Η κυβερνητική αντεπανάσταση κατά της εργασίας και της κοινωνίας

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Του Μενέλαου Γκίβαλου*

Στον 1ο τόμο του «Κεφαλαίου», στο 8ο τμήμα ο Κ. Μαρξ, αναλύοντας τη σύγκρουση μεταξύ εργατών και κεφαλαιοκρατών για τη διεκδίκηση του 8ώρου επισημαίνει ότι το Κράτος, εκφράζοντας το ίδιο τα συνολικά συμφέροντα της κεφαλαιοκρατικής τάξης, νομοθετεί το 8ωρο, αφού ο τυφλός ανταγωνισμός μεταξύ των ιδιοκτητών οδηγεί στην εξόντωση της Εργασίας ως εμπορεύματος, ως συντελεστή της παραγωγής.

Σήμερα βρισκόμαστε σε ένα ανώτερο στάδιο της σχέσης Κρατικής – Εκτελεστικής Εξουσίας και των Οικονομικών συμφερόντων: Μια υποτελής κυβερνητική εξουσία νομοθετεί ως αυθεντικός εκφραστής των επιχειρηματικών –διαπλεκόμενων συμφερόντων. Τα νεοφιλελεύθερα επιχειρηματικά συμφέροντα ασκούν απευθείας πολιτική εξουσία και διεκδικούν την απόλυτη ιδεολογική κυριαρχία των επιλογών και των αντιλήψεών τους.

Δύο είναι τα κύρια μέτωπα της νεοφιλελεύθερης – κυβερνητικής επέλασης: Το πρώτο αφορά την οικονομική εργασιακή πλευρά: Κατάργηση του 8ώρου, 50 ώρες εργασία την εβδομάδα, απλήρωτες υπερωρίες και αύξηση του ανώτατου ορίου υπερωριών. Πρόκειται, όχι απλά για μια ιστορική οπισθοδρόμηση που καταργεί τα κοινωνικά συμβόλαια της μεταπολίτευσης, αλλά μας παραπέμπει στις πρωταρχικές συγκρούσεις της σχέσης Κεφαλαίου- Εργασίας των απαρχών της βιομηχανικής επανάστασης.

Το δεύτερο κρίσιμο μέτωπο στρέφεται κατά των ίδιων των συλλογικών, κοινωνικών και εργασιακών Υποκειμένων. Οι συλλογικές συμβάσεις αποδιοργανώνονται και αντικαθίστανται από ατομικές συμβάσεις εργασίας όπου η εξουσία και η ισχύς του Εργοδότη είναι απόλυτες. Ταυτόχρονα τα συνδικάτα αποδυναμώνονται κάτω από ασφυκτικούς περιορισμούς και προϋποθέσεις ώστε τελικά η λειτουργία και η δράση τους αποβαίνει συμβολική και ανώδυνη για το κυβερνητικό καθεστώς. Όσο για το δικαίωμα της απεργίας, τις απολύσεις, την επιθεώρηση εργασίας, την προσφυγή των εργαζομένων στη Δικαιοσύνη, κατακτήσεις και θεσμικά ερείσματα της Εργασίας που κερδήθηκαν με αγώνες   πολλών δεκαετιών σαρώνονται εν μια νυκτί…

Δεν υπάρχει ούτε εργασία ούτε κοινωνία-Μόνο άτομα

Δεν υπάρχουν συλλογικά Υποκείμενα, δεν υπάρχουν συνδικάτα, δεν υπάρχει εργατική τάξη. Υπάρχει μόνο το άτομο-εργαζόμενος που γυμνό από κάθε προστασία, από κάθε δικαίωμα στέκεται ανυπεράσπιστο απέναντι στο Κεφάλαιο και στο σύστημα Εξουσίας.

 Η νεοφιλελεύθερη επέλαση, τα μνημόνια, η κρίση στο χώρο της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και των ελεύθερων επαγγελματιών διαμόρφωσε άτυπες συγκλίσεις συμφερόντων των τάξεων και των στρωμάτων αυτών με τους εργαζόμενους. Μια σύγκλιση και μια προοπτική ευρύτερων κοινωνικών συμμαχιών που απειλούν το κυβερνητικό καθεστώς.

Με τις ατομικές συμβάσεις, τις υπερωρίες, την πλήρη ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας, με τις ανεξέλεγκτες απολύσεις το κυβερνητικό καθεστώς επιχειρεί να «δελεάσει» τους εργοδότες, να δημιουργήσει και να οξύνει δευτερεύουσες αντιθέσεις μεταξύ των εργαζομένων και των μικρομεσαίων επιχειρηματιών… Όμως οι ίδιοι οι μικρομεσαίοι γνωρίζουν ότι χωρίς  την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων δεν υπάρχει κατανάλωση, δεν υπάρχει αγορά των προϊόντων τους… και ότι η αντίθεσή τους με τις νεοφιλελεύθερες επιλογές και τα μνημόνια τύπου Πισσαρίδη είναι κυρίαρχη και απόλυτη.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα εργασιακά δικαιώματα αποτέλεσαν την ιστορική, πρωταρχική βάση, τον πυρήνα των κοινωνικών δικαιωμάτων και θεσμών, όπως αυτά εξελίχθηκαν κατά τον 20ό αι. και ιδιαίτερα την περίοδο επικράτησης του κοινωνικού κράτους.

Η κατάλυσή τους σήμερα δεν αποτελεί ούτε ιστορική νομοτέλεια, ούτε μοντερνικότητα, όπως ισχυρίζεται ο Κυρ. Μητσοτάκης. Αλλά αντίθετα οδηγεί στην ακραία εκμετάλλευση, στην πλήρη απαξίωση των εργαζομένων, στην απώλεια δικαιωμάτων και ελευθεριών που αποτελούν την ουσία της προσωπικότητας και της δημιουργικής δράσης των πολιτών.

Οι πολιτικές του κυβερνητικού καθεστώτος αποτελούν συνολικά πλήγμα κατά της ίδιας της Δημοκρατίας και κατά της κοινωνίας, γεγονός που απαιτεί καθολικού, συλλογικού τύπου αντίσταση και αντίδραση.

• Ο Μενέλαος Γκίβαλος είναι Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης ΕΚΠΑ και Μέλος του Π.Σ. της ΚΕΑ του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία