ΑΟΖ: Η τραγική ιστορία της και η επιστροφή του φοβικού συνδρόμου στην Αθήνα- Όλα τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου ψάχνουν για υδρογονάνθρακες εκτός της Ελλάδας!

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

ΑΟΖ: Πολύ δύσκολα θα ξεχάσω το απόγευμα της Παρασκευής 30 Απριλίου 1982, όταν στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη πραγματοποιήθηκε η ψηφοφορία για την Νέα Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας( UNCLOS).

Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας ήταν 130 υπέρ, 4 κατά και 17 αποχές. Τα τέσσερα κράτη με την αρνητική ψήφο ήταν οι ΗΠΑ, η Τουρκία, το Ισραήλ και η Βενεζουέλα. Σήμερα και τα τέσσερα αυτά κράτη διαθέτουν ΑΟΖ, χωρίς να έχουν προσχωρήσει στην UNCLOS.

Εκείνο που εντελώς μας έχει διαφύγει είναι ότι η Ελλάδα έχει, επίσης, θεσπίσει ΑΟΖ, χωρίς να το έχει συνειδητοποιήσει ή επισημοποιήσει! Ελάχιστοι (βλέπε Άγγελος Συρίγος) αντιλαμβάνονται ότι η Ελλάδα έχει ήδη ανακηρύξει ΑΟΖ. Όταν το Ισραήλ, χωρίς να ανακηρύξει ΑΟΖ, οριοθέτησε ΑΟΖ με την Αίγυπτο και την Κύπρο, αυτομάτως δημιούργησε ΑΟΖ. Έτσι όλοι σήμερα αναγνωρίζουν την ΑΟΖ του Ισραήλ.

Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η UNCLOS επισημαίνει ότι ένα παράκτιο κράτος πρέπει πρώτα να ανακηρύξει και μετά να υιοθετήσει την ΑΟΖ της. Αλλά αυτή η θέση δεν ισχύει πλέον, διότι υπάρχει το προηγούμενο (precedent) του Ισραήλ και της Βενεζουέλας.

Είναι λοιπόν χρήσιμο η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη να κατανοήσει ότι από την στιγμή που οριοθέτησε ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο, η χώρα διαθέτει πλέον ΑΟΖ. Πέρασαν πολλές δεκαετίες αφάνταστης ταλαιπωρίας των τριών αυτών λέξεων, Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ). Ακόμα και σήμερα μερικοί την αποκαλούν Ανεξάρτητη Οικονομική Ζώνη ή Άτυπη Οικονομική Ζώνη.

Δεν πρέπει να μας διαφύγει ότι και η Τουρκία έχει ανακηρύξει και οριοθετήσει ΑΟΖ από την δεκαετία του 1980. Η τότε Σοβιετική Ένωση απαίτησε από την Τουρκία να οριοθετήσουν ΑΟΖ στην Μαύρη Θάλασσα και αυτό πραγματοποιήθηκε το 1983. Επομένως και η Τουρκία διαθέτει ΑΟΖ στο Αιγαίο Αρχιπέλαγος και στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά επιμελώς το αποκρύπτει.

Εδώ και 41 χρόνια προσπαθώ να πείσω τους συμπατριώτες μου για την αξία αυτής της έννοιας, δηλαδή της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), που τόσο εξυπηρετεί τα εθνικά μας συμφέροντα στην περιοχή.

Ξεκίνησα, λοιπόν, έναν ανηφορικό δρόμο, δημοσιεύοντας βιβλία και άρθρα στα ελληνικά και αγγλικά, προφανώς εις ώτα μη ακουόντων. Όταν ξεκίνησα να γράφω για την ΑΟΖ δεν γνώριζα καθόλου για τον τεράστιο ορυκτό πλούτο που βρίσκεται κάτω από τις θάλασσές μας.

Απλώς, ήθελα να δείξω τα θαλάσσια σύνορα της πατρίδας μας και κυρίως την αξία της ΑΟΖ για την αλιεία μας. Πέρασαν πολλά χρόνια για να συνειδητοποιήσω ότι η αρχική αντίθεση της Τουρκίας στο ζήτημα της ΑΟΖ οφείλονταν στο θέμα της αλιείας και όχι στο πετρέλαιο.

Αυτός ήταν και ο κύριος λόγος που η Τουρκία πολέμησε την ΑΟΖ καθώς και το Άρθρο 121 της Σύμβασης του Δκαίου της Θάλασσας του 1982 ,που δίνει πλήρη δικαιώματα ΑΟΖ σε νησιά.

Όταν δημοσίευσα για πρώτη φορά αυτόν τον αμερικανικό χάρτη που δείχνει την ΑΟΖ της πατρίδας μας ελάχιστοι κατανόησαν την αξία του.

Ένα από τα πιο σημαντικά έργα της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας ήταν η δημιουργία και κωδικοποίηση του θεσμού της ΑΟΖ. Έτσι, δόθηκε ένα τέλος στην χαώδη κατάσταση που επικρατούσε μέχρι τότε στο Διεθνές Δίκαιο Αλιείας.

Με βάση τα άρθρα 55, 56, 57 της νέας Σύμβασης (1982), ως Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη ορίζεται η πέραν και παρακείμενη της αιγιαλίτιδας ζώνης περιοχή, το πλάτος της οποίας μπορεί να φθάσει τα 200 ναυτικά μίλια (ν.μ.) από τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετρείται το πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης.

Εντός της ΑΟΖ το παράκτιο κράτος ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα σε θέματα που έχουν σχέση με την εξερεύνηση, την εκμετάλλευση, την διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πηγών ζώντων ή μη, των υδάτων, του βυθού και υπεδάφους της θάλασσας, καθώς και κυριαρχικά δικαιώματα, που αφορούν στην εξερεύνηση και οικονομική εκμετάλλευση των ρευμάτων και των υπερκείμενων της θάλασσας ανέμων.

Το άρθρο 56 της Σύμβασης αναφέρεται στα δικαιώματα, τις αρμοδιότητες και τις υποχρεώσεις του παράκτιου κράτους μέσα στην ΑΟΖ. Σύμφωνα με το καίριο αυτό άρθρο, στην ΑΟΖ το παράκτιο κράτος έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην έρευνα, την εκμετάλλευση, την διατήρηση και την διαχείριση των ζώντων ή μη πόρων του βυθού, του υπεδάφους και των υπερκείμενων υδάτων. Επίσης, ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα και σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες, όπως είναι η παραγωγή ενέργειας από τα ύδατα, τα ρεύματα και τους ανέμους.

Επιπλέον, το παράκτιο κράτος έχει αποκλειστική αρμοδιότητα για: (α) την τοποθέτηση και χρήση τεχνητών νήσων και άλλων εγκαταστάσεων, (β) τη διεξαγωγή θαλάσσιας επιστημονικής έρευνας και (γ) την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τη ρύπανση.

Θα πρέπει να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι το άρθρο 56 αναφέρεται σε “κυριαρχικά δικαιώματα” και όχι “κυριαρχία” στο παράκτιο κράτος σε σχέση με την ΑΟΖ.

Έτσι, η νέα Σύμβαση προνοεί για τα συμφέροντα της παγκόσμιας κοινωνίας, αναγνωρίζοντας όχι μόνο ορισμένες υποχρεώσεις του παράκτιου κράτους στο οποίο ανήκει η ΑΟΖ αλλά και δικαιώματα των άλλων κρατών, όπως βέβαια συμβαίνει με διαφορετικό τρόπο και στην περίπτωση της αιγιαλίτιδας ζώνης.

Πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι η ΑΟΖ καλύπτει και τον βυθό που, ουσιαστικά, σημαίνει ότι δεν έχει πλέον καμία αξία η υφαλοκρηπίδα , κάτι που εξαγρίωσε την Τουρκία οδηγώντας την να καταψηφίσει τη νέα Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).

Υδρογονάνθρακες

Παρακολουθώντας την αρθρογραφία τα τελευταία χρόνια, είναι δύσκολο να μην ενθουσιάζεται κανείς με τους αριθμούς που κυκλοφορούν για τον θαλάσσιο ορυκτό πλούτο της Ελλάδας, που υπολογίζεται σε δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και σε τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.

Είναι φυσιολογικό μια χώρα που υπέστη μια φοβερή οικονομική καθίζηση την προηγούμενη δεκαετία, να ονειρεύεται τα δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα από την προσδοκώμενη εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων.

Η Ελλάδα δεν έχει χρησιμοποιήσει ούτε ένα γεωτρύπανο τα τελευταία 34 χρόνια και εάν είχαμε βρει τους υδρογονάνθρακες που βρίσκονται στις θάλασσές μας θα είμασταν μεγάλοι παίκτες, όταν ξέσπασε ο Ρωσοουκρανικός πόλεμος!

Όλα τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου ψάχνουν για υδρογονάνθρακες εκτός της Ελλάδας. Εάν είχαμε ακολουθήσει το παράδειγμα της Νορβηγίας , θα ήμασταν τώρα μια πλούσια χώρα.

Οριοθέτηση ΑΟΖ

Το πρόβλημα των οριοθετήσεων θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Ελλάδος και των γειτονικών της χωρών απετέλεσε επί μακρό χρονικό διάστημα παράπλευρη απώλεια των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η Ελλάδα έχει θαλάσσια σύνορα με έξι κράτη: την Τουρκία, την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Λιβύη, την Ιταλία και την Αλβανία.

Έχουμε προχωρήσει σε μόνο δυο από τις έξι οριοθετήσεις. Κάναμε μια εύκολη με την Ιταλία, διότι είχε προηγηθεί οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας μαζί της το 1977 επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Καραμανλή και η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα, συνήθως, συμπίπτουν. Αλλά τώρα με την οριοθέτηση ΑΟΖ δώσαμε περισσότερα δικαιώματα στους Ιταλούς ψαράδες από όσα δικαιούνται βάσει της UNCLOS.

Δυστυχώς, η δεύτερη οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο είναι πολύ προβληματική. Κατ’ αρχάς διαθέτει μια παγκόσμια ιδιοτυπία. Η Ελλάδα και η Αίγυπτος έχουν κάνει μια τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ που δεν προβλέπεται από το Δίκαιο της Θάλασσας. Η ελληνική κυβέρνηση δέχτηκε να υπογράψει μια τμηματική οριοθέτηση που απαίτησε η Αίγυπτος και σταματάει στον 28ο Μεσημβρινό! Εμείς, όμως, τη δεχτήκαμε, διότι με αυτή την χάραξη ΑΟΖ θέλαμε να τορπιλίσουμε το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο.

Η πλήρης οριοθέτηση όμως με την Αίγυπτο είναι η πιο σημαντική και κρίσιμη, διότι θα μπορούσε να δώσει πλήρη επήρεια στο σύμπλεγμα του Καστελόριζου (Ρω, Μεγίστη, Στρογγύλη). Με αυτή την σωστή οριοθέτηση η Τουρκία δεν διαθέτει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο.

Η Λεκάνη του Ηροδότου, που κείται στο κρίσιμο τρίγωνο ανάμεσα στην Αίγυπτο, την Ελλάδα και την Κύπρο, είναι το κλειδί στα θέματα ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου, γιατί εκεί βρίσκονται τα μεγαλύτερα κοιτάσματα υδρογονανθράκων.

Οι οριοθετήσεις ΑΟΖ με την Αλβανία και την Λιβύη έπρεπε, προ πολλού, να έχουν πραγματοποιηθεί και αυτή με την Τουρκία ίσως καταλήξει στην Χάγη, αλλά η απόφαση της Χάγης δεν πρόκειται να γίνει δεκτή από την Άγκυρα, ακόμα και εάν κερδίσει, διότι ο λαός και η κυβέρνησή της Τουρκίας αδυνατούν να συνυπάρχουν με έναν γείτονα που πάντα εποφθαλμιούσαν.

Ο Ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής

Έχω επανειλημμένα γράψει ότι οι Αμερικανοί επιθυμούν τον διαμοιρασμό των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου, διότι δεν θέλουν να χάσουν την Τουρκία και να την ρίξουν στην αγκαλιά της Ρωσίας.

Πιστεύουν ότι η συνεκμετάλλευση ή καλύτερα η συνδιαχείριση των υδρογονανθράκων της Ελλάδας, της Κύπρου και της Τουρκίας πρέπει να επιτευχθεί, πάση θυσία. Οι ΗΠΑ γνωρίζουν ότι η Τουρκία δεν διαθέτει υδρογονάνθρακες, αλλά θέλουν να μοιραστεί τους ανύπαρκτους υδρογονάνθρακές της με την Ελλάδα και την Κύπρο!

Έτσι αποφάσισαν να ρίξουν το βάρος τους σε μια ουσιαστική διαμεσολάβηση, βασιζόμενοι στην πρόσφατη εμπειρία τους με την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ.

Ο Αμερικανός πρώην ειδικός απεσταλμένος του Bureau of Energy Resources, και νυν Ανώτερος Σύμβουλος Ενεργειακής Ασφάλειας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Άμος Χοκστάιν, διαμεσολάβησε στην οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ του Ισραήλ και του Λιβάνου και φαίνεται ότι τα κατάφερε.

Τώρα διαφαίνεται ότι οι Αμερικανοί θέλουν να τον στείλουν για να «βοηθήσει» στην οριοθέτηση των ΑΟΖ Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου! Απλώς προσευχηθείτε.

Η Τραγική Επιστροφή Φοβικού Συνδρόμου

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε ότι παραπέμπει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την μη εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας σχετικά με τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό. Η προθεσμία υποβολής των θαλασσίων χωροταξικών σχεδίων έχει λήξει από τις 31 Μαρτίου του 2021.

Φοβούμενη την τουρκική αντίδραση η Ελλάδα ουσιαστικά αρνήθηκε να συμμορφωθεί, δηλαδή να εκπληρώσει την εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας σχετικά με τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό. Το επιτελικό κράτος και το φοβικό σύνδρομο σε όλο του το μεγαλείο!

Πρέπει εδώ να εξηγήσουμε τι σημαίνει Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός. Απλά σημαίνει ότι θα πρέπει να οριοθετηθούν οι θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας δηλαδή η αιγιαλίτιδα ζώνη, η συνορεύουσα ζώνη, η ΑΟΖ, η υφαλοκρηπίδα και φυσικά όλοι οι νησιωτικοί σχηματισμοί, νησίδες και βραχονησίδες που αμφισβητούνται από την Τουρκία. Για αυτό τον σχεδιασμό η Ελλάδα θα έπρεπε να ορίσει μια αιγιαλίτιδα ζώνη 12 ν.μ και όχι 6 ν.μ.

Χρειάζεται με απλά λόγια να εξηγήσουμε τι ακριβώς συνέβη. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα ζήτησε από την Ελλάδα να στείλει χάρτες που να δείχνουν τα σύνορα της ελληνικής ΑΟΖ και η Ελλάδα, πάσχοντας από ένα αδικαιολόγητο φοβικό σύνδρομο, αρνήθηκε να ανταποκριθεί!

Αντίθετα, η Κύπρος υπάκουσε στην οδηγία και δημιούργησε τον δικό της Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό και αμέσως μετά,από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών κρίθηκε “παράνομη” αυτή η κυπριακή πράξη, με το πρόσχημα ότι δήθεν παραβιάζει την τουρκική ΑΟΖ και καταπατεί τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων!

Ένα τέτοιο παρόμοιο χάρτη ήταν υποχρεωμένη να προωθήσει και η Ελλάδα. Δυστυχώς αυτόν τον επόμενο χάρτη αδυνατεί να τον παρουσιάσει στην παγκόσμια κοινότητα για 40 ολόκληρα χρόνια και δεν τολμά να τον υποβάλει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί φοβάται την αντίδραση της Τουρκίας.

Του καθηγητή ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΡΥΩΤΗ, Ουάσιγκτον