ΠΑΣΟΚ: Το σκανδιναβικό μοντέλο για τα μη κρατικά ΑΕΙ

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

ΠΑΣΟΚ: Τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της πρότασης της Χαριλάου Τρικούπη, οι τρεις πυλώνες για τη διασφάλιση του μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα των ιδρυμάτων και της πρωτοκαθεδρίας του δημόσιου πανεπιστημίου ● Ποιες είναι οι διαφορές και πού έγκειται η διαφωνία με το νομοσχέδιο που εισηγείται η Ν.Δ. και το οποίο ο Νίκος Ανδρουλάκης χαρακτήρισε κοροϊδία.
Βασισμένη στο παράδειγμα των χωρών της Σκανδιναβίας -για μια ανώτατη εκπαίδευση κοινωνικό αγαθό- είναι η πρόταση του ΠΑΣΟΚ για τα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά ΑΕΙ. Από τη Χαριλάου Τρικούπη σπεύδουν να σημειώσουν ότι η θεμελιώδης φιλοσοφία της θέσης τους για τον πρωταγωνιστικό ρόλο ενός ισχυρού δημόσιου πανεπιστημίου παραμένει εδώ και χρόνια ίδια.

«Προέχει η διασφάλιση και ενίσχυση του δημόσιου πανεπιστημίου, με χρηματοδότηση, προσωπικό, υποδομές, εξοπλισμό», τονίζουν χαρακτηριστικά και προσθέτουν ότι όλες οι επιμέρους ρυθμίσεις, όσον αφορά τη δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, είναι προσαρμοσμένες σε αυτήν την αρχή.

»Κύριος στόχος είναι να εξυπηρετούν την αναβάθμιση της Παιδείας, την πρόοδο της γνώσης και την κοινωνική κινητικότητα, όχι την επιχειρηματική ελευθερία των ιδιοκτητών τους», διευκρινίζουν οι συντάκτες του κειμένου, υπογραμμίζοντας ότι τα μη κρατικά οφείλουν να συνυπάρχουν και να συμπληρώνουν «και όχι να ανταγωνίζονται το υπάρχον δημόσιο ακαδημαϊκό τοπίο».

Ενόψει της συζήτησης στην Ολομέλεια για το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας και με τον πόλεμο με τη Ν.Δ. να οξύνεται, αρμόδιες πηγές του ΠΑΣΟΚ χαρακτηρίζουν την πρόταση αυτή ως «πυξίδα» για τη στάση τους τόσο σε ό,τι αφορά την κυβερνητική πρωτοβουλία για τα franchise παραρτήματα των ξένων ιδρυμάτων, όσο και για την αναθεώρηση του Συντάγματος μέσω του άρθρου 16.

«Θέση του ΠΑΣΟΚ είναι να γίνουν μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, με αναθεώρηση του άρθρου 16, όπως έλεγε ο Γιώργος Παπανδρέου και το πρόγραμμά μας τα τελευταία χρόνια», δήλωσε τη Δευτέρα ο πρόεδρος του κόμματος, Νίκος Ανδρουλάκης, κατηγορώντας τη Ν.Δ. για συνταγματικούς ακροβατισμούς με σκοπό «τη διευθέτηση συμφερόντων» εξαιτίας της απόπειρας να φέρει ιδιωτικά ΑΕΙ από το παράθυρο μέσω ενός «bypass» στο Σύνταγμα. Κατά τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, η Ν.Δ. οδηγεί την Παιδεία στην απαξίωση και στις ανισότητες όπως στην Υγεία, ενώ περιγράφοντας το «γαλάζιο» σχέδιο -με βάση ρεπορτάζ που έχουν δει το φως της δημοσιότητας- ανέφερε πως «ένα fund κι ένα κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο του εξωτερικού θα συνεργαστούν για να κάνουν δήθεν ένα μη κερδοσκοπικό στην Ελλάδα», γεγονός που θεωρεί κοροϊδία και γι’ αυτό αποφάσισε να καταψηφίσει το νομοσχέδιο.

Οι πυλώνες
Τρεις είναι οι πυλώνες της θέσης του ΠΑΣΟΚ για τα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια. Καταρχάς, να είναι υποχρεωτικός και διασφαλισμένος ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας των μη κρατικών ιδρυμάτων για την εξασφάλιση της λειτουργίας τους προς όφελος της έρευνας, της διδασκαλίας και των φοιτητών. «Είναι σαφής η επιθυμία μας απομάκρυνσης της έννοιας του εμπορικού κέρδους από την παροχή εκπαίδευσης», αναφέρουν παράγοντες του Τομέα Παιδείας του κόμματος που επεξεργάστηκαν την πρόταση, δίνοντας έμφαση στο ότι τα μη κερδοσκοπικά ΑΕΙ «θα πρέπει να αποδείξουν τη μακρόχρονη δέσμευσή τους στον εκπαιδευτικό χάρτη της Ελλάδας εξασφαλίζοντας σταθερότητα και συνέχεια».

Δεύτερη προϋπόθεση είναι η ομαλή ένταξη των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων στην ανώτατη εκπαίδευση, με κοινό σύστημα εισαγωγής, ενίσχυση της αποκέντρωσης και αποφυγή κορεσμού αντικειμένων σπουδών. «Η βασική ιδέα είναι η δημιουργία ενός αρμονικού πλαισίου, όπου τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα συμπληρώνουν και δεν θα ανταγωνίζονται το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτό προϋποθέτει ένα κοινό σύστημα εισαγωγής και κοινό τρόπο ίδρυσης, καθώς και μια διαδικασία που εξασφαλίζει την αποφυγή κορεσμού στο λεκανοπέδιο και σε επιστημονικά πεδία σπουδών υψηλής ζήτησης», έγραψε σε πρόσφατο άρθρο του (tovima.gr) ο Στέφανος Παραστατίδης, υπεύθυνος του ΚΤΕ Παιδείας και βουλευτής Κιλκίς, βάζοντας στο επίκεντρο την ένταξη των μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στον ευρύτερο ακαδημαϊκό χάρτη με κριτήρια γεωγραφικά, οικονομικά και κατανομής επιστημονικών αντικειμένων.

Τρίτον, για το ΠΑΣΟΚ είναι σημαντική η διαμόρφωση κοινού πλαισίου διασφάλισης ποιότητας για τα δημόσια και τα μη κρατικά ιδρύματα, ώστε να προστατεύονται ο χρόνος, οι πόροι και η προσπάθεια των φοιτητών. «Επικεντρωνόμαστε στη διαμόρφωση ενός κοινού πλαισίου διασφάλισης ποιότητας, το οποίο αποσκοπεί στην εγγύηση ότι όλα τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, είτε δημόσια είτε μη κερδοσκοπικά, θα πληρούν τα υψηλότερα πρότυπα ακαδημαϊκής αριστείας και εκπαιδευτικής αξίας», σημειώνουν οι εμπνευστές της θέσης, συμπληρώνοντας ότι «όπως συνέβη ώς τώρα σε κάθε τομέα που επιτράπηκε η λειτουργία οργανισμών μη κρατικού χαρακτήρα εκεί που υπήρχαν μόνο δημόσιοι απαιτείται η λειτουργία μιας Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής (Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης – ΕΘΑΑΕ)».

Ενδεικτικά είναι τα όσα υποστήριξε σε σχετική εκδήλωση για το θέμα ο επικεφαλής του Ινστιτούτου για τη Σοσιαλδημοκρατία (In Social), ομότιμος καθηγητής της ΑΣΟΕΕ και πρώην υπουργός Νίκος Χριστοδουλάκης, ο οποίος επέκρινε την πρόβλεψη του νομοσχεδίου για τον τρόπο ίδρυσης των ιδιωτικού χαρακτήρα πανεπιστημίων. «Η υποβολή αιτήσεων που θα αξιολογούνται από κάποια αρχή, θα έχει ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση πολλών αιτήσεων και πίεσης στις ρυθμιστικές αρχές του υπουργείου Παιδείας», εκτίμησε ο κ. Χριστοδουλάκης, διαπιστώνοντας ότι «στην Ελλάδα στο τέλος νικούν οι αιτήσεις και χάνουν οι κανόνες», ενώ εστιάζοντας στο θολό πλαίσιο επί του οποίου θα διεκδικήσουν να αδειοδοτηθούν, σε αντιδιαστολή με τα δημόσια πανεπιστήμια, έκανε λόγο για «μείζονα καταπάτηση της ισονομίας».

«Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν την ουσία της πολιτικής μας στόχευσης και την κατεύθυνση των προτάσεών μας προς ένα ακόμα πιο δίκαιο και αποδοτικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο θα είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες για Παιδεία και έρευνα στην Ελλάδα», καταλήγει το σημείωμα της Χαριλάου Τρικούπη για το σκανδιναβικό μοντέλο, συμπεραίνοντας ότι η ενίσχυση του δημόσιου χαρακτήρα της Παιδείας και η ολοκληρωμένη ενσωμάτωση μη κερδοσκοπικών ιδιωτικών φορέων στο εκπαιδευτικό μας πλαίσιο «αντανακλά την προσήλωσή μας σε αξίες όπως η ισότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη και η δημοκρατική πρόσβαση στη γνώση για όλους».