Capital Economics: Τι δίδαξαν στις αγορές οι προηγούμενες συγκρούσεις και γεωπολιτικές κρίσεις

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Η έναρξη άλλων μεγάλων συγκρούσεων και στρατιωτικών κρίσεων έχουν συχνά δει τους παγκόσμιους δείκτες μετοχών να υποχωρούν, ενώ οι κινήσεις στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων στις αναπτυγμένες αγορές εξαρτώνται από το πώς ανταποκρίθηκαν οι τιμές της ενέργειας και οι κεντρικές τράπεζες, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή της η Capital Economics. Αυτό υποδηλώνει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε εύλογα να ασκήσει περαιτέρω πίεση στις αγορές μετοχών και ότι οι αποδόσεις των ομολόγων ενδέχεται να εξακολουθήσουν να αυξάνονται εάν οι κεντρικές τράπεζες προχωρήσουν σε σύσφιξη.

Η Capital Economics σημειώνει πάντως ότι δεν υπάρχει ιστορικό γεγονός που να παρέχει άμεσο παραλληλισμό με την τρέχουσα κατάσταση. Τα περισσότερα πρόσφατα επεισόδια αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων (π.χ. μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν ή Βόρειας Κορέας, ο πόλεμος της Ρωσίας το 2008 με τη Γεωργία, η σύγκρουση στην Υεμένη από το 2014 και οι πόλεμοι στην πρώην Γιουγκοσλαβία) είχαν περιορισμένες παγκόσμιες οικονομικές επιπτώσεις. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ίσως πιο ανάλογος με την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ το 1990 και την έναρξη μεγάλων αμερικανικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν το 2001 και στο Ιράκ το 2003, δεδομένων των επιπτώσεων για τις ενεργειακές αγορές. Αλλά αυτά δεν αφορούσαν άλλες στρατιωτικές υπερδυνάμεις. Για το λόγο αυτό είναι επίσης χρήσιμο να εξεταστεί τι συνέβη σε ορισμένες κρίσεις του Ψυχρού Πολέμου.

Οι αγορές μετοχών, όπως και είναι αναμενόμενο, τείνουν να υποχωρούν στην αρχή αυτών των σημαντικών γεγονότων. Η έκταση των μειώσεων ποικίλλει σημαντικά. Μία από τις μεγαλύτερες πτώσεις του S&P 500 μετά από αυτές τις κρίσεις ήταν το 1990 μετά την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ, όταν υποχώρησε κατά ~20%. Οι αγορές μετοχών ανέκαμψαν στη συνέχεια μετά από μερικούς μήνες, εν μέρει χάρη στη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής και επειδή η σύγκρουση έληξε γρήγορα.

Εν τω μεταξύ, ο αντίκτυπος των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου και της επακόλουθης εισβολής των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν το 2001 στις αγορές μετοχών, επισκιάστηκε από την προηγούμενη έκρηξη της φούσκας dotcom, αλλά είχε επίσης ορατή αρνητική επίδραση. Σε αυτήν την περίπτωση, η Fed μείωσε τα επιτόκια αμέσως και ο S&P 500 ανέκτησε γρήγορα τις ζημίες του.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο αντίκτυπος του πολέμου στην Ουκρανία στις αγορές μετοχών δεν φαίνεται τόσο μεγάλος. Πράγματι, ενώ το επενδυτικό κλίμα φαίνεται να έχει επιδεινωθεί περαιτέρω σήμερα, ο S&P 500, για παράδειγμα, έκλεισε χθες ~5% κάτω από το επίπεδό του στις 9 Φεβρουαρίου, πριν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι προειδοποιήσουν ότι επίκειται ρωσική εισβολή, και ~3% υψηλότερα από το επίπεδό του αμέσως πριν την εισβολή. Τα χρηματιστήρια στην Ευρώπη τα πήγαν πολύ χειρότερα, αλλά ακόμη και οι μειώσεις 9% και 14% του δείκτη EURO STOXX 50 κατά τις παραπάνω ημερομηνίες, δεν φαίνονται πολύ ακραίες σε σχέση με τις πτώσεις τους μετά την 11η Σεπτεμβρίου ή την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ, όπως επισημαίνει η Capital Economics. Οι μεγαλύτεροι μετοχικοί δείκτες πιθανότατα έχουν υποστηριχθεί εν μέρει, από τη μείωση των προσδοκιών των επενδυτών για νομισματική σύσφιξη και τη σχετική πτώση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων.

Η αντίδραση των κρατικών ομολόγων σε προηγούμενους πολέμους και συγκρούσεις ποικίλλει επίσης και έχει εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό από το πώς ανταποκρίθηκαν οι τιμές της ενέργειας και οι κεντρικές τράπεζες, όπως σημειώνει η Capital Economics. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου των ΗΠΑ, για παράδειγμα, υποχώρησε τους μήνες μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, καθώς οι ανησυχίες για το ενδεχόμενο πλήγμα στην εμπιστοσύνη και τη συνολική ζήτηση, συνέβαλαν στη γρήγορη μείωση των επιτοκίων από τη Fed (οι τιμές του πετρελαίου μειώθηκαν σε αυτήν την περίπτωση.) Αντίθετα, η απόδοση του 10ετούς αυξήθηκε αμέσως μετά την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ, όταν οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν κατά ~80%. Υποχώρησε μόνο όταν οι τιμές του πετρελαίου υποχώρησαν και η Fed μείωσε τα επιτόκια.

Σε αυτό το πλαίσιο, η πτώση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων στις αναπτυγμένες αγορές από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας την περασμένη εβδομάδα μπορεί να φαίνεται περίεργη σε σχέση με την άνοδο ~20% της τιμής του πετρελαίου, σημειώνει ο οίκος. Σε αντίθεση με το παρελθόν, ωστόσο, η μείωση των προσδοκιών για τα επιτόκια (η οποία έχει ωθήσει προς τα κάτω τις πραγματικές αποδόσεις), ήταν αρκετή για να αντισταθμίσει την επίδραση των υψηλότερων τιμών των εμπορευμάτων.

Όπως καταλήγει η Capital Economics, ο αντίκτυπος του πολέμου στην άνοδο των τιμών των εμπορευμάτων σημαίνει ότι, απουσία ακραίας κλιμάκωσης της σύγκρουσης ή σχετικών κυρώσεων, είναι απίθανη μια διαρκής πτώση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων. Το βασικό της σενάριο είναι ότι ο πόλεμος θα έχει περιορισμένο μόνο αντίκτυπο στην οικονομική παραγωγή των μεγάλων οικονομιών, αλλά θα έχει ως αποτέλεσμα ο βραχυπρόθεσμος πληθωρισμός να είναι σημαντικά υψηλότερος, ενώ οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορεί να είναι λίγο πιο προσεκτικοί. Εάν συμφωνηθεί κατάπαυση του πυρός, οι αποδόσεις, ειδικά αυτές των προστατευόμενων από τον πληθωρισμό ομολόγων, θα μπορούσαν ενδεχομένως να ανακάμψουν πολύ περισσότερο.

Η πιθανότητα τα προεξοφλητικά επιτόκια να μην υποχωρήσουν τόσο πολύ, υποδηλώνει ότι υπάρχουν περιορισμένα περιθώρια για ένα σημαντικό ράλι στους κύριους δείκτες μετοχών. Οι σχετικά μικρές πτώσεις στις αγορές μετοχών (ιδιαίτερα στις ΗΠΑ) σημαίνει επίσης ότι σε αντίθεση με άλλες κρίσεις, δεν έχουν πολύ μεγάλες απώλειες να καλύψουν εάν ο πόλεμος τελειώσει.