλέπουμε να απελπίζεται. Αργότερα, βγάζει το κεφάλι της από το νερό μιας αυτοσχέδιας, οικογενειακής πισίνας κοντά στα χωράφια, γελώντας χαρούμενα ταυτοχρόνως  με κάποια άγνωστα παιδιά. Μεταδίδοντας έτσι την αγάπη του ρόλου γενικώς για τα παιδιά, μα και τη χαρά της αισθαντικής επικοινωνίας μαζί τους ως επιβεβαιωμένη, μελλοντική μητέρα.

Στη σκηνή των ακρίδων η ηθοποιός είναι ολοκληρωτικά δοσμένη σε μια ερμηνεία, που περιγράφει την παράδοση στο φόβο. Ακόμη και με τη μετέπειτα ακινησία της μέσα στο αμάξι. Στη σύγκρουση με τη Marcela, εκφράζει ένα ανθρώπινο κομμάτι του ρόλου, όταν αγανακτεί η γιατρός. Η ερμηνεύτρια μεταφέρει την έντονη ανησυχία και επακόλουθη αίσθηση φόβου της Malena στο αμάξι προ του ελέγχου της αστυνομίας, διαμέσου των εκφράσεων και κινήσεών της.

Yanina Avila: Υποδυόμενη τη βιολογική μητέρα Marcela, η οποία γεννώντας απέκτησε διχασμένη άποψη περί υιοθεσίας.

Μας πείθει και με το παραπάνω, ως ετοιμόγεννη γυναίκα! Διακρίνεται στη σύγκρουση με τη Malena, για την ερμηνεία του απελευθερωμένου πλέον θυμού της γυναίκας, η οποία κυοφόρησε με σκοπό να δώσει αλλού το ίδιο της το παιδί επί χρήμασιν, για να ξεχάσει προσωρινά τη φτώχεια της. Η ερμηνεύτρια αποδίδει και την απλοϊκότητα του συγκεκριμένου, μπερδεμένου χαρακτήρα με την οριακή, πνευματική καλλιέργεια. Στη συνέχεια αυτής της έντονης σκηνής ο φόβος και η καθολική αποξένωση εκφράζονται με την κίνηση του σώματος, όπως και η διαδεχόμενη, γαλήνια συμφιλίωση (αγκαλιά). Στο τέλος ως Marcela, κοιτά αποσβολωμένη την ανερμήνευτη συνολική συμπεριφορά της έμπειρης γιατρού.

Daniel Araoz: Στο ρόλο του συγκαταβατικού συναδέλφου, Dr. Costas.

Αρχικώς αναφέρουμε, ότι ο ηθοποιός αξιοποιεί τη χροιά της φωνής του σε μεγάλο βαθμό, κατά τις ερμηνείες. Καθησυχάζει τη Malena, γνωρίζοντάς της τη Bladia. Αργότερα την πείθει να δώσει τα χρήματα. Στη συνέχεια σπάει ως τρομοκρατημένος, αλλά επίσης και αποφασισμένος να σώσει μια ανθρώπινη ζωή, το τζάμι του αυτοκινήτου της πρωταγωνίστριας. Της μιλά προειδοποιητικά για το οργανωμένο κύκλωμα υιοθεσίας.

Επιτυχής ή ανεπιτυχής η απόδοση σεναρίου, σκηνοθεσίας και ερμηνειών:

Το σενάριο γράφτηκε από τους Diego Lerman και Maria Meira. Ο ισπανικός τίτλος είναι “Una Especie de Famillia.” Η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε, ήταν τα ισπανικά. Η ιστορία αυτή μετατρέπει την ηρωίδα της (Malena) από συμπαθή περσόνα, σε αμφιβόλου ψυχισμού και ηθικής γυναίκα-γιατρό στην πορεία του έργου. Στην πραγματικότητα, η ίδια είναι μόνη στην απόφασή της εξαρχής. Μοιάζει σχεδόν ακατάδεχτη σε αυτόν τον τόπο, εάν σκεφτούμε συμβολικά, ότι εκεί βρέχει συνεχώς κατά την οδηγική άφιξή της και αν παρατηρήσουμε κυριολεκτικά πως εκείνη ερμηνεύεται σε εμφανή βαθμό ως ξένο σώμα στο αντίστοιχο νοσοκομείο, αν και είναι συνάδελφος. Επιπλέον, εξαιτίας του άγχους της οδηγείται σε λάθη και έτσι δεν αντιμετωπίζεται τόσο σοβαρά από τους υπολοίπους (π.χ. λάθος με σοκολάτες).

Κατά αυτή τη “σεναριακά” οργανωμένη απόδοση μιας ξένης, ολομόναχης παρουσίας σε ένα μέρος λοιπόν, η Malena αρχικά φαίνεται συμπαθής στο κοινό (διότι γνωρίζει μεν ήδη τον Dr. Costas, αλλά και η δική του αρχική υποδοχή δεν καταδεικνύει τη στήριξη ενός άλλου ανθρώπου). Γενικώς στο έργο, η συγκεκριμένη αποφασιστική αύρα της μοναχικής προσπάθειας της ηρωίδας Malena, δημιουργεί στο θεατή  μια ταύτιση, με το χαρακτήρα της.

Η αμεσότητα της εξέλιξης του σεναρίου είναι αυτή, που προσδίδει ενδιαφέρον στο έργο. Καθώς αρκετά γρήγορα μαθαίνουμε μαζί με την πρωταγωνίστρια, αυτή την αμφιβόλου αξιοπιστίας, καινούργια, οικονομική απαίτηση του Torres, συγγενή της Marcella. Υπό την ανοχή της ύποπτης πλέον Dra. Pernia. Παράλληλα αντιστρόφως, πλανάται στην υπόθεση για σημαντικό, χρονικό διάστημα η οντότητα της πλεκτάνης, χωρίς αυτή να έχει αποδειχτεί επίσημα. Έτσι συνδέεται τέλεια η επεξήγηση της διόγκωσης της κατάστασης στο μυαλό της πρωταγωνίστριας, σε βαθμό κρίσεων πανικού με έντονες παραισθήσεις.  

Η ακατάπαυστη επιθυμία της Malena να αποκτήσει οπωσδήποτε αυτό το παιδί, ικανοποιώντας έτσι την κάλυψη κάποιων συναισθημάτων της, των οποίων την πηγή κατά τα 3/4 της συνολικής διάρκειας της ταινίας το κοινό αγνοεί, λειτουργεί άψογα μέσα στο έργο.

Διότι κατά αυτόν τον τρόπο, συμπορεύεται νοητικά ο θεατής, με την παγίδευση της ηρωίδας στις δόλιες προθέσεις του οργανωμένου κυκλώματος υιοθεσίας, μέσω δύο τρόπων: Α) Έμμεσα, αλλά αισθαντικά (όσο το κοινό δεν γνωρίζει το παρελθόν της Malena, αλλά συμπάσχει με την αγωνία της) και Β)  Μετέπειτα και σε άμεσο βαθμό επεξήγησης (μόλις αργότερα ο θεατής συνδέσει τα γεγονότα). Η στιγμή αυτή έρχεται από το χρονικό σημείο της συναισθηματικής έκρηξης της Malena στο Mariano, για το κοινό, οικογενειακό τους παρελθόν.

Τελικά μέχρι και την τελευταία σκηνή, όλοι μας αισθανόμαστε παράξενα. Πράγματι, είναι δύσκολο να πούμε με απόλυτη βεβαιότητα, ποια από τις δύο γυναίκες είναι ηθικά πιο σωστή και παράλληλα βρίσκεται σε πιο δύσκολη θέση.

Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Diego Lerman. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης αναφέρει: “Σε μια κοινωνία που βρίθει από ανισότητες, η μοίρα ενός νεογέννητου μωρού τίθεται υπό διαπραγμάτευση. Η οπτική στην ταινία είναι εκείνη της Malena. Ο χαρακτήρας της είναι τόσο αξιολάτρευτος, όσο και αμφισβητούμενος. Ανοιχτός και σκοτεινός συνάμα. Θα χαρακτήριζα την ταινία, σαν μια ηθική περιπέτεια, που πραγματεύεται ιδιαίτερα περίπλοκα και βαθειά, ανθρώπινα συναισθήματα” (πηγή: Weirdwave)

Η σκηνή με τις ακρίδες είναι καθαρά συμβολική, εκφράζοντας τον πανικό της Malena. Η οποία αισθάνεται πιο έντονα -μετά την οδηγική-βαδιστική της περιήγηση στα χωράφια- πως βρίσκεται σε αφιλόξενο και απειλητικό περιβάλλον σε σχέση με το Buenos Aires και την ασφαλή, κοινωνική τάξη της. Απόδειξη για τη συμβολική ύπαρξη της σκηνής είναι η λιποθυμία της πρωταγωνίστριας, ενόσω ο Dr. Costas της χτυπούσε το τζάμι του αυτοκινήτου (ευρισκόμενος σε απόλυτα καθαρό ορίζοντα) και για αρκετή ώρα, όπως ο ίδιος λέει, εκείνη δεν αντιδρούσε.

Τα παιδιά είναι πάντα μέσα στο μυαλό της Malena, όπου και αν εκείνη βρεθεί… Σαν ένα όνειρο διεκδίκησης της μητρότητας. Εν όψει  “διακανονισμού” η πρωταγωνίστρια τηλεφωνεί για πρώτη φορά στο Mariano, ώστε εκείνος να έρθει κοντά της σύμφωνα με τους καινούργιους, εκβιαστικούς όρους του οργανωμένου, κυκλώματος υιοθεσίας. Επιστρέφοντας λοιπόν από την πισίνα στο νοσοκομείο, η Malena ξεσπά συναισθηματικά δίχως δάκρυα, μα αγγίζοντας τρυφερά δύο μωρά που, κοιμούνται. Αργότερα σε μια άλλη αυτοσχέδια πισίνα κοντά στα χωράφια, η γιατρός συμμετέχει στο αστείο κάποιων μεγαλύτερων παιδιών.

Μετά το τέλος του πρώτου τηλεφωνήματος με το Mariano (σύζυγος), η Malena επιστρέφει στο νοσοκομείο. Εκεί παρατηρείται ένας πράσινος φωτισμός στους τοίχους και η γνώριμη, κίτρινη απόχρωση (που είχαμε προαναφέρει σε παραπάνω κατηγορία της στήλης, περί σκηνοθεσίας) προς το μέρος της Malena. Αργότερα μόλις τα πράγματα δυσκολεύουν για τους Malena και Mariano, πίσω από κάποια κάγκελα διακρίνεται ο δεύτερος. Εκείνη, στα αριστερά της οθόνης, προβληματίζεται, πλέον μέσα σε αυτό το πράσινο φόντο. Ενώ ο Mariano ως θυμωμένος, βρίσκεται δεξιά και εντός της κίτρινης απόχρωσης στο κάδρο. Η πιθανή εξήγηση (βάσει του συλλογισμού της πρώτης, αναλυτικής προσέγγισης της σκηνοθεσίας από τη στήλη) είναι πως η τελευταία ελπίδα πλέον ήταν η παρουσία του Mariano για την απόκτηση αυτού του παιδιού. Aλλά ίσως και για μια μικρής σπίθας αναδημιουργία οικογένειας.

Η εμφάνιση του αυτοκινήτου “συμβαδίζει” με τις εξελίξεις της υπόθεσης. Μόλις έρχεται ο Mariano, οδηγεί πλέον εκείνος, δημιουργώντας μας ευνόητους συνειρμούς συμβολισμών, περί ηγετικής πρωτοβουλίας. Όμως αργότερα η Malena παίρνει την κατάσταση κυριολεκτικά στα χέρια της!

Σε μακρινά πλάνα διακρίνεται το χώμα, που σηκώνει το αυτοκίνητό της, ταξιδεύοντας προς μια εκ φύσεως επίλυση όλων των προβλημάτων. Το αμάξι σταθμεύει σε ένα ερημικό τοπίο. Η επόμενη λήψη γίνεται μέσα από το όχημα πια, ενώ η οδηγός βρίσκεται εκτός. Η Malena περπατά δίπλα από κάποια λασπώδη νερά. Υπάρχει ένα μόνο σπίτι εκεί… Μοντέρ της ταινίας ήταν ο Alejandro Brodersohn.

Το τελευταίο πλάνο με δύο αντικρουόμενες, αλλά ταυτοχρόνως και συναισθανόμενες προσωπικότητες ορίζει κυριολεκτικά μια σφαιρική άποψη των πραγμάτων. Μα από την αντίθετη, αρχική λήψη του αυτοκινήτου, στην εν λόγω τοποθεσία. Στη διεύθυνση φωτογραφίας είναι ο Wojciech Staron.

Οι ομαδικές ερμηνείες προσδίδουν δράση στην πλοκή του έργου:

Το “λάθος” της Malena (στην πραγματικότητα της Marcela) με τις σοκολάτες, παραγράφεται από τις γιατρούς, καθώς εκκρεμεί η κρίσιμη γέννα. Η ηρωίδα ζητά συγγνώμη και τελικά της επιτρέπεται να περάσει στο χειρουργείο.

Η Bladia συνομιλεί με τους Dr. Costas και Malena, καθησυχάζοντας τη δεύτερη, με ένα τόνο κατάλληλης προστάτιδας του μωρού. Οι Torres, Dra. Pernia και Malena συζητούν, με την τελευταία να διαμαρτύρεται, ενώ η συμφωνία αδίκως αλλάζει.

Αυτή η αλλαγή προκαλεί οργή στη Malena. H οποία ζητά εξηγήσεις από την κλινήρη Marcela, ενόσω οι νοσοκόμες προσπαθούν να ηρεμήσουν την ανεξέλεγκτη ηρωίδα.   

Στα ντουέτα ξεχωρίζει: Κατά κύριο λόγο, η ερμηνευτικά εξαιρετική σύγκρουση μεταξύ Marcela και Malena!

Οι δύο ερμηνεύτριες αποδίδουν συγκρουόμενους κόσμους συναισθημάτων σε μορφή διαλόγων. Ο θυμός (Marcela) για μια χαμένη μητρότητα επιτίθεται. Ενώ η αγανάκτηση (Malena) ανταπαντά για μια ψυχική εκμετάλλευση, που εκτός των οικονομικών ορίων από εδώ και στο εξής ξεπερνά και τα αντίστοιχα της ηθικής. Καθυστερώντας περισσότερο ένα όνειρο (από την οπτική της πρωταγωνίστριας). Η αγκαλιά της συμφιλίωσης διαδέχεται την αρχική, φοβισμένη, ανθρώπινη επαφή.

Συνεπώς αποδεικνύεται ως επιτυχής η απόδοση σεναρίου, σκηνοθεσίας και ερμηνειών.

Επιλογή Casting/Σχεδιασμός Κοστουμιών:   

Υπεύθυνη για το τμήμα ήταν η Maria Laura Berch (γνωστή από το casting της ταινίας: Ο Γερμανός Γιατρός {2013}). Η επιλογή της συμμετοχής της Barbara Lennie (Malena) στον πρωταγωνιστικό ρόλο ήταν κρίσιμης σημασίας, για την ποιότητα του έργου Μια ιδιαίτερη Οικογένεια. Το αποδεικνύει όλη η καταγεγραμμένη υποκριτική της ηθοποιού από την αρχή έως το τέλος.

Η πρωτοεμφανιζόμενη Yanina Avila εκπλήσσει πολύ ευχάριστα όλους μας με την απόδοσή της, ενσαρκώνοντας ορθά ένα αντίπαλον δέος. Και μάλιστα μας αποτυπώνεται η παρουσία της, μολονότι οι δύο γυναίκες δεν συγκρούονταν, ούτε έπαιζαν μαζί καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου. Ο Daniel Araoz έκανε αισθητή την παρουσία του μέσα από τις εκφράσεις, που πρόσταζε αυτή η μπάσα, επιβλητική φωνή.

Επιπροσθέτως, η συμμετοχή του Claudio Tolcachir (Mariano) συμπλήρωσε σωστά τον ερμηνευτικό συγχρονισμό με την πρωταγωνίστρια. Η Paula Cohen (Dra. Pernia) κατόρθωσε να αποδώσει υποκριτικά μία ένοχη, μα ταυτόχρονα όχι μισητή μορφή.

Όμως πραγματικά, μια υποκριτική των δεύτερων ρόλων, που λειτούργησε όμορφα στο έργο είναι της ηθοποιού, που υποδύθηκε τη Bladia (δυστυχώς δεν αναγράφεται το όνομά της). Η πραότητα του χαρακτήρα αποδόθηκε σαν μια μορφή ήρεμης δύναμης.

Γενικώς οι φωνές των ηθοποιών διέφεραν, πραγματοποιώντας μια δημιουργική, ερμηνευτική πολυφωνία στο έργο. Η υπεύθυνη του τμήματος έδρασε αρκετά εύστοχα!

Τα κοστούμια σχεδίασε η  Valentina Bari. Εάν εξετάσουμε τις ενδυμασίες της Malena, θα παρατηρήσουμε, ότι αυτά τα μπλε υφάσματα μας δημιουργούν την εντύπωση μιας γαλήνιας αίσθησης. Σαν να υπάρχει κάτι αληθινό και αγνό στην ηρωίδα. Εκφράζοντας ένα χαρακτήρα, με ισχυρή προσωπικότητα παράλληλα.

Τα ρούχα της Marcela, από τη στιγμή που αυτή γεννά, δείχνουν μια γυναίκα, η οποία βρίσκεται πιο κοντά σε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής. Κοντά στη γη αυτής της επαρχίας. Προσδιορίζοντας και την οικονομική της κατάσταση βεβαίως.

Σαφώς λοιπόν πέρα από τους γνωστούς συντελεστές (σεναρίου, σκηνοθεσίας, μοντάζ, διεύθυνσης φωτογραφίας, ερμηνειών), φαίνεται ότι και με το σχεδιασμό των κοστουμιών σε κάποιο βαθμό επηρεάζεται η κρίση μας. Και αυτό είναι επιτυχία για την υπεύθυνη.

Μουσική/Ηχητική υπόκρουση:

Η μουσική γενικώς δεν ενυπάρχει στην πληθώρα των σκηνών, αλλά είναι χαρακτηριστική. Ένα θέμα της ωστόσο ξεχωρίζει, ως διαμοιρασμένο τρεις φορές στο έργο. Σε αρχή, μέση και τέλος. Μόλις η Malena ξεκινά την οδήγηση στην εισαγωγή της ταινίας, ακούμε τη μυστηριώδη μελωδία από έναν αυλό και το harpsichord να κρατά τη μουσική βάση.

Στην επαρχία η πρωταγωνίστρια, βγαίνοντας από την πισίνα, τηλεφωνεί με ανησυχία στον άντρα της, ενώ το ακορντεόν τραβά την προσοχή μας.

Οι ακρίδες καταλαμβάνουν το τοπίο και η ηρωίδα εναγωνίως μπαίνει την τελευταία στιγμή στο αμάξι της. Ενεργοποιεί το ηχοσύστημα του αυτοκινήτου και παίζεται τότε το μουσικό κομμάτι της εισαγωγής. Στην παράξενη, ερημική τοποθεσία με το ολοκληρωτικά αυτόνομο σπίτι, μόλις το πλάνο περιγράψει όλο το τοπίο, τότε το γνώριμο, μουσικό θέμα του αυλού με το harpsichord κλείνει τον κύκλο του. Δημιουργώντας μια διαφορετική προοπτική για τη Malena.

Η ηχητική διάσταση της ταινίας παρουσιάζεται μεν ως απλής μορφής, μα επισημαίνοντας: τις ενστικτώδεις εξελίξεις στη ζωή των ηρωίδων/ηρώων, ένα  καιρικό φαινόμενο ή τη χρήση αντικειμένων.

Σε μαύρο φόντο στο ξεκίνημα της ταινίας ακούμε τη βροχή και έναν σταθερά επαναλαμβανόμενο ήχο. Αποδεικνύεται λίγο μετά, ότι επρόκειτο για τους υαλοκαθαριστήρες του αυτοκινήτου της Malena. Εκείνη αποφασίζει να συνεχίσει την οδήγηση μέσα στη νύχτα. Η βροχή εξακολουθεί και στην επαρχιακή κοινότητα.

Πριν από τη γέννα της Marcela, ο πανικός της έμπειρης γιατρού ακούγεται σαν στοιχείο αδυναμίας του χαρακτήρα της. Το κλάμα του νεογέννητου βρέφους όμως της δίνει ελπίδα. Η φωνή της Bladia αντίστοιχα μεταφέρει κάποια εμπιστοσύνη στη Malena. Μια αλλοιωμένη συμφωνία ηχεί εφιαλτικά στα αυτιά της οργισμένης ηρωίδας. Ο ρόλος του συζύγου επανέρχεται στη ζωή της έμπειρης γιατρού, μέσω τηλεφωνικής κλήσης.

Η βλάβη σε ένα λάστιχο του αυτοκινήτου επιφέρει ένα τρακάρισμα και περισσότερη σύγχυση στη γιατρό από το Buenos Aires, σε μια ήδη δύσκολη στιγμή. Τα προβλήματα της Malena φαντάζουν σαν ένα ενοχλητικό σμήνος επικίνδυνου βόμβου. O Dr. Costas σπάζοντας μια γυάλινη επιφάνεια, απαλλάσσει παράλληλα την ηρωίδα από τον απειλητικό θόλο των παραισθήσεών της. Η άφιξη του Mariano επισπεύδει τις διαδικασίες, που ισορροπούν μεταξύ παρανομίας και νομιμότητας. Οι υαλοκαθαριστήρες  λειτουργούν και πάλι, όταν το ίδιο αμάξι πλέον μεταφέρει Marcela, Mariano και Malena.

Η γάτα της γιατρού δεν είναι ικανή να συγκαλύψει ηχητικά αυτή την υιοθεσία. Το κλάμα του μωρού είναι συνεχές στο ίδιο όχημα, αλλά πλέον με τη διαφορετική πρωτοβουλία της γνώριμης οδηγού.

“Η συνεχής προσπάθεια εκπλήρωσης ενός συναισθηματικά συγκεχυμένου στόχου, η οποία προσωρινά οδήγησε μια αποφασιστική γυναίκα, μακριά από μια αναντικατάστατη στιγμή”

Μια διανομή της Weirdwave  

O Eretikos κριτικός Γιάννης Κρουσίνσκυ