Πάμπλο Πικάσο: Πώς πείστηκε να χαρίσει τον πίνακα που έμεινε στις αποθήκες επί 30 χρόνια

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Η ιστορία πίσω από τη δωρεά του Ισπανού καλλιτέχνη που κατέληξε σε σκοτεινά υπόγεια της Εθνικής Πινακοθήκης.

Ο πίνακας του Πάμπλο Πικάσο αφού βασανίστηκε σε χαράδρες, σε γραφεία ασεβών «παρουσιαστών» της ΕΛ.ΑΣ, βρίσκει ξανά τη γαλήνη των έργων τέχνης που δεν νοιάζονται αν ο χρόνος περνάει κι αν χάνεται:

Αυτά παραμένουν ατάραχα στις θέσεις τους για να ανακαλούν στη μνήμη του επισκέπτη το παρελθόν τους… μέχρι να τα βάλει στο μάτι ένας «ελαιοχρωματιστής» και να τους ανακατέψει το χρόνο στον κουβά του ασύστολου κέρδους!

Να θυμηθούμε το παρελθόν του πίνακα που κλάπηκε και που επέστρεψε και που προκάλεσε συζητήσεις και ειρωνείες για τον τρόπο που επίσημα προβλήθηκε η επιστροφή του:

Πώς είχε έρθει στην Ελλάδα;

Ροζέ Μιλιέξ

Ο Γάλλος διανοούμενος και φιλέλληνας με πολύ σημαντική πνευματική και πολιτιστική δραστηριότητα στην Ελλάδα, Ροζέ Μιλλιέξ και η Ελληνίδα συγγραφέας που τον νυμφεύθηκε Τατιάνα Γκρίτση-Μιλλιέξ, έπεισαν τον Πάμπλο Πικάσο (ο καλλιτέχνης στη διάρκεια της κατοχής του Παρισιού διέμενε στον γαλλικό νότο) να προβεί σε πράξη αλληλεγγύης στον ταλανιζόμενο ελληνικό λαό. Ο Πικάσο ενημερώθηκε για την Ελληνική Αντίσταση και τον αγώνα των Ελλήνων κατά του κατακτητή, τις θυσίες και το αίμα που χύθηκε.

Ο Ροζέ Μιλλιέξ ήταν διορισμένος καθηγητής Γαλλικής γλώσσας και Φιλοσοφίας στο Γαλλικό Ινστιτούτο στην Αθήνα από το 1936. Ήταν απόφοιτος Κλασικής Λογοτεχνίας και Φιλοσοφίας από τα Πανεπιστήμια Αιξ-αν-Προβάνς και Σορβόννης. Τρία χρόνια μετά την άφιξή του παντρεύεται τη 19χρονη μαθήτριά του, τη γεννημένη στο Θησείο, Τατιάνα Γκρίτση – που αργότερα έγινε συγγραφέας. Ο Μιλλιέξ οργανώθηκε με τη σύζυγό του στις τάξεις του ΕΑΜ και το φθινόπωρο του 1942, δραπετεύουν από την κατεχόμενη Ελλάδα. Και εγκαθίστανται στη νότια Γαλλία. Οι δυο τους προσκάλεσαν τους Γάλλους διανοούμενους και καλλιτέχνες για μια έμπρακτη χειρονομία φιλίας και συμπαράστασης προς τον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό.

Οι πρώτοι που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα

Ο αυτοδίδακτος ζωγράφος και αντιστασιακός Αντρέ Φουζερόν, ευαισθητοποιείται και δωρίζει στην Ελληνική Αντίσταση ένα χειρόγραφο κείμενο και το υπογεγραμμένο έργο του «Μητέρα και παιδί με κόκκινη ποδιά». Ακολουθεί η Κλεοπάτρα Σεβαστού, χήρα του γλύπτη Αντουάν Μπουρντέλ που από πολλούς θεωρείται διάδοχος του Ογκίστ Ροντέν, που προσφέρει μια κεφαλή της θεάς Αθηνάς. Και άλλοι καλλιτέχνες μιμούνται το παράδειγμα των πρώτων και συνεισφέρουν με τα έργα τους: Οι Γάλλοι ζωγράφοι Ανρί Λοράνς, Αντρέ Λοτ, Φρανσουά Ντενουαγιέ, Μαρσέλ Γκρομέρ, καθώς και οι Ελληνες εικαστικοί που ζουν στο Παρίσι, όπως ο χαράκτης Δημήτρης Γαλάνης και ο ζωγράφος Μάριος Πράσινος. Ο μετα-ιμπρεσιονιστής Πιερ Μπονάρ δωρίζει ένα σκίτσο καθιστού γυμνού.

Ο θρυλικός συνιδρυτής του κυβισμού Ζορζ Μπρακ, χαρίζει στον ελληνικό λαό μια λιθογραφία με θέμα το άρμα του Φαέθωνα. Ο υπερρεαλιστής Αντρέ Μασόν, δωρίζει ένα σχέδιο από κάρβουνο με τίτλο «Αντίσταση 1944». Τέλος ο Ροζέ και η Τατιάνα Μιλλιέξ προσεγγίζουν τον Πικάσο. Ο 65χρονος τότε Πικάσο, ο οποίος είναι μέλος του Κ.Κ. Γαλλίας, ανταποκρίνεται με ενθουσιασμό. Εκείνη την εποχή η θυελλώδης σχέση του με την Ντόρα Μάαρ έχει λήξει άδοξα μετά 9 χρόνια παράφορου έρωτα. Αλλά το παραμορφωτικό «Γυναικείο Κεφάλι» που την απεικονίζει αναφέρεται υφολογικά στην κραυγή διαμαρτυρίας που αποτύπωσε στον πίνακά ο καλλιτέχνης. Ο Μιλλιέξ, αναλαμβάνει το βάρος της συλλογής των έργων. Το 1948 συγκεντρώνει όλα έργα της δωρεάς: 28 ελαιογραφίες, 6 σχέδια και 6 χαρακτικά, 4 γλυπτά και 2 λευκώματα τέχνης.

Πάμπλο Πικάσο

Στην πρώτη έκθεση που πραγματοποιείται στο γαλλικό ινιστούτο και στην Αθήνα το 1949 οι κριτικοί δεν βλέπουν παρά τη ριζοσπαστική και αριστερή καταγωγή των καλλιτεχνών που συμμετάσχουν, πράγμα κολάσιμο για την εποχή που μόλις έχει λήξει ο Εμφύλιος! Το ζεύγος Μιλλιέξ στη συνέχεια παρέδωσε όλα τα έργα της δωρεάς των Γάλλων καλλιτεχνών στην Εθνική Πινακοθήκη κι αυτή με τη σειρά της παραλαμβάνει τη δωρεά και την «πετάει» στα σκοτεινά υπόγεια… της κρατικής μετεμφυλιακής μισαλλοδοξίας.

Τα έργα έμεινα καταχωνιασμένα στα άδυτα της Πινακοθήκης μέχρι τον Φεβρουάριο του 1980, οπότε και ήρθε στο φως η δωρεά των Γάλλων καλλιτεχνών.

Αυτή είναι η ιστορία του πίνακα «Γυναικείο κεφάλι» που πίσω από τον καμβά υπάρχει η χειρόγραφη αφιέρωση που αναφέρει: «Για τον ελληνικό λαό, Φόρος Τιμής από τον Πικάσο». Ο Ελληνικός λαός (ή πιο σωστά μεγάλο μέρος του Ελληνικού λαού) έμαθε για το έργο τέχνης – προσφορά στην Ελλάδα του σπουδαίου ζωγράφου – κακά τα ψέματα – αφού πρώτα είχε «μάθει» γι’ αυτό ένας ταπεινός… ελαιοχρωματιστής και το έκανε δικό του. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά…

Πηγή : Πρώτο Θέμα