Το colpo grosso του Ερντογάν: Αύξησε τα επιτόκια χωρίς να τα αυξήσει

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Τα έκτακτα μέτρα της Τουρκίας, που ανακοίνωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, για την ενίσχυση της λίρας είναι στην πραγματικότητα μια συγκαλυμμένη αύξηση των επιτοκίων.

Η τουρκική λίρα είχε χάσει περισσότερο από το 50% της αξίας του έναντι του δολαρίου από τον Σεπτέμβριο, καθώς ο Ερντογάν επέβαλε στην κεντρική τράπεζα τη μείωση των επιτοκίων, σε μια προσπάθεια να προσελκύσει επενδύσεις.

Μετά τη βουτιά έσπευσε χθες να ανακοινώσει ένα σχέδιο «διάσωσης» υποσχόμενος στους καταθέτες προστασία από τις άγριες διακυμάνσεις του νομίσματος και εκτόξευσε τη λίρα στα ύψη. Η εξέλιξη αυτή, όπως σημειώνει το Bloomberg, μπορεί να του δώσει πολιτικό χρόνο πριν από τις εκλογές του 2023.

Σε περίπτωση που η πτώση της λίρας έναντι των «σκληρών» νομισμάτων υπερβεί τα επιτόκια των τραπεζών, η κυβέρνηση θα πληρώσει στους κατόχους καταθέσεων σε λίρες τη διαφορά. Βάζοντας, όμως, με αυτόν τον τρόπο ένα κατώτατο όριο για τη λίρα, η κυβέρνηση αύξησε τα επιτόκια χωρίς να το πει, ενώ στέρησε από τους κατόχους του νομίσματος τα οφέλη, είπαν οι επικριτές.

«Υπήρξε μια επική αύξηση των επιτοκίων, χωρίς να την αποκαλούμε έτσι», λέει ο Refet Gurkaynak, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Bilkent στην Άγκυρα. «Θα έχουμε μεγάλη επιβάρυνση στον προϋπολογισμό, όταν υπάρξει απότομη αύξηση της ισοτιμίας συναλλάγματος. Αυτό το είδος της επιβάρυνσης συνήθως νομισματοποιείται, κάτι που σημαίνει ακόμη υψηλότερες ισοτιμίες και πληθωρισμό».

Το σχέδιο αποσκοπεί στο να ανακόψει τη ζήτηση μικροεπενδυτών για δολάρια, αλλά η παράκαμψη μιας επίσημης αύξησης των επιτοκίων έχει κόστος: Το Υπουργείο Οικονομικών θα αναλαμβάνει τώρα ζημίες στις νέες καταθέσεις σε λίρες, σε περίπτωση νέας βουτιάς της.

Αυτό επιβαρύνει ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα ατού στην οικονομία της Τουρκίας -τη δημοσιονομική της θέση- και υπογραμμίζει μια αυξανόμενη τάση μεταξύ των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής να στηρίζονται στον προϋπολογισμό για να πληρώσουν το κόστος των λανθασμένων επιλογών.

«Μπορούμε να πούμε ότι ο προϋπολογισμός -το τελευταίο στοιχείο που απομένει- θυσιάστηκε για να ισχυριστεί ότι αποφεύχθηκε η αύξηση των επιτοκίων», σύμφωνα με τον Ιμπραήμ Τουρχάν, πρώην υποδιοικητή της τουρκικής κεντρικής τράπεζας, που είναι τώρα πολιτικός της αντιπολίτευσης. «Με αυτό τον τρόπο, το κόστος της υποτίμησης της λίρας επιβαρύνει το κοινωνικό σύνολο».

Η λίρα ανατιμήθηκε περισσότερο από 20% μετά την ομιλία του Ερντογάν, προτού χάσει κάποια από τα κέρδη σήμερα, όταν τελούσε υπό διαπραγμάτευση με πτώση 5% στα 14,0366 ανά δολάριο στις 11:30 π.μ. στην Κωνσταντινούπολη. Ακόμα κι έτσι, το νόμισμα εξακολουθεί να χάνει 30% έναντι του δολαρίου φέτος.

Τα παραπάνω και η μεγάλη αύξηση του κατώτατου μισθού που ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν τον ετήσιο πληθωρισμό πέρα από το 21,3% του περασμένου μήνα, σε σύγκριση με τον κυβερνητικό στόχο 5% και το επιτόκιο αναφοράς της κεντρικής τράπεζας (14%).

Τα μέτρα ήρθαν μετά από εβδομάδες άμεσων παρεμβάσεων της κεντρικής τράπεζας στις αγορές συναλλάγματος, οι οποίες απέτυχαν να σταθεροποιήσουν τις αγορές παρά τα δισεκατομμύρια δολάρια που πούλησε η Τουρκία από τα συναλλαγματικά της αποθέματα.