Αποπροσανατολισμός του Ερντογάν:Η βουτιά της τουρκικής λίρας και η επιβούλευση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Η καταγραφόμενη εδώ και μήνες κλιμάκωση της γεωπολιτικής και στρατιωτικής έντασης που καλλιεργεί η τουρκική κυβέρνηση, ιδιαίτερα έναντι της Ελλάδας, έχει επισκιάσει τον ισχυρό κλονισμό που υφίσταται η οικονομία της και το νόμισμα της Τουρκίας, παρά τις προσπάθειες ενίσχυσης της ρευστότητας και του δανεισμού που επέβαλε η κυβέρνηση Ερντογάν.

Προκειμένου να αποφύγει την κατάρρευση του τουρκικού νομίσματος, η BDDK ανακοίνωσε ουσιαστικά την άρση των περισσότερων μέτρων ενίσχυσης του τραπεζικού δανεισμού, πράγμα που δεν αποκλείει ως επόμενο βήμα ακόμη και την αύξηση των επιτοκίων της τουρκικής λίρας.

Πιέσεις στις τράπεζες

Η ανώτατη τραπεζική αρχή ανακοίνωσε τον περιορισμό της αναλογίας των δανείων στο σύνολο ενεργητικού των τραπεζών στο 95% για τις καθαρά εμπορικές τράπεζες και στο 75% για τις ισλαμικές (που τυπικά διαφέρουν από τις εμπορικές στη μη επιβολή τόκου).

Το αίτημα για μερική ανάκληση των κανόνων με βάση τους οποίους η κυβέρνηση Ερντογάν πίεζε τις τράπεζες, και μάλιστα υπό την απειλή προστίμων, να αυξήσουν τον δανεισμό προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της πανδημίας, είχαν διατυπώσει από την προηγούμενη εβδομάδα οι ίδιες οι τράπεζες διαβλέποντας τον κίνδυνο αποστράγγισης των συναλλαγματικών αποθεμάτων, νομισματικής κατάρρευσης και εκτίναξης του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών.

Μάλιστα, σε σύσκεψη που έγινε την προηγούμενη εβδομάδα, ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, Murat Uysal, έκανε λόγο για επικείμενη αύξηση των επιτοκίων της τουρκικής λίρας, άρα και του κόστους δανεισμού, χωρίς να προσδιορίζει χρονικά την απόφαση.
Σημειώνεται ότι στην τελευταία της συνεδρίαση τον Ιούλιο η τουρκική κεντρική τράπεζα διατήρησε το επιτόκιό της στο 8,25%, επικαλούμενη την άνοδο του πληθωρισμού κοντά στο 12%.

Η εξέλιξη ματαιώνει τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης Ερντογάν να περιορίσει τη συρρίκνωση της τουρκικής οικονομίας, που εκτιμάται ότι θα καταλήξει φέτος σε μείωση ΑΕΠ κατά 10%. Η προσπάθεια τόνωσης της οικονομίας με άφθονη δανειακή ρευστότητα το δεύτερο τρίμηνο του έτους είχε βαρύ τίμημα την αναζωπύρωση της νομισματικής κρίσης.

Ολα τώρα προοιωνίζονται μια οικονομική καταιγίδα το φθινόπωρο και ισχυρή ένδειξη γι’ αυτό είναι και η άνοδος της ονομαστικής ανεργίας στο 12,9% τον προηγούμενο μήνα. Μάλιστα, μετά το lockdown της περιόδου Μαρτίου-Μαΐου, εκτιμάται ότι η πραγματική ανεργία, κατά τον ευρύτερο ορισμό της, έφτασε έως και το 52%.

Για να αντισταθμίσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια, η κυβέρνηση Ερντογάν είχε επιλέξει ήδη και προ πανδημίας την υψηλού ρίσκου ενθάρρυνση της πιστωτικής επέκτασης, και μάλιστα με εξόφθαλμη παραβίαση της ανεξαρτησίας της τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας.
Η αύξηση του δανεισμού προκάλεσε την πρόσκαιρη ενίσχυση των δαπανών, ιδιαίτερα για αγορά αυτοκινήτων και ηλεκτρικών συσκευών, η οποία αύξησε τα καταναλωτικά δάνεια κατά 25% τους τελευταίους επτά μήνες, στα 100 δισ. δολάρια.

Κι επειδή μιλάμε για εισαγόμενα κυρίως αγαθά, αυτή η πολιτική προκάλεσε έκρηξη της ζήτησης για συνάλλαγμα, εξάντληση των συναλλαγματικών αποθεμάτων (έχουν μειωθεί κατά 13 δισ. δολάρια φέτος), φυγή κεφαλαίων (μόνο πέρσι 16 δισ. δολάρια ξένων κεφαλαίων εγκατέλειψαν το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης) και μια τεράστια τρύπα στην οικονομία της χώρας, με πρώτο αλλά όχι τελευταίο θύμα την ισοτιμία της τουρκικής λίρας.

Ο Ερντογάν βρίσκεται μπροστά σε ένα ιδιότυπο μείγμα οικονομικής κρίσης, που εκτός από ύφεση και αύξηση της ανεργίας, περιλαμβάνει υψηλό πληθωρισμό, αποδυνάμωση του νομίσματος και ένα όλο και ακριβότερο εξωτερικό χρέος, από το οποίο 170 δισ. δολάρια πρέπει να πληρωθούν ή να αναχρηματοδοτηθούν τους επόμενους 12 μήνες. Οι συμφωνίες στήριξης των συναλλαγματικών αποθεμάτων ύψους 60 δισ. δολαρίων με την Κίνα, το Κατάρ και άλλες χώρες δεν φαίνεται να σώζουν την κατάσταση.

Ως εκ τούτου, ειδικός πλέον στο να εκτονώνει τις εσωτερικές πιέσεις με παραγωγή εξωτερικών εντάσεων ο Ερντογάν, είναι μάλλον αδύνατο να επιβουλεύεται την ελληνική υφαλοκρηπίδα χωρίς να έχει στο μυαλό του και την τουρκική λίρα.