Κατέγραψαν το φως από έκρηξη που έκανε 8 δισ.χρόνια να φτάσει στη Γη και μέτρησαν τη μάζα του σύμπαντος

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Η παλαιότερη και πιο μακρινή ταχεία έκρηξη ραδιοκυμάτων (FRB) εντοπίστηκε από μία διεθνή ομάδα επιστημόνων σε έναν γαλαξία τόσο μακρινό που το φως του χρειάστηκε οκτώ δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει σε εμάς.

Η έρευνα δημοσιεύεται στο περιοδικό «Science».

Επιπλέον, αυτή η έκρηξη, που ονομάστηκε FRB 20220610A, είναι από τις πιο ενεργητικές που έχουν παρατηρηθεί ποτέ, καθώς σε ένα μικρό κλάσμα του δευτερολέπτου απελευθέρωσε το ισοδύναμο της συνολικής εκπομπής του Ήλιου για 30 χρόνια. Η πηγή της έκρηξης εντοπίστηκε από το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO) και διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για μία ομάδα δύο ή τριών γαλαξιών που συγχωνεύονται.

Οι ταχείες εκρήξεις ραδιοκυμάτων, φευγαλέες εκρήξεις ενέργειας που είναι φωτεινότερες από ολόκληρους γαλαξίες, μπορούν να εκπέμψουν τόση ενέργεια σε χιλιοστά του δευτερολέπτου όση εκπέμπει ο Ήλιος σε λίγες ημέρες. Μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί περίπου 50 τέτοιες εκρήξεις.

Μπορεί ακόμα να μην είναι γνωστό τι προκαλεί αυτές τις τεράστιες εκρήξεις ενέργειας, ωστόσο η ανακάλυψη προσφέρει νέες πληροφορίες για το μακρινό σύμπαν. Επιβεβαιώνεται, επίσης, ότι οι FRB μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μέτρηση της «χαμένης» ύλης μεταξύ των γαλαξιών και να παρέχουν έναν νέο τρόπο για την εκτίμηση της μάζας του Σύμπαντος. Οι τρέχουσες μέθοδοι εκτίμησης της μάζας του Σύμπαντος δίνουν αντικρουόμενες απαντήσεις.

«Αν μετρήσουμε την ποσότητα της κανονικής ύλης στο Σύμπαν -τα άτομα από τα οποία είμαστε όλοι φτιαγμένοι- διαπιστώνουμε ότι λείπει περισσότερο από το μισό από αυτό που θα έπρεπε να υπάρχει σήμερα. Πιστεύουμε ότι η ύλη που λείπει κρύβεται στον χώρο μεταξύ των γαλαξιών, αλλά μπορεί να είναι τόσο θερμή και διάχυτη που είναι αδύνατον να τη δούμε με τις συνήθεις τεχνικές», εξηγεί ο καθηγητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Swinburne της Αυστραλίας, Ράιαν Σάνον, ένας από τους διευθυντές της μελέτης. «Οι ταχείες εκρήξεις ραδιοκυμάτων ανιχνεύουν αυτό το ιονισμένο υλικό», προσθέτει ο ίδιος.

Oι γρήγορες ραδιοεκρήξεις μπορεί να είναι σε θέση να «αισθανθούν» την ιονισμένη ύλη.

Μία νέα μελέτη επιβεβαιώνει ότι οι γρήγορες ραδιοεκρήξεις είναι διαδεδομένα φαινόμενα στο Σύμπαν. Ενώ οι επιστήμονες εξακολουθούν να μη γνωρίζουν την ακριβή προέλευση αυτών των εκρήξεων, η αιτία της εκπομπής τους εξακολουθεί να αποτελεί θέμα ενεργής επιστημονικής έρευνας και συζήτησης. Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο πρότεινε ότι οι γρήγορες ραδιοεκρήξεις μπορεί να ξεκινούν από «αστρικούς σεισμούς» στην επιφάνεια των άστρων νετρονίων, τα οποία είναι υπολείμματα κολοσσιαίων άστρων.

Οι επερχόμενες προηγμένες αστρονομικές εγκαταστάσεις, όπως το Παρατηρητήριο Square Kilometre Array και το Extremely Large Telescope, έχουν τη δυνατότητα να εντοπίσουν την προέλευση των μυστηριωδών FRB. Τα δύο τηλεσκόπια του Παρατηρητηρίου Square Kilometre Array κατασκευάζονται στη Νότια Αφρική και την Αυστραλία. Μπορούν και τα δύο να εντοπίσουν χιλιάδες ραδιοεκρήξεις, ακόμη και από μακρινές πηγές που οι υπάρχοντες ανιχνευτές δεν μπορούν.

Το Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο του ESO αναπτύσσεται επί του παρόντος στην έρημο Ατακάμα της Χιλής και θα είναι ένα από τα ελάχιστα τηλεσκόπια που θα μπορούν να μελετήσουν τους γαλαξίες-πηγές των μακρινών FRB. Το γιγαντιαίο τηλεσκόπιό των 39 μέτρων θα μπορέσει να ανιχνεύσει σήματα ακόμη πιο μακριά από την FRB 20220610A.