Ερχεται χιονοστιβάδα χρεοκοπιών στην Τουρκία-Κίνδυνος κατάρρευσης

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Με χιονοστιβάδα χρεοκοπιών που θα παρασύρει τα πάντα στο διάβα της απειλείται η Τουρκία. Μετά τη χρεοκοπία της Tourk Telekom με δάνεια 4,7 δισ. δολάρια που δεν μπορεί να εξυπηρετήσει, η κρίση χτύπησε και εταιρεία κολοσσό στο χώρο των υποδημάτων, τη  Hotic με 150 καταστήματα στη γειτονική χώρα.

Οι εξελίξεις δείχνουν πως η Τουρκική οικονομία έχει εισέλθει σε σπιράλ θανάτου και γιγαντιαίες επιχειρήσεις απειλούνται με χρεοκοπία και κατάρρευση. 

Σε καθεστώς πτώχευσης τουρκικός κολοσσός υποδημάτων

Στην ίδια κατάσταση βρίσκονται πολλές μεγάλες επιχειρήσεις της Τουρκίας οι οποίες στα χρόνια της μεγάλης ανάπτυξης είχαν συνάψει μεγάλα δάνεια σε ξένα νομίσματα και τώρα που η τουρκική λίρα κατρακυλάει, τα δάνεια αποτελούν απειλητικό βρόχο για τις ίδιες, αλλά και για τις τράπεζες.

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως ο κίνδυνος της κατάρρευσης της οικονομίας της Τουρκίας χτυπάει την πόρτα και μάλιστα πολύ δυνατά, αλλά ο Ερντογάν δεν ακούει τίποτα.

Για να γίνει αντιληπτό σε ποια κατάσταση βρίσκονται μεγάλες επιχειρήσεις και πόσο απειλητικός είναι ο κίνδυνος θα αναφέρουμε ότι διαπραγματεύονται εδώ και μερικούς μήνες με τους ομολογιούχους τους για την αναδιάρθρωση των τεράστιων υποχρεώσεών τους εξωτερικού δανεισμού, καθώς η υποτίμηση της λίρας αυξάνει το οικονομικό βάρος.

Δείτε τι μπορούν να προκαλέσουν οι χρεοκοπίες που ήδη ξεκίνησαν από την Turk Telekom. Εάν λοιπόν σημαντικός αριθμός τουρκικών εταιρειών αθετήσει τις υποχρεώσεις του στο εξωτερικό θα αντιστραφεί η τουρκική οικονομία, θα προκληθεί μαζικός πανικός στους καταναλωτές, θα κλονιστεί η εμπιστοσύνη των διεθνών χρηματοπιστωτικών αγορών, θα προκληθεί κρίση στο τουρκικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και βαθιά και παρατεταμένη οικονομική κρίση γενικότερα στην χώρα.

Οσον αφορά την εκτίμηση για το σπιράλ του θανάτου δεν την έχει κανένας τυχαίος οικονομολόγος, ούτε κάποιος δημοσιογράφος, ούτε εχθρός του Ερντογάν. Η εκτίμηση ανήκει στον νομπελίστα οικονομολόγο Πολ Κρούγκμαν ο οποίος έγραφε: H Toυρκία είναι αντιμέτωπη με μια κρίση παρόμοια με αυτήν που έπληξε την Ινδονησία και άλλες χώρες της Ασίας στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και εξήγησε:

«Ξεκινάς με μια χώρα, που για οποιοδήποτε λόγο, έγινε η αγαπημένη των ξένων δανειστών και βίωσε μια μεγάλη εισροή ξένων κεφαλαίων για αρκετά χρόνια. Το κρίσιμο είναι πως το χρέος που προκύπτει με τον τρόπο αυτό αποτιμάται σε ξένο νόμισμα, όχι σε εγχώριο.
Σε κάποιο σημείο ωστόσο το πάρτι τελειώνει. Δεν έχει τόση σημασία τι προκαλεί την απότομη διακοπή στον ξένο δανεισμό: μπορεί να είναι γεγονότα στο εσωτερικό, όπως το να τοποθετείς το γαμπρό σου ως υπεύθυνο για την οικονομική πολιτική, μπορεί να είναι μια αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων, μπορεί να είναι μια κρίση σε μια άλλη χώρα που οι δανειστές θεωρούν πως είναι παρόμοια με τη δική σου.
Όποιο και αν είναι το σοκ, το κρίσιμο είναι ότι το ξένο χρέος έχει καταστήσει την οικονομία σου ευάλωτη σε ένα σπιράλ θανάτου. Η απώλεια εμπιστοσύνης προκαλεί πτώση στο νόμισμα σου. Αυτό κάνει πιο δύσκολο να αποπληρώσεις τα χρέη σε ξένο νόμισμα. Αυτό πλήττει την πραγματική οικονομία και μειώνει ακόμα περισσότερο την εμπιστοσύνη, οδηγώντας σε περαιτέρω πτώση το νόμισμα σου και ούτω καθεξής. Το αποτέλεσμα είναι ότι το ξένο χρέος εκτινάσσεται ως ποσοστό του ΑΕΠ.»

Αυτά τα έγραφε ο νομπελίστα οικονομολόγος όταν η ισοτιμία της τουρκικής λίρας με το δολάριο ήταν 4,8 λίρες για 1 δολάριο. Σκεφτείτε ποια θα ήταν η ετυμηγορία σήμερα που η ισοτιμία αυτή έφτασε στις 6,7 λίρες ανά δολάριο.

Αλλά και ειδικοί της αγορά που συμβουλεύουν επενδυτές βλέπουν τεράστιους κινδύνους, που μόνο ο Ερντογάν και ο γαμπρός και υπουργός Οικονομικών Μπερά Αλμπαϊράκ αρνούνται να δουν.

Πολύ χαρακτηριστική και συνάμα τεράστιο σήμα κινδύνου είναι αυτό που εξέπεμψε πριν από λίγο καιρό η Μαρί Οουενς Τόμσεν, επικεφαλής οικονομολόγος της Indosuez Wealth Management στη Γενεύη η οποία δήλωσε χωρίς περιστροφές: «Η Τουρκία μπορεί να είναι η επόμενη χώρα που θα διαλυθεί. Διαθέτει όλα τα στοιχεία που έχει ένα κράτος όταν αρχίσει να διαλύεται».

Το μεγάλο πρόβλημα της χώρας είναι ο ιδιωτικός δανεισμός των τουρκικών επιχειρήσεων. Έχει ξεπεράσει το 170% του ΑΕΠ της, ενώ σημαντικό μέρος του είναι σε ξένο νόμισμα. Έτσι, με τη διολίσθηση της λίρας και με αυξανόμενα επιτόκια δανεισμού, οι τουρκικές επιχειρήσεις εύλογα αντιμετωπίζουν ένα ιδιαίτερα δυσμενές χρηματοοικονομικό περιβάλλον. Στο σύνολο αυτό ανήκουν κι οι τράπεζες, οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλη εξάρτηση σε δολάρια. Ο βραχυχρόνιος δανεισμός τους σε δολάρια ανερχόταν σε 75 δις ευρώ τον Μάρτιο του 2018.

Επίσης, σκαρφαλωμένο πάνω από τα 50 δισ. δολάρια, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών – που ορίζεται ως το άθροισμα του εμπορικού ισοζυγίου και των χρηματοπιστωτικών ροών – δεν καλύπτεται ακόμη και από τα καθαρά διεθνή αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας που φτάνουν τα 45 δισ. Δολάρια.

Αξίζει να υπενθυμίσουμε την τελευταία ανάλυση της Capital Economics  ότι η πρόσφατη αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές σημαίνει ότι η τουρκική οικονομία θα υποστεί μια απότομη επιβράδυνση κατά τους επόμενους δώδεκα μήνες – ένα ή δύο τρίμηνα αρνητικής ανάπτυξης είναι πλέον εξαιρετικά πιθανά. Όπως προειδοποίησε, αν ο Ερντογάν συνεχίσει τις πιέσεις για χαλαρότερη νομισματική και δημοσιονομική πολιτική, θα έχει σημαντικά κόστη στην ήδη εξασθενημένη και πιο ασταθή οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας και θα οδηγήσει σε υψηλότερο πληθωρισμό και σε πιο έντονη βουτιά στη λίρα. Δηλαδή ο κίνδυνος χρεοκοπίας υπερδανεισμένων επιχειρήσεων θα μεγιστοποιηθεί.

Και για όποιον έχει ακόμα αμφιβολίες θα προσθέσουμε ότι μία πυρηνική βόμβα 179 δισεκατομμυρίων δολαρίων απειλεί την τουρκική οικονομία. Είναι προγραμματισμένη να σκάσει μέχρι τον Ιούλιο του 2019 αν ο Ερντογάν δεν καταφέρει να την αφοπλίσει.

Στο ποσό αυτό ανέρχεται το εξωτερικό χρέος της Τουρκίας που ωριμάζει ως την προαναφερόμενη ημερομηνία, σύμφωνα με την αμερικανική τράπεζα JP Morgan.

Το χρέος αυτό απειλεί πρωτίστως τράπεζες και ιδιωτικές επιχειρήσεις , αφού αυτές έχουν δανειστεί τα 146 δισ. δολάρια, ενώ το κράτος και άλλοι δημόσιοι φορείς πρέπει να αποπληρώσουν 33 δισ. Δολάρια.

Δηλαδή επιχειρήσεις που απειλούνται με χρεοκοπία θα πρέπει ως τον Ιούλιο του 2019 να εξοφλήσουν ή να διακανονίσουν (αν δεχτούν οι δανειστές) δάνεια 146 δισ. δολαρίων.

Στα προαναφερόμενα προσθέστε:

-Την κόντρα με τον Τραμπ.

-Τις υποβαθμίσεις της οικονομίας και των τραπεζών από διεθνείς οίκους.

-Τον υψηλό πληθωρισμό.

Και θα έχετε την εικόνα μιας οικονομίας που καταρρέει και διαλύεται και τα 15 δισ. του Κατάρ δεν αποτελούν παρά σταγόνα στον ωκεανό.

Θανάσης Λυρτσογιάννης