Eretiki Κριτική

Ben Hecht: Διαχρονική & Αληθινή Πένα Σεναρίων

NEWSROOM 17.09.2022 | 02:45

Ben Hecht: Διαχρονική & Αληθινή Πένα Σεναρίων

Ακούστε το άρθρο

Από τον Eretiko κριτικό Γιάννη Κρουσίνσκυ

Και μόνο η Καλλιτεχνική Υπογραφή του σπουδαίου σεναριογράφου Ben Hecht θα έπρεπε να αποτελεί έμπνευση για τους δημιουργούς του σήμερα!

Ένστικτο ενός Ταλέντου

Γεννήθηκε το 1894. Η δημιουργική του διαχρονικότητα έμελλε να απασχολήσει σοβαρά τον κινηματογράφο του 20ου αιώνα. Και όπως αποδεικνύεται, άξιζε όντως να μελετηθεί η δουλειά του και στις αρχές του 21ου αιώνα. Έγραψε συνολικά περίπου 130 σενάρια, είτε μπήκε το όνομά του στα αντίστοιχα credits, είτε όχι.

Παραγωγός, σκηνοθέτης, θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος και κατά κύριο λόγο φυσικά σεναριογράφος, ο Ben Hecht, ανακαλύπτοντας γοργά το γεγονός, ότι διέθετε ταλέντο, ξεκίνησε στην πραγματικότητα να ακολουθεί το μονοπάτι προς την καριέρα του από πολύ νωρίς. Ήδη από την εφηβεία του. Ακριβώς δεκαέξι ετών πήγε στο Σικάγο. Ανακάλυψε τότε την καλλιτεχνικά ωφέλιμη παρατήρηση. Εκεί, όπως ο ίδιος ανέφερε, ”στοίχειωνε μπαρ, αστυνομικά τμήματα, βιβλιοπωλεία, φυλακές, φρενοκομεία, οίκους ανοχής, φόνους, καυγάδες και θεατρικές σκηνές” με αποτέλεσμα (μελετώντας σαν καλλιτεχνικός παρατηρητής την κακόφημη ή όντως αρνητική πλευρά της ζωής) να αποκτήσει μεγάλη έμπνευση, έχοντας πολλές και γόνιμες ιδέες για ενδιαφέροντα, μελλοντικά σενάρια.

Καλλιτεχνική Υπογραφή

Ο Hecht, πολλά χρόνια αργότερα, αποκάλυψε επισήμως για τη δουλειά του, πως ο ίδιος δεν χρειαζόταν πάνω από 8 εβδομάδες, προκειμένου να γράψει ένα ολοκληρωμένο, ετοιμοπαράδοτο, ενδιαφέρον σενάριο! Η δουλειά του έχει αποτυπωθεί επισήμως σε πάρα πολλές ταινίες. Το αποτύπωμα της αυταπόδεικτης ποιότητας του ίδιου μνημονεύθηκε. Σε ορισμένα έργα ωστόσο, δεν καταγράφηκε το όνομά του στη συνδρομή των υπολοίπων συντελεστών. Για διάφορους λόγους. Βεβαίως, όταν κάποιος άνθρωπος είναι σε τέτοιο βαθμό ταλαντούχος, ξεπερνά με ενδιαφέροντα τρόπο τότε ακόμη και την άδικη, απαράδεκτη απουσία της κανονικά απαραιτήτως αναφερόμενης, καλλιτεχνικής επωνυμίας (κατά κανόνα & ηθικό κώδικα). Χωρίς καν να μιλήσει επί τούτου. Διότι εξακριβώνεται η μοναδικότητα της καλλιτεχνικής υπογραφής εκείνου επαρκώς, μέσα από το ίδιο το έργου του. Τουλάχιστον, για όσους είναι προσεκτικοί παρατηρητές. Και πολλοί επαγγελματίες μέσα στο χώρο του θεάματος (σε όλο το Hollywood στην πραγματικότητα), ήξεραν, ότι εκείνος έγραφε ακόμη και πάμπολλα από εκείνα τα γοητευτικά σενάρια, που δεν ανέφεραν καν το όνομά του…

Ας δούμε όμως αναφορικά, κάποια ξεχωριστά σενάρια διαφόρων ταινιών ανά εποχές, είτε μπήκε εκεί το όνομά του στα ανάλογα credits, είτε όχι. Ταινίες που είχαν θέματα Κωμωδίας, Δράματος, γκανγκστερικής παρατήρησης-αποτύπωσης ή Ψυχαναλυτικής προσέγγισης. ‘

“Scarface” (1932), “Spellbound” (1945), “Notorious” (1946), “Hans-Christian-Andersen” (1947), “Inspector General“ (1949) και “Strangers on a Train” (1951). Η κρισιμότητα της επαγγελματικής προσέγγισης σε αυτά τα σενάρια παίζει μεγάλο ρόλο. Διέθεταν δυναμική, η οποία ανταποκρίθηκε μάλιστα και σε ιδιαίτερες απαιτήσεις! Διότι, μεταξύ άλλων, υπήρχαν σημαντικές συνεργασίες με τον σπουδαίο σκηνοθέτη Alfred Hitchcock (δείτε τις ανθρώπινες συγκρούσεις στις στιχομυθίες του σεναρίου στο “Strangers on a Train”). Καθώς και ανταπόκριση σε επιτυχώς διασκευασμένο, θεατρικό έργο του ευφυούς Nikolai Gogol (στην ταινία “Inspector General” του Henry Koster ή Hermann Kosterlitz, με πρωταγωνιστή τον ηθοποιό φαινόμενο, Danny Kaye).

Ζωντανή Μηχανή Λέξεων/Ιδεών

Βεβαίως, η δημιουργικότητα και αποδοτικότητα του ταλαντούχου Ben Hecht, υπό την επήρεια σεναριακού οίστρου, μπορούν να παρουσιαστούν καταλλήλως πιο παραστατικά και αναλυτικά, με το κάτωθι παράδειγμα. Δηλαδή, πιο συγκεκριμένα, μέσα από τη σεναριακή συνδρομή στη γνήσια ταινία “Scarface” (1932) του σκηνοθέτη Howard Hawks (ω ναι, δεν είναι του Brian de Palma το αυθεντικό έργο). Στη γνήσια ταινία “Scarface” (1932) λοιπόν, ο Ben Hecht διαμόρφωσε το κινηματογραφικό σενάριο, αφού πρώτα διάβασε την υπάρχουσα νουβέλα του Armitage Trail (=Maurice R. Coons). Μελέτησε δηλαδή αρχικώς το έργο, προτού ξεκινήσει τη διαδικασία μετασχηματισμού του σε άλλη Τέχνη. Έπειτα το διαμόρφωσε, καθαρά με τους δικούς του όρους γραφής & δημιουργίας. Κράτησε απλώς τον ίδιο τίτλο. Ουσιαστικά είναι, σαν να ξαναέγραψε όλο το έργο!

Φυσικά στην ταινία αυτή, περιγράφεται στην πραγματικότητα η ακμή και παρακμή για τον εγκληματικό βίο του περιβόητου, αληθινού προσώπου, Al Capone. Η δημιουργικότητα, αποδοτικότητα & πειστικότητα του σεναριογράφου Ben Hecht, υπό διαδικασία καλλιτεχνικού, ολοζώντανου οίστρου, σαν μιας ανθρώπινης μηχανής λέξεων/ιδεών, αποτυπώνονται λοιπόν ιδανικά, κυρίως μέσα από 2 χαρακτηριστικές παρατηρήσεις:

1) Δημιουργικότητα και αποδοτικότητα. Με προσυμφωνημένη αμοιβή 1.000 δολαρίων την ημέρα, ο καχύποπτος Ben Hecht τελείωσε το συγκεκριμένο σενάριο μόλις σε 9 ημέρες!!! Επαναπροσδιορίζοντας τα όρια ταχύτατου, αποδοτικού, ετοιμοπαράδοτου και ανιδιοτελούς επαγγελματισμού. Δεν ήθελε να κερδίσει πιο πολλά λεφτά. Ήθελε όμως να μην τον εξαπατήσουν σε χρόνο και χρήμα. Και να γίνει σωστά η δουλειά του. Πράγματι, εκείνος τα κατάφερε. Η ακατάπαυστη, επαγγελματικά ασυναγώνιστη γραφή του, σαν δημιουργικός σίφουνας, ολοκλήρωσε τις κατηγοριοποιημένες, δομημένες, τελικές ιδέες του σεναρίου στη σκληρή γραφομηχανή, σε 9 μόνο ημέρες (και όχι στο συγκριτικά “βελούδινο” πληκτρολόγιο ενός p.c. όπως στο σήμερα, έχοντας την άκρως λειτουργική δυνατότητα απείρων διορθώσεων για ένα σεναριογράφο).

Ένα καλογραμμένο, ετοιμοπαράδοτο σενάριο. Η τελική αμοιβή του ήταν 9.000 δολάρια. Δείχνοντας παράλληλα έτσι, ότι ο Ben δεν ήθελε να εκμεταλλευτεί τίποτα περισσότερο, με ανούσιες καθυστερήσεις άλλων ημερών…Μάλιστα, ο ίδιος δεν υπερηφανευόταν καθόλου για το τάχιστο, εντυπωσιακό αποτέλεσμα…Σκεφτόταν ήδη το επόμενο σενάριο…

2) Χαρακτηριστικό επίσης γεγονός, όσον αφορά τώρα την πειστικότητα του γκανγκστερικού του σεναρίου, ήταν, ότι λόγω αυτής ακριβώς ενόχλησαν τότε τον Hecht 2 αληθινοί γκάνγκστερς! Τους έστειλε φυσικά σε εκείνον σκοπίμως ο υποψιασμένος Al Capone. Οι γκάνγκστερς ρώτησαν τότε με απειλητικές διαθέσεις τον Hecht, εάν το σενάριο της ταινίας (μολονότι δεν διέθετε ίδια ονόματα) αφορούσε όντως τον Al Capone…Εκείνος τους αποκρίθηκε, πως όχι. Διότι ο χαρακτήρας του Tony Camonte ήταν (δήθεν) τελείως πλασματικός. Και ότι αφορούσε απλώς μια ανώνυμη, αόριστη προσωποποίηση περσόνων, με ενδιαφέρον παρατσούκλι (“σημαδεμένος”). Ώστε αυτό το προσωνύμιο να μπει ακόμη και στον τίτλο. Τότε τον άφησαν ήσυχο…

Αξιομνημόνευτος Δημιουργός

Στο palmare του επισήμως απέκτησε 4 υποψηφιότητες και 2 κατακτήσεις βραβείων καλύτερης ιστορίας σεναρίου (για τα έργα “Underworld” και “The Scoundrel”). Μα κυρίως, ως μεγαλύτερη και ακόμη πιο αληθινή επιβράβευση υπήρξε η ίδια η βαρυσήμαντη γραφή των 130 συνολικά επαγγελματικών σεναρίων…Ο Ben Hecht, ολοκληρώνοντας το 1964 το σενάριο του film “Casino Royale” (με την χαρακτηριστική, προσωπική του σφραγίδα, σε πιο ενήλικη μορφή περιπέτειας), απεβίωσε στο σπίτι του. Έπαθε καρδιακή προσβολή. Ήταν ένας αφοσιωμένος σεναριογράφος, μέχρι το τέλος!

Σημαντικές Σημειώσεις:

Στις πηγές που παραθέτω ακριβώς στο τέλος του κειμένου μου, υπάρχουν δύο αντικρουόμενες απόψεις. Αυτές αναφέρουν:

Α) Ότι ο Hecht τελείωσε το σενάριο του “Scarface” περίπου σε 12 ημέρες. Αλλά προσωπικά, πιστεύω την 1η εκδοχή των 9 ημερών.

Β) Πως υπάρχει αναφορά και για συνδρομή από άλλους σεναριογράφους στο εν λόγω έργο. Εδώ απαντώ ως εξής: Πρώτον, ακόμη και εκεί ως “Head writer” ορίζεται ο Ben Hecht. Δεύτερον, άλλο είναι τα καθήκοντα για continuity και άλλο πράγμα για screenplay. Τρίτον, ας μην υπήρχε η λογοκρισία, που κατέκρινε την προσομοίωση της πραγματικής ζωής και θα σου έλεγα εγώ, εάν χρειαζόταν τότε “προσαρμογές” (σε dialogue, script) το ετοιμοπαράδοτο σενάριο. Τέταρτον, ας μην κοροϊδευόμαστε. Του Ben Hecht ήταν το σενάριο!