Eretiki κριτική της μελετημένης ταινίας “Λίμνη Φάλκον”

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Από τον Eretiko κριτικό Γιάννη Κρουσίνσκυ

Το συγκεκριμένο κείμενο είχε γραφτεί υπό μια διαμορφωμένη ανάλυση της Eretikis κριτικής, μέσω κατηγοριοποίησης πλεονεκτημάτων/μειονεκτημάτων για ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος, κατά το τότε 28ο ΦΚΑ “Νύχτες Πρεμιέρας.”

Το τότε (2022) κείμενο είχε παρουσιαστεί μαζί με την ανάλογη κριτική της ταινίας “Αστρακάν” του σκηνοθέτη Νταβίντ Ντεπεσβίλ. Όμως το παρόν τροποποιημένο κείμενο (2024) αφορά μόνο την κριτική της ταινίας “Λίμνη Φάλκον” της σκηνοθέτριας Σαρλότ Λε Μπον.

Ανάλυση

Γενικώς…

Κατά την άποψή μου, η ταινία “Λίμνη Φάλκον” της σκηνοθέτριας Σαρλότ Λε Μπον, διαθέτει μια γνησιότητα στην ενδιαφέρουσα κινηματογραφική αφήγηση και το ευαισθητοποιημένο αντικείμενό της! Αποδόθηκαν ορθά η ηλικία της ήβης και η ζήση-αντιμετώπισή της. Οι δύο πρωταγωνιστές έπαιξαν σχεδόν ιδανικά. Ως σημαντικό πλεονέκτημα της ταινίας αποδεικνύεται η μελετημένη κινηματογραφική έκφραση, που παρουσιάζει με εγγύτητα, παραστατικότητα και σύνθετη απόδοση (μέσα από τριπλό φάσμα, όπως θα δούμε αμέσως παρακάτω), την εφηβική αντίληψη. Το μόνο πρόβλημα της ταινίας είναι η δημιουργική ασάφεια, με διφορούμενη επεξήγηση της πλοκής στο τέλος. Δεν απειλεί ωστόσο αυτό το ορατό μειονέκτημα το κατά τα άλλα γοητευτικό σύνολο. Αξίζει επομένως να παρακολουθηθεί και να αναλυθεί προσεκτικά τούτο το έργο.

Πλεονεκτήματα ταινίας…

Το πλεονέκτημα εδώ είναι μεν ένα, αλλά φέρει ιδιαίτερη σημασία ο τρόπος της σύνθετης και παραστατικής τριπλής ανάπτυξής του από τους δημιουργούς της ταινίας. Διότι η απόδοση στα χρόνια της ήβης είναι δημιουργικά εύστοχη και συνεπώς επιτυχής, υπό ένα ισχυρό τριπλό φάσμα κινηματογραφικής έκφρασης. Με γνώμονα την κινηματογραφική εγγύτητα, στην εφηβική αντίληψη:

Α) Την εφηβική αντίληψη, για τις κοινωνικές συναναστροφές με ανθρώπους ίδιας ηλικίας.

Β) Την εφηβική αντίληψη, σε σχέση με εξωτερικά ερεθίσματα, όπως το περιβάλλον.

Γ) Την εφηβική αντίληψη, ως προς το γοητευτικό παιχνίδι επιλεκτικής μίξης Πραγματικότητας και Φαντασίας.

Η κινηματογραφική αυτή συνολική έκφραση μέσω σκηνοθεσίας/διεύθυνσης φωτογραφίας/μοντάζ πέτυχε την κατάλληλη απόδοση αυτού του τριπλού, ωφέλιμου αφηγηματικού φάσματος…

Κοινωνικές συναναστροφές, ανθρώπων ίδιας ηλικίας

Σε πρώτο επίπεδο, υπάρχει επομένως στο έργο η ενασχόληση της κινηματογράφησης, υπό την επικρατούσα οπτική των εφήβων πρωταγωνιστών (κυρίαρχων και μη, σε συνολικό εύρος ηλικιών 14-16-19 ετών, κατά το σκεπτικό “teenager” των χωρών του εξωτερικού). Εκεί βεβαίως υπερτερούν ξεκάθαρα ο 14χρονος Μπαστιέν και η 16χρονη Κλοέ. Η ματιά της σκηνοθεσίας σωστά παραβλέπει τότε τον κόσμο των ενήλικων γονιών τους (και των σχετικών φίλων εκείνων) στην τοποθεσία αναψυχής με τη λίμνη. Οι ενήλικοι κάνουν μόνο κάποια σύντομα περάσματα στην όλη ταινία.

Αντιθέτως, διαμέσου μιας αποδιδόμενης τρυφερότητας, ζούμε ως θεατές την αποκλειστικότητα στις κλασικές, μα πάντοτε ενδιαφέρουσες, ζωές των εφήβων με τις ανάλογες ανησυχίες. Μέσα σε αυτές ακριβώς τις ζωές και ανησυχίες παρατηρούμε μια ακόμη πιο εσωτερικευμένη μορφή ιεραρχίας. Κατά το ζωηρό, εφηβικό ταξίδι του φλερτ, το οποίο οδεύει προς τον λυτρωτικό, πρώιμο ερωτισμό. Υπάρχει τότε Αλληλεγγύη Ερωτισμού στα δύο αντίθετα φύλα των κυρίαρχων πρωταγωνιστών εφήβων, Μπαστιέν & Κλοέ. Αφού φυσικά πρωτίστως ανιχνεύθηκε, ότι όντως παρίστατο, η απαιτούμενη (βασικής μορφής) αμοιβαία εμπιστοσύνη. Η ηλικιακά μεγαλύτερη Κλοέ κατευθύνει από εκεί και πέρα, με ενθαρρυντική ζέση, το μυσταγωγικό ταξίδι πρώιμου ερωτισμού. Ενώ ο ηλικιακά μικρότερος Μπαστιέν το ακολουθεί, λαχταρώντας το λίγο περισσότερο.

Εξωτερικά ερεθίσματα, όπως το περιβάλλον

Σε δεύτερο επίπεδο, η διεύθυνση φωτογραφίας μάς ξεναγεί στο βίωμα της αισθαντικής εφηβείας, ως προς την αντανάκλαση εξωτερικών ερεθισμάτων. Ακόμη και το περιβάλλον φαντάζει τότε πιο ζωντανό στην εφηβική αντίληψη. Η δύση/ανατολή, η ημέρα/νύχτα αντανακλούν περισσότερη ζωντάνια σε ένα εφηβικό (=προετοιμαζόμενο να γνωρίσει την απεραντοσύνη του κόσμου) μυαλό. Η διεύθυνση φωτογραφίας εν προκειμένω, εκμεταλλευόμενη τη γοητευτική τοποθεσία με τη λίμνη και το δάσος, αξιοποιεί τη συνολική διάρκεια της ημέρας με το φυσικό φως και σκότος. Σημασία έχει όμως, ότι το πράττει αυτό η διεύθυνση φωτογραφίας με αμεσότητα στο φακό!

Με αποτέλεσμα, σε κάποια σκηνή ο ήλιος να παρουσιάζεται εκτυφλωτικός στο θεατή σε τόσο επαρκές επίπεδο, ώστε να νομίζει εκείνος στιγμιαία, πως τον αγγίζουν οι ηλιαχτίδες, μολονότι βρίσκεται σε σκοτεινή αίθουσα προβολής ταινιών. Η άμεση απόδοση της αυγής, του ηλιοβασιλέματος, της παρουσίας ή απουσίας του φωτός ζωντανεύει κατά αυτόν τον τρόπο όχι μόνο την αντανάκλαση της εφηβικής αντίληψης των ηρώων, μα και την συναισθηματική υπενθύμιση αυτής στον ενήλικο θεατή! Προσκαλώντας τον ξανά στη σπάνια νοητική αίσθηση της εφηβείας εν εγρηγόρσει, ακόμη και ως προς τη σχετική αντανάκλαση μιας επαυξημένης ζωντάνιας, κατά την παρατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος.

Επιλεκτική μίξη, Πραγματικότητας & Φαντασίας

Σε τρίτο επίπεδο, παρεισφρέει ανάμεσα στις δύο προηγούμενες διαστάσεις εφηβικών αντιλήψεων η ενδιαφέρουσα αναμέτρηση μεταξύ Πραγματικότητας και Φαντασίας. Διαμέσου της ιστορίας με το φάντασμα κοντά στην περιοχή της λίμνης! Εντοπίζουμε τότε με χρηστικό μοντάζ την απόλυτη ταύτιση μεταξύ των δύο ηρώων, Μπαστιέν & Κλοέ, σε πιο εγκεφαλικό επίπεδο, κατά τον πάντοτε ξεχωριστό (μα δυσνόητο για ενηλίκους), εφηβικό κώδικα επικοινωνίας.

Γίνεται αποδεκτή δηλαδή από τον έφηβο αποκωδικοποιητή γρίφων εμπιστοσύνης, Μπαστιέν, η αναγνώριση της πιστευτής ιστορίας του φαντάσματος, στην οποία εμμένει το εφηβικό μυαλό της εσωστρεφούς Κλοέ. Ο 14χρονος Μπαστιέν ενσαρκώνει το φάντασμα και συνεπώς μπαίνει σε διαδικασία μεγαλύτερης κατανόησης του ιδιόμορφου τρόπου σκέψης της 16χρονης Κλοέ (αντιθέτως, ένας 19χρονος την αμφισβητεί απόλυτα στο θέμα του φαντάσματος). Οι Μπαστιέν-Κλοέ κάποια στιγμή έχουν γίνει Ένα, ανάμεσα σε Πραγματικότητα και Φαντασία.

Μειονεκτήματα ταινίας…

Και εδώ ένα είναι μεν το μειονέκτημα, αλλά μας απασχολεί αρκετά…Διότι αυτή η δημιουργική ασάφεια, με διφορούμενες ερμηνείες της πλοκής στο τέλος, αποτελεί δυστυχώς ένα πρόβλημα, που εντοπίζεται γενικότερα σε πολλά έργα. Εάν ένας/μία δημιουργός δεν ξέρει, πώς να το χειριστεί, τότε το πρόσημο μετατρέπεται σε αρνητικό. Διότι στο εκάστοτε ανάλογο φινάλε επηρεάζονται αρνητικά με αλυσιδωτή αντίδραση σενάριο, σκηνοθεσία & μοντάζ. Αλλά ας μιλήσουμε εδώ, πολύ πιο συγκεκριμένα, μόνο για το φινάλε του έργου “Λίμνη Φάλκον.”

Κατανοώ, ότι η απόλυτη ταύτιση των Μπαστιέν-Κλοέ στην ίδια τη Ζωή ή στο παιχνίδι μεταξύ Πραγματικότητας και Φαντασίας (βλ. ιστορία με το φάντασμα), θα μπορούσε να συνεχιστεί ακόμη και στο Θάνατο. Ώστε σκοπίμως ο θεατής να μην χρειαζόταν στον επίλογο να αντιληφθεί, ποιο έφηβο πλάσμα από τα δύο έφυγε τελικώς από τη ζωή…Αλλά εδώ υπάρχει ένα σημαντικό, άλυτο πρόβλημα! Προηγουμένως, η σκηνοθεσία είχε ήδη διαλέξει πρωταγωνιστή ανάμεσα στους δύο εφήβους! Τον Μπαστιέν. Αυτό το καταλαβαίνουμε κατά κύριο λόγο, διότι όταν εκείνος αναγκάζεται να κρυφτεί στην ντουλάπα, εμείς ως θεατές είμαστε με τη σκηνοθεσία μαζί του.

Επιπλέον, όταν ο ίδιος κερδίζει το προνόμιο της θέασης των στηθών της Κλοέ, τότε η σκηνοθεσία παρατηρεί τον δικό του κόσμο, αλλιώτικα και απρόβλεπτα:

Α) Με την απόσταση της κοπέλας, που βρίσκεται στην όχθη της λίμνης.

Β) Με τη διάθλαση του φωτός στο νερό της λίμνης, επάνω στη σωματοδομή του Μπαστιέν.

Όπου τότε η οπτική του φαινομένου της διάθλασης (κάνοντάς τον να φαίνεται μέσα στο νερό πιο μυώδης, από ότι όντως εκείνος ήταν) υπονοεί, πως ο ίδιος ανδρώθηκε. Δεδομένου ότι τότε επακριβώς ο Μπαστιέν έκανε τη θυσία να μπαίνει όλο και πιο μέσα στη λίμνη, για να δει τα Κάλλη της Κλοέ, η οποία βρισκόταν στην όχθη…Το κεφάλι του ωστόσο παρέμεινε έξω από το νερό. Οπότε ο Μπαστιέν, έχοντας επαφή με σώμα και μυαλό, με νερό και ατμόσφαιρα, με πλάση και ατομικότητα, συνειδητοποίησε και την πλήρη παραδοχή της ερωτικής φύσης του, λόγω αυτής της μερικής θυσίας.

Η σκηνοθεσία επομένως τον χαρακτηρίζει και εδώ ως πρωταγωνιστή. Άρα (για να επανέλθουμε τώρα στο αρχικό συμπέρασμα του άλυτου μειονεκτήματος), αφού η σκηνοθεσία είχε διαλέξει ήδη ως πρωταγωνιστή τον Μπαστιέν, δεν αρμόζει εδώ αυτό το αμφίσημης ερμηνείας φινάλε αινιγματικού θανάτου των δύο πρωταγωνιστών εφήβων. Διότι χάνεται έτσι η κλιμάκωση της προηγηθείσας σωστής ροής σε σενάριο, σκηνοθεσία & μοντάζ. Είναι λοιπόν αντικειμενικά λάθος.

Μια διανομή της Weirdwave

Συντελεστές

Σενάριο: Charlotte Le Bon, François Choquet (ενώ ο Bastien Vivès είχε γράψει το προσομοιάζον εικονογραφημένο μυθιστόρημα “Une Soeur”). Σκηνοθεσία: Charlotte Le Bon. Μοντάζ: Julie Lena. Διεύθυνση Φωτογραφίας: Kristof Brandl. Πρωταγωνιστούν/συμμετέχουν: Joseph Engel, Sara Montpetit, κ.α. Εσωτερική Διακόσμηση: Gabrielle Bossé-Beal. Κοστούμια: Gabrielle Lauzier. Διανομή Ρόλων: Kadija Leclere. Μουσική: Shida Shahabi. Ήχος: Severin Favriau, Emeline Aldeguer κ.α.