Eretiki κριτική για την ταινία «Η πηγή της ζωής»

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

ΣΕΝΑΡΙΟ: Ο ευφυής Δόκτωρ Tomas Creo εργάζεται μανιωδώς, αφιερώνοντας με συγκινητική προσπάθεια ατελείωτες ώρες εργασίας, μαζί με το έμπιστο και ικανό ιατρικό του επιτελείο, που απαρτίζεται κυρίως από τους Antonio, Betty, και την επόπτρια των ιατρικών του ερευνών, Δόκτωρ Lilian Guzetti. Στοχεύουν να ανακαλύψουν τη θεραπεία της αναχαίτισης, συρρίκνωσης και εν τέλει εξάλειψης του όγκου στον εγκέφαλο. Όμως, υπάρχει και ένα πιο δυνατό προσωπικό κίνητρο για τον πρώτο, εκτός από την πολύτιμη συνδρομή στην επίτευξη της επιστημονικής προόδου. Η γυναίκα του, Isabel , πάσχει από τη συγκεκριμένη ασθένεια. Το δίλημμα λοιπόν που αντιμετωπίζει ο επιμένων επιστήμων, είναι πως αν και γνωρίζει ότι ο χρόνος δεν αποτελεί σύμμαχό του, -καθώς τον ωθεί να βρει εκτάκτως τη θεραπεία- ωστόσο παραδόξως μοιάζει να του χαρίζει κάποιες στιγμές, μοναδικά λυτρωτικών συναισθημάτων μαζί με τη γυναίκα του, ενόσω εκείνη νοσεί. Έτσι, ο Δρ. Creo αναρωτιέται, αν είναι σωστή πράξη η επιλογή της παράβλεψης ή του εναγκαλισμού των ανεκτίμητων λακωνικών χρονικών καταφυγίων με την Isabel, προσφερόμενων όμως από ένα ασταθές παρόν, που ενδέχεται να δώσει τη σκυτάλη σε ένα ζοφερό μέλλον… Ή η απόκτηση της εμπιστοσύνης στις επιστημονικές του ικανότητες, προσφέροντας περισσότερη ενέργεια και χρονική διάρκεια στο εργαστήριό του, ώστε να εξασφαλίσει εγκαίρως τον, σε ανθρώπινα όρια, αιώνιο έρωτα μαζί της, μα αγνοώντας τη σπάνια συναισθηματική ομορφιά του επίφοβου και πιθανότατα χρονομετρήσιμου “τώρα”;  

 

Η κρίση του θα υποβληθεί σε μια ακόμα πιο έντονα ασφυκτική, νοητική  δοκιμασία, όταν ξεκινήσει παράλληλα να διαβάζει το γεμάτο αλληγορίες, βιβλίο της Isabel. Η τελευταία, έχει γοητευτεί ιδιαίτερα από τον πολιτισμό των Μάγια και τη φιλοσοφία τους για το σχηματιζόμενο, χρυσό νεφέλωμα γύρω από ένα αστέρι που πεθαίνει, ορίζοντάς το ως τον Άδη τους. Αποκαλούμενο ως Zibalba! Η συναστρία του αστεριού εμφανίζεται ως κρίσιμης σημασίας στο βιβλίο της. Κατά το οποίο, σε άλλη εποχή ο άντρας της φαντάζει σαν ένας διαφορετικός Κονκισταδόρ, ως ταξιδευτής στην Κεντρική Αμερική, αποζητώντας το τέλος της τυραννίας από την ανθρωπότητα και τη διεκδίκηση  της αθανασίας για την Isabella και τον ίδιο, δια της αναζήτησης του χυμού του δέντρου της ζωής, με σκοπό να σώσει την ίδια, ως Βασίλισσα της Ισπανίας, από το εφιαλτικό πραξικόπημα του μέγα ιεροεξεταστή, ο οποίος επιθυμεί το θάνατό της. Μέσω αυτής της ασυνήθιστα ενδιαφέρουσας ανάγνωσης, ο Tomas Creo θα ανακαλύψει, ότι η γυναίκα του έχει ξεπεράσει τον εαυτό της, καθώς όσο περνά ο καιρός, εκείνη δίνει επίσης μια γενναία μάχη, εντός της ψυχής της, εκφράζοντας την έκβαση αυτής με πάθος και αποφασιστικότητα, μέσα από τις σελίδες του αινιγματικού βιβλίου της. Με αποτέλεσμα, σταδιακά να φοβάται λιγότερο το θάνατο, από ότι ο σύζυγός της.

 

Ως συνέπεια των παραπάνω γεγονότων, ο γιατρός θα δημιουργήσει ένα δικό του διαλογιστικό καταφύγιο, όπου θα αιχμαλωτίσει το χρόνο και θα ενώσει τις στιγμές του, προκειμένου να πάρει αποφάσεις μεγίστης σημασίας για την οικογένειά του. Η λάμψη του νεφελώματος θα συνυπάρξει με το δέντρο, όπως η ελπίδα της Izzi και τα δάκρυα του Tommy, με την αντιμετώπιση της εράσμιας μα και αδυσώπητης πραγματικότητας. Αυτής που αποκαλύπτει, ποια είναι η  αληθινή πηγή της ζωής…

 

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Η αρχή γίνεται με μια φράση, η οποία εμφανώς υπογράφεται  από ανθρώπινο χέρι με τη χρήση πένας, σε ένα εκτενές, άδειο βιβλίο λευκών σελίδων, που θυμίζει μια ασχημάτιστη περιοχή, επισημαίνοντας τη σημασία του δέντρου της ζωής. Τα εισαγωγικά αλλά και το χέρι που υπογράφει, αναιρούν την όποια σημασία θρησκευτικής έκφρασης. Αντιθέτως η λέξη -γένεσις- αποκτά μια πιο επιστημονική διάσταση, όταν στο χαρτί σχηματίζονται ομόκεντροι κύκλοι. Θυμίζοντας την ψυχολογική ανάμνηση μιας πτώσης κάθε ανθρώπου, εξαιτίας της ενστικτώδους μνήμης που αποφέρει η πρώιμη ένταξη στον κόσμο, μέσα από το σώμα της εκάστοτε μητέρας. Έπειτα, θα οδηγηθούμε με κοντινό πλάνο σε ένα κυκλικό σύμβολο (στο οποίο ο καθένας βλέπει προεκτάσεις των επιθυμιών ή φοβιών του) με μια σειρά από χρυσές χάντρες σε εξωτερικό τμήμα του, περιλαμβάνοντας μια ομοίου χρώματος βάση, περιλουσμένη από φύλλα ίδιας απόχρωσης, μοιάζοντας με φτερά παγωνιού και έχοντας ένα σταυρό από πάνω. Η κάμερα προοδευτικά απομακρύνεται από το  σύμβολο και εστιάζει στον Ισπανό Κονκισταδόρ Τομάς, καθώς εκείνος έχοντας ταξιδέψει σε άλλη ήπειρο, προσεύχεται μέσα σε μια σκηνή με κεριά, ενθυμούμενος τη Βασίλισσά του, κρατώντας το δαχτυλίδι μιας ιερής υπόσχεσης, που φαίνεται να αντάλλαξαν μεταξύ τους, σαν πολύτιμο φυλαχτό. Διακρίνεται μέσα από το σκοτάδι, η προοδευτικά εμφανώς φωτεινή επιγραφή – The Fountain – ως τίτλος κάποιου κλειστού βιβλίου. Η σκηνή κλείνει με συσκότιση.

 

Ο Τομάς βρίσκεται στην κεντρική Αμερική. Τη νύχτα, δύο ακόλουθοι συμπολεμιστές με φόβο στην καρδιά, τον συνοδεύουν στη ζούγκλα, μέσα από φυλλωσιές σε ένα στενόμακρο επικίνδυνο διάδρομο, δίνοντας την αίσθηση πως πρόκειται για παγίδα. Στην άκρη του αφιλόξενου θαμνώδους μονοπατιού, διακρίνεται μια φιγούρα, η οποία θυμίζει σοφό ηγεμόνα. Συνεχίζουν. Είναι παγίδα. Ξεπροβάλλει ένα πλήθος πολεμιστών Μάγια, με τη μορφή ενός ενιαίου οργισμένου κύματος υπεράσπισης της γης των. Οι δύο άνθρωποι, που φοβούνται να πεθάνουν, θανατώνονται. Ο Τομάς, οδηγείται από τους απειλητικούς Μάγια στη βάση ενός ναού με αναρίθμητα, σχεδόν κατακόρυφα, σκαλοπάτια. Τα ακολουθεί. Το τρίγωνο της συναστρίας του Zibalba κάνει την εμφάνισή του για πρώτη φορά. Ο θαρραλέος Ισπανός ανεβαίνει στον πυραμιδοειδή ναό σε ένα ύψος, το οποίο προκαλεί δέος και επιπλέον αποκαλύπτει ένα πρόωρο καλωσόρισμα της Ανατολής στην απέναντι άκρη ενός ακόμη στενόμακρου διαδρόμου, μα και στον πρωινό ορίζοντα πίσω του. Ακολουθεί μια μάχη με το σοφό με αναπάντεχη εξέλιξη.

 

Ο Tomas Creo ξυπνά, μα βρίσκεται μέσα στο μυαλό του, σε ένα σύμπαν διαλογισμού και αυτοπροστασίας. Το νεφέλωμα του Zibalba με το δέντρο της ζωής, συνυπάρχουν σε μια σφαίρα και έξω από αυτήν παρατηρούνται αμέτρητα άστρα, έτοιμα να γεννηθούν. Ένα άστρο πεθαίνει και ακολουθεί η γέννηση άλλων, μέσα από το δέντρο προς τα άστρα και αντίστροφα. Η αρχή και το τέλος , η κορυφή και η βάση, σε μια συνεχή βιολογική έκρηξη αναγέννησης. Ωστόσο, υποδηλώνεται μια παγίωση των παραπάνω… Ο ίδιος δεν διαθέτει μαλλιά και είναι ντυμένος με μαύρα ρούχα, τα οποία εναρμονίζονται με τη φύση του διαλογισμού. Ακούγεται η φράση “τελείωσέ το” και απέναντί του στέκεται μια γυναικεία παρουσία με δαχτυλίδι. Ο Tomas αγχωμένος μιλά στο εξασθενημένο, μα ζωντανό δέντρο και τρέφεται από το φλοιό αυτού. Η Isabel εμφανίζεται χαρούμενη, φορώντας λευκά χειμωνιάτικα ρούχα και σκουφάκι, αναφέροντας τη φράση “τελείωσέ το” και προσκαλώντας τον να πάνε μαζί μια βόλτα. Ξαφνικά, μέσα από το διάλογο του ζευγαριού, οι δυό τους βρίσκονται στο εργαστήριο του Δρος Creo, που εξακολουθεί να μην έχει μαλλιά και αρνείται να τη συνοδέψει, λόγω φόρτου εργασίας.

 

“Είναι το πρώτο χιόνι” τονίζει η Isabel, μα δεν τον πείθει. Αργότερα σε κάποιο άλλο σημείο της νοητικής σφαίρας του άντρα της, εκείνη παραμένει ξαπλωμένη και καθηλωμένη, έχοντας κοντά μαλλιά, σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου… O Tomas ασχολείται με τη δημιουργία μελανιού. Θα το χρησιμοποιήσει, για να χαράξει τις γραμμές των εμπειριών ζωής πάνω στο χέρι του. Έχει χαραγμένο μελάνι επίσης, στο σημείο της βέρας του γάμου. Αυτό, θα τον μεταφέρει στιγμιαία σε μια αληθινή ανάμνηση ευτυχίας, μα τελικά επίπονη, με την Ιsabel να παρουσιάζεται με μακρυά μαλλιά και κόκκινο φόρεμα. “Είναι το πρώτο χιόνι” επαναλαμβάνει εκείνη και μεταφέρονται πάλι στο εργαστήριο, αλλά σε ένα χρονικό διάστημα ευθυγραμμισμένο ακόμα περισσότερο με την πραγματική ζωή, εντός ενός αληθινού έτους. Ο γιατρός εδώ έχει διαφορετική εμφάνιση (μαλλιά και λίγα γένια) και ενδυμασία, ενώ η Izzi φορά τα ίδια χειμωνιάτικα ρούχα και προσπαθεί να κλέψει λίγο χρόνο μαζί του, λέγοντας πάλι “είναι το πρώτο χιόνι”. Εκείνος παραμένει προσηλωμένος στην αναζήτηση της καταπολέμησης του όγκου στον εγκέφαλο, χάνοντας μια ακόμη πολύτιμη στιγμή μαζί της.

 

Από αυτό το σημείο και μετά οι τρεις διαφορετικοί τόποι ανάμεσα στην γεφύρωση του φανταστικού και του πραγματικού στοιχείου, θα περιπλέκονται με εύστοχο τρόπο. Σαφώς αυτό θα συμβαίνει κατά εύλογα χρονικά διαστήματα και όχι κατά μια υπερβολικά επαναληπτική τάση σπονδυλωτών στιγμών αναμόχλευσης. Και εκεί έγκειται η ιδιαιτερότητα της γοητείας του έργου. Οι φράσεις που αρχικά μοιάζουν εντελώς ξένες, στη συνέχεια θα επαναληφθούν και θα ενταχθούν, ταιριάζοντας σιγά σιγά καταλλήλως στο σωστό, δηλαδή πραγματικό χώρο και χρόνο, ενώ στην πορεία θα γίνουν μαζί τους σταδιακά μια ενότητα. Αλλά μέχρι τότε θα αποδοθούν και στην ανεκτίμητη διάσταση της χώρας του απείρου, ενός ερωτευμένου που παράλληλα βίωσε την αμοιβαία, υπέρμετρη αγάπη. Γιατί μέχρι εκείνη τη στιγμή θίγονται σκηνοθετικά, όπως πραγματικά συμβαίνει σε ένα συναισθηματικά επιφορτισμένο μυαλό. Χωρίς την παρουσία μιας γραμμικής προβολής των γεγονότων, που ανακαλεί η μνήμη. Ωστόσο, ούτε με μια εντελώς χαοτική προβολή για τα δρώμενα των ηρώων. Παρατηρείται, μια εκλογικευμένη αργή διαδικασία σύνδεσης των κομματιών του παζλ της πλοκής, μέσω φράσεων και εικόνων. Κάποιες φορές ολοκληρώνονται οι σκηνές, με την παρουσία συσκότισης. Σε αρκετές στιγμές υπάρχουν πολύ κοντινά πλάνα, σε σιωπηλές συνομιλίες ή τρυφερά φιλιά και αγκαλιές του ζεύγους. Καθοριστικό ρόλο παίζουν οι διαφορετικές ενότητες του χωροχρόνου στο έργο.

 

Υφίστανται τρία κύρια κομμάτια σύνδεσης αυτών των ενοτήτων και ένα δευτερεύον: 1) Ο πραγματικός χρόνος και χώρος στον οποίο συνυπάρχει το ζευγάρι, όντας ελάχιστος και περισσότερο σαφής στους θεατές 2) Ο χωροχρόνος του Δόκτωρος Tomas Creo, με τη μορφή μιας συμπαντικής διάστασης ελεγχόμενου διαλογισμού, μα και υπό την παρουσία δυσεπίλυτων επανερχόμενων προβλημάτων στον κόσμο αυτό 3) Ο εσωτερικός κόσμος των έντονων συναισθημάτων της Isabel Creo, διαμέσου της εκδήλωσης αυτών με το αινιγματικό διήγημά της. 4) Μια ιδιαίτερα προσωπική ανάμνηση του Tomas, όπου επανέρχεται δύο φορές στην ταινία και άλλη μία… Ανακαλώντας στη μνήμη του μια παρελθοντική μεμονωμένη στιγμή του αγαπημένου ζευγαριού, πριν νοσήσει η γυναίκα του, με την Izzi και εκείνον να οδηγούνται ερωτευμένοι και ανέμελοι στην κρεβατοκάμαρά τους. Η Izzi έχει πολύ μακρυά μαλλιά αυτή τη φορά και χαμογελά ελεύθερη, μέσα σε ένα κόκκινο φόρεμα. Το τελευταίο κομμάτι παρεισφρέει στο δεύτερο του διαλογισμού, μα ξεκάθαρα αντιτίθεται από αυτό, ως πραγματικός χωροχρόνος. Όπως δηλαδή είναι και το πρώτο. Όμως, το τέταρτο παρουσιάζεται ως ανάμνηση και εντός του πρώτου κομματιού, δηλαδή του πραγματικού κοινού χρόνου του ζεύγους. Αλλά διαφοροποιείται από αυτό, διότι η προβολή στο τέταρτο γίνεται μόνο μέσα από τα μάτια του Tommy, ανήκοντας σε παρελθοντικό χρόνο του αντρόγυνου, προτού αναπτυχθεί όγκος στον εγκέφαλο της γυναίκας του. Τον οποίο χρόνο, ειλικρινά ως θεατές δεν μπορούμε να γνωρίζουμε συγκεκριμένα, ούτε ακόμα εάν τον έχει εξιδανικεύσει ο γιατρός, επειδή απλά δεν υπήρχε η ασθένεια τότε.

 

Βεβαίως μια μοναδική αφετηρία κατά την οποία θα μπορούσαμε να ανακαλύψουμε αρχή , μέση και τέλος θα ήταν η διάρκεια της αντιμετώπισης του όγκου, με τον οποίο μάχεται η Isabel. Μα και πάλι, δεν μας γίνεται γνωστό πότε νόσησε ή πόσο χρόνο διαθέτει εκείνη ακόμα. Παρά μόνο, το τραγικό,   αιφνιδιαστικό, μα και ιερό μεσοδιάστημα της ασθένειας, καθώς αναπτύχθηκε σε αυτό μια ανέλπιστα υπέρμετρη, αμοιβαία αγάπη και ενσυναίσθηση μεταξύ τους, ξεπερνώντας ενδεχομένως και την παρελθοντική, που είχαν βιώσει. Εξάλλου, οι τέσσερις παραπάνω κατηγορίες διαχωρισμού των ενοτήτων, όπου ειδικά η 2η με την 3η περιγράφουν τη διαφορετική οπτική γωνία του ζευγαριού μέσα από το μυαλό του καθενός, σε τελείως διαφορετικές διαστάσεις χωροχρόνου, μαρτυρούν πως έχουμε στη συγκεκριμένη ταινία την παρουσία μιας φανερά ελλειπτικής αφήγησης.  Δεν υπάρχει αλληλουχία αρχής, μέσης και τέλους.

 

ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ:

 

HUGH JACKMAN στους ρόλους των: 1) Ισπανού Κονκισταδόρ Τομάς 2) Διαλογιστικής οντότητας 3) Δρος Tomas Creo 4) Της ανθρώπινης πλευράς του τελευταίου ως Tommy.

 

1) Ως ένας συμβολικός χαρακτήρας του βιβλίου της Izzi, με τη μορφή του Κονκισταδόρ: Παρουσιάζεται αποφασισμένος, ατρόμητος στις αντιξοότητες, που προκύπτουν στην αποστολή του και πιστός στη Βασίλισσα Ισαβέλλα. Δεν φοβάται το δικό του θάνατο, βαδίζοντας με υπομονή και επιμονή προς τη σωτηρία της πατρίδας και της Βασίλισσάς του. Νιώθει φόβο ωστόσο, για το μέλλον της Ισπανίας και της Ισαβέλλας, καθώς ενδιαφέρεται να μην τις απογοητεύσει, με την εξέλιξη της ριψοκίνδυνης αναζήτησής του. Ο ηθοποιός υιοθέτησε σωστά ένα πιο άγριο ύφος στο χαρακτήρα, εφόσον εκείνος είναι πολεμιστής, μα και κάποια υποδόρια ευγενικά στοιχεία, αναδυόμενα στην επιφάνεια, μόλις βρίσκεται κοντά στην Ισαβέλλα, ως ερωτευμένος μαζί της. Εξάλλου o Τομάς θεωρεί, πως θα άξιζε να ζήσει αιώνια μόνο στο πλάι της.

 

2) Ως διαλογιστικός άνθρωπος μέσα στο χωροχρόνο του μυαλού του, όπου εκεί συγχέονται αναμνήσεις από διάφορα γεγονότα ή ακόμα και επιρροές, που αφορούν ανθρώπινες εκφράσεις συναισθημάτων, όπως εικόνες και φράσεις του βιβλίου της Isabel: Η συγκεκριμένη διαλογιστική περσόνα εμφανίζει αντιθέσεις. Φαίνεται να έχει τον αυτοέλεγχο μιας ροής συγκεκριμένων σκέψεων, προσπαθώντας να διαχειριστεί διάφορα συναισθήματα, χρησιμοποιώντας με μεθοδικότητα και προσήλωση έναν αμυντικό και μυστικά προστατευμένο τρόπο (νοητική απομονωμένη μικρή σφαίρα). Ωστόσο, φαίνεται πως η μεθοδικότητά του δεν μπορεί να καλύψει τις δυσμενείς εξελίξεις (δέντρο που εξασθενεί ως συμβολική απεικόνιση) και εισβάλλουν στον κόσμο του αναμνήσεις από την πραγματική ζωή με τη γυναίκα του, καθιστώντας τον τελικά πιο ευαίσθητο και ανθρώπινο, από ότι θα παραδεχόταν ο ίδιος. Οι αντιθέσεις του χαρακτήρα και οι δραματικές εκφράσεις αποδεικνύουν την υψηλή απόδοση του ηθοποιού.

 

3) Δόκτωρ Tomas Creo: Ένας χαρακτήρας που ζει με αυταπάρνηση του δικού του ελεύθερου χρόνου και προσωπικής ζωής άνευ παρουσίας της γυναίκας του. Εργάζεται πυρετωδώς στο ιατρείο του, αποκλειστικά για να ανακαλύψει τη θεραπεία  της ασθένειας της Isabel. Παραβλέπει ακόμα και αποκαλυπτικές για την ιστορία της ιατρικής, πειραματικές έρευνες, προκειμένου να αφοσιωθεί στο συγκεκριμένο σκοπό. Ο Hugh Jackman μεταφέρει εύστοχα την αυστηρότητα του ρόλου, μέσω των διαλόγων με το ιατρικό του επιτελείο, όπου σπανίως (δηλαδή μόλις προχωρά η έρευνα) αφήνει λίγα ανθρώπινα συναισθήματα να φανούν. Την ίδια αυστηρότητα ασκεί και στην Izzi, όταν εκείνη δεν τον ενημερώνει για την υγεία της (χάνεται η αίσθησή της για τη ζέστη και το κρύο), αντιμετωπίζοντάς την στιγμιαία ως ιατρός.  

 

4) Tommy: Ο άνθρωπος πίσω από την ιατρική οντότητα. Ανθρώπινος και τρυφερός με τη γυναίκα του. Με διαφορετικό, γαλήνιο ύφος από τον ηθοποιό στις όμορφες στιγμές του ζευγαριού, δείχνοντας πως ο Tommy έχει πολύ διάθεση για ζωή και μάλιστα για τον έγγαμο βίο μαζί με την Isabel. Μα της εκφράζει και ως σύζυγος την έντονη θλίψη του, επειδή εκείνη δείχνει να παραιτείται.

 

Πρόκειται για μια πραγματικά ισχυρή ερμηνεία από τον Hugh Jackman, που  ίσως και να είναι η πιο απαιτητική της καριέρας του μέχρι και σήμερα. Αναφέρουμε ενδεικτικά, ότι για τη σκηνή του Τάι Τσι προπονήθηκε 7 μήνες, ενώ ο συνολικός της χρόνος είναι περίπου 25 δευτερολέπτων. Επομένως, συνολικά ανταποκρίθηκε άψογα!

 

RACHEL WEISZ: 1) Ως Izzi, σύζυγος του Tomas Creo. Αλλά και 2) ως συμβολική ηρωίδα στο βιβλίο της, με τη μορφή της Ισαβέλλας, Βασίλισσας της Ισπανίας.

 

1) Izzi: Η μορφή μιας γυναίκας, που παραμένει ερωτεύσιμη και γοητευτική ακόμα και όταν νοσεί από όγκο στον εγκέφαλο. Αν και αντιμετωπίζει τη σωματική φθορά και τη σοβαρή πιθανότητα του τερματισμού της ύπαρξής της, στην πορεία νικά το φόβο του θανάτου. Είναι χαρούμενη εκτιμώντας τη ζωή. Χρειάζεται όμως την αγάπη του Tommy. H ηθοποιός έχει κάνει μια υπέροχη ερμηνεία. Γελά δυνατά (στο μπαλκόνι με το τηλεσκόπιο), αγαπά έντονα! Δείχνει όντως ερωτευμένη και συγκινημένη. Στην πραγματικά εξαιρετική σκηνή του αντρόγυνου, όταν εκείνη αιφνιδιαστικά οδηγεί τον Tommy στην μπανιέρα και στην αγκαλιά της λέγοντάς του “σε έπιασα!”, ποιός ειλικρινά δεν θα ήθελε να του κάνει ένα τόσο γλυκό, διεκδικητικό και τρυφερό καλωσόρισμα, απενοχοποιώντας οποιαδήποτε υπόνοια φοβίας για δέσμευση, η σύντροφός του; Εκφράζει επίσης εκπληκτικά την αποφασιστικότητα, με την οποία δείχνει πως, παραδόξως, εκείνη στηρίζει τελικά ψυχολογικά τον Tommy, για αυτό που ενδέχεται να επέλθει. Κάνοντας υπέρβαση.

 

2) Βασίλισσα Ισαβέλλα: Σε αυτό το χαρακτήρα παρουσιάζεται μια αποστασιοποίηση μεταξύ Βασίλισσας και πιστού Κονκισταδόρ (κατά τη στιγμή όπου εκείνη βρίσκεται μέσα στην αίθουσα, μιλώντας του πίσω από κάποιες πόρτες, που αποκρύπτουν μερικώς τα χαρακτηριστικά του προσώπου της). Όπως και μια αυτοπεποίθηση και αυστηρότητα επίσης από την πλευρά της. Μεγάλη αντίθεση με την Izzi, είναι το γεγονός πως η Ισαβέλλα δηλώνει ότι δεν είναι έτοιμη να πεθάνει ακόμα. Σαφώς η ηρωίδα του βιβλίου αποτελεί προέκταση της Izzi, όπου η λέξη “ακόμα” είναι κλειδί, γιατί μέχρι ένα σημείο και η τελευταία φοβόταν το θάνατο, όμως δεν το εξέφρασε με λέξεις. Επιπροσθέτως, η φωνή που χρησιμοποιεί η ηθοποιός, είναι διαφορετική σε αυτό το χαρακτήρα. Η ερμηνεία της Rachel Weisz με κοντινό πλάνο, όταν στο φως της ημέρας εκφράζει τις ανησυχίες της Βασίλισσας στον Κονκισταδόρ, μα και του υπόσχεται τελικά έναν ιερό ερωτικό δεσμό, μεταδίδει την αγωνία και τη μοναχικότητα του ρόλου της.

 

Είναι αδύνατον να μην ξεχώριζε στην ταινία. Δίνει όμορφες αποχρώσεις υποκριτικής στους ρόλους της και μάλιστα έντονες. Μπράβο!

 

ELLEN BURSTYN: Υποδυόμενη την επόπτρια των ερευνών του Tomas Creo, τη Δόκτωρ Lilian Guzetti: Χωρίς να εμφανιστεί στη μεγαλύτερη διάρκεια της ταινίας, κράτησε μια πολλή σημαντική ισορροπία ανάμεσα στην προσπάθεια εξασφάλισης της ιατρικής προόδου και την απόδοση της ανθρώπινης πλευράς του ρόλου, όπου κατανοεί απόλυτα την ψυχοσύνθεση του ζεύγους. Δίχως να μιλήσει αρχικά, κρατά τα χέρια της Izzi στο νοσοκομείο και της συμπαραστέκεται με έντονη εκφραστικότητα.

 

Λοιπόν υπάρχουν κάποιοι ρόλοι στα σενάρια των ταινιών, οι οποίοι είναι σημαντικό να υποστηριχτούν κατάλληλα, ακόμη και αν μετέχουν ως δεύτεροι, διότι προσδίδουν κάτι ιδιαίτερο στο σύνολο. Έτσι ισχύει και για τους τρεις κάτωθι:

 

MARK MARGOLIS: Ως ιερέας Avila του τάγματος των Φραγκισκανών, σύμμαχος της Βασίλισσας: Ο ηθοποιός εκπλήσσει το κοινό με την αρχική παρουσία του (βάδισμα, φωνή και έκφραση) και παραμένει στη μνήμη των θεατών, μετά το τέλος της ταινίας. Αποδίδει έναν προσηλωμένο ιερέα, που θέλει να σώσει την Ισπανία.

 

STEPHEN Mc HATTIE: Υποδυόμενος το αντίπαλον δέος. Τον Μέγα Ιεροεξεταστή Silecio, εχθρό της Βασίλισσας. Ομοίως και ο Stephen Mc Hattie εκφράζει μια επιβλητική περσόνα, τρομάζοντας το κοινό και προβληματίζοντας επιπλέον, καθώς μας μεταφέρει στα απάνθρωπα βασανιστήρια της παράνοιας, που ασκούσε η εξουσιαστική, θρησκευτική ένωση της “ιεράς” εξέτασης.

 

FERNANDO HERNANDEZ: Στο ρόλο του σοφού ιερέα των Μάγια. Δεν αρκεί ούτε μια ενδυμασία, μα ούτε και μια παρόμοια καταγωγή προκειμένου να ενσαρκώσεις ένα ρόλο. Είναι θέμα υποκριτικής. Και ο ηθοποιός έπαιξε σωστά το ρόλο. Από συλλογή πληροφοριών προκύπτει το συμπέρασμα, ότι ο άνθρωπος πριν ανέβει τα σκαλοπάτια είναι αληθινός ιερέας με καταγωγή απογόνου του πολιτισμού των Μάγια, ενώ ο δεύτερος που έπαιξε στη σκηνή με τον Hugh Jackman (επάνω στο ναό), ο ηθοποιός που προαναφέραμε.

 

ΕΠΙΤΥΧΗΣ Ή ΑΝΕΠΙΤΥΧΗΣ Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ, ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑΣ, ΕΡΜΗΝΕΙΩΝ:  

 

Την υπόθεση του σεναρίου έγραψε ο Darren Aronofsky μαζί με τον Ari Handel, που ήταν παλιοί φίλοι και συμφοιτητές στο Χάρβαρντ. Όταν ο Darren ήταν τριάντα ετών, οι γονείς του διαγνώστηκαν με καρκίνο. Ενώ ξεπερνούσαν τον καρκίνο, εκείνος ανέπτυξε ιδέες για το σενάριο, συζητώντας τες με τον Ari. Την ιστορία με τις στιχομυθίες προσάρμοσε ο Darren Aronofsky. Πρόκειται για ένα πρωτότυπο σενάριο, με ιδιαίτερα γόνιμη φαντασία, καθώς εμπλέκονται το πραγματικό μαζί με το φανταστικό στοιχείο, άρτια. Υπάρχει: Α) Ο πραγματικός κοινός χρόνος του ζεύγους, Β) Η προσπάθεια έκφρασης της Izzi, για την ασθένεια που απειλεί τη ζωή της, μέσω της συγγραφής του βιβλίου της και Γ) Το νοητικό διαλογιστικό σύμπαν του Tommy σε απροσδιόριστο χωροχρόνο, ώστε αυτός να προσπαθήσει να διαχειριστεί συγκεκριμένα γεγονότα. Ο τρόπος της σύνδεσης των παραπάνω ενοτήτων είναι όμορφος. Τις περισσότερες φορές, κάθε μία εξ’ αυτών περιλαμβάνει στιχομυθίες ή μονόλογο, διαθέτοντας αρκετό χρονικό διάστημα της επιβλητικής παρουσίας της. Οι χαρακτήρες παρουσιάζουν ενδιαφέρον (όλες οι περσόνες του Tommy), γοητεία (Izzi και Ισαβέλλα) ή ακόμα προκαλούν είτε μια μια σχέση έντονης αντιπάθειας (ιεροεξεταστής), είτε περισυλλογής λόγω αρκετών προβληματισμών (ιερέας των Μάγια) με το κοινό. Σεναριακά η ταινία πραγματεύεται, το παντοτινά άλυτο θέμα της ανθρώπινης θνητότητας. Μα και της αληθινής επικοινωνίας και αγάπης, που υπάρχει δυνατότητα να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε φάση της ζωής.

 

Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Darren Aronofsky. Ξεκαθαρίζουμε εξ’ αρχής πως γενικά, για να οδηγηθεί κάποιος θεατής σε συμπεράσματα, οφείλει να συγκεντρώνει τις πληροφορίες, που του δίνει αποκλειστικά ένα έργο τέχνης. Δηλαδή, η ίδια η ταινία. Στη συγκεκριμένη ταινία δεν υφίστανται πουθενά (!) ημερομηνίες, για καμία από τις τρεις ενότητες. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης έχει αναφέρει, πως το σύμπαν της ταινίας λειτουργεί εκτός από ρεαλιστικά, ταυτόχρονα και αφαιρετικά, χωρίς συγκεκριμένη χρονολογική περίοδο (ειδικά για τον Κονκισταδόρ), σαν ένα παραμύθι μιας ιστορίας αγάπης. Σε διάφορα sites υπάρχει η πεποίθηση, ότι πρόκειται για παρελθόν (ενότητα Κονκισταδόρ), παρόν (Tommy Creo και Izzi) και μέλλον (σφαιρικό σύμπαν Tommy). Μάλιστα δε, υποστηρίζουν, πως παρατηρείται χρονική απόκλιση ανά πέντε αιώνες σε κάθε ιστορία. Δηλαδή 16ος, 21ος και 26ος (!) αιώνας αντίστοιχα. Η παραπάνω λοιπόν θεωρία ανά 500 έτη προκύπτει, μάλλον επειδή κάποιοι ανέτρεξαν στην αληθινή ιστορία των Κονισταδόρ, οι οποίοι όντως μετέβησαν στην κεντρική και λατινική Αμερική κατά το 16ο αιώνα. Έτσι, συμπέραναν ότι λογικά (;) το ιατρικό μέρος είναι στον 21ο αιώνα (όπου επίσης δεν αναφέρεται πουθενά εντός της ταινίας) και η θεωρία της 500άρας συνεχίστηκε, απλά για να καταλήξουν κάπου (26ος αιώνας). Σημασία έχει όμως, η προερχόμενη πληροφόρηση από το ίδιο το έργο του δημιουργού και όχι η άστοχη πρωτοβουλία των κριτικών και θεατών διεθνώς, για απεγνωσμένα επιλεκτική ταύτιση με ιστορικά στοιχεία. Επιπλέον, πιθανότατα επειδή στο έργο αναφέρεται ότι η Izzi είχε ταξιδέψει στην Κ. Αμερική, εξετάζοντας ως τουρίστρια τον πολιτισμό των Μάγια υπό την ενημέρωση ξεναγού, να θεωρούν ότι στο βιβλίο της τοποθέτησε τη σωστή χρονολογική σειρά για τον Κονκισταδόρ.

 

Μα αντιθέτως, φαίνεται απλά η Isabel να κάνει ισχυρούς συμβολισμούς, δίχως να δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη χρονολογική ακρίβεια. Επίσης γίνεται μια αναφορά, πως ο Creo βρήκε τη θεραπεία κατά του θανάτου και ζει μέχρι το 2500. Ούτε αυτό φυσικά ισχύει. Γιατί πρώτον, υποτίθεται πως βρήκε τη θεραπεία για τη συρρίκνωση του όγκου στον εγκέφαλο και μια υποτυπώδη καταπολέμηση της γήρανσης. Δεύτερον, οι ενότητες μπλέκονται μεταξύ τους, με αποτέλεσμα ο διαλογιστικός άνθρωπος να βλέπει κάποια στιγμή τη Βασίλισσα και άλλους χαρακτήρες. Άρα, θα πρέπει οι ίδιοι με την έντονη φαντασία, αναγκαστικά να συμπεράνουν, ότι βρήκε και τη μηχανή του χρόνου! Ο πραγματικός λόγος που συναντώνται οι ενότητες, είναι γιατί αφορούν έναν συγκεκριμένο άνθρωπο, που ζει μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Συναντά την Ισαβέλλα, επειδή έχει διαβάσει το βιβλίο της γυναίκας του. Και η Βασίλισσα αποτελεί μια ευφάνταστη ηρωίδα του βιβλίου της Izzi, διότι παρομοίως κρατά μια πένα και γράφει με αυτήν σε ένα βιβλίο, όπως φαίνεται ξεκάθαρα, στην ταινία! Λεπτομέρεια: Στο διαλογιστικό σύμπαν οι συνολικές έντονες γραμμές και στα δύο χέρια του Creo είναι 27 και όχι 26. Ούτως ή άλλως, οι αποστάσεις μεταξύ των δύο πρώτων γραμμών (ενώ παρεμβάλλονται μικρότερες) μέχρι τις επόμενες δεν είναι πάντα η ίδια. Έτσι αποκλείεται η παραμικρή πιθανότητα, κάθε μία να συμβόλιζε και από έναν αιώνα. Εάν σφάλλουμε, θα χαρούμε να μας ενημερώσετε με επιχειρήματα.

 

      

Επιστρέφοντας, σε μια προσπάθεια πραγματικής ανάλυσης λοιπόν, επισημαίνουμε αναφορικά ξανά τις 3 κύριες (αληθινός κοινός χωροχρόνος ζεύγους, διαλογιστικό σύμπαν, ιστορία βιβλίου) ενότητες, συν την δευτερεύουσα 4η, με την ανάμνηση του κόκκινου φορέματος, μέσα από τις σκέψεις του Tommy. Εξαιτίας της χρονικά αισθητής διάρκειας της ουσίας κάθε ενότητας, επιτυγχάνεται μια μικρή, προσωρινή ανεξαρτησία αυτών των διαφορετικών κομματιών, με αποτέλεσμα όμως να δοθεί χρόνος στους θεατές, ώστε να εξαγάγουν τα συμπεράσματά τους και βεβαίως να ταιριάξουν σκηνοθετικά μεταξύ τους αυτές οι ενότητες, τελικά με συμπληρωματικό τρόπο. Εξαίρεση αποτελεί η 4η, η οποία έχοντας μικρή χρονική διάρκεια, διαχωρίζεται σε τρία σημεία μέσα στην ταινία. Στον αντίποδα, γενικά υπάρχουν άμεσες μεταφορές από τη μία ενότητα στην άλλη. Όμως όποιο τρόπο και αν χρησιμοποιεί ο σκηνοθέτης, η μεταφορά τους γίνεται πάντα εύστοχα. Συνδετικοί κρίκοι διαμέσου της μεταξύ τους συσχέτισης, είναι αρκετά συχνά τρεις διαφορετικές εικόνες. Με εκάστη, σε παρόμοιες εκφάνσεις. Ο μακρόστενος διάδρομος, η συναστρία του Zibalba και οι ομόκεντροι κύκλοι. Με μια πρόσμιξη φωτός και σκότους να ενυπάρχει ανάμεσά τους.

 

Ο διάδρομος συμβολίζει το θάνατο και τη ζωή. Ενώ το φως με το σκοτάδι πιθανόν να εκφράζουν, το πόσο φωτεινή μπορεί να είναι μια ζωή οδεύοντας προς το τέλος και παράλληλα σε πόσο έντονο σκοταδισμό, είναι δυνατόν να βρίσκεται στην καθημερινότητά του ένας άνθρωπος, όντας μακρυά από το θάνατο. Η τριγωνική συναστρία ενδέχεται να εκφράζει την αρμονία μιας ολοκληρωμένης ψυχής, ενώ οι ομόκεντροι κύκλοι τον ομφαλό της ζωής, τη γέννηση της διάνοιας του ανθρώπου. Το δέντρο της ζωής είναι ξεκάθαρα η Isabel (φυτικές ίνες-δικά της μαλλιά, κορμός δέντρου-σώμα της Izzi στην μπανιέρα). Οι λευκές αποχρώσεις περιγράφουν την αγνότητα της Isabel, οι πράσινες τη ζωή, οι χρυσές τη ματαιοδοξία και οι κόκκινες το θάνατο, σύμφωνα με το σκηνοθέτη. Χρησιμοποιήθηκαν γεωμετρικά σχήματα στις τρεις ενότητες. Τρίγωνα, ορθογώνια παραλληλόγραμμα και σφαιρικά όπου κυριαρχούν αντίστοιχα, μα και περιπλέκονται μεταξύ των ενοτήτων (η στάση του διαλογισμού παρομοιάζει το τρίγωνο, τα φώτα στο ιατρείο -μόλις χρησιμοποιηθεί η φυτική σύσταση του δέντρου- αντανακλούν στο πάτωμα τους χρωματισμούς της συναστρίας, ο ναός είναι μια πυραμίδα κ.α.).  

 

Χρησιμοποιήθηκαν οπτικά εφέ στην ταινία, με υπεύθυνους τους Dan Schrecker, Jeremy Dawson. Σαφώς, αποτελούν πάρα πολύ σημαντικό τμήμα του έργου, ιδιαίτερα ως προς την αισθητική της ταινίας. Υπήρξε μια ήπιων τόνων ισορροπία, ανάμεσα σε computer graphics και animation, μα εκμεταλλεύτηκαν κυρίως τη μακροφωτογραφία θαλάσσιων μικροοργανισμών, με απεικόνιση 3ης διάστασης και τις αντιδράσεις αυτών με χορήγηση χημικών και άσκηση της υδροδυναμικής, από τον Peter Parks. Έτσι με την προβολή αυτών στη μεγάλη οθόνη, υπήρξε ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα, όμορφο και έχοντας πολύ μικρότερο κόστος. Παρατηρείται ακόμα εξαιρετική φωτογραφία στο σκηνοθετικό κομμάτι, όντας ομοίως αναπόσπαστο σκέλος του συνόλου του κινηματογραφικού εγχειρήματος. Στη διεύθυνση φωτογραφίας αρμόδιος ήταν ο Matthew Libatique. Η τεχνική της λήψης eyeline match εμφανίστηκε στην ταινία. Πρόκειται αρχικά για μία λήψη, όταν ο χαρακτήρας κοιτά ένα αντικείμενο, τοπίο ή άνθρωπο με πλάνο στη σωματική παρουσία και εκφράσεις του ίδιου, ενώ στην επόμενη λήψη οι θεατές βλέπουν τί ακριβώς παρατηρούσε, μέσα από τα μάτια του (Κονκισταδόρ, ανακαλύπτοντας το δέντρο της ζωής         – ασχέτως αν αμέσως μετά παρεισδύει η συνολική του φιγούρα στο πλάνο-).

 

Οι ερμηνείες εναρμονίζονται με τη δύναμη των χαρακτήρων του σεναρίου και βοηθούν αυτό σε υποστηρικτικούς ρόλους, ενώ κάποιες αποτελούν κόσμημα του σκηνοθετικού συνόλου.

 

Συνεπώς επιτυχής η απόδοση σεναρίου, σκηνοθεσίας και ερμηνειών.   

 

ΕΠΙΛΟΓΗ CASTING/ ΜΑΚΙΓΙΑΖ /ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΟΣΤΟΥΜΙΩΝ:

 

Υπεύθυνη για το casting ήταν η Mary Vernieu. Αρχικά, επρόκειτο να παίξουν ο Brad Pit και η Cate Blanchett τους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Αν και είναι πραγματικά καλοί ηθοποιοί, μάλλον αποδείχτηκε τελικά πιο εύστοχη η επιλογή των Hugh Jackman και Rachel Weisz, με τις πραγματικά εκφραστικές ερμηνείες τους! Πολύτιμη υπήρξε φυσικά η συμμετοχή της Ellen Burstyn. Όπως είχαμε αναφέρει και πρωτύτερα, ξεχώρισαν ακόμα και δεύτεροι ρόλοι (ιεροεξεταστής, φραγκισκανός, ιερέας μάγια) με τους αντίστοιχους ηθοποιούς M. Margolis, S. Mc Hattie και F. Hernandez να δικαιώνουν την υπεύθυνη του τμήματος. Στη σκηνή των πολεμιστών Μάγια, έπαιξαν 20 άτομα με αληθινή αντίστοιχη καταγωγή από τη Γουατεμάλα. Σωστές επιλογές.

 

Μπράβο στους 20 συντελεστές που συνέβαλαν στο τμήμα μακιγιάζ! Τα ονόματα και οι ειδικότητές τους αναγράφονται στο IMdb.

 

Τα κοστούμια σχεδίασε η Renee April. Είτε παρατηρούμε την ενδυμασία του διαλογισμού, το φόρεμα της Βασίλισσας, τις πανοπλίες με υπόλοιπο ρουχισμό των Κονκισταδόρ (μαύρο δερμάτινο παντελόνι), είτε τη στολή του ιεροεξεταστή, είναι εύκολο να αναλογιστούμε, πόσο καλή είναι στη δουλειά της!

 

 

ΜΟΥΣΙΚΗ/ΗΧΗΤΙΚΗ ΥΠΟΚΡΟΥΣΗ:

 

Τη μουσική έγραψε ο Clint Mansell. Συνεργάστηκε με τους  Kronos String Quartet από το San Franchisco και τη Σκωτσέζικη μπάντα Mogwai. Βρήκε μια ισορροπία ανάμεσα στον ήχο των συγκεκριμένων εγχόρδων, τα στοιχεία της ηλεκτρονικής μουσικής και κάποια κρουστά. Τα μουσικά θέματα που αποτυπώνονται κυρίως στον θεατή/ακροατή είναι τρία και συναντώνται με επανάληψη στις εξής σκηνές: Α) Η στιγμή που διακρίνεται το τρίγωνο του αστερισμού, όταν ο Κονκισταδόρ ανεβαίνει στο ναό. Η έμπνευση του Δόκτωρος Creo από ένα παράθυρο στην οροφή του ιατρικού εργαστηρίου Β) Κατά τη διάρκεια του Τάϊ Τσι στο διαλογισμό. Στην τρυφερή ερωτική στιγμή του ζεύγους στην μπανιέρα Γ) Σε κάθε ανάμνηση του Tommy για τη μορφή της Izzi με το κόκκινο φόρεμα.

 

Στον ήχο διακρίνονται: Η νοητική μεταφορά μέσα στο βιβλίο της Izzi, μέσα από τις παραστατικές φράσεις των σελίδων αυτού. Η παρουσία του φλεγόμενου σπαθιού του ηγεμόνα των Μάγια. Η ανήσυχη διαμαρτυρία του δέντρου, όταν ο Κονκισταδόρ Τομάς επιχειρεί να επέμβει στο φλοιό του, θυμίζοντας γυναικεία έκκληση βοήθειας. Η αίσθηση κινδύνου κατά την είσοδο των Ισπανών, στο θαμνώδες μονοπάτι  των ήχων της ζούγκλας. Η σιωπή μόλις ο Tommy διασχίζει πεζός το δρόμο στην πραγματική ζωή και η πτώση της Izzi στο μουσείο. Καθώς και η φωνή του στο σύμπαν του διαλογισμού, ακόμη και όταν αυτός ψιθυρίζει.

 

ΣΑΣ ΠΡΟΤΡΕΠΟΥΜΕ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΤΕ ΤΗ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ, ΠΟΥ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ Η ΟΜΟΡΦΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ, ΑΝ ΚΑΙ ΑΝΗΚΕΙ ΜΟΛΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ (2006).

 

ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΗΝ!       Ο ERETIKOS  κριτικός  ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΡΟΥΣΙΝΣΚΥ