Πανεπιστήμια: Τι σημαίνει μη κερδοσκοπικά, ο όρος που προστέθηκε την τελευταία στιγμή στη νομοθεσία – Πώς λειτουργούν

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Πανεπιστήμια: Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στα κερδοσκοπικά και μη κερδοσκοπικά εκπαιδευτικά ιδρύματα ένας όρος που προστέθηκε, την τελευταία στιγμή στη νομοθεσία. Τα διαφορετικά χαρακτηριστικά στη λειτουργία, τη διοίκηση και τη χρηματοδότηση.

Θέμα ημερών είναι να εισαχθεί προς ψήφιση στην Ολομέλεια του Κοινοβουλίου το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας για τα μη κρατικά Πανεπιστήμια.

Πρόκειται δηλαδή για μη κρατικά και μη κερδοσκοπικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, στα οποία, όπως είχε εξηγήσει ο Υπουργός Παιδείας κατά την παρουσίαση του νομοσχεδίου, οι υποψήφιοι θα μπαίνουν μέσα από τη διαδικασία των Πανελλαδικών εξετάσεων, πιάνοντας την ελάχιστη βάση εισαγωγής του πεδίου και όχι του τμήματος.

Τι σημαίνει Μη κερδοσκοπικά Πανεπιστήμια – Ποια η διαφορά με τα κερδοσκοπικά

Πρόκειται για έναν όρο που προστέθηκε, ίσως την τελευταία στιγμή στη νομοθεσία, εγείροντας στην αρχή ερωτήματα, αλλά επί της ουσίας είναι διευκρινιστική, καθώς φέρνει μια ασφαλή ερμηνεία του άρθρου 16 υπό το φως του Ενωσιακού Δικαίου. Και με την αφορμή αυτή, είναι ενδιαφέρον να ανατρέξουμε στο τι σημαίνει αυτός ο όρος. Δηλαδή, τι είναι τα μη κερδοσκοπικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, πως διοικούνται, αλλά και πως λειτουργούν ώστε να κατανοήσουμε με μεγαλύτερη σαφήνεια και ποια αλλαγή φέρνουν.

Τα χαρακτηριστικά του μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα τους

ΠΑΣΟΚ- «Παγκόσμια πρωτοτυπία: μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια από κερδοσκοπικά funds»

Κατ’ αρχήν, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν μέτοχοι, ούτε ιδιοκτήτες. Τα μη κερδοσκοπικά εκπαιδευτικά ιδρύματα στο εξωτερικό περιγράφονται συνήθως ως «ανεξάρτητα» παρά ως «ιδιωτικά», αποσαφηνίζοντας ότι ο σκοπός τους δεν είναι το οικονομικό κέρδος υπέρ ενός ατόμου ή μίας ομάδας.

Ο πρωταρχικός σκοπός του ιδρύματος δεν είναι η παραγωγή κέρδους, αλλά η επιδίωξη μίας εκπαιδευτικής αποστολής υπέρ της ευρύτερης κοινωνίας. Με αυτή την έννοια, ο σκοπός τους προσομοιάζει με αυτόν των ελληνικών κρατικών πανεπιστημίων. Και μάλιστα περισσότερο απ’ ότι με των ιδιωτικών, κερδοσκοπικών εκπαιδευτικών οργανισμών.

Μια δεύτερη κατηγορία ερωτημάτων αφορά τα έσοδα και την αξιοποίησή τους από τέτοια μη κερδοσκοπικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ως προς αυτό, η διεθνής εμπειρία καταγράφει ότι τα λειτουργικά έσοδα περιλαμβάνουν (φυσικά) δίδακτρα, έσοδα από σίτιση και στέγαση, ερευνητικές επιχορηγήσεις. Και ενδεχομένως κατανομή κληροδοτημάτων αλλά και δωρεές. Και βέβαια δεν είναι τυχαίο ότι κάτι αντίστοιχο συμβαίνει στην Ελλάδα και σε σχολεία όπως το Κολλέγιο Αθηνών, το Pierce-The American College of Greece και το Anatolia στη Θεσσαλονίκη εδώ και πολλές δεκαετίες.

Σε αυτή την κατηγορία εκπαιδευτικών οργανισμών, όλα τα λειτουργικά έσοδα προορίζονται αποκλειστικά για την εκπαιδευτική αποστολή: δηλαδή τη διδασκαλία, την έρευνα, την προσφορά υπηρεσιών και ενδεχομένως την αναβάθμιση εγκαταστάσεων.

Ποια είναι, λοιπόν, η βασική τους διαφοροποίηση;

Τα κερδοσκοπικά ιδρύματα, είναι ιδιωτικά ιδρύματα που ανήκουν σε ιδιώτες ή ιδιωτικούς φορείς-οργανισμούς, δηλαδή ιδιοκτήτες ή μετόχους και λειτουργούν ως ιδιωτικές επιχειρήσεις, με την έννοια της επιχείρησης και της αυτόνομης οικονομικής δραστηριότητας που αυτή ασκεί να εξηγεί εν πολλοίς και τον χαρακτήρα τους. Είναι δηλαδή ιδρύματα που λειτουργούν με κριτήρια ιδιωτικής επιχείρησης, με επιδίωξη το κέρδος και με προγράμματα σπουδών που καθορίζονται από τη διοίκηση του πανεπιστημίου.