Βόρεια Μακεδονία: Αποκαλύψεις που σοκάρουν για το όνομα

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Αν είχαμε μία ζυγαριά κατάλληλη να μετρήσει το συμβιβασμό και τις
υποχωρήσεις που έκαναν στο λεγόμενο Μακεδονικό η Ελλάδα και η Βόρεια
Μακεδονία τώρα πλέον, θα μπορούσαμε να βγάζαμε πολύ χρήσιμα
συμπεράσματα.

Θα μπορούσαμε για παράδειγμα να δούμε αν η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα
έκανε περισσότερες υποχωρήσεις από εκείνες που ήταν διατεθειμένη να
κάνει η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή.

Το μυστικό στη μέτρηση είναι το 80% έναντι 20%. Τι σημαίνει αυτό; Ο
Αλέξης Τσίπρας υποχώρησε περισσότερο ή λιγότερο από 80% στα σημεία που
υπήρχε διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βόρεια Μακεδονία. Αν
υποχώρησε πάνω από 80% τότε ένα τμήμα των επικριτών της συμφωνίας των
Πρεσπών θα έχει πράγματι δίκιο να ασκεί κριτική σε σύγκριση με τη δική
της διάθεση για υποχωρήσεις και συμβιβασμούς.

Αν, όμως, η υποχώρηση είναι μικρότερη από 80% και του Ζόραν Ζάεφ
μεγαλύτερη από 20%, τότε τίθεται ζήτημα για την ειλικρίνεια της
κριτικής και των επιθέσεων που δέχεται η ελληνική κυβέρνηση.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Πώς θα πάρετε πίσω τις πινακίδες ενόψει Πάσχα

• Γιατί σήμερα Μεγάλη Πέμπτη βάφουμε κόκκινα αυγά

Θα αναρωτηθείτε μα ποιος είναι αυτός που ορίζει τα ποσοστά; Τα ορίζει
ο ή καλύτερα η πλέον αρμόδια εκείνη την εποχή, η υπουργός Εξωτερικών η
Ντόρα Μπακογιάννη.

Η θέση αυτή της Ντόρας Μπακογιάννη, η οποία ασφαλώς εξέφραζε την
κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή ως αρμόδια υπουργός, περιλαμβάνεται σε
τηλεγράφημα του τότε πρεσβευτή στην Αθήνα του Τσαρλς Ρις, ο οποίος
είχε συναντηθεί με την Ελληνίδα υπουργό Εξωτερικών ενόψει της
επίσκεψής της στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στο τηλεγράφημά του προς τους ανωτέρους του στις ΗΠΑ ο Αμερικανός
πρέσβης με σαφήνεια έγραφε στις 16 Μαρτίου 2007 ότι «η ελληνική
κυβέρνηση ήταν έτοιμη να υποστεί το μεγαλύτερο μέρος του βάρους (και η
κυβέρνηση Καραμανλή ήταν έτοιμη να πάρει το πολιτικό κόστος), αλλά
χρειάζονται διαβεβαιώσεις ότι δεν θα επρόκειτο για μονόδρομο. Οπως το
έθεσε: “Μπορούμε να προχωρήσουμε στο 80% του δρόμου, αλλά οι Σκοπιανοί
πρέπει να είναι έτοιμοι να μετακινηθούν κατά 20%”».

Βεβαίως, στο τηλεγράφημα δεν προσδιορίζεται σε τι αφορά το 80% και σε
τι το 20%. Ομως, είναι τόσο ετεροβαρή τα ποσοστά των υποχωρήσεων, που
δέχεται η τότε ελληνική κυβέρνηση, που από μόνη της η οποιαδήποτε
συμφωνία μπορούσε να γίνει, θα φάνταζε πάρα πολύ δυσμενής για την
Ελλάδα.

Ομως, η τότε η κυβέρνηση ήταν αποφασισμένη να πάρει το πολιτικό κόστος
να λυθεί η διαφορά ανάμεσα στις δύο χώρες.

Αν προχωρήσουμε λίγο το συλλογισμό μας τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει δύο
πράγματα. Η είχαν ασκηθεί πάρα πολύ ισχυρές πιέσεις από το εξωτερικό ή
η κυβέρνηση Καραμανλή γενικώς και η Ντόρα Μπακογιάννη ειδικότερα,
εκτιμούσαν ως πάρα πολύ σημαντική για τη χώρα μας, την εξομάλυνση και
την αποκατάσταση των σχέσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και την τότε ΠΓΔΜ και
νυν Βόρεια Μακεδονία.

Δυστυχώς, ο τότε πρωθυπουργός Νίκολας Γκρούεφσκι δεν δέχθηκε να κάνει
την παραμικρή υποχώρηση και έτσι η οποιαδήποτε συμφωνία ναυάγησε. Η
αδιάλλακτη στάση του διευκόλυνε την ελληνική κυβέρνηση να αρνηθεί
οποιεσδήποτε άλλες υποχωρήσεις.

Οσον αφορά στο όνομα της χώρας, που είναι μία από τις πλέον κρίσιμες
παραμέτρους της συμφωνίας, τα τηλεγραφήματα της πρεσβείας των ΗΠΑ στην
Αθήνα είναι πολύ αποκαλυπτικά. Ηδη γνωρίζουμε ότι η Ντόρα Μπακογιάννη
είχε ταχθεί και ακόμα και τώρα ήταν υπέρ της σύνθετης ονομασίας με
γεωγραφικό προσδιορισμό.

Για το όνομα είναι πολύ αποκαλυπτικό το τηλεγράφημα που είχε στείλει
στην Ουάσιγκτον ο τότε πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα Ντάνειλ Σπέκχαρντ
στο οποίο έγραφε: «Η Μπακογιάννη επανέλαβε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να
δεχθεί ένα όνομα που “θα περιγράφει το είδος της δημοκρατίας που έχει
η χώρα”, αποκλείοντας το “συνταγματική” και “ανεξάρτητη”. Το όνομα δεν
μπορεί να “μονοπωλήσει τη Μακεδονία”. Το όνομα πρέπει να δείχνει ότι
είναι “μέρος της Μακεδονίας” αλλά όχι “βουλγαρική ή ελληνική
Μακεδονία”. Η Ελλάδα θα μπορούσε να δεχτεί “Ανω” ή “Νέα”. Πρόσθεσε ότι
“χρειαζόμαστε μια σαφή λύση που να είναι erga omnes και τελική”».

Εδώ βλέπουμε να τίθεται και ο όρος erga omnes τον οποίο πέτυχε η
κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα με τη συμφωνία των Πρεσπών.

Νωρίτερα, όμως, η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, σύμφωνα πάντα με τα
τηλεγραφήματα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, ήταν διατεθειμένη
για συμφωνία ακόμα και χωρίς το erga omnes (δηλαδή εντός και εκτός της
χώρας και για όλες τις χρήσεις).

Σε τηλεγράφημα με ημερομηνία 5 Ιανουαρίου 2008 αφού επισημαίνεται ότι
ο Κώστας Καραμανλής και η κυβέρνηση κράτησε σκληρή στάση στο ζήτημα,
προστίθεται ότι: «Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, η ελληνική κοινή γνώμη
παλαιότερα είχε αντιταχθεί έντονα σε οποιαδήποτε χρήση του ονόματος
“Μακεδονία”, αλλά μετά από τις προτάσεις του Νίμιτς, η κυβέρνηση
Καραμανλή αποφάσισε το “τολμηρό βήμα” της αποδοχής τους ως βάσης
διαπραγμάτευσης, κάτι το οποίο προκάλεσε τεράστιο πολιτικό κόστος για
τον Καραμανλή και τη Νέα Δημοκρατία. […] Ως προς την πρόταση του
Νίμιτς για μια λύση διπλής ονομασίας (Δημοκρατία της Μακεδονίας για
εσωτερική χρήση και ένα σύνθετο όνομα για τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ και διεθνή
χρήση), ο Καραμανλής είπε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να το αποδεχτεί,
αλλά το σύνθετο όνομα θα έπρεπε να χρησιμοποιείται σε όλα τα διεθνή
φόρα και η Ελλάδα περιμένει να χρησιμοποιούν και οι ΗΠΑ το σύνθετο
όνομα».

Οπως βλέπουμε δεν υπήρχε ο όρος για σύνθετη ονομασία erga omnes κατά
την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα. Και το πιο σημαντικό η ελληνική
κυβέρνηση δεχόταν η χρήση του όρου Μακεδονία χωρίς άλλο συνθετικό στο
εσωτερικό της χώρας. Κι΄ αυτό αρκεί σε όλα τα διεθνή φόρα, καθώς και
από τις ΗΠΑ να χρησιμοποιείται η σύνθετη ονομασία.

Αυτό σημαίνει ότι το erga omnes δεν περιλαμβάνεται στο 20% των
υποχωρήσεων που ζητούσε η Ελλάδα να κάνει η Βόρεια Μακεδονία.

Την άποψη για το όνομα και τη θέση ακόμα ενός σημαίνοντα Ελληνα
πολιτικού αποκαλύπτει η αμερικάνική πρεσβεία. Πρόκειται για τον
Βαγγέλη Βενιζέλο.

Οπως αναφέρεται το Μάιο του 2008 ο Σπέκχαρντ είχε μια εκτενή συζήτηση
στις ΗΠΑ με τον Ευάγγελο Βενιζέλο, ο οποίος υποστήριξε ότι «η κρίση
είναι πάντα ο καλύτερος τρόπος να αναζητείται λύση» και ο ίδιος
υπέδειξε ως πιο κατάλληλο επιθετικό προσδιορισμό για το όνομα το Ανω ή
το Βόρεια».

Δηλαδή ο Βαγγέλης Βενιζέλος ήταν υπέρ της σύνθετης ονομασίας και
ανέφερε δύο εκδοχές από τις οποίες η δεύτερη είναι αυτή που
υιοθετήθηκε και συνθέτει τη σημερινή ονομασία της γειτονικής χώρας.

Πολύ ενδιαφέρουσα είναι και η άποψη πως «η κρίση είναι πάντα ο
καλύτερος τρόπος να αναζητείται λύση». Σε μία απόπειρα ερμηνείας της
θέσης του Βαγγέλη Βενιζέλου, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει πως
υποστηρίζει την πρόκληση κρίσης ανάμεσα στις δύο χώρες, κρίση η οποία
θα μπορούσε να οδηγήσει σε συμβιβαστική λύση, η οποία στο όνομα της
ονομασίας θα κατέληγε στο Ανω Μακεδονία ή στο Βόρεια Μακεδονία.

Αλλά δύο τηλεγραφήματα αποκαλύπτουν ότι οι κυβερνήσεις υπό τον Κώστα
Καραμανλή είχαν και πιο συμβιβαστικές θέσεις. Για παράδειγμα σε
τηλεγράφημα του πρέσβη των ΗΠΑ Τσαρλς Ρις, για τη συνάντησή του με τον
Πέτρο Μολυβιάτη στις 27 Οκτωβρίου 2005 αναφέρεται ότι «ο Μολυβιάτης
προειδοποίησε τον πρέσβη ότι η πρόταση της Ελλάδας τον Απρίλιο
[“Δημοκρατία Μακεδονίας-Σκόπια”] ήταν η “τελική” [was “it”] όσον αφορά
την Ελλάδα».

Που σημαίνει ναι μεν ήταν σύνθετη, αλλά όχι με γεωγραφική
προσδιορισμό. Αργότερα η ελληνική πλευρά μετακινήθηκε σε σύνθετη
ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό, όπως την προσδιόρισε η Ντόρα
Μπακογιάννη.

Πιο αποκαλυπτικό είναι ένα άλλο τηλεγράφημα στο οποίο η τότε κυβέρνηση
αποδέχεται να μπει η γειτονική χώρα στο ΝΑΤΟ με το όνομα ΠΓΔΜ αρκεί να
προχωρούσε σε κάποιες υποχωρήσεις.

Συγκεκριμένα η πρεσβεία σε τηλεγράφημά της για τη συνάντηση της Ντόρας
Μπακογιάννη με τον υφυπουργό Εξωτερικών Ρίτσαρντ Μπερνς (είχε
διατελέσει πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Ελλάδα), που έγινε στις 27 Ιουνίου
2007 αναφέρει: «Η Μπακογιάννη είπε στον Μπερνς ότι η κυβέρνηση της
Μακεδονίας είχε στείλει τρεις φορές “ιδιωτικά” μηνύματα στον
πρωθυπουργό Καραμανλή ότι επρόκειτο να αλλάξει το όνομα του
αεροδρομίου, αλλά δεν προχώρησε σε καμία ενέργεια. Η αλλαγή του
ονόματος θα άρεσε στην ελληνική κοινή γνώμη και θα επέτρεπε στην
ελληνική κυβέρνηση να συμφωνήσει με την προσχώρηση της Μακεδονίας στο
ΝΑΤΟ ως ΠΓΔΜ, εφόσον πληρούσε τα κριτήρια».

Από το τελευταίο τηλεγραφήματα προκύπτει και κάτι ακόμα. Οι Αμερικανοί
στο δικά τους διπλωματικά έγγραφα χρησιμοποιούσαν για την τότε ΠΓΔΜ το
όνομα Μακεδονία νέτο σκέτο.

Θανάσης Λυρτσογιάννης