Βιβλίο. Γιατί “Η Πτώση” του Αλμπέρ Καμύ παραμένει πάντα επίκαιρη

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Οι περισσότεροι αναγνώστες θα αναγνώριζαν τον Αλμπέρ Καμύ από το βραβευμένο με Νόμπελ βιβλίο του “Ο Ξένος” και τη συνεισφορά του στις φιλοσοφίες του υπαρξισμού και του παραλογισμού. Στην “Πτώση” ο αναγνώστης αισθάνεται τη σχολαστική προσπάθεια που κατέβαλε ο συγγραφέας για να γράψει αυτό το σκοτεινό αριστούργημα.

Γραμμένο σε δεύτερο πρόσωπο, το μυθιστόρημα είναι μια σειρά σπασμένων μονόλογων καθώς ο αφηγητής, Ζαν Μπατίστ Κλαμάνς, αφηγείται την ιστορία της πτώσης του από την «Εδέμ» (Παρίσι) και την εξορία του στην «αστική κόλαση» του Άμστερνταμ. Ο Κλαμάνς, πρώην δικηγόρος, που περιγράφει τον εαυτό του ως «έξυπνο άτομο» αγωνίζεται να βρει νόημα στη ζωή του. Μία από τις μεγαλύτερες αδυναμίες του και το κυρίαρχο θέμα του μυθιστορήματος είναι ο φόβος του να κριθεί. Το γέλιο είναι η επιτομή της κρίσης για τον Κλαμάνς. Ενσταλάζει τον φόβο, καθώς αντιλαμβάνεται ότι ο κόσμος τον κοροϊδεύει, αλλά και ενεργεί ως καταλύτης για την κατάρρευσή του στο Άμστερνταμ. Ωστόσο, το γέλιο μπορεί επίσης να υπαινιχθεί το ζήτημα της αθωότητας. Το περιγράφει ως “φυσικό και σχεδόν φιλικό, που αποκαθιστά την ισορροπία στον κόσμο”. Το θέμα της αθωότητας οδηγεί σε αυτό που πραγματικά στοιχειώνει και θλίβει τον Κλαμάνς – τη δική του πτώση από την αθωότητα: “Ναι, έχουμε χάσει το φως, τα πρωινά, την ιερή αθωότητα του ανθρώπου που συγχωρεί τον εαυτό του.”

Αυτή η πρόταση αποκαλύπτει τη θλίψη του Κλαμάνς ότι παρά την αγάπη για τον εαυτό του, ακόμη και υπό την κριτική των άλλων, ξέρει ότι δεν θα σταματήσει ποτέ ο ίδιος να κρίνει τον εαυτό του. Αυτή είναι μια από τις αληθινές «πτώσεις» του μυθιστορήματος, όταν φτάνει κανείς σε ένα σημείο στη ζωή του, όπου έχει συνειδητοποιήσει πως είναι ένα άτομο με ατέλειες, αντιμέτωπο με τη δική του ενοχή από τις ίδιες τις πράξεις του και τις αδράνειές του.

Ο Ζαν Μπατίστ, που φοβάται να κριθεί, είναι ο ίδιος δικαστής τόσο με τον λόγο του, όσο και επαγγελματικά. Κατανοεί βαθιά την υποκρισία και σχολιάζει κυνικά τη σύγχρονη κοινωνία γύρω του: “Αναρωτιέμαι μερικές φορές τι θα λένε ιστορικοί του μέλλοντος για εμάς. Μια φράση θα είναι αρκετή για τον σύγχρονο άνθρωπο: είχε εξωσυζυγικές σχέσεις και διάβαζε εφημερίδες. Μετά από αυτόν τον αιχμηρό ορισμό, τολμώ να πω, το θέμα θα εξαντληθεί.”

•Αυτή η διορατική εκτίμηση της εποχής του, η οποία βρίσκει απήχηση και σήμερα, δείχνει τη δυσαρέσκειά του για τις ανούσιες επιδιώξεις και για το ότι η κοινωνία δεν πέτυχε τίποτα πέρα από το να ασκεί κριτική ο ένας στον άλλον, πιστοποιώντας έτσι τη μηδενιστική στάση του για τη ζωή.

διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στο fragilemag.gr