Μέση Ανατολή- Κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα: Αποκλείουν οι ναυτιλιακές τις θαλάσσιες μεταφορές – Φόβοι για το διεθνές εμπόριο

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Μέση Ανατολή- Ερυθρά Θάλασσα: Τα χειρότερα φοβάται η ναυτιλία μετά τις τελευταίες επιθέσεις των αμερικανικών δυνάμεων σε βάσεις των Χούθι στην Υεμένη σε συνδυασμό και με την κατάληψη από τις Ιρανικές δυνάμεις του ελληνόκτητου δεξαμενοπλοίου St Nicholas, τις προηγούμενες ημέρες.

Τέρμα στις ελπίδες για παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη βάζει η κρίση στην Ερυθρά θάλασσα

Αν τα πράγματα χειροτερέψουν, θα μεγαλώσει η αναστάτωση, θα αυξηθεί το κόστος των εμπορευματοκιβωτίων και θα μειωθεί περεταίρω το παγκόσμιο εμπόριο.
Μια παρατεταμένη σύγκρουση στην Ερυθρά Θάλασσα και η κλιμάκωση των εντάσεων σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή μεγαλώνουν τον κίνδυνο καταστροφικών συνεπειών για την παγκόσμια οικονομία, αναζωπυρώνοντας τον πληθωρισμό και διαταράσσοντας τον ενεργειακό εφοδιασμό.

Το σήμα «μείνετε μακριά από την Ερυθρά Θάλασσα» ακούγεται πιο συχνά μετά τις τελευταίες επιθέσεις των αμερικανικών δυνάμεων κατά των Χούθι. Το σενάριο «εφιάλτης» για την ναυτιλία και το παγκόσμιο εμπόριο που είναι να κλείσουν για μεγάλο διάστημα η Ερυθρά Θάλασσα και τα Στενά του Ορμούζ, είναι στην ημερήσια ατζέντα. Τα στενά στην Ερυθρά Θάλασσα έγιναν ακόμη πιο επικίνδυνα για τα εμπορικά πλοία, πολλά εκ των οποίων άλλαξαν ρότα, μετά και την επίθεση των αμερικανών το βράδυ της προηγούμενης Πέμπτης κατά εγκαταστάσεων των ανταρτών της Υεμένης.

Μέση Ανατολή: Παίκτης – βαρόμετρο το Ιράν

Απομακρύνονται από την Ερυθρά Θάλασσα

Όπως δείχνουν τα δεδομένα παρακολούθησης πλοίων της Lloyd’s List Intelligence, αμέσως μετά το πρώτο χτύπημα το βράδυ της Πέμπτης, 23 δεξαμενόπλοια και πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου εκτρέπονται, ενώ ένας μεγάλος κινεζικός διαχειριστής υπερδεξαμενοποίων (VLCC) επιβεβαίωσε ότι δεν θα στείλει δεξαμενόπλοια στην Ερυθρά Θάλασσα.

Με την συντριπτική πλειονότητα των μεγάλων ναυτιλιακών εταιρειών τακτικών μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων να έχουν ήδη εκτρέψει τα πλοία τους γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, η κυκλοφορία στην Ερυθρά Θάλασσα συνολικά μειώθηκε κατά περίπου 28% ως απάντηση στις επιθέσεις των Χούθι, σύμφωνα με την παρακολούθηση της Lloyd’s List Intelligence. Όμως δεν συνέβαινε το ίδιο με τα δεξαμενόπλοια και τα πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου που στην πλειονότητα τους εξακολουθούσαν να δρομολογούνται μέσω Ερυθράς.

Η εικόνα αλλάζει, μετά τις επιθέσεις των αμερικανικών και βρετανικών δυνάμεων σε εγκαταστάσεις των Χούθι. Η Lloyd’s List εντόπισε 23 πλοία που είτε σταμάτησαν είτε αντιστράφηκαν στην πορεία τους στα βόρεια της Ερυθράς Θάλασσας και στη νότια προσέγγιση του ναυτιλιακού στενού Μπαμπ ελ Μάντεμπ τις ώρες από την έναρξη των επιθέσεων αργά την Πέμπτη. Παρ’ όλα αυτά τουλάχιστον 90 πλοία εξακολουθούν να κατευθύνονται προς ή να περνούν την περιοχή των χτυπημάτων παρά τις προειδοποιήσεις να μείνουν μακριά.

Προειδοποιήσεις απο Intertanko

Όμως, η Combined Maritime Forces των συμμαχικών δυνάμεων, συστήνει στα εμπορικά πλοία να μείνουν μακριά από το στενό του Bab el Mandeb, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της διεθνούς ένωσης ανεξαρτήτων πλοιοκτητών δεξαμενοπλοίων Intertanko. Μάλιστα επισημαίνει ότι αυτή η κατάσταση κινδύνου για τα πλοία μπορεί να διαρκέσει αρκετές ημέρες.

Και το νηολόγιο της Σιγκαπούρης συμβούλεψε ομοίως όλα τα πλοία του στόλου του να «αναχωρήσουν ή να αποφύγουν την περιοχή δεδομένων των αυξημένων επιπέδων κινδύνου και της πιθανότητας παράπλευρων ζημιών».

Η εταιρεία υπηρεσιών ασφαλείας Dryad Global έχει επίσης εκδώσει μια συμβουλή προς τους πελάτες της να «απέχουν από την είσοδο ή τη λειτουργία στην Ερυθρά Θάλασσα κοντά στην Υεμένη και στον Κόλπο του Άντεν για τουλάχιστον 72 ώρες».

Η εικόνα στην ευρύτερη περιοχή αρχίζει να γίνεται ακόμη πιο προβληματική για το παγκόσμιο εμπόριο. Η «απομόνωση» της ευρύτερης περιοχής θα είχε σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία με την ενίσχυση των υφεσιακών τάσεων που είναι ο «χειρότερος εχθρός» της διεθνούς ναυτιλίας.

Από τα στενά του Ορμούζ διέρχεται το 20% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου, ενώ από την Ερυθρά Θάλασσα διακινείται σχεδόν το 15% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου και το 30% του παγκόσμιου όγκου εμπορευματοκιβωτίων.

Το 12% της παγκόσμις χωρητικότητας άλλαξε ρότα

Σύμφωνα με ανάλυση της Hellmann Worldwide Logistics ο αριθμός των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που έχουν εκτραπεί από την Ερυθρά μέσω του περίπλου της Αφρικής στα τέλη Δεκεμβρίου είχε φτάσει τα 262 πλοία συνολικής μεταφορικής ικανότητας 3,4 εκατ. TEU ή 12% της παγκόσμιας χωρητικότητας. Εκτός από τα πλοία που εκτρέπονται από τη διαδρομή του Σουέζ, υπάρχει επίσης ένας αυξανόμενος αριθμός πλοίων που εκτρέπονται από τη διώρυγα του Παναμά για να αποφύγουν τη συμφόρηση της διώρυγας.

Μια μόνιμη αναδρομολόγηση όλων των ναυτιλιακών γραμμών θα απαιτήσει 1,4-1,7 εκατομμύρια TEU μεταφορικής ικανότητας που ισοδυναμεί με απορρόφηση έως και 6% της παγκόσμιας χωρητικότητας των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η άνοδος των ναύλων στην spot αγορά εμπορευματοκιβωτίων, ιδιαίτερα στις γραμμές Ασίας-Ευρώπης, που σημαίνει ότι περισσότερο πλήττονται οι καταναλωτές στην Ευρώπη οι οποίοι θα κληθούν να καταβάλλουν το αυξημένο κόστος, τις επόμενες εβδομάδες όταν τα προϊόντα των πλοίων αυτών που κάνουν το γύρο της Αφρικής βρεθούν στην αγορά.

Τριπλασιάστηκε το μεταφορικό κόστος

Αν και το μεταφορικό κόστος με πλοίο, είναι πολύ μικρό ποσοστό στο συνολικό κόστος απόκτησης του προϊόντος οι επιβαρύνσεις είναι δεδομένες.

Όπως έχει γράψει ο ot.gr το κόστος των ναύλων για ένα container που φτάνει στον Πειραιά μέσω Αφρικής έχει εκτιναχθεί πάνω από 6.000 ευρώ από 2.000 ευρώ που ήταν πριν την κρίση.

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι τιμές θα αυξηθούν περαιτέρω τις επόμενες εβδομάδες

Αυτό που φοβάται η διεθνής ναυτιλία είναι το χειρότερο σενάριο που είναι μια πιο άμεση εμπλοκή/αντιπαράθεση με το Ιράν που θα οδηγήσει σε παρόμοιους τύπους επιθέσεων σε πλοία στα Στενά του Ορμούζ. Αυτό θα είχε πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο από την τρέχουσα κατάσταση, καθώς το 20% του παγκόσμιου εφοδιασμού πετρελαίου κινείται μέσω αυτής της πλωτής οδού.

Πάντως σύμφωνα με τον ναυλομεσιτικό οίκο Xclusiv δεν είναι μόνο οι ναύλοι της αγοράς εμπορευματοκιβωτίων που έχουν επωφεληθεί, αλλά και οι ναύλοι των δεξαμενόπλοιων στις γραμμές της Ερυθράς Θάλασσας βρίσκονται σε ανοδική πορεία τον τελευταίο μήνα. Ενδεικτικά η διαδρομή Suezmax TD23 (Basrah προς Lavera – 4.878 ναυτικά μίλια μέσω Σουέζ ή 10.977 ναυτικά μίλια μέσω Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας) κοστίζει 30.958 δολάρια ΗΠΑ/ημέρα σχεδόν διπλάσια σε σύγκριση με ένα μήνα πριν, που ήταν 17.592 δολάρια ΗΠΑ/ημέρα.

Εκτός από τους γεωπολιτικούς κινδύνους, οι αλλαγές στο κόστος των καυσίμων, η πράσινη μετάβαση, οι διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού θα ασκήσουν πιέσεις στο ναυτιλιακό κόστος το 2024, εκτιμά η Xclusiv. Ωστόσο στο βαθμό που δεν υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στην πορεία της παγκόσμιας οικονομίας από τις γεωπολιτικές αυτές εξελίξεις αναμένεται αυξημένη ζήτηση για εμπορεύματα και ανάκαμψη των καταναλωτικών δαπανών.

Ισχυρή απάντηση

Οι Χούθι ισχυρίζονται ότι στοχεύουν μόνο πλοία που συνδέονται με το Ισραήλ, σε μια προσπάθεια να υποστηρίξουν τους Παλαιστίνιους στη Γάζα, αλλά πολλοί από τους στόχους τους δεν σχετίζονταν με το μικρό κράτος της Μέσης Ανατολής, εναντίον του οποίου έχουν επίσης εκτοξεύσει πυραύλους.

Ένα αμερικανικό πλήγμα σε μια τοποθεσία ραντάρ στην Υεμένη το βράδυ της Παρασκευής προκάλεσε τις απειλές των Χούθι για «ισχυρή και αποτελεσματική απάντηση» στις διεθνείς επιθέσεις και τροφοδότησε τους φόβους για περιφερειακή κλιμάκωση σε μια σύγκρουση που ήδη διαδραματίζεται σε πολλά σύνορα. Ο εκπρόσωπος των Χούθι, Μοχάμεντ Αμπντουλσαλάμ, δήλωσε ότι οι επιθέσεις δεν είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην ικανότητα των Χούθι να εμποδίζουν τη διέλευση πλοίων από την Ερυθρά Θάλασσα και την Αραβική Θάλασσα

Ο κορυφαίος αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών για την Υεμένη, ο ειδικός απεσταλμένος Χανς Γκρούντμπεργκ, προειδοποίησε για τις «σοβαρές ανησυχίες» που υπάρχουν σχετικά με τη σταθερότητα και τις εύθραυστες ειρηνευτικές προσπάθειες στην Υεμένη, η οποία υφίσταται χρόνια εμφυλίου πολέμου.

Μείωση παγκόσμιου εμπορίου

Οι Χούθι είναι μόνο μία από τις πολλές ομάδες που πρόσκεινται στο Ιράν σε ολόκληρη την περιοχή, μεταξύ άλλων στη Συρία, το Ιράκ και τον Λίβανο, οι οποίες επιτίθενται σε στόχους είτε εντός του Ισραήλ, είτε που σχετίζονται μαζί του. Η Χεζμπολάχ στο Λίβανο αποτελεί ίσως την πιο σοβαρή απειλή.

Όπως σχολίασε ο Φαρέα αλ Μουσλίμι από το πρόγραμμα του Chatham House για τη Μέση Ανατολή «οι Χούθι είναι πολύ πιο έξυπνοι, προετοιμασμένοι και καλά εξοπλισμένοι από ό,τι αντιλαμβάνονται πολλοί δυτικοί σχολιαστές. Η απερισκεψία τους και η προθυμία τους να επιλέξουν την κλιμάκωση μπροστά σε μια πρόκληση, υποτιμάται συχνά».

Ο Γουίλιαμ Μπέιν, εμπειρογνώμονας του Βρετανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου υπολόγισε ότι «περίπου 500.000 εμπορευματοκιβώτια πέρασαν από τη διώρυγα του Σουέζ τον Νοέμβριο και αυτό είχε μειωθεί κατά 60% σε 200.000 τον Δεκέμβριο». Τα πλοία, σαφώς, και ακολουθούν διαφορετικές διαδρομές, αλλά αυτό έχει αυξήσει το κόστος, με αποτέλεσμα ένα εμπορευματοκιβώτιο που κόστιζε 1.500 δολάρια τον Νοέμβριο να φτάνει τα 4.000 δολάρια τον Δεκέμβριο. «Αν τα πράγματα χειροτερέψουν, θα μεγαλώσει η αναστάτωση, θα αυξηθεί το κόστος των εμπορευματοκιβωτίων και θα μειωθεί περεταίρω το παγκόσμιο εμπόριο», είπε χαρακτηριστικά.