Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail |
Του Προκόπη Παυλοπούλου*
Πρόλογος
Στην «επικράτεια» της Δύσης, η οποία μέχρι πρότινος διέθετε την νομιμοποίηση και την αντίστοιχη «έξωθεν καλή μαρτυρία» ενός σχεδόν υποδειγματικού σεβασμού των δημοκρατικών θεσμών εν γένει, η Aντιπροσωπευτική Δημοκρατία έχει αρχίσει να παρακμάζει κάτω από το βάρος της θεσμικής και πολιτικής «οξείδωσης» των βασικών αντηρίδων της. «Οξείδωσης», η οποία δοκιμάζει επικίνδυνα τις αντοχές της κατά την υπεράσπιση της Ελευθερίας και των Δικαιωμάτων, που συνιστούν τις επιμέρους εκφάνσεις άσκησής της στην πράξη.
Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, το Κράτος αδυνατεί να εγγυηθεί επαρκώς τον φιλελεύθερο χαρακτήρα της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, καθώς και το θεσμικό και πολιτικό status του Κράτους Δικαίου και της Αρχής της Νομιμότητας. Ενώ η, θεμελιώδης για την εμπέδωση της εν γένει δημοκρατικής οργάνωσης των κρατικών και των κοινωνικών δομών, αρχή της Ισότητας «υποχωρεί ατάκτως» μπροστά στην «επέλαση» των κάθε είδους ανισοτήτων.
Κάπως έτσι διαγράφεται, βεβαίως σε πολύ γενικές γραμμές, αυτή η παρακμιακή πορεία της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, με «σημείο αιχμής» την προϊούσα αδυναμία της να λειτουργήσει, κατά τον προορισμό της, ως «ιδανική»διαδικασία εγγύησης της Ελευθερίας και των Δικαιωμάτων, μέσω των οποίων καθένας μπορεί να υπερασπισθεί την αξία του και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Ως προς τα «καθ’ ημάς», αυτό το συμπέρασμα επιβεβαιώνουν π.χ. τα, κατά γενική ομολογία, άκρως προβληματικά, ως «διαβρωτικά» για την Δημοκρατία, φαινόμενα των τηλεφωνικών υποκλοπών στο πεδίο της κατά τις διατάξεις του άρθρου 19 του Συντάγματος ακώλυτης άσκησης του δικαιώματος που διασφαλίζει το απόρρητο των επικοινωνιών. Πολλώ μάλλον όταν οι προσφάτως ψηφισθείσες νομοθετικές ρυθμίσεις όχι μόνο δεν επιφέρουν κάποιες ουσιαστικές βελτιώσεις στις ισχύουσες ατελέστατες διατάξεις, αλλ’ αφήνουν στο περιθώριο -ή και στο «σκοτάδι»- την κατά τις διατάξεις του άρθρου 19 παρ. 2 του Συντάγματος αρμόδια για την διασφάλιση του απορρήτου των επικοινωνιών ανεξάρτητη αρχή, ήτοι την ΑΔΑΕ, καθιστώντας έτσι δυσχερή ή και αδύνατη την άσκηση κρίσιμων, εν προκειμένω, αρμοδιοτήτων της.
Ι. Η αφετηρία του «μύθου»
Α. Σε μια περιοχή του Καυκάσου, χαρακτηρισμένη ως «Καταραμένη», που βιώνει περίοδο μεγάλων κοινωνικών αναταραχών, ο ηγεμόνας ανατρέπεται και εκτελείται από τους επαναστάτες. Η φαντασμένη και ιδιοτελής σύζυγός του Νατέλα έτρεξε να σωθεί, παίρνοντας μαζί της μόνο τα κοσμήματά της και ό,τι άλλο πολύτιμο είχε, αφήνοντας όμως στην τύχη του το μονάκριβο παιδί τους, τον πρίγκιπα Μιχέλ. Το παιδί αναλαμβάνει ν’ αναθρέψει και να μεγαλώσει μια υπηρέτρια στο παλάτι των Αμπασβίλι, η Γκρούσα, που φέρνει εις πέρας την αποστολή της με αυτοθυσία, αγνοώντας κάθε είδους τεχνητά διλήμματα και απειλές. Έτσι, το παιδί επιβιώνει μόνο χάρη στην, κυριολεκτικώς μητρική, αυταπάρνηση της Γκρούσας. Οι καιροί αλλάζουν, οι επαναστάτες χάνουν την τελική μάχη. Η Νατέλα γυρίζει πίσω, αναζητώντας το παιδί που είχε κάποτε εγκαταλείψει δίχως ίχνος μητρικής ευαισθησίας. Τότε τίθεται το ζήτημα: Τίνος είναι το παιδί που επιβίωσε μέσα από την λαίλαπα της συμφοράς; Της Γκρούσας που το ανέθρεψε και το μεγάλωσε, σε πείσμα των καιρών; Ή της μάνας που το γέννησε, αλλά το άφησε στους «πέντε ανέμους»;
ΙΙ. Μεταξύ Πολιτικής Κοινωνίας και Κοινωνίας των Πολιτών
Κάνοντας την αναγκαία αναγωγή από την αλληγορία του «Κύκλου με την Κιμωλία» στα δεδομένα της σύγχρονης «περιπέτειας» της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, ο υποθετικός δικαστής «Αζντάκ» έχει να επιλέξει, μπροστά στο δίλημμα του ποιος είναι εκείνος ο οποίος μπορεί να την υπερασπισθεί και να την επαναφέρει στην πρότερη κατάσταση, μεταξύ:
Επίλογος
Ο ακριβοδίκαιος «Αζντάκ», αποτιμώντας την ιστορία και την προοπτική της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας καθώς και την ανάγκη υπεράσπισης της Ελευθερίας, θα είχε κάθε λόγο ν’ αναθέσει -βεβαίως δίχως να υποτιμά την εν γένει αποστολή του δημοκρατικώς οργανωμένου Κράτους- την «επιμέλεια» της ανόρθωσής τους κατά μεγάλο μέρος σ’ εκείνους, οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να φέρουν εις πέρας μια τέτοια αποστολή. Σ’ εκείνους, μέσα από τους αγώνες των οποίων πριν από δύο και πλέον αιώνες γεννήθηκε η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία, ως διαδικασία εγγύησης της Ελευθερίας. Σ’ εκείνους, για τους οποίους η προστασία της αξίας του Ανθρώπου και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς του είναι «βιωματική» κατάσταση, ακόμη και όταν –ιδίως σε περιόδους δημοκρατικής ομαλότητας και στοιχειώδους ευημερίας– η κατάσταση αυτή υποφώσκει στο υποσυνείδητό τους. Με άλλες λέξεις σ’ εκείνους, οι οποίοι συγκροτούν, διαχρονικώς, την Κοινωνία των Πολιτών. Αυτό δε το μήνυμα πρέπει να στείλει, με κάθε νόμιμο και δημοκρατικό μέσο, και η δική μας Κοινωνία των Πολιτών σε καθέναν ο οποίος ευθύνεται, κατά το Σύνταγμα, για τα «ρήγματα» που προκαλούνται εδώ και καιρό στην θωράκιση θεμελιωδών, συνταγματικώς κατοχυρωμένων, δικαιωμάτων.
Όπως συμβαίνει, στην περίπτωση των τηλεφωνικών υποκλοπών, με το δικαίωμα που διασφαλίζει το απόρρητο των επικοινωνιών κατά τις διατάξεις του άρθρου 19 του Συντάγματος. Με την πρόσθετη αλλά και αυτονόητη επισήμανση, ότι η προσχηματική επίκληση δήθεν «δημόσιου συμφέροντος», το οποίο μάλιστα «αυτοαναιρείται» κανονιστικώς εξαιτίας της εσκεμμένης «υπερχειλούς» νομικής αοριστίας του -π.χ. επίκληση της, ούτως ή άλλως αόριστης, νομικής έννοιας της εθνικής ασφάλειας μ’ ευρύτατο περιεχόμενο, ουσιαστικώς ανεπίδεκτο αποτελεσματικού δικαστικού ελέγχου- προκειμένου να δικαιολογηθούν κρατικές παρεμβάσεις που θίγουν τον ίδιο τον πυρήνα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, χειροτερεύει ακόμη περισσότερο την θέση των υπευθύνων για τέτοιες ανεπίτρεπτες παρεμβάσεις. Διότι, επιπλέον, με τον τρόπο αυτό αλλοιώνουν, και μάλιστα ενσυνειδήτως, την ίδια την έννοια και την θεσμική λειτουργία του δημόσιου συμφέροντος κατά το Σύνταγμα. Άραγε η Δικαστική Εξουσία αξιοποιώντας, κατά τον προορισμό του, τον «θώρακα» της συνταγματικώς κατοχυρωμένης (άρθρο 87 του Συντάγματος) προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας των λειτουργών της, θα βρει υπό τις συγκεκριμένες κρίσιμες περιστάσεις το θάρρος να υπερασπισθεί την «φυσική» αποστολή της αναδεικνυόμενη σε υπεύθυνο «θεματοφύλακα» του Κράτους Δικαίου, διατηρώντας έτσι «ζωντανή» και την ελπίδα ότι ο ζοφερός «επιμενίδειος ύπνος» της Πολιτικής Κοινωνίας δεν είναι «νομοτελειακός»;
* Ο Προκόπης Παυλόπουλος είναι τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
Στέφανος Κασσελάκης: Διέρρηξαν τα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ στην Καλλιθέα και άφησαν απειλητικό μήνυμα
Αλέξης Τσίπρας: Να φέρουμε τους πολίτες πιο κοντά στην πολιτική και την πολιτική πιο κοντά στους πολίτες
ΣΥΡΙΖΑ για συνέντευξη Μητσοτάκη: «Σοκαριστικό πως κατάφερε να πει τόσα ψέματα μαζεμένα»
Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας: Από τις 13 Μαΐου τίθεται σε ισχύ και στις λαϊκές αγορές
ΔΝΤ: Οι εμπορικές διαμάχες ΗΠΑ – Κίνα τεράστιος κίνδυνος για την παγκόσμια οικονομία
Στέφανος Κασσελάκης – Τάιλερ Μακμπέθ: Το προσκλητήριο του γάμου τους στα Χανιά
Βραζιλία: Στους 100 ανήλθαν οι νεκροί από τις πλημμύρες – 105 άνθρωποι συνεχίζουν να αγνοούνται
Ολες οι Ειδήσεις
- Στέφανος Κασσελάκης: Διέρρηξαν τα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ στην Καλλιθέα και άφησαν απειλητικό μήνυμα
- Αλέξης Τσίπρας: Να φέρουμε τους πολίτες πιο κοντά στην πολιτική και την πολιτική πιο κοντά στους πολίτες
- ΣΥΡΙΖΑ για συνέντευξη Μητσοτάκη: «Σοκαριστικό πως κατάφερε να πει τόσα ψέματα μαζεμένα»
- Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας: Από τις 13 Μαΐου τίθεται σε ισχύ και στις λαϊκές αγορές
- ΔΝΤ: Οι εμπορικές διαμάχες ΗΠΑ – Κίνα τεράστιος κίνδυνος για την παγκόσμια οικονομία
- Στέφανος Κασσελάκης – Τάιλερ Μακμπέθ: Το προσκλητήριο του γάμου τους στα Χανιά
- Βραζιλία: Στους 100 ανήλθαν οι νεκροί από τις πλημμύρες – 105 άνθρωποι συνεχίζουν να αγνοούνται
- Κλιματική αλλαγή: Συνεχίστηκε τον Απρίλιο η υπερθέρμανση του πλανήτη
- Καιρός: Τοπικές βροχές, πτώση της θερμοκρασίας και σκόνη την Πέμπτη
- Η Ελλάδα μετατρέπεται σε χώρα καρπαζοεισπράκτορας