Ανεβαίνει η ένταση στην Κούβα: Μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις-Τι συμβαίνει… (pics)

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Κούβα– Ένας νεκρός στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις -Χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους σε διάφορες πόλεις του νησιού.

Εξαγριωμένοι οι διαδηλωτές από την κατάρρευση της οικονομίας, τις ελλείψεις σε φάρμακα και φαγητό, το σκαρφάλωμα των τιμών και τους κυβερνητικούς χειρισμούς της πανδημίας.

Ένα εξαιρετικά σπάνιο γεγονός σε αυτήν τη χώρα που κυβερνάται από το Κομμουνιστικό Κόμμα (PCC), και οι μόνες συγκεντρώσεις που έχουν άδεια διεξαγωγής είναι στις περισσότερες περιπτώσεις αυτές του κόμματος…

Ο πρόεδρος έχει ζήτησε από τους υποστηρικτές του να «πολεμήσουν» τους διαδηλωτές, οι οποίοι αντιμετωπίζουν σκληρή τιμωρία.

Να σημειώσουμε, ότι ένας άντρας σκοτώθηκε και πολλοί πολίτες και αξιωματούχοι ασφαλείας τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης τη Δευτέρα σε ένα προάστιο της Αβάνας και νοσηλεύονται σε νοσοκομείο, ανακοίνωσε χθες το υπουργείο Εσωτερικών.

Πρόκειται για τον πρώτο επιβεβαιωμένο θάνατο μετά το ξέσπασμα των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στην Κούβα την Κυριακή που συνεχίστηκαν σποραδικά την επόμενη μέρα, εν μέσω της βαθιάς οικονομικής κρίσης και της ραγδαίας ανόδου κρουσμάτων της Covid-19 που αντιμετωπίζει η νησιωτική χώρα.

Το υπουργείο «εκφράζει τη λύπη του για τον θάνατο αυτού του ατόμου» που συνέβη στη δημοφιλή συνοικία Γουινέρα, στα περίχωρα της Αβάνας, ανέφερε το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων της Κούβας, διευκρινίζοντας ότι ο άνδρας, 36 ετών, πέθανε κατά τη συμμετοχή του στις «ταραχές».

Ενώ, ένας από του αγανακτισμένους διαδηλωτές δήλωσε στο BBC Mundo: «Δεν υπάρχει φαγητό, φάρμακα, ελευθερία. Δεν μας αφήνουν να ζήσουμε».

Πολλοί αντικυβερνητικοί διαδηλωτές συνελήφθησαν από δυνάμεις ασφαλείας που φορούσαν απλά πολιτικά ρούχα, σύμφωνα με το Reuters. Φωτογραφίες που ανέβηκαν στα κοινωνικά μέσα δείχνουν άνδρες των δυνάμεων ασφαλείας να συλλαμβάνουν, να χτυπούν και να ρίχνουν σπρέι πιπεριού σε κάποιους από τους διαδηλωτές.

Υπήρξαν αναφορές για κατάρρευση του internet κατά μήκος του νησιού ενώ ένας φωτογράφος του Associated Press τραυματίστηκε μετά από αντιπαράθεση με τις δυνάμεις ασφαλείας.

Αυτό που συμβαίνει το τελευταίο διάστημα στην Κούβα δεν είναι βέβαια αποτέλεσμα «αμερικανικού δακτύλου» και «πληρωμένων πρακτόρων που παριστάνουν τους διαδηλωτές», όπως απολύτως προβλέψιμα, σχεδόν «καθιερωμένα» ισχυρίζεται το κουβανικό καθεστώς, αλλά τα πρώτα βήματα σε μια πορεία που αποφασίστηκε πριν 10 χρόνια από τον Ραούλ Κάστρο, έμεινε στα χαρτιά ως τα τέλη του 2020 και ξεκίνησε απότομα με τη νέα χρονιά, τραντάζοντας συθέμελα την κουβανική κοινωνία αλλά και το ίδιο το καθεστώς:

Είναι η αρχή της πορείας προς τον καπιταλισμό, όσο κι αν αυτή η λέξη εξακολουθεί να «καίει» στα επίσημα κουβανικά χείλη.

Όταν βέβαια λέμε καπιταλισμό, εννοούμε ένα είδος αυταρχικού κρατικού καπιταλισμού, στα πρότυπα της Κίνας – αφού ο κομμουνισμός δεν λειτούργησε, το next best thing για τις τελευταίες κομμουνιστικές χώρες του πλανήτη είναι το μονοκομματικό κράτος όπου οι πολίτες ασχολούνται πλέον όχι με την επιβίωση αλλά με τον προσωπικό πλουτισμό, κάτι που στην περίπτωση της Κίνας δείχνει να λειτουργεί πολύ καλύτερα από τον σταλινισμό (ή μαοϊσμό) μέχρι στιγμής.

Όσο κι αν φαίνεται περίεργο όμως, η αχανής Κίνα του ενάμισι δισεκατομμυρίου κινήθηκε πολύ πιο γρήγορα και αποτελεσματικά προς αυτή την κατεύθυνση από το μικρό νησί της Καραϊβικής με τα έντεκα εκατομμύρια κατοίκων, όπου οι ιδεολογικές αντιστάσεις αλλά και τα δομικά προβλήματα αποδεικνύονται πολύ ισχυρότερα.

Βαριά σκιά του επιθέτου Κάστρο

Πολύ περισσότερο απ’ ό,τι στην «απρόσωπη» και ανομοιογενή Κίνα, στην Κούβα, όπου όλοι ξέρουν όλους, η μάχη των συμβόλων, η βαριά σκιά του επιθέτου Κάστρο και η υπαρξιακή διάσταση της ιδεολογίας και της ταυτότητας για το καθεστώς έχουν φρενάρει κάθε μεγάλη μεταρρύθμιση που έχει, στα λόγια μόνο, αποφασιστεί. Μέχρι τώρα.

Αν όμως το 2011, όταν ο οξυδερκής -και πολύ ικανότερος του αδελφού του στα πρακτικά ζητήματα, καίτοι αναμφισβήτητα λιγότερο χαρισματικός- Ραούλ Κάστρο κήρυττε την απελευθέρωση της οικονομίας, τα πράγματα κουτσοπήγαιναν κάπως καλά στο νησί, στα πιο πρόσφατα χρόνια η κουβανική οικονομία έγινε φανερό πως παρέπαιε και, με την κρίση του κορονοϊού που εξαφάνισε τον τουρισμό, από το 2020 είναι ουσιαστικώς κλινικά νεκρή.

Η ύφεση του 2020 καταγράφηκε στο 11% και κανείς δεν ξέρει πού θα φτάσει το 2021, αλλά τα δείγματα του πρώτου εξαμήνου είναι αποκαρδιωτικά: η Κούβα έχει επιστρέψει στην ανέχεια και την έλλειψη βασικών αγαθών των αρχών της δεκαετίας του ’90, όταν κόπηκε η πλούσια σοβιετική βοήθεια και ξεκίνησε η θρυλική «Ειδική Περίοδος» (Periodo Especial), που 30 χρόνια μετά συνεχίζεται ακόμα.

Ποια είναι τα βασικά προβλήματα της οικονομίας της Κούβας;

• Ο δυσλειτουργικός κεντρικός σχεδιασμός της
• Ο πολύ μικρός ιδιωτικός τομέας
• Οι ελάχιστες επενδύσεις από το εξωτερικό
• Η πλήρης απουσία επενδύσεων από το εσωτερικό
• Το πλήθος των ζημιογόνων κρατικών εταιριών
• Το περίπλοκο νομισματικό σύστημα και το τεχνητά υπερτιμημένο πέσο
• Η μικρή παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα
• Η εξάρτηση από τις εισαγωγές
• Τα μονίμως χαμηλά συναλλαγματικά αποθέματα, που αυτή τη στιγμή λόγω έλλειψης τουρισμού έχουν κάνει την κατάσταση ασφυκτική.
• Το αμερικανικό εμπάργκο. Η εφαρμογή του αποτελεί ένα μόνιμο αγκάθι στο πλευρό της Κούβας, δεν είναι όμως αυτό η κύρια αιτία της οικονομικής δυστοκίας της χώρας: και να μην υπήρχε, όλα τα παραπάνω θα ήταν αρκετά για να φέρουν την Κούβα (ή οποιαδήποτε άλλη χώρα, ανεξαρτήτως συστήματος) σε δεινή οικονομική θέση.

Τι προβλέπουν λοιπόν οι μεταρρυθμίσεις του 2011, που ξαφνικά μπήκαν όλες μπροστά το τελευταίο εξάμηνο, φέρνοντας τα πάνω κάτω;

Οι βασικότερες είναι αυτές:

• Είσοδος ιδιωτών επενδυτών σε όλες τις κρατικές κουβανικές εταιρίες, εκτός από 124 στρατηγικού ενδιαφέροντος.
• Σταδιακή διακοπή επιχορηγήσεων σε όλες τις κρατικές εταιρίες και επιχειρήσεις.
• Υποχρέωση όλων των ζημιογόνων κρατικών εταιριών (περίπου οι μισές) να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους εντός ενός έτους, αλλιώς θα συγχωνευθούν, θα πουληθούν ή θα κλείσουν. Σε αυτή την περίπτωση οι υπάλληλοι θα απολυθούν και θα πρέπει να βρουν μόνοι τους τον δρόμο τους προς τον ιδιωτικό τομέα.
• Διακοπή κρατικής επιδότησης σε συγκεκριμένα προϊόντα πρώτης ανάγκης ώστε να διατηρούνται οι τιμές τους τεχνητά χαμηλές. Στο εξής, οι τιμές τους θα διαμορφώνονται από την αγορά (αν και σε κάποια η κυβέρνηση θα εξακολουθεί να θέτει ανώτατες τιμές, ώστε να μην υπάρχει «αισχροκέρδεια»).
• Πλήρης αλλαγή της νομισματικής πολιτικής των δύο παράλληλων νομισμάτων (του «εθνικού» πέσο στο οποίο πληρώνονται οι μισθοί και οι συντάξεις και παρέχονται κάποια βασικά αγαθά, και του «σκληρού» ανταλλάξιμου πέσο, σε κλειδωμένη αντιστοιχία 1:1 με το αμερικάνικο δολάριο, με το οποίο λειτουργούσε η οικονομία του τουρισμού και η αγορά των καταναλωτικών αγαθών), κατάργηση του «σκληρού» πέσο, μετατροπή όλων των καταθέσεων σε «εθνικό» πέσο και η πρωτοφανής για τα νεότερα κουβανικά δεδομένα μεγάλη υποτίμηση του.

Είναι φανερό ότι οι παραπάνω μεταρρυθμίσεις, όσο κι αν φαίνονται εξωφρενικά ριζοσπαστικές για μια σοβιετικού τύπου οικονομία όπως αυτή της Κούβας, είναι μονόδρομος επιβίωσης, και για τη χώρα και για το καθεστώς. Τότε όμως γιατί οι πολίτες διαμαρτύρονται;

Πρώτον, επειδή η Κούβα είναι σαν ένας άνθρωπος που έχει περάσει 60 χρόνια δεμένος σε ένα κρεβάτι και ξαφνικά τον λύνουν και του λένε να τρέξει 3.000 μέτρα στιπλ – η κοινωνία και η καθημερινή ζωή των πολιτών στην Κούβα έχουν ελάχιστες δυνατότητες και «μαξιλάρια ασφάλειας» να απορροφήσουν τους τρομακτικούς κραδασμούς μιας τέτοιας αλλαγής. Πριν τα οφέλη, που είναι μεσο/μακροπρόθεσμα, θα υπάρξει άφθονος πόνος και αυτόν τον πόνο βιώνουν τώρα οι Κουβανοί.

Δεύτερον, και αυτό είναι απόλυτη ευθύνη του καθεστώτος, οι μεταρρυθμίσεις αυτές γίνονται βιαστικά και με το «πιστόλι στον κρόταφο» στη χειρότερη δυνατή συγκυρία, όταν η μεγάλη παγκόσμια κρίση της Covid-19 βρίσκεται σε εξέλιξη και ο βασικός αιμοδότης της κουβανικής οικονομίας, ο τουρισμός, είναι εντελώς απών και δεν μπορεί να απαλύνει την οικτρή κατάσταση στο νησί. Το καθεστώς έπρεπε να έχει κάνει τα πρώτα βήματα 10 χρόνια πριν, όταν τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα. Δείλιασε τότε, με αποτέλεσμα τώρα ο αρνητικός αντίκτυπος των μέτρων να είναι πολλαπλάσιος στην εξουθενωμένη κοινωνία…

Πληροφορίες από athensvoice.gr /BBC/Reuters

Επιμέλεια Ελένη Νιζάμη