Eretiki κριτική της ταινίας “Τραγούδι Χωρίς Όνομα” (Canción Sin Nombre) 

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Μία από τις πιο αληθινές, καλλιτεχνικές διαμαρτυρίες έρχεται από το Περού, ακολουθώντας τους κανόνες της 7ης Τέχνης…Η Melina León ζωγραφίζει έντονα, εναλλασσόμενα συναισθήματα σε ασπρόμαυρο κάδρο!

 

Υπόθεση: Το έτος 1988 το Περού βαλλόταν από τις ακραίες, πολιτικές εξελίξεις σε εμφύλιες διαμάχες (Luminous Path {Sendero Luminoso} με την τότε κυβέρνηση), αντιμετωπίζοντας παράλληλα και οικονομική κρίση. Στην πρωτεύουσα όμως διαπράττεται υποδόρια κατά κόρον ένα φρικτό έγκλημα, το οποίο δεν αφορά ιδεολογικούς διαξιφισμούς ή τον κοινωνικό αντίκτυπο σε αλλαγές νομισμάτων, μα κάτι που το κράτος του Περού επιλέγει να αγνοεί. Άγνωστοι άνθρωποι υιοθετούν ψευδώς την ιδιότητα ιατρικού προσωπικού, υπεύθυνου για τοκετούς και σε διαμορφωμένο χώρο υπεράνω πάσης υποψίας αναπαριστούν, πως υποδέχονται ως νόμιμη κλινική, νέες, ετοιμόγεννες γυναίκες. Κοντά στις ακτές της Λίμα, μαζί με τον άντρα της η Georgina Condori ζει μια απλή, δύσκολη, φτωχική ζωή. Η κοπέλα αναμένεται να γεννήσει. 

 

Τότε θα ακούσει σε ραδιοφωνική μετάδοση γνωστού σταθμού την είδηση για την κλινική “San Benito.” Την οποία θα επισκεφτεί, προκειμένου να την εξετάσουν άνευ οικονομικών απολαβών. Η 20χρονη Georgina, μένοντας σε μια ξύλινη καλύβα με τον σύζυγό της, απολαμβάνει την παραδοσιακή, ζωντανή μουσική μαζί με φίλους, αλλά προσπαθεί να συνεχίσει με κάθε τρόπο να εργάζεται καθημερινά, πουλώντας πατάτες. Όμως πλέον η στιγμή της γέννας έφτασε. Εν αγνοία της θα εμπιστευτεί απόλυτα την “ανιδιοτελή” κλινική. Δυστυχώς, μόλις έρθει η κόρη της στον κόσμο, εκείνο το μυστηριώδες κύκλωμα θα δράσει άμεσα, κλέβοντάς την. Η νεαρή Περουβιανή γηγενής, με ρίζες από τις Άνδεις, γρήγορα θα αντιληφθεί, πως τίποτα δεν είναι φυσιολογικό σε αυτή τη διαδικασία. Θα την διώξουν, στερώντας της αξιοπρέπεια και μητρότητα. Τα σπαρακτικά χτυπήματα στην πόρτα από την Georgina δεν θα βρουν τη δικαιοσύνη, που άξιζε στην ίδια και το βρέφος…

 

Παράλληλα, ο υπεύθυνος δημοσιογράφος Pedro Campos καλύπτει ένα ρεπορτάζ, στο οποίο γίνεται μάρτυρας δολοφονημένων ανθρώπων από τους επικρατούντες στρατιώτες. Η Georgina θα ξαναπάει σε αυτό το κτίριο, διεκδικώντας μάταια το νεογέννητο παιδί της. Το υπουργείο Δικαιοσύνης δεν αναλαμβάνει την υπόθεση εκείνης, διότι η ίδια δεν διαθέτει ταυτότητα. Η εργατική οικογένειά της είναι για ακόμη μια φορά κοινωνικά απροστάτευτη. Στο μεταξύ ο καχύποπτος, μοναχικός Pedro συνομιλεί με έναν ηθοποιό στη γειτονιά του. 

 

Η Georgina ως εσχάτη λύση θα επιλέξει να πάει στην γνωστή εφημερίδα, στην οποία τυχαία εργάζεται ο Pedro και να καταγγείλει το έγκλημα, που της συνέβη. Ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος θα πάρει εντολή από τον προϊστάμενό του να ασχοληθεί εκτάκτως με αυτήν την περίπτωση. Ο Pedro θα αρχίσει να εξετάζει με ανθρώπινο ενδιαφέρον την υπόθεση, περνώντας μέχρι και φυλάκιση μαζί με την Georgina, υπερασπιζόμενος τα δικαιώματά της. Δεν θα εγκαταλείψει τον αγώνα του, αναζητώντας από τον γνωστό, ραδιοφωνικό σταθμό της πρωτεύουσας γιατί μεταδόθηκε η είδηση με μορφή υποστήριξης, περί αξιοπιστίας της κλινικής. Συνομιλώντας με επιμονή, ακόμη και με τον απρόσιτο δικαστή Celasar. Η γνωριμία του με τον ηθοποιό Ιsa συνεχίζεται, αλλά όχι όπως ο ίδιος ο εσωστρεφής δημοσιογράφος θα παραδεχόταν. 

 

Η απεγνωσμένη θλίψη της Georgina Condori ενυπάρχει στο ίδιο κοινωνικό περιβάλλον, όπου η ίδια απειλείται απρόσωπα και τυχαία από τρομοκράτες και ο Pedro προσωπικά και σκόπιμα από κυβερνητικούς, επειδή αναζήτησε τα αίτια του κυκλώματος εμπορίας βρεφών…  

 

Γενικώς στο έργο:  

 

Θα παρακολουθήσουμε μια ταινία εξ’ ολοκλήρου σε ασπρόμαυρο κάδρο. Στην εισαγωγή το μαύρο φόντο θα τρεμοπαίξει δύο φορές, θυμίζοντας μέσα από ένα δύσπιστο, ανθρώπινο μυαλό τον τρόπο αντίληψης των προβληθεισών ειδήσεων, δια της τηλεοπτικής συσκευής. Ανάμεσα στις δύο αυτές στιγμές παρουσιάζεται σιγά σιγά, μέσα από το τηλεοπτικό και σταδιακά φιλμικό αυτό πλαίσιο, η απόδοση της ενημέρωσης των εφημερίδων. Τονίζονται οι ακραίες αυξήσεις στις τιμές των εισιτηρίων των λεωφορείων και οι πεποιθήσεις πολιτικών κινημάτων. Ακολουθεί ο τίτλος και το πλαίσιο διαστάσεων τηλεοπτικής συσκευής (frame 4:3) έχει πλέον γίνει ολοκληρωτικά ένα με το έργο.

 

Υπάρχει μεγάλη ευαισθητοποίηση στην προσέγγιση του σεναρίου της ταινίας. Η δημιουργός επανέρχεται καλλιτεχνικά με τόλμη στο παρελθόν της χώρας της, αλλά όχι επιλέγοντας την οδό μιας γενικευμένης άποψης ιστορικών γεγονότων, μα ούτε και παίρνοντας πολύ υποκειμενική θέση πολιτικής εκτίμησης. Απεναντίας, φέρνει στην εστίαση της πλοκής και του φακού της ως πρωταγωνιστή τον ίδιο τον άνθρωπο, διαπερνώντας το πρίσμα των πολιτικών συγκρούσεων και οικονομικών δυσχερειών. Ασχολείται με την αίσθηση ενός ακόμη σημαντικού, πραγματικού προβλήματος, που το κατάπιαν τα επιβλητικά γεγονότα της ιστορίας…Ένα φαινόμενο, το οποίο πέρασε μεν σε μεγάλους τίτλους της τοπικής ειδησεογραφίας (στην πραγματική ζωή, κατά τις αρχές του 1980, στην εφημερίδα “La Republica”), αλλά στα ψιλά γράμματα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Την εμπορία βρεφών στο Περού στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980…Το έργο αφυπνίζει τη συνείδηση του θεατή, θίγοντας την κοινωνικά αόρατη, ανθρώπινη πληγή, μέσα από τον θρήνο της εκάστοτε τραυματισμένης μητέρας, αλλά και από τη σιωπή του αποχωρισμένου πλάσματος που δεν θα τη γνωρίσει ποτέ. (Πηγή: https://www.kickstarter.com/projects/melinaleon/cancion-sin-nombre-song-without-a-name )

 

Στην ταινία τα εγχώρια, επεισοδιακά, πολιτικά/οικονομικά γεγονότα βρίσκονται κάπου μακριά από το ενεργειακό πεδίο της δράσης της ιστορίας των ηρώων. Αντιθέτως, επικρατεί στο έργο η προσωπική ιστορία της Georgina και η οπτική της απώλειάς της, σχετικά με το βρέφος που της έκλεψαν. Το κύκλωμα εμπορίας βρεφών δεν συσχετίζεται με κάποια ιδεολογική ή θρησκευτική (υπήρχαν και θρησκευτικές διαφορές/διαμάχες στο Περού) πλευρά οργανωμένης αντεκδίκησης. Οι ρίζες του παραμένουν άγνωστες, αλλά σαφώς αφορούν άμεσα την ανθρώπινη μοχθηρία, η οποία διαβιεί ανεξάρτητη στο βωμό του οικονομικού κέρδους, σε οποιοδήποτε πολίτευμα, καθεστώς ή οικονομικό υπόβαθρο. Υπάρχει ένα στοιχείο ωστόσο. Η συσχέτιση με τη ραδιοφωνική μετάδοση, περί αξιοπιστίας της κλινικής…

 

Η σκηνοθεσία λειτουργεί τόσο έξυπνα, που δημιουργεί μαζί με τη φωτογραφία και το μοντάζ μια γοητευτική συνολικά, απόλυτα εύστοχη τεχνικά, επικοινωνιακή με το κοινό συναισθηματικά, αγνή, εκφραστική διάλεκτο. Εξασφαλίζοντας και προσωπική ταυτότητα καλλιτεχνικά! Η παραδοσιακή μουσική θα δώσει την αίσθηση μιας άλλης κουλτούρας στους ακροατές/θεατές. Ο ήχος θα ορίσει τη φωνή στη διαμαρτυρόμενη ψυχή της ηρωίδας. Η πρωταγωνίστρια θα ταξιδέψει τους θεατές σε μια βιωματική, ψυχική φθορά.  

 

Θεμελιώδεις αρχές του έργου:

 

Σενάριο:

 

Γράφτηκε από την Melina León και τον Michael J. White. Οι γλώσσες που χρησιμοποιήθηκαν, ήταν Quechua (Georgina και Leo, όταν μιλούσαν μεταξύ τους) και ισπανικά. Η έμπνευση προήλθε από αληθινά γεγονότα, τα οποία, σε ό,τι αφορά την εμπορία βρεφών, συνέβησαν το έτος 1981. Έγινε λοιπόν αυτή η διασκευή σε σχέση με την ένωση των πολιτικοοικονομικών συμβάντων του 1988. Ο πατέρας της δημιουργού Melina León (σεναριογράφος/σκηνοθέτρια), Ismael León, υπήρξε δημοσιογράφος στην εφημερίδα “La Republica” και συμμετείχε ενεργά στην έρευνα, σχετικά με τον εντοπισμό της οργάνωσης εμπορίας βρεφών. Στην ιστορία του έργου τα πρόσωπα είναι φανταστικά (πηγή:https://14films.de/wp-content/uploads/2019/11/Song-Without-a-Name-Presskit-englisch.pdf). 

 

Ανάπτυξη σεναρίου:

 

Είναι ωραία δομημένη. Η διάσπαση της συναισθηματικής ενέργειας της πλοκής γίνεται με την προσωποποίηση δύο χαρακτήρων, που ορίζονται ως πρωταγωνιστές. Της Georgina και του Pedro. Κυρίαρχη περσόνα είναι η πρώτη. 

 

Α) Η Georgina Condori.

 

1) Είναι αρχικώς ένα θύμα κοινωνικών καταστάσεων. Αν και ανήκει ξεκάθαρα στους αυτόχθονες, έχει ήδη βρεθεί κοινωνικά στο περιθώριο, σε τρομακτική ανέχεια, επιβιώνοντας όπως μπορεί. Είναι σε αμυντική θέση. Το ίδιο και ο άντρας της, τον οποίο το -όχι αισθητά πιο άνετο, από οικονομική άποψη- {βλ. ντύσιμο} αφεντικό του προσβάλει, αποκαλώντας τον ως ηλίθιο.

 

2) Η ηρωίδα αντιμετωπίζεται ακόμα πιο εχθρικά στο τελευταίο, αγνό επίτευγμα, που της είχε απομείνει να δημιουργήσει. Στην τελευταία της χαρά. Το παιδί της. Άρα είναι και θύμα ακραίας βίας μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο. Καθώς της το έκλεψαν.

 

3) Αντίστοιχα, η δικαιοσύνη δεν κάνει τίποτα για αυτό.

 

Έτσι το έργο μας δείχνει, πως η πρωταγωνίστρια βιώνει όχι μόνο αδιαφορία, κλοπή της μοναδικής της ευτυχίας, αλλά και την απόλυτη εγκατάλειψη μέσα στις συνθήκες του τότε κράτους. Το πρόβλημά της υπερβαίνει ξαφνικά τα πάντα, διότι θα μπορούσε να συμβαίνει σε οποιαδήποτε πολιτική διοίκηση και οικονομική κατάσταση ενός κοινωνικού συστήματος. Για αυτό και παραμένει τρομακτικό. Γιατί οι πολιτικές/οικονομικές συνθήκες αποτελούν αρκετές φορές το μανδύα συγκάλυψης τόσο αισχρών πράξεων. Διότι οι τελευταίες ακριβώς σε τέτοιες κοινωνικές μεταβολές κρύβονται.

    

Β) Ο Pedro Campos είναι μια άλλη περίπτωση. 

 

Η επιλογή του έχει ενδιαφέρον, διότι ο Pedro αποδεικνύεται πιο σημαντικός, ανθρώπινος παράγοντας, από ότι ο ίδιος ο άντρας της Georgina. Οι λόγοι αφορούν αφενός την κοινωνική θέση του και αφετέρου τον χαρακτήρα εκείνου. 

 

-Πρώτον, επειδή ως δημοσιογράφος (κοινωνική θέση) παρευρίσκεται ανάμεσα στις ανώτερες, κοινωνικές τάξεις, όπως ο δικαστής Celasar και το υποτιθέμενο περιθώριο, όπως η δύστυχη Georgina. 

 

-Και δεύτερον, γιατί η ηθική του Pedro (χαρακτήρας) κυνηγά το δίκαιο και όχι απλώς την ενημέρωση, η οποία βοηθά το επάγγελμά του για την περίπτωση της νεαρής κοπέλας.

 

Η αναφορά στην εσωστρεφή ομοφυλοφιλία του Pedro μάλλον δεν έχει να κάνει με κάποια κοινωνική καταπίεση ή μη αποδοχή του εαυτού του (μπορεί δηλαδή στο Περού να υπήρχε ακραίος και επικίνδυνος ρατσισμός στην πραγματικότητα τότε, αλλά στο έργο δεν βλέπουμε κάποια μαζική εκδήλωση τέτοιου μίσους). Γενικώς, ο Pedro είναι ένας σκληρός, μοναχικός τύπος. Από ότι φαίνεται στο έργο, ο ίδιος θεωρούσε σημαντικές τις πολιτικές, οικονομικές εξελίξεις της χώρας, αλλά και την καθημερινή επιρροή της δουλειάς του σε αυτές. Προσπαθώντας να διορθώνει, ό,τι μπορεί ως δημοσιογράφος. Μόλις ειδικά ανέλαβε μια τόσο σημαντική υπόθεση σαν την ενημέρωση για την κλοπή του μωρού της Georgina, o ανθρωπισμός του επικράτησε όλων των προτεραιοτήτων της ζωής. Αυτός ο χαρακτήρας δίνει προτεραιότητα στην   υπευθυνότητα και τελικά στην ηθική. Είναι μοραλιστής. Κάνει τα πάντα για να βρει λύση στο πρόβλημα της Georgina και πολλών ακόμη γυναικών. Μέχρι να τον σταματήσουν με γραπτή απειλή τα ανώτερα, κοινωνικά στρώματα…Προστατεύει όμως τότε τον ηθοποιό Isa, χωρίς να του το πει καν. Ο Pedro δεν περιμένει οποιαδήποτε ανταμοιβή ή επιβράβευση.  

 

Σκηνοθεσία:

 

Υπεύθυνη ήταν η Melina León. Η απλότητα είναι μεγάλη αρετή. Και τελικά όταν υπάρξει η σωστή ακολουθία κανόνων, το σύνολο μεταμορφώνεται σε κάτι το ώριμα σύνθετο! Το πλαίσιο, στο οποίο βλέπουμε την ταινία, είναι “frame 4:3” (Πλάτος : Ύψος). Έτσι ακριβώς έβλεπαν τις ειδήσεις μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες οι Περουβιανοί πολίτες το έτος 1988. Επίσης, οι εφημερίδες τους τύπωναν μόνο ασπρόμαυρα φύλλα. Για αυτό το λόγο και η ταινία εξελίσσεται αποκλειστικά σε ασπρόμαυρο φόντο (πηγή: https://14films.de/wp-content/uploads/2019/11/Song-Without-a-Name-Presskit-englisch.pdf )

 

-Όπως προείπαμε, οι πολιτικές εξελίξεις είναι κάπως πιο θολές στην αφήγηση της σκηνοθεσίας… 

 

Τα θύματα, που είχαν ήδη φονευθεί από τους αντίπαλους στρατιώτες, στο ζωντανό ρεπορτάζ του Pedro. Η σύλληψη της Georgina και του δημοσιογράφου. Η διαδήλωση, όταν ο Pedro βγαίνει από ειδικό ασανσέρ (όπου πολύ έξυπνα παρατηρούμε την αποτύπωση της διαδήλωσης στο βάθος, μόλις με τρία άτομα να φαίνονται και μια σειρήνα να ακούγεται). 

 

Όμως υπάρχει λόγος για αυτή την επιλογή καλλιτεχνικής ενασχόλησης…Ώστε να ξεχωρίσει το μείζον πρόβλημα της εμπορίας βρεφών και οι προσωπικές ιστορίες των Georgina και Pedro. 

 

-Η επανάληψη είναι η πρώτη γλώσσα επικοινωνίας με το κοινό.

 

Α) Θα δούμε εκείνον το λόφο αρκετές φορές. Η Georgina και ο Leo θα διασχίσουν το μονοπάτι του είτε για να επιστρέψουν στην ξύλινη καλύβα τους, είτε προκειμένου να μπουν στην πόλη της Λίμα.

 

Β) Η διαδρομή της Georgina με το λεωφορείο θα χρησιμοποιηθεί δύο φορές στο έργο, όταν η πρωταγωνίστρια πηγαίνει στην “κλινική” για εξέταση και τοκετό αντίστοιχα. Αργότερα ο Pedro θα πάρει το ίδιο λεωφορείο, ώστε να βρει απαντήσεις στην υποτιθέμενη κλινική.

 

Γ) O ραδιοφωνικός σταθμός θα δώσει το στίγμα του με τον ήχο αρχικά, μα αργότερα ο Pedro και η Georgina θα επισκεφτούν τις εγκαταστάσεις του.

 

Δ) Πρόσωπα, όπως ο ηθοποιός Isa ή ο δικαστής Celasar θα παρουσιαστούν σε ελάχιστα, χρονικά διαστήματα. Ο πρώτος εμφανίζεται περισσότερο.

 

Ε) Τα χτυπήματα στις πόρτες από την ηρωίδα καταδεικνύουν την ενστικτώδη διεκδίκηση υπεράσπισης των δικαιωμάτων της.

 

-Η επαφή της Georgina με τους ανθρώπους του οργανωμένου κυκλώματος της εμπορίας των βρεφών καταγράφεται με δύο τρόπους: 

 

1) Αρχικά η πρωταγωνίστρια βλέπει τις μορφές των ανθρώπων.

 

2) Στη συνέχεια μόλις γεννήσει, όλα θολώνουν, όχι μόνο εξαιτίας της επίπονης διαδικασίας του τοκετού, αλλά και επειδή αρχίζουν τα ψέματα όσοι/όσες βρίσκονται εκεί. Πλέον μοιάζουν οι άνθρωποι με σκιές.

 

Σκηνοθεσία και Σενάριο συναντώνται, όπως η απλότητα με τη φαντασία:

 

*Τότε ακριβώς έρχεται η πρώτη, σκηνοθετική έκφραση, που παντρεύει την απλότητα με τον έντονο συναισθηματισμό και εξισορροπεί καλλιτεχνικά την ευστοχία τεχνικής/νοηματικής ένωσης. Η θεματική της σκηνής μοιάζει απλή. Είναι η εσωτερική οπτική της πόρτας από την οποία οι κλέφτες βρεφών θα διώξουν την Georgina, δίχως το παιδί της. Διακρίνουμε μέσα στο γνώριμο, συνεχές πλαίσιο (frame 4:3) της ταινίας τότε τρία σημεία. Στο κέντρο είναι η πόρτα και στις άκρες της υπάρχουν δύο γυάλινες, ισομεγέθεις επιφάνειες. Η κάμερα είναι σταθερή. Η συνολική αυτή καταγεγραμμένη έκταση επιλεγμένων αντικειμένων είναι ακριβώς στις διαστάσεις του πλαισίου. Η μεσαία επιφάνεια της πόρτας είναι σκοτεινή και καταλαμβάνει το 50% του κάδρου, ενώ δεξιά και αριστερά της οι δύο γυάλινες, φωτεινές επιφάνειες αφορούν το ανάλογο 25%. Η διαμοίραση αυτή στις διαστάσεις του συνολικού πλαισίου είναι ιδανική, διότι την έξοδο από το κτίριο η Georgina τη βιώνει κυρίως σαν ένα άγνωστο, σκοτεινό μυστικό που δεν της αποκαλύπτουν (πόρτα), αλλά εκείνη με θλίψη το υποψιάζεται (γυάλινες επιφάνειες). Δηλαδή καταλαβαίνει, ότι θα της πάρουν το νεογέννητο βρέφος. Αργότερα, μόλις δούμε απέξω μία από αυτές τις πόρτες, θα κατανοήσουμε ακόμα καλύτερα, πόσο αισθαντικά τις παρουσίασε σε διαμορφωμένο μέγεθος και σκίαση από το εσωτερικό η σκηνοθέτρια.

 

-Η επίσκεψη της Georgina στα γραφεία της εφημερίδας, όπου εργάζεται ο Pedro, αποτελεί μια ορθή σύνδεση μεταξύ πλοκής και σκηνοθεσίας. Από αυτό το σημείο και μετά τα προβλήματά τους ενώνονται!

 

*Η δεύτερη, παρόμοιας φιλοσοφίας, αλλά διαφορετικής, τεχνικής απόδοσης, σκηνοθετική έκφραση είναι κατά τη φυλάκιση των Georgina και Pedro. Το μέσο (κάμερα) κινείται από τα αριστερά προς τα δεξιά. Παρατηρείται: επιφάνεια τοίχου/ μετά κάγκελα και πίσω τους άνθρωπος=πρώτος κρατούμενος (Η Georgina). Και συνεχίζοντας γοργά: επιφάνεια τοίχου/έπειτα κάγκελα και πίσω από αυτά άνθρωπος=δεύτερος κρατούμενος (Ο Pedro). Αυτή η κινητής απεικόνισης διάταξη είναι πάντα μέσα στις διαστάσεις του πλαισίου. Και μας δείχνει, ότι έχουν βρεθεί ακριβώς στην ίδια θέση δύο άνθρωποι με διαφορετική (όχι απόμακρη βεβαίως), οικονομική επιφάνεια και αλλιώτικο, κοινωνικό ρόλο. Αιτία είναι, ότι ο Pedro έχει ανθρώπινα και όχι επαγγελματικά κίνητρα. 

 

Φωτογραφία:

 

–Ο λόφος, που οδηγεί προς την καλύβα, θα μας παρουσιαστεί σε ομιχλώδες πρωινό ή κατά τη διάρκεια της συννεφιασμένης νύχτας, με ξεκάθαρη οπτική στο ασπρόμαυρο φόντο.

 

-Αρκετές φορές θα εξεταστεί ο χώρος της υποτιθέμενης κλινικής, με τα κυκλικά σχήματα στο πάτωμα. Είτε παίζουν εκεί τα παιδάκια, είτε το σημείο καταγράφεται χωρίς ανθρώπινη παρουσία.

 

-Είναι κορυφαίας απόδοσης η ρύθμιση, ώστε ο ρόλος της Georgina να κατέβει ως κουκίδα από την άκρη του λόφου και να έρθει υπό σκοτεινό φόντο κοντά στην οθόνη με ευκρίνεια σε δύο οικεία της πρόσωπα, τα οποία βρίσκονταν εξαρχής πολύ μπροστά στο πλάνο. Και όμως είναι άριστη ρύθμιση σε πλάνο βάθους πεδίου από το λόφο έως την απόσταση της καλύβας. Από διαφορετικά καθορισμένη επιλογή τοποθέτησης του μέσου (κάμερα) σε διάταξη του χώρου.

 

Διεύθυνση Φωτογραφίας: Inti Briones.

 

Μοντάζ:

 

-Από το παραδοσιακό γλέντι οδηγούμαστε στο ξαπλωμένο ζεύγος των Georgina και Leo. Έπειτα παρατηρούμε την καλύβα και το μονοπάτι του λόφου, που διασχίζουν οι δυο τους/η λήψη αλλάζει και είναι πίσω τους, καθώς εκείνοι περπατούν/ τελικά φτάνουν στην πόλη και τις δουλειές τους.

 

-Ο τρόπος της τοποθετημένης συνέχειας/σύνδεσης των σκηνών έχει τέτοια ροή οπτικής αφήγησης, ώστε να επεξηγεί επιτυχώς στο θεατή, που βλέπει για πρώτη φορά το έργο, τοποθεσίες και πρόσωπα. Ο λόφος με την καλύβα. Η υποτιθέμενη κλινική. Η φτωχή γηγενής Georgina Condori. Τα γραφεία της εφημερίδας. Ο υπεύθυνος δημοσιογράφος Pedro Campos. Ο ηθοποιός Isa. Ο δικαστής Celasar. 

 

-Georgina Condori και Pedro Campos έχουν διαφορετικές ζωές, μέχρι εκείνη να πάει στα γραφεία της εφημερίδας του δημοσιογράφου, προκειμένου να διαμαρτυρηθεί για την κλοπή του παιδιού της.

 

Υπεύθυνοι για το Μοντάζ: Manuel Bauer και Melina León.

 

-Η οργάνωση της σκηνοθέτριας διακρίνεται ακόμη και στους κλειστούς χώρους. 

 

Pedro και Georgina μετά την αποφυλάκιση πηγαίνουν στο διαμέρισμα του πρώτου. Είναι βράδυ και στο χώρο υπάρχουν δύο αναμμένα κεριά. Ο Pedro σβήνει το ένα πιο δεξιά, μα εξακολουθούν να διακρίνονται οι δύο ανθρώπινες παρουσίες, υπό το μοναδικό φως του χώρου, σε κεντρικό σημείο. Όμως αυτό ακριβώς μας δείχνει, ότι η σκηνοθέτρια το είχε υπολογίσει/μελετήσει πρωτίστως (επιπροσθέτως, υπάρχει αίσθηση φυσικότητας, σαν δηλαδή ο Pedro να γνωρίζει πολύ καλά το σπίτι του).

 

Η κατοικία του ηθοποιού Isa έχει παρομοίως μια αποτύπωση στενότητας. Η ανέχεια της εποχής καταγράφεται, μέσα από την προσωπική ιστορία. Αλλά όχι με εξερεύνηση του σπιτιού. Μα με τα όρια του φακού!

 

Παράμετροι ανάδειξης της κινηματογραφικής ατμόσφαιρας στο έργο:

 

Α) Το Casting

 

Υπεύθυνη ήταν η Luz Tamayo. Η συγκεκριμένη ταινία, επειδή κινείται με βάση τις κρίσιμες ενέργειες των δύο πρωταγωνιστών της, όφειλε να διαθέτει τους κατάλληλους ερμηνευτές στις σωστές θέσεις. Διότι διαμορφώνουν όλη την πλοκή. Αυτό ακριβώς και έγινε! 

 

Η επιλογή της Pamela Mendoza (Georgina Condori) στον πρωταγωνιστικό ρόλο υπήρξε κομβικής σημασίας. Η υψηλή απόδοση της ηθοποιού το αποδεικνύει άλλωστε (όπως θα δούμε και σε κάτωθι, σχετική κατηγορία των ερμηνειών). Σημαντική ήταν και η τοποθέτηση του Tommy Párraga (Pedro Campos) στον συμπρωταγωνιστικό ρόλο, καθώς ο ερμηνευτής με αντίθετη, κατάλληλη υποκριτική συμπλήρωσε εύστοχα τον διαφορετικό χαρακτήρα της πλοκής. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί έπαιξαν σωστά, αλλά είναι δύσκολο να διακριθούν. Διότι απλώς έτσι είναι η φύση του έργου. Δηλαδή, να ξεχωρίσουν αυτοί οι δύο πρωταγωνιστικοί ρόλοι. 

 

Επομένως, η υπεύθυνη του τμήματος έκανε επιτυχείς επιλογές. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους αρίστευσε! 

 

Β) Ο Ήχος

 

Στο συγκεκριμένο τμήμα υπεύθυνοι ήταν οι Ángel Fraguela, Kaihiamaru Martinez, Pablo Rivas Leyva. Η Georgina θα επισκεφτεί για πρώτη φορά το χώρο της υποτιθέμενης κλινικής. Τα παιδάκια παίζουν στο διάδρομο με τα κυκλικά σχήματα. Όλα φαίνονται φυσιολογικά. Αμέσως μετά ο ήχος κόβεται. Ξεκινά η πρώτη εξέταση. Η γραφομηχανή του Pedro καλύπτει τους προβληματισμούς του.

 

Αργότερα, σε διάφορα, κινηματογραφικά διαστήματα τα εναγώνια και αποφασιστικά χτυπήματα με το χέρι στις πόρτες, αντίστοιχα από την Georgina και από τον Pedro, εκφράζουν την αναζήτηση δικαιοσύνης και την ειλικρινή προσπάθεια ανθρώπινης επικοινωνίας…Οι οποίες χάνονται όλο και περισσότερο. Θα ξεχωρίσει η διαφορετική απόδοση του ήχου από τα χτυπήματα της Georgina στην εξωτερική πλευρά της πόρτας με αριθμό “168” προς τη γυάλινη επιφάνεια πλησίον της. 

 

Γ) Η μουσική

 

Την έγραψε η Pauchi Sasaki. Θα ακούσουμε παραδοσιακή μουσική της χώρας. Περουβιανή άρπα, μαντολίνο και το βιολί της συνθέτριας ταξιδεύουν τους ακροατές/θεατές. Υπάρχει τραγούδι από τους φίλους της Georgina. Η μουσική χρησιμοποιείται συνήθως με συνδεδεμένες, έξυπνες επαναλήψεις στο έργο.

 

Ερμηνείες:

 

Pamela Mendoza: Υποδυόμενη την γηγενή Georgina Condori. Μια 20χρονη γυναίκα, που γνώρισε εκτός από την απογοητευτική ανέχεια της καθημερινότητας, την απρόβλεπτη κλοπή του νεογέννητου βρέφους της.

 

Η συγκεκριμένη ερμηνεία ξεκινά με την πορεία προς τη δουλειά του συζύγου της. Η ηθοποιός μας έχει πείσει, ότι βιώνει μια δύσβατη καθημερινότητα, πουλώντας από το δικό της πόστο πατάτες, ενώ αναμένεται να γεννήσει. Πηγαίνοντας αρχικά στο άγνωστο κτίριο (για το οποίο η ίδια νομίζει, πως αποτελεί μια αξιόπιστη κλινική) εκφράζει ήπια δυσπιστία προς τους ανθρώπους εκεί. Τη δεύτερη φορά, η ηθοποιός ερμηνεύει άριστα τον πόνο της γέννας. Αντιλαμβάνεται πλέον ως Georgina, πως κάτι δεν είναι σωστό στη συμπεριφορά των άλλων και έπειτα μας εκφράζει όλη την τρομαγμένη θλίψη της μητέρας, που της εξαφάνισαν το παιδί. 

 

Τα χτυπήματά της στην πόρτα την επομένη δίνουν ακόμη πιο δραματικό τόνο στην περσόνα έξω από τον ίδιο χώρο. Η απελπισία της αποδίδεται στο υπουργείο Δικαιοσύνης. Η διαμαρτυρία μετατρέπεται σε απόγνωση στα γραφεία της εφημερίδας, που εργάζεται ο Pedro. Στο ανατρεπόμενο, καλό κλίμα της παραδοσιακής γιορτής, κατά την απειλητική, τρομοκρατική ενέργεια, η ερμηνεύτρια μεταδίδει στο κοινό, πως αλλοιώνεται κάθε ελπίδα φυσιολογικής διαβίωσης στο τότε κράτος. 

 

Το μοναχικό νανούρισμα στο τέλος, περνά την υποκριτική της σε άλλο επίπεδο! Είναι ταυτόχρονα ένας θρήνος και μια αγάπη, που δεν θα σβήσoυν ποτέ, για το κλεμμένο της μωρό.

 

Tommy Párraga: Στο ρόλο του υπεύθυνου, *επιδιώκοντος την ηθική αναμόρφωση της κοινωνίας δημοσιογράφου, μοναχικού, Pedro Campos.

 

Ο ερμηνευτής ξεκινά με ωραία αναπαράσταση φρίκης, καλύπτοντας ως δημοσιογράφος Pedro το πρώτο ρεπορτάζ με σορούς μπροστά του. Εν συνεχεία της σκηνής βρίσκει το κουράγιο του, επίσης με πειστική ερμηνεία. Μιλώντας για πρώτη φορά με τον ηθοποιό Isa αποδίδει καχυποψία. Σε συνομιλία με τον προϊστάμενό του στην εφημερίδα αρχικά δίνει την εντύπωση στο κοινό, ότι δεν θέλει το ρεπορτάζ της εμπορίας βρεφών. Αργότερα, υπερασπίζεται θαρραλέα την Georgina ενώπιον των αστυνομικών αρχών. Είναι αισθητή η επιμονή του δημοσιογράφου και ο συγκρατημένος του θυμός, μόλις ο δικαστής Celasar τον αποπαίρνει. Παρουσιάζει έκπληξη, μόλις τον φιλά ο Isa.

 

Γενικώς σε όλες τις σκηνές του, εξέφρασε την υπευθυνότητα, σοβαρότητα και μοναχικότητα του χαρακτήρα, με σταθερή, ορθή υποκριτική.

 

*Από το ρήμα ηθικοποιώ=επιδιώκω την ηθική αναμόρφωση ενός προσώπου ή συνόλου (υπό την έννοια βελτιώνω, εξαγνίζω). Δαν. της γαλλικής λέξης moraliser (από το 1869) {πηγή: λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Γεωργίου Δ. Μπαμπινιώτη} 

  

Συνεπώς:

 

Η σκηνοθέτις Melina León μας παρουσιάζει μια διαμαρτυρόμενη, αναβίωση των κακώς κειμένων του Περού, κατά τη δεκαετία του 1980 σε μια διασκευή, που δεν απομακρύνεται από την πραγματικότητα. Μα αντιθέτως, με απρόβλεπτα συναισθηματικό τρόπο προσπερνά τη βοή των πολιτικών/οικονομικών γεγονότων και ξεγυμνώνει μία είδηση, η οποία αφορά την ανθρώπινη κραυγή, μέσα στην παγκόσμια ιστορία.

 

Έτσι χρησιμοποιώντας:

 

-Την κληροδοτημένη έμπνευση από την ηθική δράση του δημοσιογράφου πατέρα της (Ismael León).

 

-Την ουσιώδη διασκευή, ώστε να ενωθούν οι αρχές με τα τέλη της δεκαετίας του 1980, προκειμένου να διακριθεί η επικινδυνότητα του αμοραλισμού  υπαρκτών, αισχρών οργανώσεων (κύκλωμα εμπορίας βρεφών).

 

-Την πιο αφοσιωμένη, σκηνοθετική απεικόνιση (ασπρόμαυρο κάδρο), που θα μπορούσε ποτέ να πλαισιώσει (frame 4:3) αυτή την εγχώρια, παρελθοντική θεματική.

 

-Τις πολύτιμες γνώσεις της στο αντικείμενο της σκηνοθεσίας, ώστε μαζί με τους καλλιτεχνικούς της συνεργάτες (φωτογραφία/μοντάζ) να μας μεταδώσει εύστοχα την απόγνωση των ηρώων.

 

-Μία πολύτιμη συνεργάτιδα στο τμήμα Casting.

 

-Τους ιδανικούς πρωταγωνιστές.

 

-Ένα εργατικό, ηχητικό team και την εγκεφαλική συνθέτρια, που ερμήνευσε την παραδοσιακή αύρα του φιλμ.

 

Δημιουργεί τις προϋποθέσεις, ώστε να μας προσφέρει μία ταινία σε ορθοφωνητική, κινηματογραφική διάλεκτο, συγκινώντας παράλληλα ένα ανθρώπινο κομμάτι μας, που δεν επαναπαύεται ποτέ.

 

Μια διανομή της Danaos Films   

 

O Eretikos κριτικός Γιάννης Κρουσίνσκυ