Αντιπυρική περίοδος 2022: Κόστος στα ύψη και τραγικές ελλείψεις

Facebook Twitter Viber Messenger WhatsApp E-mail

Ταβάνι στο κόστος στα εναέρια μέσα και πάτο στις ελλείψεις σε προσωπικό και επίγεια μέσα προβλέπεται να χτυπήσει η φετινή αντιπυρική περίοδος, που πρόκειται να ξεκινήσει την Κυριακή του Θωμά. Φέτος, εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, δεν θα νοικιάσουμε αεροσκάφη από τη Ρωσία και ταυτόχρονα θα εξακολουθούν να υπάρχουν τα κενά με τις τουλάχιστον 4.000 κενές οργανικές θέσεις μονίμων στην Πυροσβεστική, τα «γερασμένα» πυροσβεστικά οχήματα και τον μέσο όρο ηλικίας των πυροσβεστών να ξεπερνά τα 45 έτη.

Κι όλα αυτά τη στιγμή που από τις αρχές του 2022 έχει σημειωθεί, όπως υποδεικνύουν τα δεδομένα του European Forest Fire Information System (EFFIS), νέο αρνητικό ρεκόρ στη χώρα μας με τουλάχιστον 30 μεγάλες δασικές πυρκαγιές (σε Ηλεία, Ρόδο, Σάμο κ.α.) και πάνω από 10.000 καμένα στρέμματα, νούμερα που τρομάζουν σε σύγκριση με τον μέσο όρο για το διάστημα 2008-2021 με 4,4 δασικές πυρκαγιές και μόλις 375 στρέμματα (ανά έτος) να γίνονται στάχτη.

Η εκτίναξη του κόστους προκύπτει από τις δηλώσεις του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Χρήστου Στυλιανίδη, στις οποίες ανέφερε ότι φέτος προβλέπεται να νοικιάσουμε επιπλέον 12 ή 13 εναέρια από πέρσι, τη στιγμή που η αντιπυρική του προηγούμενου έτους ξεπέρασε τα 500 εκατομμύρια ευρώ. Κι όλα αυτά για να καταταγούμε πρώτοι μεταξύ 37 μεσογειακών κρατών και των υπολοίπων της Ευρώπης σε δριμύτητα πυρκαγιών (18.522,7 καμένα στρέμματα ανά μεγάλη πυρκαγιά) και με πάνω από 1,5 εκατ. καμένα στρέμματα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο φετινός σχεδιασμός του υπουργείου Πολιτικής Προστασίας προβλέπει τα εναέρια μέσα που θα μισθωθούν να είναι συνολικά 82, όταν πέρσι ήταν 69. Ειδικότερα αναφέρεται ότι θα νοικιαστούν 47 αεροσκάφη και 30 ελικόπτερα δασοπυρόσβεσης, 3 ελικόπτερα εναέριου συντονισμού, 1 αεροσκάφος μεταφοράς προσωπικού και 1 ελικόπτερο μεταφοράς προσωπικού. Από τα αεροσκάφη τα 20 θα είναι ελαφρού τύπου (AirTractors), τη στιγμή που πέρσι ήταν 6.

Φέτος πάντως δεν θα ενοικιαστεί το ρωσικό «μεγαθήριο» Beriev, με τη χώρα μας να εναρμονίζεται με κυρώσεις της Ε.Ε. προς τη Ρωσία και να στρέφεται -μετά την επίλυση του ζητήματος της οφειλής της χώρας προς την υπηρεσία NSPA (NATO Support and Procurement Agency), συνολικού ύψους περίπου 8.455.000 ευρώ-, προς τη μίσθωση εναέριων μέσων από τον συγκεκριμένο μηχανισμό με μονοετή σύμβαση. Αναζητείται, όπως αναφέρουν πηγές της Πυροσβεστικής, ίδιου μεγέθους με το Beriev αεροπλάνο το οποίο να μπορεί να ρίχνει -εκτός από νερό- και επιβραδυντικό αφρό. Το κόστος όμως, όπως λέγεται, θα εκτιναχθεί και πάλι προς τα πάνω.

Στον αντίποδα, κι ενώ πρόκειται να ξοδέψουμε εκατομμύρια για τις ενοικιάσεις, η κυβέρνηση δεν προχωρά στην πρόσληψη μόνιμου προσωπικού -παρά τις περί αντιθέτου εξαγγελίες πέρσι του Νίκου Χαρδαλιά για 3.000 προσλήψεις από τον Σεπτέμβριο-, με τους συνδικαλιστές της Πυροσβεστικής να την εγκαλούν για τις επιλογές της και τον τρόπο με τον οποίο σκοπεύει να αντιμετωπίσει την αντιπυρική περίοδο με ανακοίνωσή της που εξέδωσε ήδη από τις 8 Φεβρουαρίου.

Συγκεκριμένα η ΠΟΕΥΠΣ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος) στην ανακοίνωσή της ζητά την ενίσχυση των δυνάμεων με την κάλυψη των πάνω από 4.000 οργανικών θέσεων, την πληρωμή της αμοιβής τους για τις υπερωρίες, να υπάρξει ακριβής καθορισμός των μέτρων κλιμάκωσης από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και ο σχεδιασμός να λαμβάνει υπόψη την πραγματική καταγραφή των δεδομένων και να βάζει ρεαλιστικούς στόχους όσον αφορά την επιχειρησιακή αξιοποίηση του συνόλου του προσωπικού και των διατιθέμενων μέσων.

«Κρίνοντας μέχρι σήμερα την πορεία του Πυροσβεστικού Σώματος ως προς την αντιμετώπιση του τεράστιου κεφαλαίου με τον τίτλο Δασικές Πυρκαγιές στην Ελλάδα, θεωρούμε ότι τα Σχέδια Αντιμετώπισης Δασικών Πυρκαγιών, που ετησίως συντάσσονται, κινούνται μεν στη σωστή κατεύθυνση όσον αφορά τις προδιαγραφές που θέτουν, αλλά αγνοούνται παράγοντες και κρίσιμες παράμετροι για τον ρεαλιστικό και προπάντων υλοποιήσιμο με βάση τα δεδομένα των Υπηρεσιών του Π.Σ. σχεδιασμό της αντιπυρικής περιόδου» αναφέρουν χαρακτηριστικά.

500 δασοκομάντος

Οι μόνοι που προσλήφθηκαν είναι 500 δασοκομάντος, οι οποίοι όμως δεν θα ενταχθούν στη δύναμη της Πυροσβεστικής πριν από τον Ιούνιο που τελειώνει η εκπαίδευσή τους. Ανάμεσά τους θα βρίσκονται και 40 δασολόγοι οι οποίοι γνωρίζουν τον τρόπο συμπεριφοράς της πυρκαγιάς στο δάσος. Ομως και αυτή η επιλογή της κυβέρνησης στάθηκε ικανή να εξοργίσει τους δασολόγους της Δασικής, οι οποίοι διαπίστωσαν ότι μέσα στον νόμο για την ίδρυση του τμήματος, κομμάτι της αρμοδιότητας που δινόταν στους δασοκομάντος ήταν μέρος από το δικό τους έργο, αφού σε διάταξή του προβλέπεται ότι θα κάνουν και μελέτες για την αποκατάσταση του δάσους. Διάταξη που ενόχλησε και πολλούς πυροσβέστες, οι οποίοι λένε ότι «άλλο είναι η αντιμετώπιση της πυρκαγιάς και άλλο να φτάνουμε μέχρι την αντιμετώπιση των καμένων εκτάσεων».

Πηγές του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης μίλησαν στην «Εφ.Συν.» σχετικά με τις καινοτομίες που εισάγονται τη φετινή αντιπυρική περίοδο με την ελπίδα να υπάρξει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση των πύρινων μετώπων σε σχέση με πέρσι. Οπως σημειώνουν, φέτος η προετοιμασία έχει ξεκινήσει νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά, με ευρείες διυπουργικές συσκέψεις να πραγματοποιούνται κάθε εβδομάδα ήδη από τον Ιανουάριο, με συμμετοχή όλων των συναρμόδιων υπουργείων, όπως τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Εσωτερικών, το ΓΕΕΘΑ, την Ελληνική Αστυνομία κ.λπ. Φέτος αναμένεται σημαντική αύξηση της συμβολής των Ενόπλων Δυνάμεων στην αντιπυρική προστασία, μέσω περισσότερων περιπόλων αλλά και αξιοποίησης των μηχανημάτων που διαθέτει ο Στρατός.

Φέτος εισάγονται επίσης καινοτομίες από το εξωτερικό όπως η νομοθέτηση του «αντιπύρ». Χρησιμοποιώντας αυτή τη μέθοδο οι πυροσβέστες έχουν στόχο να καεί ελεγχόμενα μέσω μιας μικρότερης φωτιάς η βλάστηση που πρόκειται να βρεθεί στον δρόμο μιας μεγάλης πυρκαγιάς με αποτέλεσμα να μην υπάρχει καύσιμη ύλη και να σταματήσει. Επίσης προχώρησε η δημιουργία μονάδας δασοκομάντος ή επισήμως των ΕΜΟΔΕ (Ειδικές Μονάδες Δασικών Επιχειρήσεων) με νέους, καλά εκπαιδευμένους και εξειδικευμένους δασοπυροσβέστες.

Όσον αφορά τις νομοθετικές παρεμβάσεις, μειώνεται η γραφειοκρατία και βελτιώνεται η δυνατότητα παρέμβασης των δήμων για τον καθαρισμό ιδιωτικών εκτάσεων (οικοπέδων) που πολλές φορές αποτελούν συσσωρευτές καύσιμης ύλης. Παράλληλα δρομολογείται νομοθετική ρύθμιση για την απαγόρευση πρόσβασης σε περιοχές αυξημένου κινδύνου για πρόκληση πυρκαγιάς (δρυμούς, δάση, άλση κ.λπ.), όταν ο δείκτης επικινδυνότητας είναι υψηλός κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Ως καινοτομία στο μεταξύ επιχειρούσαν να εμφανίσουν οι ίδιες πηγές τη συνεργασία της Δασικής Υπηρεσίας, που έχει υπαχθεί στο υπουργείο Περιβάλλοντος, με το Πυροσβεστικό Σώμα, κάνοντας λόγο για «τις αγκυλώσεις του περσινού καλοκαιριού» που πρέπει να ξεπεραστούν, ενώ μιλούσαν για συνεργασία που… επανέρχεται έπειτα από 24 χρόνια. Μόνο που όπως γνωρίζουν όλοι οι πυροσβέστες η συνεργασία αυτή προβλέπεται από 1998 που η Πυροσβεστική πήρε υπ’ ευθύνη της την αντιμετώπιση των πυρκαγιών στα δάση και έκτοτε ώς και σήμερα ένας εκπρόσωπος της Δασικής προβλεπόταν να βρίσκεται στο συντονιστικό κέντρο της Πυροσβεστικής ως σύνδεσμος.

Στην πράξη όμως οι δασοπόνοι με τους πυροσβέστες «δεν μιλιούνταν» και κάθε υπηρεσία έφτιαχνε το δικό της σχέδιο για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Η μοναδική φορά που υπήρξε κοινή υπουργική απόφαση ήταν επί υπουργίας της Ολγας Γεροβασίλη, χωρίς όμως και πάλι να λειτουργήσει ουσιαστικά κάποια συνεργασία. Το ίδιο αναμένεται να γίνει και φέτος καθώς η κάθε υπηρεσία έχει το δικό της σχέδιο, αντί να υπάρχει ένα ενιαίο που θα ενταχθεί μέσα στο σχέδιο «Ιόλαος» το οποίο υπάρχει επίσης από το 2019 και έκτοτε δεν έχει αλλάξει.

Μπορεί για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα οι ηγεσίες των δύο υπουργείων να σπεύδουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να οργανώνουν από κοινού συναντήσεις ανά την Ελλάδα των κατά τόπους Πυροσβεστικών Υπηρεσιών με τα στελέχη της Δασικής Υπηρεσίας για να συντονιστεί και ενισχυθεί η συνεργασία τους σε θέματα δασοπροστασίας-δασοπυρόσβεσης, ώστε να αποσαφηνιστούν οι αρμοδιότητες και οι ρόλοι σε όλα τα στάδια αντιμετώπισης των πυρκαγιών -και συγκεκριμένα στην πρόληψη, την καταστολή και την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος-, όμως αυτό, όπως λένε οι πυροσβέστες, δεν φαίνεται να φτάνει, εάν προηγουμένως δεν υπάρξει θεσμοθέτηση της ουσιαστικής συνεργασίας. Ως τότε, επισημαίνουν πρώην και νυν στελέχη της Πυροσβεστικής, οι όποιες συναντήσεις των ηγεσιών θα αρκούνται να κινούνται στο πλαίσιο του επικοινωνιακού εντυπωσιασμού.

Ενισχύσεις

Όσον αφορά το αρκετά επιτυχημένο μοντέλο ενισχύσεων με πυροσβέστες από άλλες χώρες της Ε.Ε. (όλοι θυμόμαστε την ευγνωμοσύνη που έδειξαν οι κάτοικοι σε Βόρεια Εύβοια και Βίλια σε Ρουμάνους και Πολωνούς πυροσβέστες), η χώρα μας θα φιλοξενήσει για πρώτη φορά πυροσβέστες από ευρωπαϊκές χώρες στο πλαίσιο ενός πιλοτικού προγράμματος που ξεκινά και χρηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (pre-positioning pilot project) έπειτα από σχετική πρόταση της Ελλάδας.

Το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα σε πυροσβέστες από τις βόρειες χώρες της Ευρώπης να ενισχύσουν τους Έλληνες συναδέλφους τους κατά τους δυσκολότερους μήνες της αντιπυρικής περιόδου, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Έτσι σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς θα μπορούν να βρεθούν άμεσα στο πεδίο, κερδίζοντας πολύτιμο χρόνο.

Σημειώνεται, τέλος, ότι φέτος έχουν διατεθεί σημαντικά κονδύλια προς τους δήμους για τον καθαρισμό των αστικών και περιαστικών δασών/αλσών στην αρμοδιότητά τους. Αρμόδιο για τους καθαρισμούς των υπόλοιπων δασικών εκτάσεων είναι το υπουργείο Περιβάλλοντος, το οποίο έχει εκπονήσει για φέτος πρόγραμμα συνολικού ύψους 75 εκατ. ευρώ με τα 50 εκατομμύρια να προέρχονται από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Το πρόγραμμα αφορά καθαρισμούς περισσότερων από 38 χιλ. στρεμμάτων δασικών εκτάσεων, 10.719 χιλ. δασικών δρόμων και 1.625 χιλ. αντιπυρικών ζωνών.

Προετοιμασία

Η προετοιμασία και οι παρεμβάσεις του νεοσύστατου υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας:

● «Αντιπύρ», δασοκομάντος, ενεργοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων, Ευρωπαίοι πυροσβέστες και προσπάθειες αντιμετώπισης της σύγχυσης αρμοδιοτήτων και της πανταχού παρούσας γραφειοκρατίας.

● Χρηματοδότηση των δήμων για τον καθαρισμό δασών-αλσών, αλλά και 75 εκατομμύρια ευρώ από το υπουργείο Περιβάλλοντος και το Ταμείο Ανάκαμψης για τον καθαρισμό δασικών εκτάσεων και τη συντήρηση δασικών δρόμων και αντιπυρικών ζωνών.