Δημοσκοπήσεις και μηχανισμοί προπαγάνδας

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Του Μενέλαου Γκίβαλου*

Μεταξύ των μηχανισμών προπαγάνδας του κυβερνητικού καθεστώτος υπάρχει ένας σαφής καταμερισμός ρόλων και λειτουργιών.

Τα συστημικά ΜΜΕ και οι εντεταλμένοι δημοσιογράφοι και αναλυτές έχουν αναλάβει τον καθαρά πολιτικό ρόλο. Καθορίζουν την πολιτική ατζέντα των ειδήσεων αλλά και των πληροφοριών σύμφωνα με τις εντολές του μητσοτακικού επιτελείου, αναπτύσσουν πολιτική επιχειρηματολογία υπέρ των κυβερνητικών απόψεων και σε πολλές περιπτώσεις επιτίθενται με  αήθη τρόπο κατά των εκπροσώπων του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, χρησιμοποιώντας ακόμα και την «μονταζιέρα» προκειμένου να διαστρεβλώσουν τις τοποθετήσεις τους.

Όμως, η προπαγανδιστική μηχανή όχι μόνο δεν γίνεται αυτονόητα αποδεκτή, όπως επιθυμούν οι εμπνευστές της, αλλά και προκαλεί πολύ συχνά έντονες αντιδράσεις.

Ποιος νομιμοποιεί και καθιστά επιστημονικά «έγκυρη» και αποτελεσματική τη λειτουργία των προπαγανδιστικών μηχανισμών;

Αυτός είναι ο έτερος πόλος της επικοινωνιακής διαπλοκής… Είναι ο μηχανισμός των δημοσκοπήσεων, ο οποίος διαδραματίζει κρίσιμους και πολλαπλούς ρόλους.

Πρέπει ,άραγε, να απορρίψουμε τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων ή πρέπει να τα δεχθούμε με επιφύλαξη, αναγνωρίζοντας τη δυνατότητα «επιστημονικού λάθους» στις έρευνες;

Υπάρχουν κατ’ αρχάς κρίσιμα, λογικού χαρακτήρα, ερωτήματα:

-Πώς είναι δυνατόν από την επομένη σχεδόν των εκλογών του 2019 τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία να παραμένουν αυστηρώς καθηλωμένα στο 22% έως 24%, ενώ το κυβερνητικό κόμμα και ο αρχηγός του να παρομοιάζονται με τους «παίδας εν καμίνω» που ξεπερνούν αλώβητοι όλες τις κρίσεις και διεκδικούν μάλιστα εκ νέου την αυτοδυναμία;

– Πώς είναι δυνατόν η κυβέρνηση και προσωπικά ο Κυρ. Μητσοτάκης να καταρρέουν δημοσκοπικά, όταν οι πολίτες ερωτώνται για κρίσιμα προβλήματα και να θριαμβεύουν ταυτόχρονα στην εκλογική προτίμηση των ίδιων των πολιτών; Πώς είναι δυνατόν κάθε φορά που η κυβέρνηση και ο Κυρ. Μητσοτάκης πλήττονται καίρια από ένα σοβαρό πρόβλημα (ακρίβεια, παρακολουθήσεις) να εμφανίζονται την επομένη ακριβώς δημοσκοπήσεις που επιβεβαιώνουν την απόλυτη κυριαρχία τους;

Η αμφισβήτηση της επιστημονικής εγκυρότητας

Μέχρι σήμερα οι αμφισβητήσεις και οι καταγγελίες κατά των δημοσκοπήσεων έχουν αποκλειστικά σχεδόν πολιτικό χαρακτήρα.

Πρέπει όμως να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα.  Να ζητήσουμε να ελεγχθούν επιστημονικά οι δημοσκοπικές έρευνες και αναλύσεις, ώστε να υπάρξει δυνατότητα εξακρίβωσης τόσο των μεθόδων όσο και των αποτελεσμάτων τους.

Ποια είναι σήμερα η πραγματικότητα;

1) Οι ερωτήσεις των ερευνητών γίνονται σε σταθερά τηλέφωνα και σε σπίτια, όπου βρίσκονται κατ’ εξοχήν συνταξιούχοι και νοικοκυρές. Όλο το υπόλοιπο ηλικιακό και κοινωνικό φάσμα (και ιδίως οι νέοι) χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα.

Πώς αποτυπώνονται όλοι αυτοί αποδεδειγμένα στις μετρήσεις;

2) Υπάρχει μια γενικευμένη δυσπιστία και αμφισβήτηση απέναντι στις εταιρείες δημοσκοπήσεων. Οι περισσότεροι πολίτες τις θεωρούν ενσωματωμένες και χειραγωγούμενες από τους καθεστωτικούς διαπλεκόμενους εταίρους.

Γι’ αυτό και τα ποσοστά που αρνούνται να απαντήσουν είναι πολύ υψηλά, της τάξεως του 80%. Πώς «ενσωματώνονται» στην έρευνα οι υπόλοιποι; Ή μήπως παραμένουν «αόρατοι» και υπολογίζονται με βάση τις απαντήσεις όσων συμμετέχουν; 

Ο Κυριάκος και το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι

Σ΄ αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα θα πρέπει να απαντήσουν οι «πρόθυμοι» δημοσκόποι. Και ταυτόχρονα θα πρέπει να ενεργοποιηθεί (τουλάχιστον) το θεσμικό πλαίσιο ελέγχου των δημοσκοπήσεων που παραμένει ημιθανές εδώ και 20 περίπου χρόνια.

Οι καθεστωτικοί επιτελείς νομίζουν ότι με τις «εντεταλμένες» δημοσκοπήσεις και τη συνεχή προπαγάνδα θα ενσπείρουν το αίσθημα της υποταγής και της απογοήτευσης στους πολίτες, ώστε αυτοί να εμπεδώσουν την πεποίθηση ότι το καθεστώς θα παραμείνει ακλόνητο και απρόσβλητο τόσο από τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία όσο και από τη μεγάλη προοδευτική κοινωνική πλειοψηφία.

Όμως αυτή η αυταπάτη αποτελεί και την «εσχάτη πλάνη» του μητσοτακικού καθεστώτος. Κι’ αυτό θα το κατανοήσει και ο ίδιος ο Κυρ. Μητσοτάκης όταν, κατά την τελική φάση του προεκλογικού αγώνα διαπιστώσει ότι ακόμα και οι «πρόθυμοι» δημοσκόποι θα «διορθώνουν» τα αποτελέσματα των ερευνών τους για να μην ευτελισθούν πλήρως, όταν πια ο «καταλληλότερος», ο «κυρίαρχος» πρωθυπουργός θα καταστεί ανεπιθύμητος και αποσυνάγωγος ακόμα και στο ίδιο του το κόμμα.

• Ο Μενέλαος Γκίβαλος είναι Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης Ε.Κ.Π.Α. Μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία