Eretiki κριτική για την ταινία Tο μυστικό της Petra

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Σενάριο: Η Petra μια νέα, ταλαντούχα ζωγράφος επισκέπτεται την εξοχική κατοικία του Jaume. Ο τελευταίος, είναι ένας φημισμένος καλλιτέχνης, ο οποίος δεν πρόκειται ποτέ να πάρει σύνταξη, διότι λατρεύει τη δουλειά του και αποδίδει άριστα σε αυτήν. Ο σκοπός επισκέψεως της ζωγράφου μοιάζει, να είναι η παρακολούθηση σεμιναρίων από τον αειθαλή Jaume, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχουν πολύ πιο σοβαρά και προσωπικά κίνητρα από την Petra. Η ίδια υποψιάζεται, πως ο Jaume είναι ο βιολογικός της πατέρας. Δεδομένου ότι η εικασία αυτή πραγματοποιείται μετά από τόσα έτη, καθώς ο Jaume υπήρξε για πολλά χρόνια παντρεμένος με τη Marisa και έχει ένα γιο, τον Lucas, λίγο μεγαλύτερο από τη νέα αυτή, ανήσυχη επισκέπτρια, φαίνεται αρχικά να μην διαταράσσει την ισορροπία της οικογένειάς του. Όμως έτσι και αλλιώς προϋπήρχαν διάφορα προβλήματα σε αυτήν. Ο Jaume έφερε ένα πολύ ισχυρό και ατίθασο ταμπεραμέντο σε όλη του τη ζωή. Ομοίως και η Marisa. H δουλειά του ώριμου καλλιτέχνη με τη νεανική, αχόρταγη δίψα για ζωή, έχει προσφέρει εξουσία στον ίδιο. Έτσι, εκείνος αποκτώντας με τα χρόνια μια υπολογίσιμη ισχύ στην κοινωνική του οντότητα, εκμεταλλεύεται όποιους ανθρώπους χρειάζονται την πολύτιμη, δική του χείρα βοηθείας.

Έχοντας ένα φρικτό χαρακτήρα σε συνδυασμό με μια σπάνια οξυδέρκεια,  δείχνει αμετανόητος, ως προς την αδιαφορία για την πρόκληση όμορφων συναισθημάτων στους άλλους ανθρώπους. Παρά τις πολλές, βιώσασες δεκαετίες του, όπου διασχίζοντας τες θα μπορούσε να βρει μια πιο γαλήνια προσέγγιση της ζωής, εκείνος πορεύεται, με βάση το μίσος, αποκλειστικά προς όφελός του. Η Teresa, μητέρα του Pau, που είναι φίλος του Lucas, θα βρεθεί στο έλεος του Jaume. Όμως η αλαζονεία και η θρασύτητα του καλλιτέχνη, θα φέρουν πολύ άσχημα και απρόβλεπτα αποτελέσματα. Εν τω μεταξύ, ο Lucas γοητεύεται με πρωτόγνωρο τρόπο από την Petra και την πλησιάζει ερωτικά.  Ωστόσο, τα οικογενειακά μυστικά δεν έχουν αποκαλυφθεί εξ’ ολοκλήρου. Ίσως υπάρχει κάποιος λόγος, για τον οποίο η Marisa δεν ταράσσεται…

Σκηνοθεσία:  

Σε ένα μαύρο φόντο ακούμε άριες. Αμέσως μετά ακολουθεί μια επιγραφή, που σηματοδοτεί την ύπαρξη ενός κεφαλαίου. Είναι όμως το 2ο κεφάλαιο με τίτλο Πως μπήκε η Petra στη ζωή του Jaume. Στη συνέχεια παρακολουθούμε την Teresa να ξεναγεί την Petra στο μεγάλο σπίτι, πηγαίνοντας προς την κουζίνα. Έπειτα η Marisa, γυναίκα του Jaume, συζητά με τη νέα ζωγράφο στο χώρο της τραπεζαρίας, για τα σεμινάρια του άντρα της. Ενώ η Marisa εκφράζει τη συμπάθειά της για τα χρήματα και πως αυτά προσφέρουν διάφορες ανέσεις, η κάμερα έχει την αμέριστη προσοχή της. Μόλις μιλά η Petra, ο φακός κινείται με κατεύθυνση από τη Marisa προς τη ζωγράφο. Βρισκόμαστε έξω από την κατοικία. Καταγράφεται η δασική έκταση της περιοχής. Ένα κουνέλι διακρίνεται. Και έπειτα ο Lucas, γιος του Jaume, συνομιλεί με την Petra, ενώ εκείνη κάθεται σε ένα βράχο. Καθώς η ίδια στέκεται πλέον όρθια με την πλάτη στα βράχια, η κάμερα στρέφεται πάλι στο Lucas. Ακολουθεί ένα πλάνο εντός του σπιτιού. Το μέσο (κάμερα) κινείται με κατασκοπικό τρόπο προς το δωμάτιο της κουζίνας, αποτυπώνοντας μόνο το χώρο με τα αντικείμενα του σπιτιού, χωρίς να υφίσταται ανθρώπινη παρουσία εκεί. Κατά τη λήψη προς το δωμάτιο ακούγονται, αλλά δεν φαίνονται οι Lucas και Petra, μιλώντας γενικά για το χορό. Οι θεατές πλέον τους βλέπουν. Η Petra χαλαρώνει και χορεύει. Το κινηματογραφικό, κατασκοπικό παράθυρο απομακρύνεται τώρα, ακολουθώντας την ίδια πορεία διαδρομής με την όπισθεν και με μια πιο σύντομη, οπτική αφήγηση. Ο Lucas επιχειρεί να φλερτάρει στη λίμνη της περιοχής την Petra, όμως η τελευταία, ειρηνικά, δεν ανταποκρίνεται στο φιλί του. Αργότερα, μετά από μια διαφορετική αρίθμηση κεφαλαίων, στο Ι θα ακούσουμε σε μια εξοχή, τις ίδιες άριες από την εισαγωγή, μόλις η Petra περάσει κάποιο σημαντικό, χρονικό διάστημα με τη μητέρα της.

Γενικά, στο έργο θα παίξει ρόλο η αναγραφή των κεφαλαίων με τίτλους κρίσιμων πληροφορήσεων, διαχωρίζοντας το χωροχρόνο κάποιες φορές, μα και την οπτική γωνία των ηρώων. Τα κεφάλαια δεν έχουν μια ενδεδειγμένη αριθμητική ακολουθία. Είναι επτά. Ξεκινούν με ΙΙ, ΙΙΙ, Ι, IV, VI, V και VII. Αποκαλύπτουμε μόνο τον τίτλο του δεύτερου (Πως μπήκε η Petra στη ζωή του Jaume) και του πέμπτου (Για το ψέμα του Jaume και τις συνέπειές του), επειδή οι υπόλοιποι προϊδεάζουν το κοινό (που θα δει την προβολή) για την εξέλιξη του έργου. Τα κεφάλαια λειτουργούν με εύστοχο τρόπο κατά τη διάρκεια της ταινίας. Και η επιλογή αυτής της ασυνήθιστης αρίθμησης δεν αποδιοργανώνει τους θεατές, μα αντιθέτως τους αφυπνίζει, ώστε να ξεκινήσουν την παρακολούθηση με μια πιο προσεκτική προσέγγιση ανίχνευσης ενός εξελισσόμενου γρίφου, εξαιτίας της επιπρόσθετης, ενδιαφέρουσας ονομασίας των τίτλων.

Όμως, αυτό το έργο έχει κοινωνικό περιεχόμενο και όχι κάποια υπερανάλυση εξιχνίασης μυστηρίου. Έτσι με τη δέουσα προσοχή, ο θεατής θα ανακαλύψει τη σειρά των γεγονότων και θα αισθανθεί έκπληξη, εξαιτίας των ανατροπών της πλοκής και της μετέπειτα αποκάλυψης των χαρακτήρων. Εκτός από συμπληρωματικά, τα κεφάλαια στέκονται και ως αυτούσια μεταφέροντας στοιχεία της προσωπικότητας των ρόλων. Στην ταινία θα υπάρξουν βίαιες αναφορές, αλλά με αρκετή διακριτικότητα από το σκηνοθέτη, καθώς μία δολοφονία, και δύο αυτοχειρίες θα ενταχθούν στην υπόθεση. Σε συνδυασμό με το δραματικό παρελθόν (παλαιότερο και πρόσφατο) των ηρώων, οι τελευταίες προκαλούν την εξέλιξη και κορύφωση της δραματικής ταυτότητας του έργου. Το κυνήγι στην περιοχή κατά καιρούς, θα δικαιολογήσει τη μοιραία ύπαρξη των καραμπινών στις τελευταίες σκηνές και του κουνελιού κατά τα πρώτα πλάνα.

Αυτή η κατασκοπική ματιά του φακού μέσα στις κατοικίες και έπειτα στις ζωές των ανθρώπων δείχνει μια αξιοπερίεργη, γοητευτικά μυστηριώδη, επιλογή παρατήρησης της ανθρώπινης φύσης. Από την κοινωνική υπόσταση σε πιο ενδόμυχα ένστικτα και έπειτα πάλι σε κοινωνικές προεκτάσεις κύρους (χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο ρόλος του Jaume σε όλο το έργο). Σαφέστατα προκαλεί σασπένς αυτή η λήψη, χωρίς να συμβεί απαραιτήτως κάτι αναπάντεχο, εκείνη τη στιγμή της καταγραφής.

Ερμηνείες:

Joan Botey: Υποδυόμενος το μοχθηρό, αμείλικτο μα και καταξιωμένο καλλιτέχνη, Jaume.

Με πολύ μεγάλη διαφορά μπορούμε να πούμε πως πραγματοποίησε την καλύτερη ερμηνεία του έργου. Ο ηθοποιός υιοθέτησε ένα χτύπημα των χειλιών και μικρές παύσεις κατά τη διάρκεια της κοφτής, αποφασιστικής ομιλίας του ρόλου. Μας παρουσιάζει έναν καλλιτέχνη σε πολύ μεγαλύτερη ηλικία, ο οποίος δεν επαναπαύεται επαγγελματικά, αλλά εργάζεται συνεχώς, ελέγχοντας τα πάντα με αυστηρότητα στο χώρο της δουλειάς του. Στις διαπροσωπικές σχέσεις χειραγωγεί τους ανθρώπους, όπως ακριβώς επιθυμεί. Είναι εντυπωσιακή η μετάδοση αυτής της ήρεμης, αλλά πανίσχυρης ιδιοσυγκρασίας του χαρακτήρα (μόλις σχολιάζει απαξιωτικά τον πίνακα της Petra χωρίς προσβολές, αλλά με μια πιο ψυχρή, αποκαρδιωτική προσέγγιση. Ή λέγοντας στο γιο του, ότι δεν έχει το θάρρος να τον πυροβολήσει). Η αποτύπωση της μοχθηρίας έχει γίνει κτήμα του ηθοποιού (νιώθουμε γιατί φέρνει την Teresa σε απόγνωση, όταν της αποκαλύπτει τον ψυχισμό του). Μέσω αυτής της ερμηνείας δίνεται μια άλλη διάσταση στη δυναμική του ρόλου και στο πόσο διαυγές μπορεί να είναι ένα μυαλό σε μεγαλύτερη ηλικία, εξυπηρετώντας όμως σκοτεινές, εγωιστικές επιθυμίες.

Barbara Lennie: Στο ρόλο της νέας ζωγράφου, Petra, η οποία επισκέφτηκε τον Jaume, για να εξακριβώσει τις ρίζες της.Σαφώς, ο χορός της στην κουζίνα είναι κινηματογραφικός. Διαθέτει περισσότερα στοιχεία γοητείας, με μια κρυφή προσέγγιση ερωτισμού. Η κίνηση της ηθοποιού είναι καλή. Στο ατελιέ, προσθέτοντας κόκκινο ή μπλε χρώμα σε ένα πορτρέτο που η ίδια πιστεύει, πως η μορφή του αντιπροσωπεύει τον πατέρα της, ασκεί μια υποκριτική προσομοιάζουσα τον πνιγμένο θυμό της Petra. Στην τραπεζαρία μπροστά στους Marisa και Jaume ερμηνεύει μια αποφασισμένη κόρη προς αναζήτηση της ταυτότητας του πατέρα της.

Marisa Paredes/Carme Pla: Υποδυόμενες τις Marisa και Teresa αντίστοιχα.

Η πρώτη, στις συνομιλίες μαζί με την Petra κεντρίζει το ενδιαφέρον μας, ως μία γυναίκα, που βρίσκεται σε έναν διαφορετικού τύπου γάμο από ότι τα υπόλοιπα αντρόγυνα της γενιάς της. Η ερμηνεία της κατά τη συγκλονιστική αποκάλυψη του ρόλου, παρουσιάζει μια απελευθερωμένη εμφάνιση πιο προσωπικών συναισθημάτων του χαρακτήρα της. Κρυμμένων για αρκετό καιρό. Η δεύτερη, στη σκηνή με το Jaume περιγράφει ιδανικά την απόγνωση και ταπείνωση της Teresa.

Alex Brendemuhl/Oriol Pla: Στους ρόλους των Lucas, γιου του Jaume και Pau, γιου της Teresa.  Ο πρώτος αποδίδει γενικά επαγγελματικά στο έργο (φλερτάροντας την Petra στη λίμνη) και ξεχωρίζει, μόλις εξοργίζεται με τον πατέρα του. Ο δεύτερος, στην αρχή του πέμπτου κεφαλαίου, περιμένοντας το Lucas, δείχνει αφηρημένος, καθώς κάτι σκέφτεται. Αργότερα, όταν πάρει τρομακτικές πρωτοβουλίες θα καταλάβουμε, ότι είχε αξία αυτή η πρώτη ερμηνεία.

Petra Martinez:  Στο ρόλο της Julia, μητέρας της Petra.

Η στιγμή κατά την οποία λέει στο παιδί της “Μου αρέσει το πρόσωπό σου. Πάντα μου άρεσε!” Προσθέτει στην ερμηνεία όλη τη μητρική, ανεκτίμητη στοργή της Julia. Επίσης δείχνει να μην φοβάται την ασθένειά της, στο νοσοκομείο.

Επιτυχής ή ανεπιτυχής η απόδοση σεναρίου, σκηνοθεσίας και ερμηνειών:

Το σενάριο γράφτηκε από τους Michel Gaztambide, Clara Roquet και Jaime Rosales. Οι γλώσσες που χρησιμοποιήθηκαν ήταν Ισπανικά και Καταλανικά. Γενικά υπάρχουν κάποιες ισχυρές βάσεις στην ιστορία. Φερειπείν η αναζήτηση του βιολογικού πατέρα της Petra από την ίδια, μετά το πέρας αρκετών δεκαετιών. Όμως αυτό που διακρίνει την υπόθεση είναι ο τρόπος που περιπλέκονται τα πρόσωπα. Ο διαχωρισμός στην πραγματικότητα είναι απλός, μα λειτουργικός. Η Petra ως ένα τραγικό πρόσωπο, αντιπροσωπεύοντας τον εαυτό της και την αδικημένη ψυχή της μητέρας της, η οποία της μετέδωσε όμως ηθικές αξίες, συναντά στο άλλο άκρο τη δήθεν επιτυχημένη, επίσημη οικογένεια, την οποία αναγνώρισε ο μοχθηρός Jaume. Η Petra πήρε το ταλέντο του και έγινε ζωγράφος, όμως στην πορεία κατανόησε, ότι είναι προς όφελός της το γεγονός πως δεν τη μεγάλωσε ο Jaume. Οι ανατροπές δεν είναι πολλές, αλλά αποδεικνύονται ιδιαίτερα ισχυρές. Οι χαρακτήρες έχουν έντονη προσωπικότητα και το δείχνουν αργά (Julia, Pau, Marisa, Lucas) ή γρήγορα (Petra, Jaume, Teresa). Οι στιχομυθίες όσων συγκρούονται με το χαρακτήρα του Jaume, παρουσιάζουν μοναδικό ενδιαφέρον, κάνοντας αισθητές τις διαφορετικές προσεγγίσεις της ηθικής. Ωστόσο, οι ρόλοι των Petra και Jaume μαγνητίζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Κάθε σεναριογράφος θα ήθελε να επινοήσει μια τέτοια προσωπικότητα σαν του Jaume. Η περσόνα της θείας της Petra, Ανιές, ως αφανούς ηρωίδας, ενθαρρύνει τη ζωγράφο να αναζητήσει τον πατέρα της. Θίγονται πολύ σημαντικά κοινωνικά θέματα, για τα οποία άλλες φορές οι άνθρωποι υπερβάλλουν και άλλες πάλι, σχεδόν αναπόφευκτα, βιώνουν αισθήματα εκδίκησης.

Τη σκηνοθεσία πραγματοποίησε ο Jaime Rosales. Όπως προείπαμε, αυτή η ανιχνευτική ματιά της κάμερας είναι από τα καταδεικνύοντα στοιχεία του σκηνοθετικού στιλ της ταινίας. Στη διεύθυνση φωτογραφίας ήταν η Helene Louvart. Μοιάζει να σκιαγραφεί τις σκέψεις ενός προσώπου. Βοηθά το θεατή να εξετάσει το χώρο και την πιθανότητα μιας απάνθρωπης μελλοντικής ή παρελθοντικής ανθρώπινης συμπεριφοράς μέσα σε αυτόν. Μεταφέροντας πως η ανθρώπινη φύση έχει πολλά στάδια προτού βγει εκτός ορίων. Η λήψη αυτή πραγματοποιείται αρκετές φορές. Κάποια στιγμή γίνεται και στο νοσοκομείο, όπου βρισκόταν η μητέρα της Petra. Γιατί φυσικά εκφράζει πως παρά τις αντιξοότητες, κάποιοι άνθρωποι δεν γίνονται βίαιοι, μα προχωρούν μπροστά (Petra). Βεβαίως, υπάρχουν εξωτερικά γυρίσματα. Διακρίνεται περισσότερο μια λήψη από πολύ μακρυά, δείχνοντας την Petra να απομακρύνεται από το Lucas. Όπως και μια ακόμη παρουσιάζοντας τις αστυνομικές αρχές να κρατούν μία σορό, στις πρώτες σκηνές του έργου. Το εργοτάξιο της οργάνωσης των καλλιτεχνικών δημιουργιών του Jaume περιγράφεται δύο φορές. Και το ατελιέ που παραχωρήθηκε στη νέα ζωγράφο περίπου τόσες. Θα δούμε κάποιους σχεδιασμένους πίνακες ζωγραφικής, αλλά ποτέ το χαρακτήρα της Petra να τους δημιουργεί. Στον αντίποδα, την παρατηρούμε να καταστρέφει χρωματικά έναν. Σε στιχομυθίες προσώπων η κάμερα κυρίως εστιάζει σε όποιον μιλά. Μόλις αλλάζει ο συνομιλητής αλλάζει και η λήψη, αποτυπώνοντας έτσι την ανθρώπινη, επιβλητική παρουσία σε ένα χώρο. Τα ονόματα των Jaume και Petra φαίνεται πως καθορίζουν την ιστορία και σκηνοθετικά, καθότι  αυτά αναφέρονται στους τίτλους των κεφαλαίων. Σε κάποιους τίτλους περιλαμβάνονται μαζί (γενικώς, η ονομασία του Jaume γίνεται εμφανής σε τρία κεφάλαια, ενώ η αντίστοιχη της Petra σε πέντε). Δύο άλλα ονόματα και ένας βαθμός συγγένειας, παρουσιάζονται επίσης.

Σε ό,τι αφορά τις ερμηνείες αναφέρουμε, ότι υπήρξαν από τα πιο δυνατά σημεία του έργου. Δίνοντας πνοή στους ρόλους του σεναρίου και τις στιχομυθίες. Απορροφούν το θεατή με τη ρεαλιστική τους υποκριτική.

Συνεπώς αποδεικνύονται ως επιτυχείς οι αποδόσεις σεναρίου, σκηνοθεσίας και ερμηνειών.

Επιλογή Casting:

Υπεύθυνες ήταν οι Sara Bilbatua και Maria Rodrigo. Το σύνολο των ερμηνειών, μα κυρίως οι συγκεκριμένες επιλογές των Joan Botey (Jaume) και Barbara Lennie (Petra), συνοδευόμενες από τις καλύτερες αποδόσεις στους πρωταγωνιστικούς ρόλους της ταινίας, δικαιώνουν τη δουλειά τους.

Μουσική/ηχητική υπόκρουση:

Τη μουσική έγραψε ο διακεκριμένος Kristian Eidnes Andersen (Nymphomaniac. 2013). Οι Άριες της εισαγωγής, που επαναλαμβάνονται στον πολύτιμο χρόνο της Petra με τη μητέρα της και οι φωνητικές μελωδίες λέγοντας κάτι το οποίο μοιάζει με “Σι-Τσιν”, όταν ο Pau περιμένει στην αρχή του πέμπτου κεφαλαίου το Lucas, ξεχωρίζουν.

Αναπόφευκτα, ο ήχος του ασυρμάτου της αστυνομίας κατά την αναζήτηση και έπειτα εύρεση μιας γνώριμης σορού, καθώς και ο αριθμός κάποιων καθοριστικών, πυροβολισμών, προερχόμενων από καραμπίνες, συνιστούν τις σημαντικότερες στιγμές αυτής της κατηγορίας.

Ο τίτλος θα οδηγήσει σε σκέψεις τους θεατές, πριν από την προβολή της ταινίας και μετά από αυτήν. Επειδή πρόκειται για ένα ενδιαφέρον κοινωνικό δράμα!

Μια διανομή της Danaos Films

Ο Eretikos  κριτικός  Γιάννης Κρουσίνσκυ