Ακόμα και η ανυπαρξία, το τίποτα, μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για οποιαδήποτε μορφή τέχνης.Νατάσσα Καραμανλή – Χαρά Χρυσάφη

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Η λογοτεχνία βρίσκει τον συγγραφέα όταν η πραγματικότητα τον ξεπερνά;

Η τέχνη του λόγου είναι η πρώτη τέχνη που μαθαίνουμε πριν ακόμα περπατήσουμε. Και καθόλου τυχαίο δεν είναι αυτό! Η σκέψη είναι το γρηγορότερο πράγμα στον κόσμο! Όταν μετατρέπεται σε λόγο, τότε μιλούμε για ένα μικρό θαύμα. Από εκεί και πέρα είναι στην ευχέρεια του καθενός αυτή την τέχνη να την εξελίξει, να την χρησιμοποιήσει με τον σωστό τρόπο, να λατρέψει τις λέξεις-ιδίως τις λέξεις που τον παιδεύουν- να παλέψει με τις έννοιες που καραδοκούν στην γωνία.
Το να χρησιμοποιεί κανείς ορθά το λόγο είναι ένα επίπονο, αέναο ταξίδι και απαιτεί προσήλωση, παρατήρηση, εκμάθηση. Απαιτεί και ψυχή, γιατί τι θα ήταν οι λέξεις αν δεν κυλούσε στις φλέβες τους αίμα; Στην περίπτωση της συγγραφής, οι ύφαλοι που έχουν να αντιμετωπίσουν οι ταπεινοί εραστές της, είναι τεράστιοι. Το να μπορείς να συνδυάσεις τον ορθό λόγο με το συναίσθημα, με την ιδέα που σου καρφώθηκε στο μυαλό και ταυτόχρονα αυτή σου την επιθυμία να μπορεί να την κατανοήσει και να την αισθανθεί ο αναγνώστης, μοιάζει με τον κύβο του Ρούμπικ. Αν όμως καταφέρεις να βρεις τη λύση τότε ο «κύβος ερρίφθη».
Ο συγγραφέας βρίσκει τη λογοτεχνία όταν η πραγματικότητα τον ξεπερνά. Γιατί μονάχα αν καταρρίψει κανείς το αδύνατο, το τετριμμένο, το χιλιοφορεμένο, τότε οι λέξεις τον ανταμείβουν.

Tί τροφοδοτεί την Τέχνη;

Τα πάντα. Ακόμα και η ανυπαρξία, το τίποτα, μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για οποιαδήποτε μορφή τέχνης. Σύμφωνα με τον Γάλλο φιλόσοφο Roger Garaudy, «η Τέχνη είναι ο πιο σύντομος δρόμος από τον έναν άνθρωπο στον άλλον», συνεπώς αυτή η επιτακτική ανάγκη για επικοινωνία σκαρφίζεται διαρκώς μέσα για να εκφραστεί. Αστείρευτη είναι η τέχνη, όσο κι η απαίτηση για συναναστροφή, για σύνδεση.

Tί σας γοήτευσε στο επιστολικό είδος και το επιλέξατε;

Η συγγραφή αυτού του βιβλίου προέκυψε από μια αυθόρμητη πρόκληση κι ένα παιχνίδι με τις λέξεις. Δεν προαποφασίστηκε ότι ξεκινάμε με μια συγκεκριμένη τεχνική και νόρμα. Η Νατάσσα έστειλε ένα βράδυ ένα κείμενο κι εγώ απάντησα.
Στην πορεία διαπιστώσαμε ότι το ένα κείμενο, έφερε το άλλο και μέσα τους ζούσαν ο Τζέιμς κι η Σιμόν. Δυο ρόλοι, δυο χαρακτήρες που θυμίζουν τους εραστές μιας άλλης εποχής, τότε που αντάλλαζαν ερωτικές επιστολές. Ζαν Πολ Σατρ-Σιμόν Ντε Μπουβουάρ, Χέμινγουεϊ- Ντίτριχ, Βοναπάρτης- Ζοζεφίνα, Ριβιέρα- Φρίντα Κάλο και τόσοι άλλοι.
Το βιβλίο γράφτηκε αυθόρμητα back to back. Αν η μια δεν απαντούσε στην επιστολή της άλλης τότε η πλοκή δεν συνεχιζόταν. Υπήρξε μια αλυσιδωτή αγωνία για το τι θα γράφει στην επόμενη. Προσωπικώς ήταν σαν να περίμενα στα αλήθεια τον ταχυδρόμο στην πόρτα μου. Ο τρόπος, νομίζω, με τον οποίο επιλέξαμε να γράψουμε το βιβλίο, βοήθησε και τις δυο να μπούμε στο πετσί των ηρώων μας και να ζήσουμε την αγωνία τους για μερικές ακόμα λέξεις. Τελειώνοντας το βιβλίο, διαπιστώσαμε πως δεν υπάρχουν πολλά βιβλία που να ασχολούνται με αυτό το θέμα, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια.

Ποιες αγάπες σβήνουν στην αγχόνη;

Εκείνες που απόμειναν γυμνές από ασπίδα. Οι αγάπες που πάλιωσαν, οι αγάπες που ποτέ δεν φορέθηκαν σωστά. Οι αγάπες που υπολογίστηκαν λάθος. Οι αγάπες που στέρεψαν την υπομονή μας, που στραγγάλισαν τον αυθορμητισμό μας. Οι αγάπες που πρόλαβαν να καταποντιστούν προτού στεγνώσουν τα δάκρυά μας.

H διαδικασία συγγραφής σε ένα από κοινού έργο απαιτεί συγχρονικότητα έκφρασης. Πόσο σας δυσκόλεψε αυτό;

Από μόνη της η συγγραφή ενός πονήματος δεν είναι εύκολο πράγμα. Πόσο μάλλον όταν γράφεται από δυο πρόσωπα. Προσωπικώς έχω ένα καπρίτσιο, γράφω πάντα αυθόρμητα αυτό που σκέφτομαι .
Η αλήθεια είναι ότι δεν είμαι από εκείνους τους συγγραφείς που γράφουν, σβήνουν, γράφουν, ξανασβήνουν.
Επίσης θέλω πάντα η ιστορία μου να έχει αρχή, μέση, τέλος, ανεξαρτήτως της έκτασής της.
Από την άλλη η Νατάσσα έχοντας γράψει κι η ίδια αρκετά θεατρικά έργα, έχει κι αυτή την αμεσότητα, την σπίθα, την αντίληψη για το πώς πρέπει να γραφτεί ένα κείμενο και να μην κουράζει και να έχει να δώσει κάτι στον αναγνώστη.
Έτσι βρήκαμε πολλά κοινά που μας επέτρεψαν να συνεργαστούμε. Σαφέστατα οι διαφορές μας είναι άλλες τόσες (χα χα) όσες οι δυσκολίες. Το σημαντικό είναι ότι συγχρονιστήκαμε σε ένα σπουδαίο πράγμα. Ότι ο απώτερος στόχος μας είναι ο αναγνώστης κλείνοντας το βιβλίο, να φτάσει στο δικό του καθαρτήριο.
Να μην διαβάσει απλά μια ερωτική ιστορία, αλλά να ανακαλύψει τις λέξεις, την ατμόσφαιρα, τις μυρωδιές, τη σαγήνη, τους δαίμονες και τα δύσβατα μονοπάτια δύο εραστών.
Να ανακαλύψει, εν κατακλείδι πως ο αληθινός έρωτας μπορεί να ζήσει και μέχρι το τέλος των λέξεων.

To γεγονός ότι o ένας ήρωας είναι άντρας δυσκολεύει σε επίπεδο έκφρασης;

Το αντίθετο, ορισμένες φορές αποδεικνύεται πολύ , θα έλεγα. Προσωπικά μιλώντας, το να γράφω ως άντρας, ούσα γυναίκα είναι μια πρόκληση και μια ανακούφιση μαζί. Ξεφεύγω για λίγο σπάζοντας το καλούπι μου. Απελευθερώνομαι απολαμβάνοντας μια πρωτόγνωρη ιδιότητα που δεν αποτελεί κομμάτι της φύσης μου και το διασκεδάζω με τη γνώση πως αυτός ο δυαδισμός έχει –ευτυχώς- μια σφιχτή ημερομηνία λήξης.

To έργο σας έλαβε ήδη σημαντικές κριτικές από ανθρώπους των Τεχνών και των Γραμμάτων. Πώς αισθάνεστε γι’αυτό;

Είναι το λιγότερο συγκινητικό τόσο σπουδαίοι άνθρωποι να σχολίασαν γι’ αυτό το βιβλίο. Να σχολίασαν με τέτοιο τρόπο που το ταπεινό ευχαριστώ μου είναι λίγο. Η επιβράβευση από ανθρώπους που δεν σε ξέρουν, απλά σε γνωρίζουν μέσα από ένα βιβλίο, μοιάζει με εκείνες τις καραμέλες που η μαμά μας τις είχε πάντα στο πιο ψηλό ντουλάπι και μας τις έδινε σε ιδιαίτερες περιστάσεις. Τούτο το αθώο σκίρτημα νιώθω.

Έχετε τιμηθεί με πολλές διακρίσεις στην πορεία σας. Έπαιξε σημαντικό ρόλο για εσάς το κάθε βραβείο ξεχωριστά;

Οι διακρίσεις, τα βραβεία, οι έπαινοι, ουσιαστικά αποτελούν ένα ενθαρρυντικό χτύπημα στην πλάτη. Είναι ένας δείκτης ότι κάτι κάνω καλά, προφανώς. Γι` αυτόν τον λόγο βιώνω κάθε βράβευσή μου σαν μια μικρή νίκη. Μια κορδέλα περασμένη στο στήθος την οποία φορώ με περηφάνια. Είναι μια αναγνώριση των προσπαθειών μου κι ένα κίνητρο για να προχωρήσω παρακάτω με ακόμα μεγαλύτερο ενθουσιασμό. Προσπαθώ να τιμώ αυτή την κορδέλα μου, πάση θυσία.

Τι αποκομίσατε με την ολοκλήρωση του βιβλίου σας; Δοκιμάσατε τα όρια σας;

Η αλήθεια είναι ότι ένας συγγραφέας δεν μπορεί εύκολα να συνεργαστεί με έναν άλλο.
Θέλεις από ματαιοδοξία, θέλεις από φόβο, θέλεις από «το εγώ μου είναι πολύ μεγαλύτερο από το δικό σου»; Στη δική μου περίπτωση, δεν μπορώ να μοιραστώ εύκολα αυτά που γράφω.
Έτυχε μ’ ένα μαγικό τρόπο αυτό να συμβεί με τη Νατάσσα και με ευγενή άμιλλα να συνεργαστούμε, πράγμα που το θεωρώ πολύ όμορφο και σπάνιο ταυτόχρονα, ανάμεσα στην περίσσια καλάμια που κυκλοφορούν γύρω μας.
Θα ‘ταν ψέματα να πω πως δεν δοκίμασα τα όρια μου και συγγραφικά και όσον αφορά τις διαφωνίες που προέκυψαν για την πλοκή του βιβλίου.
Ήθελα όμως να το δοκιμάσω, γιατί είπαμε αυτό το βιβλίο ήταν μια πρόκληση.
Ο σεβασμός, ο διάλογος, η ταύτιση, η άψογη συνεργασία, μα πιότερο το μοίρασμα σ’ αυτή ζωή είναι που μπορεί να κάνει θαύματα.

Ποιος συγγραφέας- ποιητής θα θέλατε να διαβάσει το έργο σας;

Η αρχή έχει ήδη γίνει με την αγαπημένη Αλκυόνη Παπαδάκη, την οποία και ευχαριστώ από καρδιάς για την μοναδική αυτή τιμή που μας έκανε. Δυστυχώς, οι συγγραφείς ή ποιητές που θα επιθυμούσα να είχαν διαβάσει το συγκεκριμένο έργο δεν βρίσκονται πλέον στη ζωή, συνεπώς δεν υπάρχει λόγος να τους αναφέρω.
Ενδεικτικά όμως θα σας πω ότι θα ήθελα να έχει την τύχη να διαβαστεί από συγγραφείς που κατέθεσαν κι εκείνοι το ερωτικό τους παραλήρημα μέσω της δικής τους ευρισκόμενης επιστολογραφίας .

 

Το νέο βιβλίο των Νατάσσα Καραμανλή – Χαρά Χρυσάφη,Τα σ’αγαπώ πεθαίνουν στην αγχόνη, κυκλοφόρησε απο τις εκδόσεις Grotesque