Το «Αόρατο χέρι» της παγκόσμιας οικονομίας αγγίζει τον κινηματογράφο

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Θέατρο ή κινηματογράφος, με πλάνα ή σκηνές, γυρισμένο σε θεατρική σκηνή ή σε κινηματογραφικό πλατό και πλατεία τους «αόρατους» θεατές του ή την ίδια τη σύγχρονη κοινωνία της εργασίας σε κρίση,πολιτικό σχόλιο ή απλώς η παγκόσμια οικονομία ως υλικό σύγχρονης κινηματογραφικής τέχνης το «Αόρατο χέρι», η ταινία του Ισπανού Δαβίδ Μακιάν – «μία αλληγορία για την εργασιακή επισφάλεια στις σύγχρονες κοινωνίες, τις πιεστικές συνθήκες και τις σχέσεις ανταγωνισμού στο εργασιακό περιβάλλον»- ήταν,αν μη τι άλλο, μια ταινία διαφορετική απ’ αυτές που οι θεατές του 58ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (ολοκληρώνεται απόψε),θα συζητούν για καιρό.

Μια καθαρίστρια, ένας προγραμματιστής κομπιούτερ, ένας χασάπης, μια γαζώτρια, ένας χτίστης, μια πόρνη, ένας μεταφορέας, ένας κυλικειάρχης, μια εργάτρια σε γραμμή παραγωγής, μια τηλεφωνήτρια, ένας μηχανικός αυτοκινήτων περνούν από συνεντεύξεις προκειμένου να εξασφαλίσουν εργασία.Μια εταιρεία στήνει ένα σκηνικό παράστασης, στο οποίο οι εργαζόμενοι καλούνται να τηρούν κανονικά τα εργασιακά τους καθήκοντα υπό την επίβλεψη του κοινού, που τους παρακολουθεί στο…σκοτάδι.

Στη σκηνή -πλατό είναι στημένα τα εργαλεία για την κάθε ειδικότητα. Ραπτομηχανή, πάγκος με μαχαίρια για τον χασάπη, κομπιούτερ, ακουστικά, πάγκος γραμμής παραγωγής, σκούπα, τούβλα και τσιμέντο για έναν τοίχο που χτίζεται και ο ίδιος ο χτίστης τον γκρεμίζει.Η ταινία εξελίσσεται σε μια οργουελικής σύνθεσης αλληγορία για τον εργασιακό Μεσαίωνα στις σύγχρονες κοινωνίες.

Στα πρώτα πλάνα όλα κυλούν «φυσιολογικά».Ο χτίστης-χτίζει, η γαζώτρια-γαζώνει, ο χασάπης -κόβει , αλλά όταν ο φόρτος εργασίας αυξάνεται εκείνοι θυμώνουν και οι εργοδότες τούς ζητούν να γίνουν ολοένα και πιο παραγωγικοί : οι μεν παρακολουθούν, αμφισβητούν, αντιπαθούν τους δε.Κάποιοι θυμώνουν,φθονούν την αποδοτικότητα, την ποιότητα εργασίας, το ύψος της αμοιβής του «άλλου», οι συνάδελφοι γίνονται εχθροί, μια απ’ τους εργαζόμενους προτείνει να συζητήσουν με τους εργοδότες ή να κάνουν απεργία, αλλά όλοι αρνούνται, γιατί φοβούνται για την θέση τους.

Ο φόβος καταργεί την ανάγκη διαμαρτυρίας, καταργεί την αξιοπρέπεια, καταργεί την ποιότητα του παραγομένου προιόντος, καταργεί τις ανθρώπινες σχέσεις, καταργεί τους ίδιους κι αυτό που παράγουν.

«Το αόρατο χέρι», η θεωρία που ανέπτυξε προ 200 ετών ο Σκωτσέζος οικονομολόγος -ιδρυτής της σύγχρονης επιστήμης της πολιτικής οικονομίας και θεωρητικός θεμελιωτής του οικονομικού φιλελευθερισμού ‘Ανταμ Σμίθ- (η λεγόμενη «αρχή» της πεφωτισμένης ιδιοτέλειας, σύμφωνα με την οποία μέσα στο σύστημα του καπιταλισμού ένα άτομο που δρα για το προσωπικό του συμφέρον τείνει -κινούμενος από ενα «αόρατο χέρι» να προωθεί και το συμφέρον της κοινότητας στην οποία ζεί και εργάζεται ).Τον πολυχρησιμοποιημένο και στον κινηματογράφο, όρο δανείζεται και μια ακόμη ταινία της φετινής διοργάνωσης του ΦΘΚ στο τμήμα – «Ματιές στα Βαλκάνια», (η μικρή, διάρκειας 15 λεπτών, ταινία «Το αόρατο χέρι του ‘Ανταμ Σμιθ» του Σλοβένου σκηνοθέτη Σλόμπονταν Μαξίμοβιτς, σε μία μόνο λήψη καιν ηθοποιούς από δέκα διαφορετικές χώρες που ο καθένας μιλά τη γλώσσα του.Σύμφωνα με την ταινία «κάπου στην Ευρώπη, ένας Έλληνας χρωστάει σ’ έναν Γάλλο,που χρωστά με τη σειρά του σε μια Σλοβένα, που χρωστά σ’ έναν Ιταλό που χρωστά χρήματα στον Έλληνα).