Eretiki κριτική της ταινίας “Μαύρος Κότσυφας, Μαύρο Βατόμουρο”

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Από τον Eretiko κριτικό Γιάννη Κρουσίνσκυ

Η ταινία της δημιουργού Ελένε Ναβεριάνι κατορθώνει, διατυπώνοντας μια εύρυθμη “φιλμική γλώσσα”, να βαδίζει επιτυχώς τόσο στη διαδραστικότητα ψυχικής έκφρασης της ηρωίδας, όσο και στην παράλληλη διαδραστικότητα της ίδιας της σκηνοθεσίας.

Καθότι η κεντρική ηρωίδα της ταινίας, Ετέρο, προσωποποιεί διαδραστικά την αύρα του έργου, κουβαλώντας μέσα της το Ασυναγώνιστο Θάρρος, που κρύβει η ίδια η Όμορφη Πραγματικότητα της Ζωής.

Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον, ισορροπημένο κινηματογραφικό μοτίβο, που βρίθει από γνήσια εκφραστικότητα, με την εκπέμπουσα πανίσχυρη αντίθεση ενός καλά Φωλιασμένου Ρομαντισμού και μιας αδιαπραγμάτευτα Σκληραγωγημένης Δυναμικής!

Ανάλυση

Γενικώς…

H ευαισθητοποιημένη δημιουργός Ελένε Ναβεριάνι (σκηνοθεσία-μέρη σεναρίου) παρουσιάζει στους Σινεφίλ μια ανέλπιστα γοητευτική ταινία, από την εμπνευσμένη, γλυκόπικρη καθημερινότητα των κοινωνικών στάσεων της σύγχρονης Γεωργίας. Οι επίκαιροι κοινωνιολογικοί προβληματισμοί, τους οποίους θίγει το έργο της Ναβεριάνι σε επίπεδο διαπροσωπικών ανθρώπινων σχέσεων μιας μυθοπλαστικής ιστορίας με άκρως λειτουργική απλότητα, χρησιμοποιώντας “ρομαντικορεαλιστικό μεγεθυντικό φακό”, έχουν συγκεκριμένη ηθική κατεύθυνση. Μέσα από ενήλικη τόλμη, έρχονται αντιμέτωποι με την κοινή θρασύδειλη γνώμη και υπερασπίζονται την αλώβητη Ατομικότητα, εκείνης της περσόνας που τολμά να σταθεί μόνη της Όρθια, με έμπιστη αυτοεκτίμηση, παρά τα βέλη απροκάλυπτης τοξικότητας, τα οποία η ίδια διαρκώς δέχεται από τους χαιρέκακους συμπολίτες της. Κατά κύριο λόγο, από τις υποτιθέμενες φίλες της…

Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον, ισορροπημένο κινηματογραφικό μοτίβο, που βρίθει από γνήσια εκφραστικότητα, με την εκπέμπουσα πανίσχυρη αντίθεση ενός καλά Φωλιασμένου Ρομαντισμού και μιας αδιαπραγμάτευτα Σκληραγωγημένης Δυναμικής. Η κεντρική ηρωίδα της ταινίας, Ετέρο, προσωποποιεί διαδραστικά την αύρα του έργου, κουβαλώντας μέσα της το Ασυναγώνιστο Θάρρος, που κρύβει η ίδια η Όμορφη Πραγματικότητα της Ζωής. Η αμυντική πανοπλία της μοναχικής Ετέρο, η οποία μέσα της κρύβει -όχι λουλούδια- αλλά ελπιδοφόρα κελαϊδίσματα πουλιών, καθώς και ανεκτίμητη γευστικότητα βατόμουρων ή κέϊκ, παρουσιάζει ένα διπλό τραυματικό βίωμα. Πατριαρχικής καταπίεσης και φεμινιστικής προδοσίας.

Από τη μια πλευρά, ο πατέρας και ο αδερφός της την κατέστρεψαν ψυχολογικά, πνίγοντάς την επί δεκαετίες με μια μορφή λανθάνουσας αγάπης, που οι ίδιοι θεωρούσαν, ότι την προστατεύει από τους άντρες. Αλλά στην ουσία, προστάτευε μια δική τους υποτιθέμενη οικογενειακή τιμή. Από την άλλη, οι εξίσου υποτιθέμενες στενές της φίλες έμεναν πάντα δίπλα της, μα μόνο ώστε να την χλευάζουν ανελλιπώς για την παρθενία της μέχρι και στα τωρινά 48 της χρόνια. Μάλιστα, μία από αυτές επανέφερε τακτικά και το ύπουλο ψέμα στην Ετέρο, ότι δήθεν η ίδια ευθύνεται για το θάνατο της μητέρας της, μετά από προβληματική γέννα. Μια μητέρα που δεν γνώρισε ποτέ η Ετέρο, για να της δώσει την πραγματική προστασία μέσω διασωθείσας αγάπης, την οποία τόσο χρειαζόταν. Με άλλα λόγια, η Ετέρο δεν πήρε ποτέ αγάπη ούτε από το οικογενειακό της περιβάλλον, ούτε και από τον κοινωνικό της κύκλο.

Και όμως, η ίδια ανέπτυξε μια απόρθητη ανεξαρτησία από κάθε μορφή μίσους. Το μαγαζί της έγινε η αμυντική καθημερινότητά της μέσα σε τούτο τον συρρικνωμένο κοινωνικό ιστό. Ενώ η αδάμαστη εξοχή με τις απλόχερες ομορφιές της αποτέλεσε τη μυημένη προσδοκία των απολαύσεων για εκείνη. Η ίδια υπέμεινε και τελικά αντιμετώπισε τον ψυχικό πόνο. Γιατί η Ετέρο είναι Θαυμαστή ηρωίδα! Τώρα λοιπόν, εγκαταλείποντας τη μοναξιά και τη μοναχικότητά της, ξαφνικά ερωτεύτηκε! Και αμέσως έκανε ερωτικό κάλεσμα στον Μουρμάν. Και αμέσως βρήκε ανταπόκριση! Η Ετέρο έχασε την παρθενιά της και ερωτεύτηκε ταυτόχρονα στα 48 της χρόνια! Ο ενδυναμωμένος χαρακτήρας και τα κρυμμένα ρομαντικά συναισθήματά της βρήκαν τελικά ένα άτομο, για να μοιραστούν κάτι από τη ζεύξη τους. Και το ειδύλλιο των Ετέρο και Μουρμάν προχώρησε!

Συμπερασματικά

Η ταινία κάνει τους θεατές να περιδιαβαίνουν στη διακριτικότητα της Ετέρο (η οποία ουδέποτε θα μοιραστεί με τις γνωστές της τον έρωτα με τον Μουρμάν) και στη ζήση μιας πρωτόγνωρης για εκείνην, ερωτικής γαλήνης. Η Ετέρο από τότε νιώθει μια μορφή επικοινωνίας ακόμη και με τη νεολαία της περιοχής, περισσότερο από τους ίδιους τους γονείς των παιδιών. Μέχρι στιγμής χωρίς να έχει κάνει οικογένεια, έχοντας ζήσει για πρώτη φορά τον Έρωτα και τις πρώτες Ερωτικές της Εμπειρίες, μα κατέχοντας αγέρωχο πείσμα, η κεντρική ηρωίδα ήξερε στα 48 της χρόνια να διαφυλάττει στην ψυχοσύνθεσή της όχι μία, μα τρεις βελτιωμένες εκδοχές ανθρώπων.

Εάν λοιπόν ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Καρλ Γκούσταβ Γιούνγκ έλεγε στα Αρχέτυπά του (Άνιμα/Άνιμους), ότι μέσα μας όλοι/όλες διαθέτουμε συναισθηματικές συνυπάρχουσες-αντιφατικές πτυχές ανδρών και γυναικών σε μια κοινωνία, τότε η ηρωίδα Ετέρο, διαθέτει στην ψυχοσύνθεσή της ένα απόρθητο κάστρο ιδιοσυγκρασιακής αναπλήρωσης, ως τρεις Άνθρωποι. Και μάλιστα, σε ένα σχηματοποιημένο ψυχογράφημα υποστηρικτικών ρόλων, που η ίδια το είχε αληθινά ανάγκη, ως μορφή ανταπόδοσης στα συγκεκριμένα δικά της βιώματα. Πατέρας, Μητέρα και Παιδί του Εαυτού της!

Η σκληραγωγημένη φύση της ανταπαντά με πυγμή στις προσκολλημένες τοξικές αντιζήλους της, που παριστάνουν με προκλητική υποκρισία τις φιλενάδες της. Η φωλιασμένη της ρομαντική φύση όταν ελευθερώθηκε, αγάπησε για πρώτη φορά στη ζωή της, όπως λίγες γυναίκες. Και η ακόρεστη παιδικότητά της έλαμψε περισσότερο από ποτέ, θαυμάζοντας την παραγκωνισμένη αρετή ενός κότσυφα, την μη ειπωμένη απόλαυση ενός βατόμουρου, την απενοχοποιημένη όρεξη πολλών κέϊκ, την Όμορφη Πραγματικότητα της Ζωής. Επομένως, τέτοιες ταινίες έχουν να προσφέρουν τη δική τους ξεχωριστή οπτική, αλλά παράλληλα διαθέτουν την ικανότητα να γίνουν μέρος μιας παγκόσμιας ενσυναισθητικής ματιάς. Θυμίζοντάς μας έτσι, ότι το ποιοτικό Σινεμά περιμένει υπομονετικά να το εντοπίσουμε σε κάθε γωνιά του πλανήτη και να ανακαλύψουμε την ευαισθητοποιημένη αλληλεπίδρασή του στην μόνιμη κατοικία της αντισυμβατικής ψυχής μας!

Εν προκειμένω, η κινηματογραφική υπογραφή της δημιουργού Ελένε Ναβεριάνι προσφέρει τη μοναδική οπτική της, κατά τη συνέργεια σκηνοθεσίας (Ελένε Ναβεριάνι), μοντάζ (Ορόρα Βέγγελι) και διεύθυνσης φωτογραφίας (Αγκνές Ποκόζντι). Ενώ η παγκόσμια ενσυναισθητική ματιά έρχεται στο έργο της υπό το κράμα σεναρίου (βασισμένου σε νουβέλα της Τάμτα Μελασβλίλι & στη σεναριακή συνδρομή των Ελένε Ναβεριάνι– Νικολόζ Μντιβάνι), σκηνοθεσίας και μοντάζ. Ανάμεσα σε όλα αυτά τα προαναφερθέντα σημαντικά κινηματογραφικά στοιχεία φωλιάζει η εξαιρετική *ερμηνεία της πρωταγωνίστριας Έκα Τσαβλεϊσβίλι (για την ερμηνεία θα τα πούμε παρακάτω στην κατηγορία “Πιο Αναλυτικά” της Eretikis κριτικής) στον μαγευτικό ρόλο της ηρωίδας Ετέρο.

Η επιλεγμένη μουσική στην ταινία της Ναβεριάνι κινείται σε εγχώρια και διεθνή πλαίσια, υποδηλώνοντας τον αλλιώτικο τρόπο σκέψης της Ετέρο αλλά και του ενδιαφερόμενου θεατή/ακροατή, που αναζητά μέσα από διάφορες κουλτούρες την ψυχική ταύτιση, ξεπερνώντας τα όποια σύνορα. Το τραγούδι “Emmenez Moi” του Σαρλ Αζναβούρ στη ρομαντική βόλτα των Ετέρο και Μουρμάν αποτελεί την πιο χαρακτηριστική στιγμή.

Συνολικά, πρόκειται για ένα απολαυστικό έργο, το οποίο χωρίς να λειαίνει τις απειλητικές γωνίες στην ευτυχία της ζωής, επαναφέρει τις διαφωνίες που απομακρύνουν τους ανθρώπους και κυρίως, επιφυλάσσει καταληκτικά τη μεγαλύτερη έκπληξη για τους θεατές και την Ετέρο! Το κελάϊδισμα ενός κότσυφα (άραγε και αυτή τη φορά αρσενικού=με κίτρινο ράμφος;) της δείχνει για ακόμη μια φορά το δρόμο.

Σκεπτικό…

Καλλιτεχνικά Κλειδιά

Φιλμική Γλώσσα

Η αξιοπρόσεκτη κινηματογραφική υπογραφή της ταινίας “Μαύρος Κότσυφας, Μαύρο Βατόμουρο” (2023) κατορθώνει, διατυπώνοντας μια εύρυθμη “φιλμική γλώσσα”, να βαδίζει επιτυχώς τόσο στη διαδραστικότητα ψυχικής έκφρασης της ηρωίδας όσο και στην παράλληλη διαδραστικότητα της ίδιας της σκηνοθεσίας. Πράγματι, η σκηνοθέτρια Ελένε Ναβεριάνι κινεί την κάμερά της εμφανώς με δραστήριο τρόπο, αποδίδοντας έτσι ενθουσιασμό, έκπληξη, κωμικότητα και βεβαίως αισθαντικότητα στην έκφρασή της!

Αυτή η παιχνιδιάρικη φιλμική γλώσσα ανάμεσα στις κινήσεις της ηρωίδας και της κάμερας ανεξαρτητοποιείται και συνυπάρχει. Και φυσικά, ταιριάζει απόλυτα με τον ψυχισμό της ηρωίδας!

Ωστόσο, η Ναβεριάνι ξεκινά να μας εντυπωσιάζει αλλιώτικα, μόλις η Ετέρο γλυτώνει από το να πέσει στον γκρεμό και να πνιγεί στο ποτάμι της περιοχής. Τότε, μόλις η ίδια ανεβαίνει σε ένα ύψωμα έχοντας εκδορές στο σώμα της, στέκεται ακίνητη. Ξαπλωμένη. Και ακίνητη παραμένει τότε και η κάμερα της Ναβεριάνι, καταγράφοντας σαν σε κινηματογραφικό πίνακα την ατσούμπαλη επιβιώσασα ηρωίδα της. Ιδανική δε συνεργασία γίνεται με το μοντάζ, όταν η Ετέρο διαβλέπει στιγμιαία, το πώς θα ήταν, εάν η ίδια πέθαινε. Τότε κάτι αλλάζει μέσα της…

Νοηματική Ενίσχυση

“Θα γίνω το Βατόμουρό σου!” Η κρίσιμη ατάκα του Μουρμάν στην Ετέρο. Αυτή η ατάκα εκφράζει την απόλυτη ενσυναίσθηση, όχι μόνο στο σπάνιο φλερτ το οποίο έζησε το ανδρόγυνο των δύο αυτών ερωτευμένων κινηματογραφικών ηρώων. Αλλά και στο πώς θέλει γενικώς στην πραγματική ζωή μια γυναίκα να σου εμπιστευτεί τις ευαισθησίες της. Όπου τότε φυσικά αγαπητέ, εκτός από το να την ακούσεις, οφείλεις και να την κατανοήσεις, περιπλανώμενος ενεργά εκτός από τη ζωή και στα όνειρά της. Άϊ Σερ! Και ο Μουρμάν όντως το έκανε! Και αποτελεί παράδειγμα ερωτικής ενσυναίσθησης για όλους μας!

Ρομαντισμός, Χρώματα & Φωτισμοί

Η Ναβεριάνι δείχνει εύστοχα, ακομπλεξάριστα, ώριμα και αγνά το αλλιώτικο γυμνό σώμα της πρωταγωνίστριάς της, κόντρα στα επιβεβλημένα υποτιθέμενα πρότυπα ομορφιάς και σεξαπίλ του σάπιου, ωραιοπαθούς lifestyle, το οποίο εν πλήρει αντιθέσει πλασάρεται απερίσκεπτα συνήθως, στις περισσότερες ταινίες. Έπειτα, επιλέγει ανάμεσα σε σκηνοθεσία και μοντάζ να μοιραστεί και να διαφυλάξει ταυτοχρόνως κάτι από τη σπάνια ερωτική συνεύρεση των Ετέρο και Μουρμάν.

Μέσα στον ερωτισμό τους, κινηματογραφικά ενυπάρχει μαζί η οπτική ομορφιά της φύσης στην εξοχή ή η αφή στο απορρυπαντικό κάτω στο πάτωμα, μέσα στο μαγαζί της Ετέρο.

Η διεύθυνση φωτογραφίας φέρει μια αγάπη σε κλειστούς και ανοικτούς χώρους, σε φωτισμένα και σκοτεινά σημεία, για αποτυπωμένες χρωματικές αντιθέσεις, κοκκινωπές και πρασινωπές.

Πιο Αναλυτικά…

*Ερμηνεία

Έκα Τσαβλεϊσβίλι (υποδυόμενη την Ετέρο)

Η πρωταγωνίστρια θα αντλήσει από τις εξαιρετικές υποκριτικές ικανότητές της μια γνήσια εκφραστικότητα, που μετουσιώνεται στους προβληματισμούς και στις ιδιότητες της ηρωίδας Ετέρο. Δύναμη, Γλυκύτητα, Παιδικότητα!

Η Υπεράσπιση για το τι σημαίνει στα αλήθεια η ομορφιά στη ζωή, η Αντοχή στην τοξικότητα των προσβολών, το Πάθος που ελευθερώνεται αδιαπραγμάτευτα…Όλα αυτά, αποτελούν κτήμα της ηθοποιού, η οποία συνιστά την ιδανική πρωταγωνίστρια, δίνοντας συναισθηματική μελωδία σε όλο το έργο!

Η ερμηνεύτρια θα χρησιμοποιήσει τη φωνή της σε διάφορα επίπεδα, μιλώντας μάλιστα σε ένα σημείο και εμφανώς πιο βαθειά, με ιδιαίτερη θεατρικότητα, όταν χρησιμοποιεί τον ανταγωνισμό απέναντι στις τοξικές γυναίκες, που την φθονούν. Απαιτητική ερμηνεία, την οποία έφερε συνολικά εις πέρας. Υπέροχη!

Μια διανομή της Ama Films

Συντελεστές

Σενάριο: Nikoloz Mdivani, Elene Naveriani, Tamta Melashvili (νουβέλα στην οποία βασίστηκε η ταινία). Σκηνοθεσία: Elene Naveriani. Διεύθυνση Φωτογραφίας: Agnesh Pakozdi. Μοντάζ: Aurora Vögeli. Πρωταγωνιστούν/συμμετέχουν: Eka Chavleishvili, Temiko Chichinadze, Lia Abuladze, Mariam Didia, Sopo Grigolashvili, Anka Khurtsidze, Tamar Mdinaradze, Ani Mogeladze κ.ά. Διανομή Ρόλων: Shoka Magradze, Leli Miminoshvili. Κοστούμια: Nino Injia. Επιλογή-Διαχείριση Τοποθεσίας: Khatuna Gogua, Tiko Lortkipanidze, Nikoloz Shatirishvili. Ήχος: Philippe Ciompi, Marc von Sturler, Tengo Asitachvili κ.ά.